BIÊN NIÊN SỬ BỎ TÚI VỀ XUNG ĐỘT ISRAEL – PALESTINE : TỪ GÓC NH̀N CÔNG PHÁP QUỐC TẾ NGUYỄN QUỐC TẤN TRUNG |
“…Về
phía Palestine, PLO và các chính đảng quân sự
của ḿnh tiếp tục thất bại trong việc
kiểm soát các hoạt động khủng bố
nhắm vào thường dân Israel…” Cuộc
tranh chấp điển h́nh nhất, dai dẳng nhất
về chủ quyền lănh thổ.
Lịch sử xung đột giữa người
Israel và người Palestine có lẽ là một câu
chuyện có nhiều góc nh́n phân cực c̣n hơn
cả chiến tranh Việt Nam, theo nhận định
riêng của người viết. Cách một người
hiểu về xung đột này hoàn toàn lệ
thuộc vào việc người đó có cảm t́nh
với người Do Thái hay với thế giới Arab. Tranh chấp Israel – Palestine được xem là
cuộc tranh chấp điển h́nh nhất, nhưng dai
dẳng nhất liên quan đến chủ quyền
quốc gia, biên giới, xung đột vũ trang và phi
thực dân hóa… trong quan hệ quốc tế. Trong bài
viết này, người viết hy vọng cung cấp
được một lượng thông tin vừa
phải, được trung tính hóa qua lăng kính pháp
luật quốc tế, nhằm góp phần giúp các
cuộc thảo luận tại Việt Nam về chủ
đề này mang tính xây dựng hơn. Người viết nhận thức được
rằng các yếu tố đồng minh và địa
chính trị, như việc Israel là bạn “vào sinh ra
tử” của Hoa Kỳ tại Trung Đông, và
việc Palestine là anh em “giọt máu đào” của
cả Liên Hiệp Arab (Arab League) lẫn Tổ chức
Hợp tác Hồi giáo (Islamic Cooperation Organization – ICO) hùng
mạnh là lư do quan trọng khiến cho xung đột
giữa hai thực thể kéo dài đến tận ngày
nay. Tuy nhiên, chỉ biết cúi đầu chấp
nhận trước tư duy “cá lớn nuốt cá bé”
chưa bao giờ là cách mà lịch sử, pháp luật
và sự tiến bộ của nhân loại chuyển
động, tiến hóa. Có hiểu biết và có nh́n
nhận sâu sắc về sự kiện này thông qua lăng
kính pháp lư mới có thể giúp người Việt
Nam nh́n nhận nghiêm túc hơn về công lư quốc
tế và một trật tự pháp lư quốc tế b́nh
đẳng. 1.
Israel và Palestine có danh nghĩa ǵ trong pháp luật
quốc tế? Có thể sẽ có học giả mang hai học
thuyết là thuyết cấu thành (constitutive
theory) và thuyết tuyên bố (declaratory
theory) để bàn về tính chính danh và
sự tồn tại của một quốc gia. Thuyết cấu thành cho rằng một thực
thể chính trị chỉ có thể được xem
là một quốc gia nếu nó được các
quốc gia khác công nhận. Tuy nhiên, thuyết này đă
quá lỗi thời và thậm chí có tính phản động,
v́ nó từng tạo ra sân chơi độc quyền
giữa các quốc gia tự nhận ḿnh là văn minh.
