Ảnh
hưỞng cỦa đa đẢng và đa nguyên
lên nỀn chính trỊ thẾ giỚi Đại-Dương |
Cuộc
cách mạng Pháp (1789-1799) đă thiết lập nền
cộng hoà nhằm chấm dứt chế độ quân
chủ chuyên chế của Pháp, đồng thời
đem lại sự giải phóng cho nhân dân, sự phân
chia ruộng đất công bằng hơn, sự băi
bỏ đặc quyền của giới tinh hoa, và
thiết lập quyền b́nh đẳng giữa con người
với con người. Tuy
nhiên, nước Pháp cũng phải trải qua các giai
đoạn cộng hoà, đế quốc, quân chủ
suốt 75 năm sau khi Napoleon Bonaparte đảo chính
nền Đệ nhất Cộng hoà. Cách
mạng Pháp khởi đầu cho làn sóng cách mạng dân
chủ và sự ra đời của các nền dân
chủ khắp nơi, báo hiệu sự cáo chung của
chế độ phong kiến trên toàn cầu. Đồng
thời, hệ tư tưởng hiện đại cũng
sản sinh ra các loại chủ nghĩa tự do,
cực đoan, dân tộc, thế tục khắp
thế giới và lưu lại vô số tai ách cho loài
người. Độc
tài kiểu Đức Quốc Xă, Phát xít Nhật,
Chủ nghĩa Cộng sản chỉ mang lại
chiến tranh khốc liệt, tàn phá mọi di tích
lịch sử loài người, d́m nhân loại vào
thảm cảnh chết chóc, đói rét, bất công. Nỗi
sợ hăi khủng khiếp đó khiến nhân loại
nghĩ tới giải pháp “đa đảng”
nhằm hạn chế “độc đảng” đă
trở thành thời trang kéo dài gần 100 năm mà
vẫn c̣n sáng giá khi đề cập đến lĩnh
vực chính trị. Vậy,
đa nguyên, đa đảng có phải là môn thuốc
trị bá bệnh cho nền chính trị của nhân
loại hay không? Nguồn
gốc đa đảng xuất phát và được
ca tụng rầm rộ, phổ biến rộng răi
tại Tây Âu. Nhưng, cũng là nơi xảy ra
nhiều biến động chính trị nhất. Pháp
đă tạo ra nền Đệ nhất đến
Đệ Ngũ Cộng Hoà mà chức vụ Thủ tướng
ngồi chưa nóng ghế đă bị lật đổ
v́ không thoả măn sự đ̣i hỏi phức tạp
từ nhiều đảng trong Quốc hội. Nền
chính trị bị xáo trộn thường xuyên do có quá
nhiều đảng khiến cho mọi chính sách đều
dở dang, ảnh hưởng tới tiến tŕnh phát
triển quốc gia. Cộng
Hoà Liên bang Đức cũng như các quốc gia Tây
Âu thường gặp khó khăn khi thành lập Chính
phủ do phải tương nhượng hoặc liên
minh với các đảng nhỏ vốn tương
phản về chính sách quốc gia. Khủng hoảng thường
xuyên gây khó khăn hoặc làm chuyển hướng
đường lối đă vạch sẵn. Nhờ
ở trong Minh ước Bắc Đại Tây Dương
(NATO) mà các quốc gia Châu Âu tránh được xung
đột về chính sách quốc pḥng. Nếu không, Châu
Âu có thể gặp khủng hoảng trầm trọng
về an ninh. Các
quốc gia Đông Âu, chư hầu của Liên Sô,
đă giành lại quyền “Dân tộc Tự
quyết” từ tay Đảng Cộng sản làm
sụp đổ nền tảng Đệ tam Quốc
tế Cộng sản, Hiệp ước Warsaw và sự
tan ră của Liên bang Cộng hoà Xă hội Chủ nghĩa
Sô viết vào năm 1991. Họ
đă tiếp nhận chính quyền cộng sản trong
hoà b́nh và thẳng tiến trên con đường dân-chủ-hoá
nhờ Ba Lan, Tiệp Khắc, Hung Gia Lợi từng
thống nhất chủ trương giải thể
chế độ cộng sản để xây dựng
nền dân chủ tự do, kinh tế thị trường.