Họ thường xem các quốc gia khác là chưa
đủ phát triển để có thể tự
quyết định vận mệnh của ḿnh, từ
đó tạo nên nền tảng của chủ nghĩa
thực dân. Thuyết tuyên bố lại cho rằng một
thực thể chính trị đương nhiên phải
được công nhận là một quốc gia nếu
nó đă đạt đủ các quy chuẩn khách quan
theo pháp luật quốc tế. Đây là học
thuyết đă và đang được đại
đa số học giả quốc tế ủng hộ. Vậy tiêu chuẩn khách quan đó là ǵ? Có bốn yếu tố cơ bản để
đánh giá một thực thể chính trị đă
đến ngưỡng quốc gia (state) trong pháp
luật quốc tế hay chưa, xuất phát từ Công
ước Montevideo (được kư kết và có
hiệu lực từ năm 1933 giữa một số
quốc gia châu Mỹ). Ngày nay, bốn nguyên tắc
Montevideo đă được xem là tập quán pháp
quốc tế và được thừa nhận
rộng răi. Bốn nguyên tắc này bao gồm: 1. Có dân cư xác định; 2. Có lănh thổ xác định; 3. Có chính quyền đại
diện, quản lư; 4. Có khả năng tham gia và bảo
đảm các nghĩa vụ quốc tế. Như vậy, trong trường hợp của
Israel, nó đương nhiên được xem là
một quốc gia theo pháp luật quốc tế mà không
c̣n ǵ để bàn căi. Tuy nhiên, nếu buộc
phải nói thêm về sự thừa nhận quốc
tế, có thể ghi nhận thêm rằng Israel là thành viên
của Liên Hiệp Quốc từ năm 1949 và
được hầu hết các quốc gia thành viên
của Liên Hiệp Quốc công nhận. Hiển nhiên, vẫn có trên dưới 30
quốc gia Arab và Hồi giáo, điển h́nh như
Iran, không công nhận sự tồn tại của Israel.
Họ công khai cho rằng quét sạch Israel và người
Do Thái ra khỏi bản đồ thế giới là nghĩa
vụ tôn giáo của ḿnh. Riêng về Palestine, câu chuyện có hơi
phức tạp hơn. Nếu xét về mặt quốc tế, cũng
đă có hơn 100 quốc gia thừa nhận sự
tồn tại của quốc gia Palestine. Họ cũng có
danh nghĩa quan sát viên thường trực tại
Liên Hiệp Quốc từ năm 2012 (Permanent
Observer of the State of Palestine to the United Nations). Dù
chưa phải là thành viên chính thức, như chúng ta
đă nói ở trên, đây không phải là vấn
đề để cân nhắc liệu Palestine có
phải là một quốc gia hay không. Vấn đề ở chỗ khó có thể xem
Palestine có một chính phủ hiệu quả và có năng
lực tham gia vào các mối quan hệ quốc tế. Nói ngắn gọn, Tổ chức Giải phóng
Palestine (Palestine Liberation Organization – PLO) và Chính
quyền Palestine (Palestinian Authority – PA) hiện nay là
hai tổ chức được xem có chức năng
đại diện quốc tế cho một dân tộc
Palestine thống nhất (với PLO đóng vai tṛ trung tâm). Song bên trong PLO lại là nhiều đảng phái
chính trị có vũ trang khác nhau, với hai thế
lực lớn nhất là Hamas và Fatah. Fatah là một nhóm chính trị tương đối
ôn ḥa mong muốn theo đuổi ḥa b́nh cho Palestine
bằng con đường ngoại giao và pháp luật
quốc tế. Hamas, ngược lại, hoạt động
giống với tư cách một tổ chức cực
đoan thường xuyên thực hiện các vụ
khủng bố nhắm vào dân thường Israel. Họ
tin rằng bạo lực vũ trang là con đường
duy nhất. Từ thập niên 1990, trong giai đoạn Fatah
nắm đa số trong PLO và đang thực hiện các
nỗ lực ḥa giải với Israel và nhiều nghĩa
vụ quốc tế khác, Hamas đă phá hoại các
nỗ lực này bằng các cuộc khủng bố. Cho đến giai đoạn 2019 – 2020, Hamas
dần phủ nhận tính chính danh của PLO và
tự hành động một ḿnh. Thậm chí, từ năm 2005, nhiều chuyên gia
cho rằng quốc gia Palestine từ khi chưa thành h́nh
đă ở trong t́nh trạng nội chiến. V́ những lư do này, rất khó xem Palestine đă
có đầy đủ các tiêu chuẩn để
được công nhận là một quốc gia theo
đúng pháp luật quốc tế. Điều này không nhằm phủ nhận nhu
cầu độc lập của người Palestine. Tuy
nhiên, việc chỉ ra nó có ư nghĩa quan trọng trong
việc xác định các nghĩa vụ quốc tế
mà chúng ta sẽ phân tích ở phần sau. 2.
Có một thực thể chính trị và dân tộc
Palestine xuyên suốt trong lịch sử hay không? Trước tiên cần phải nói rơ ràng là
việc một vùng đất mang tên Palestine không đồng
nghĩa với việc “người Palestine” đương
nhiên là chủ nhân của nó. Câu chuyện không kết
thúc đơn giản ở đó. Từ Palestine hiện đại là một phiên
bản của từ “Philistia”
trong tiếng Hy Lạp, chỉ vùng đất nhỏ
ở Trung Đông do người Philistines sinh sống và
cai quản. Người Philistines đúng gốc theo tên
gọi th́ lại là một chủng người
gốc Aegean và không có liên hệ máu mủ ǵ với
người Palestine đương đại ngày nay. Đến thế kỷ thứ hai sau Công nguyên,
người La Mă đặt tên chung cho vùng đất này
là Syria Palaestina, một đơn vị hành chính
nhỏ thuộc tỉnh Syria trong đế chế
khổng lồ của ḿnh. Sau một khoảng thời gian dài thuộc
về Đế chế Ottoman (mà Thổ Nhĩ Kỳ ngày
nay là thực thể kế thừa), dân cư của
Palestine bị Arab hóa (Arab-ise).
Bản thân người Palestine cũng xem ḿnh là người
gốc Arab nói chung, và chỉ sinh sống ở Palestine mà
thôi. Như vậy, cho đến tận những năm
1948, danh từ riêng Palestine thường
được dùng để chỉ vùng địa lư
nằm giữa biển Địa Trung Hải và sông
Jordan. Nhóm dân cư Arab sinh sống tại đây
chỉ được nhắc đến như là
“Palestinian” cũng vào cùng thời điểm mà
chủ nghĩa dân tộc cực đoan Do Thái (Zionism)
phát triển mạnh mẽ. Nếu nh́n vào tiến tŕnh lịch sử, có
thể nói chủ nghĩa dân tộc của người
Palestine được xây dựng như là một đối
trọng với sự trở về đông đảo
(và có tính vũ lực, cưỡng chế) của người
Do Thái trên vùng đất thánh của cả Hồi giáo,
Công giáo lẫn Do Thái giáo này. 3.
Lược sử lănh thổ Palestine nh́n từ góc
độ công pháp quốc tế Sau khi đă xác định được
rằng Palestine suốt trong lịch sử chỉ là tên
gọi cho một vùng địa lư mà không phải
một dân tộc cụ thể, chúng ta có thể
loại bỏ định kiến cho rằng vùng đất
này đương nhiên thuộc về ai và ai là kẻ
xâm lược. Về quá tŕnh phát triển và tranh chấp
tại Palestine, đó là thứ lộn xộn nhất mà
một sinh viên công pháp quốc tế buộc phải t́m
hiểu trong chặng đường học tập
của ḿnh. Do đó, người viết xin được
phép tóm gọn quá tŕnh bằng các gạch đầu ḍng
để bạn đọc có thể dễ theo dơi và
h́nh dung. - Trước Đệ nhất Thế chiến
(1914 – 1918), Palestine là một vùng đất thuộc
Đế chế Ottoman. Như đă nói, không tồn
tại dân tộc Palestine và cũng không có chủ nghĩa
dân tộc Palestine tại đây. - Sau Đệ nhất Thế chiến, với tư
cách là một quốc gia thua trận, cộng với
những vấn đề nội địa, Đế
chế Ottoman chính thức tan ră và nhiều vùng đất
thuộc địa của nó trước đó
được đặt dưới mô h́nh lănh
thổ ủy trị của Hội Quốc Liên (League of
Nations Mandate territories). Vương quốc Anh được
giao quản lư Palestine theo sự ủy quyền của
Hội Quốc Liên. - Sau Đệ nhị Thế chiến (1939 –
1945), không c̣n đủ sức kiểm soát các phong trào
vũ trang và các lănh chúa quân sự tại đây, Vương
quốc Anh đưa t́nh huống Palestine lên Đại
Hội Đồng Liên Hiệp Quốc (UNGA) để
cộng đồng quốc tế xem xét. - Nghị quyết UNGA 181, phê chuẩn Partition
Plan, được ban hành vào năm 1947 với
dự định lập ra cả hai nhà nước Do
Thái và nhà nước Arab. Thánh địa Jerusalem
nằm bên trong phần lănh thổ của nhà nước
Arab, nhưng có chế độ chính trị đặc
biệt corpus
separatum, không thuộc chủ quyền
của cả hai nhà nước.
Lănh thổ màu xanh thuộc người Do Thái và
lănh thổ màu cam thuộc người Arab. Ảnh:
Britannia. - Năm 1948, dựa trên Partition Plan, Israel tuyên
bố thành lập nhà nước độc lập
của người Do Thái và được cả hai
“ông lớn” Hoa Kỳ và Liên Xô cùng công nhận
(một điều không quá lạ lùng nếu bạn
đọc qua Kinh Thánh Công giáo). Tuy nhiên, tuyên bố này
cũng dẫn đến xung đột giữa cộng
đồng Do Thái và người Arab ở đây. - Cuộc chiến Israel – Arab 1948 bùng nổ. Các
quốc gia Arab láng giềng như Ai Cập, Transjordan
(Jordan ngày nay) và Syria đổ quân vào can thiệp và
hỗ trợ dân cư Arab tại vùng này. Song họ không
được Liên Hiệp Quốc ủy quyền. Tuy nhiên, Israel thân cô thế cô lại chiến
thắng cuộc chiến tưởng chừng không cân
sức này. Họ giành quyền kiểm soát không
chỉ vùng lănh thổ của nhà nước Do Thái
được ghi nhận trong Partition Plan, mà c̣n hơn
60% vùng lănh thổ được ghi nhận dành cho nhà
nước Arab, bao gồm cả phía Tây Jerusalem. Nhưng đáng nói hơn cả, đường
phân định này được các quốc gia
Hồi giáo lớn mạnh nhất trong khu vực như
Ai Cập, Jordan, Lebanon và Syria đồng ư với Israel
bằng Ḥa ước Armistice.
T́nh h́nh lănh thổ hai nhà nước sau cuộc
chiến năm 1948 với sự góp mặt của Ai
Cập và Jordan. Lưu ư, khái niệm dân tộc Palestine
vẫn chưa h́nh thành ngay cả ở thời điểm
này. Ảnh: BBC. - Năm 1964, Liên hiệp Arab chính thức
được thành lập và hỗ trợ tài chính cho
hoạt động của cái gọi là Tổ chức
Giải phóng Palestine (PLO). Đây là giai đoạn quan
hệ đối ngoại giữa Israel và liên minh
thế giới Arab ngày càng xấu đi. Chủ nghĩa
dân tộc Palestine chính thức thành h́nh bằng
ngoại lực. - Cuộc chiến 6 ngày 1967 bùng nổ.
Ảnh: Palestine
Portal. - Cùng năm 1967, Hội đồng Bảo an Liên
Hiệp Quốc đồng thuận tuyệt đối
và ban hành Nghị quyết 242, yêu cầu Israel rút
khỏi West Bank, Gaza, Sinai và Golan Heights. - Năm 1982, Israel trao trả Sinai cho Ai Cập. - T́nh h́nh lănh thổ này kéo dài cho đến ngày
nay mà không có biến chuyển nào đáng kể. Israel
tiếp tục là bên có khả năng kiểm soát
thực tế ba vùng Gaza, West Bank và Golan Heights.
4.
Như vậy, thế nào là “nguyên trạng” của
Palestine? Ai đang cai quản vùng nào? Cho đến hiện nay, khi các quốc gia và
tổ chức quốc tế yêu cầu Israel rút quân và
ngừng chiếm đóng vùng đất của người
dân Palestine, họ đang mong muốn chuyển về
hiện trạng trước năm 1967, tức bản
đồ dưới đây.
Với cách tiếp cận này, cộng đồng
quốc tế phần nào công nhận các phiên bản
của Ḥa ước Armistice giữa Israel và nhiều nước
láng giềng. Lănh thổ Israel nhờ đó mà
được mở rộng hơn nhiều lần so
với Partition Plan trước đây (vốn đă khó
có thể trở thành hiện thực chính trị). Tuy nhiên, Israel vẫn có trách nhiệm rút quân hoàn
toàn khỏi Gaza và West Bank, mà quan trọng hơn cả
là Đông Jerusalem để trao trả đất cho người
Palestine. Họ cũng cần rút khỏi Golan Heights để
trao trả lănh thổ cho Syria. Cần ghi nhận rằng Israel có một số
nhượng bộ dân sự và lănh thổ cho PLO trong
suốt giai đoạn xung đột. Ví dụ với Hiệp định Oslo (Oslo
Accord) vào năm 1993, Israel rút quân của ḿnh khỏi
một phần West Bank và Gaza (nhưng không xác định
cụ thể vị trí với công chúng) để PLO có
thể thành lập chính quyền và các cơ quan dân
sự tự trị dành cho người Palestine. Hay vào năm 2005, Israel chính thức rút quân
khỏi toàn bộ Gaza, đồng thời với
việc xóa bỏ các khu định cư Do Thái tại
đây. Kế hoạch này thường được
biết đến với tên gọi “Gaza disengagement”.
Hiện nay, tổ chức Hamas là thế lực Palestine
nắm giữ và quản lư trực tiếp tại Gaza. Khúc mắc ở chỗ, quân đội Israel
vẫn đang tiếp tục quản lư bầu trời
và vùng biển Gaza. Họ cũng có khả năng
triển khai quân sự triệt để và toàn
diện lên vùng đất này vào bất kỳ lúc nào. Trong khi đó, tại West Bank, Israel vẫn đang
tiếp tục mở rộng chiến lược định
cư vĩnh viễn của các khu dân cư Do Thái, dù
tại đây đă có sự hiện diện của
một chính phủ tự trị do người Palestine
làm chủ. Trong giai đoạn Donald Trump nắm quyền
ở Hoa Kỳ, ông này cũng chính thức công
nhận Golan Heights và Đông Jerusalem thuộc chủ
quyền của Israel, khiến cộng đồng
quốc tế vô cùng lo ngại. Bản thân chính
quyền Joe Biden hiện nay cũng né tránh việc
phủ nhận hoàn toàn hệ quả chính sách ngoại
giao từ thời Trump. 5.
Việc Israel chiếm đóng và mở rộng định
cư có phù hợp với pháp luật quốc tế
hay không? Chắc chắn là có vi phạm tại ba điểm
nóng Gaza, West Bank và Golan Heights. Điều này đă được khẳng
định rơ trong Nghị quyết 242 của
Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc,
vốn có giá trị pháp lư bắt buộc theo pháp
luật quốc tế. Nghị quyết yêu cầu rơ
Israel rút quân hoàn toàn khỏi các vùng lănh thổ đang
bị chiếm đóng sau xung đột (1967), từ
đó khẳng định việc thôn tính lănh thổ
thông qua xung đột vũ trang là vi phạm các nguyên
tắc cơ bản của pháp luật quốc tế. Ngoài ra, hàng loạt các nghị quyết khác của
Đại Hội Đồng Liên Hiệp Quốc
trải dài nhiều thập niên tiếp tục lên án
việc mở rộng các khu tái định cư Do Thái
tại West Bank và Golan Heights. Cuối cùng, không thể không kể đến
Quan điểm tham vấn của Ṭa án Công lư Quốc
tế trong văn bản “Legal Consequences of the Construction
of a Wall”, phủ nhận hoàn toàn tính pháp lư quốc
tế của việc xây dựng các bức tường
cắt sâu vào lănh thổ West Bank. 6.
Pháp luật quốc tế nào điều chỉnh xung
đột vũ trang giữa Israel và người
Palestine? Có hai loại xung đột vũ trang được
pháp luật quốc tế thừa nhận và điều
chỉnh. Một là xung đột vũ trang quốc
tế, hay International Armed Conflict (IAC). Đây là loại xung đột vũ trang
diễn ra giữa hai chủ thể có tư cách
quốc gia, với hệ thống pháp luật điều
chỉnh xung đột đă được xây
dựng và hoàn thiện từ một, hai thế kỷ
nay. Cơ chế bảo vệ thường dân và các
nguyên tắc nhân đạo cũng rơ ràng, mạnh
mẽ hơn. Chúng ta có thể nghĩ đến Bốn Công
ước Geneva về tù binh, hàng binh, về thường
dân/ người tham chiến hay các nạn nhân chiến
tranh nói chung, cũng như nhóm Công ước Hague về
luật chiến tranh, v.v. Đây là các văn kiện
tạo thành một hệ thống đồ sộ và có
tính thẩm quyền tối cao trong việc điều
chỉnh hoạt động chiến tranh. Liên hệ với chiến tranh Việt Nam cho
gần gũi, xung đột diễn ra giữa quân
đội Bắc Việt và Nam Việt, giữa Bắc
Việt và Hoa Kỳ là IAC. Loại xung đột thứ hai là xung đột
vũ trang phi quốc tế (song không nhất thiết
phải là quốc nội), hay Non-international Armed Conflict
(N-IAC). Đây là xung đột vũ trang diễn ra
giữa quốc gia với một lực lượng vũ
trang phi nhà nước, hoặc giữa hai lực lượng
vũ trang nhà nước với nhau. Hệ quả nhân
đạo và cường độ bạo lực
của nó không hề kém so với loại xung đột
thứ nhất. Tuy nhiên, hệ thống pháp luật
điều chỉnh N-IAC lại tương đối
yếu, với nội dung chủ yếu nằm trong
Nghị định thư bổ sung thứ Hai dành cho Công
ước Geneva (Additional Protocol II). Tiếp tục viện dẫn đến
chiến tranh Việt Nam, xung đột giữa chính
quyền Nam Việt Nam và Hoa Kỳ với Mặt
trận Dân tộc Giải phóng Miền Nam Việt Nam
(thường được gọi là Việt Cộng)
là điển h́nh của xung đột vũ trang phi
quốc tế. Trong t́nh huống giữa Israel và Palestine, do
vẫn không thể xác định được chính
quyền và nhà nước thống nhất đại
diện cho dân tộc Palestine, như chúng ta đă nói
ở trên, nhiều học giả thiên về việc xác
định xung đột vũ trang giữa Palestine và
Israel là xung đột vũ trang phi quốc tế. Điều này dẫn đến nhiều hệ
lụy khác nhau. Ví dụ, nếu áp dụng IAC, quân nhân tham
chiến không thể bị truy tố hay trừng
phạt chỉ v́ họ tham gia vào hoạt động vũ
trang. Tuy nhiên, nếu áp dụng N-IAC, những người
tham chiến hoàn toàn có thể phải hầu ṭa h́nh
sự v́ hành vi chiến đấu của ḿnh. Trong ngữ cảnh khác, nếu xác định
xung đột là N-IAC, thẩm quyền của các cơ
quan tài phán h́nh sự quốc tế sẽ không
thể được áp dụng. Một số học giả đưa ra đề
xuất “nước đôi”, tức xem xung đột
vừa là quốc tế vừa là phi quốc tế Họ dẫn chứng rằng v́ Hamas
đă nắm giữ Gaza và quân đội Israel đă
đồng ư rút hoàn toàn khỏi đây, Hamas có
thể đại diện người dân Palestine tham gia
vào IAC với Israel. Riêng ở West Bank, với lực lượng
chiếm đóng Israel vẫn kiểm soát hoàn toàn khu
vực và tiếp tục vai tṛ quản lư hành chính
của ḿnh, xung đột nếu có giữa Israel và các
nhóm dân cư ở West Bank nên được xem là
N-IAC. 7.
Trong quá tŕnh xung đột vũ trang này, ai đang vi
phạm pháp luật quốc tế? Đáng tiếc là cả hai. Về phía Israel, việc duy
tŕ chiếm đóng và phân biệt đối xử
về mặt pháp lư, cưỡng chế tài sản,
đất đai của người Palestine để
phục vụ cho các khu tái định cư Do Thái vi
phạm nghiêm trọng Công ước Geneva thứ Tư
về quyền của thường dân mà thế
lực chiếm đóng trên lănh thổ chiếm đóng
phải tuân thủ. Về phía Palestine, PLO và các chính
đảng quân sự của ḿnh tiếp tục
thất bại trong việc kiểm soát các hoạt
động khủng bố nhắm vào thường dân
Israel. Đă xuất hiện các cáo buộc về
việc sử dụng thường dân làm bia đỡ
đạn (human shield), không tuân thủ nguyên tắc phân
biệt giữa thường dân/ người tham
chiến, tấn công vũ trang không phân biệt
(indiscriminate armed attack), bắt cóc và ám sát quân dân
lẫn thường dân quốc tịch Israel, v.v.
Thực tế cho thấy, bộ máy công tố của Ṭa
án H́nh sự Quốc tế (International Criminal Court –
ICC) đang có những động thái điều
tra và khởi tố các cáo buộc liên quan đến
tội ác chiến tranh (war crimes) mà cả hai bên
thực hiện. Nguyễn
Quốc Tấn Trung Nguồn: Tài liệu tham khảo: -
International law – States in international law. (n.d.). Encyclopedia
Britannica. Retrieved May 14, 2021, from https://www.britannica.com/topic/international-law/States-in-international-law - Status
of Palestine in the UN – Non-member observer State status – SecGen
report. (2019, March 11). Question of Palestine. https://www.un.org/unispal/document/auto-insert-182149/ - Palestine
Liberation Organization (PLO) | Goals, History, & Facts.
(n.d.). Encyclopedia Britannica. Retrieved May 14, 2021, from https://www.britannica.com/topic/Palestine-Liberation-Organization - Palestinian
Authority | Definition, History, & Region. (n.d.).
Encyclopedia Britannica. Retrieved May 14, 2021, from https://www.britannica.com/topic/Palestinian-Authority -
The Editors of Encyclopaedia Britannica. (n.d.). Hamas
| Definition, History, Ideology, & Facts. Encyclopedia
Britannica. Retrieved May 14, 2021, from https://www.britannica.com/topic/Hamas -
The Editors of Encyclopaedia Britannica. (n.d.-a). Fatah
| Group, Definition, Palestine, & History. Encyclopedia
Britannica. Retrieved May 14, 2021, from https://www.britannica.com/topic/Fatah -
Pitta, M. (2018, April). StatehoodandRecognition:theCaseofPalestine.
University of Barcelona. -
Tzoreff, Y. (2019, March 18). Is
the PLO Still the “Sole Representative of the Palestinian People”? INSS
Insight No. 1150. https://www.inss.org.il/publication/plo-still-sole-representative-palestinian-people/ -
The Editors of Encyclopaedia Britannica. (n.d.-c). Philistine
| Definition, People, Homeland, & Facts. Encyclopedia
Britannica. Retrieved May 14, 2021, from https://www.britannica.com/topic/Philistine-people -
History.com Editors. (n.d.). Palestine.
HISTORY. Retrieved May 14, 2021, from https://www.history.com/topics/middle-east/palestine -
A/RES/181(II)
of 29 November 1947. (n.d.). United Nations. Retrieved May 14,
2021, from https://unispal.un.org/DPA/DPR/unispal.nsf/0/7F0AF2BD897689B785256C330061D253 - ARMISTICEAGREEMENT.
(n.d.). United Nations. Retrieved May 14, 2021, from https://peacemaker.un.org/sites/peacemaker.un.org/files/KP%2BKR_530727_ - Oslo
Accords | Palestinian Liberation Organization-Israel [1993].
(n.d.). Encyclopedia Britannica. Retrieved May 14, 2021, from https://www.britannica.com/topic/Oslo-Accords - “The
Israeli ‘Disengagement’ Plan: Gaza Still Occupied” – Report by PLO
Negotiations Affairs Dept./Non-UN document. (2019, March 12).
Question of Palestine. https://www.un.org/unispal/document/auto-insert-205755/ -
Romo, V. R. (2019, March 25). Trump
Formally Recognizes Israeli Sovereignty Over Golan Heights. NPR. https://www.npr.org/2019/03/25/706588932/trump-formally-recognizes-israeli- -
Staff, R. (2021, February 9). Blinken
stops short of endorsing Trump recognition of Golan Heights as Israel.
Reuters. https://www.reuters.com/article/us-usa-israel-blinken-idUSKBN2A82N5 - S/RES/242
(1967) of 22 November 1967. (n.d.). United Nations. Retrieved
May 14, 2021, from https://unispal.un.org/unispal.nsf/0/7D35E1F729DF491C85256EE700686136 - Israel’s
Settlements Have No Legal Validity, Constitute Flagrant Violation of
International Law, Security Council Reaffirms | Meetings Coverage and Press
Releases. (n.d.). United Nations. Retrieved May 14, 2021, from https://www.un.org/press/en/2016/sc12657.doc.htm - Latest
developments | Legal Consequences of the Construction of a Wall in the
Occupied Palestinian Territory | International Court of Justice.
(n.d.). International Court of Justice. Retrieved May 14, 2021, from https://www.icj-cij.org/en/case/131 - Geneva
Conventions and their Additional Protocols. (n.d.). LII / Legal
Information Institute. Retrieved May 14, 2021, from https://www.law.cornell.edu/wex/geneva_conventions_and_their_additional_protocols - Treaties,
States parties, and Commentaries – Hague Convention (IV) on War on Land
and its Annexed Regulations, 1907. (n.d.). International
Committee of the Red Cross. Retrieved May 14, 2021, from https://ihl-databases.icrc.org/ihl/INTRO/195 - OHCHR
| Protocol II Additional to the Geneva Conventions of 12 August 1949.
(n.d.). OHCHR. Retrieved May 14, 2021, from https://www.ohchr.org/en/professionalinterest/pages/protocolii.aspx - The
War Report 2018: The armed conflict in Israel-Palestine. (2018,
January). Geneva Academy. https://www.geneva-academy.ch/joomlatools-files/docman-files/ -
Buchanan, R. (2015, March 14). Classifying
the Israeli-Palestinian Conflict. Human Security Centre. https://www.hscentre.org/middle-east-and-north-africa/classifying-israeli-palestinian-conflict/ - The
Many Ways Palestinians Violate International Law. (2019, July
28). Jerusalem Center for Public Affairs. https://jcpa.org/article/the-many-ways-the-palestinians-violate-international-law/ -
BBC News. (2021, March 3). ICC
opens “war crimes” investigation in West Bank and Gaza. https://www.bbc.com/news/world-middle-east-56249927 -
United Nations. (n.d.-c). United
Nations Office on Genocide Prevention and the Responsibility to Protect.
Retrieved May 14, 2021, from https://www.un.org/en/genocideprevention/war-crimes.shtml |