Họ không có quá nhiều đảng phái, lănh tụ
như nhiều quốc gia khác nên thống nhất
về chính sách, đủ nhân lực thay thế cho
guồng máy cộng sản. Ngược
lại, làn sóng “dân tộc tự quyết” từ
Đông Âu tràn vào làm sực tĩnh dân Nga nên khi Boris
Yeltsin công khai tuyên bố từ bỏ chức Uỷ viên
Bộ Chính trị, đồng nghĩa với từ
chối lư tưởng cộng sản, được
toàn dân ủng hộ. Tuy
không đồng ư với kiểu cải cách dân
chủ để cứu Đảng Cộng sản Liên
Sô của Tổng thống Mikhail Gorbachev, nhưng, ông
Yeltsin vẫn leo lên mui xe tăng để yêu cầu
binh sĩ chống lại âm mưu đảo chính quân
sự do các đảng viên cộng sản cao cấp lănh
đạo. Người
hùng Yeltsin với tay không đă làm thất bại âm mưu
đảo chánh quân sự hồi tháng-1991. Ba tháng sau,
ông Yeltsin kư sắc lệnh cấm mọi hoạt động
của Đảng Cộng sản trên đất Nga. Do
Tổng thống Yeltsin và trí thức xă hội chủ
nghĩa chỉ có ư niệm về phạm trù tự do,
dân chủ, thị trường tự do và thiếu
sự trợ giúp cụ thể và nhiệt t́nh của
Tây phương nên Nga rơi vào t́nh cảnh hỗn
loạn về chính trị và kinh tế. Cuộc
bầu cử tổng thống Nga năm 1991 có sáu
ứng viên mà bốn với tư cách độc
lập, kể cả Boris Yeltsin. Kết quả Yeltsin
được 58% phiếu bầu so với 17% của
Nicolai Ryzhkov thuộc đảng Cộng sản Sô
viết và 8% của Vladimir Zhirinovsky thuộc đảng
Dân chủ Tự do. Cuộc
bầu cử tổng thống năm 2018 có 8 ứng viên.
Vladimir Putin tranh cử với tư cách cá nhân được
77% phiếu bầu so với 12% của Pavel Grudinin (ĐCS),
6% của Vladimir Zhirinovsky (đảng Dân chủ Tự
do, LDP). Số ứng viên c̣n lại chiếm từ
0.7-1.7% phiếu bầu. Xu
hướng độc tôn vẫn tồn tại trong
nền chính trị Nga sau khi Tổng thống Yeltsin kư
sắc lệnh giải tán đảng cộng sản
Nga. Guồng
máy của Chính quyền Yeltsin đa số là đảng
viên cộng sản và trí thức xă hội chủ nghĩa
nên bọn họ đă vận dụng chính sách tư-hữu-hoá
mà trở thành nhóm thiểu số giàu có. Có thể
gọi họ là khối “cộng sản v́ tiền”.
Khối thứ hai vẫn không từ bỏ hoàn toàn “lư
tưởng cộng sản”. Cả hai khối đó
tạo ra và bảo vệ cựu Trung tá Điệp báo
Vladimir Putin độc quyền cai trị nước Nga
từ năm 2000 mà chưa được hoặc
bị thay thế. Năm
1990, ĐCS chiếm 920 trong 1,037 ghế Quốc hội so
với 148 không thuộc đảng phái đă bị
đảo ngược vào năm 1993 khi đại
biểu không đảng phái chiếm 703 ghế. Cuộc
bầu cử Quốc hội Nga năm 2016 ghi nhận
Đảng Thống nhất chiếm 343/450 ghế so
với 42 của ĐCS và 39 của LDP và 23 của Đảng
Công Bằng cùng với 3 ghế thuộc 10 đảng
không đủ túc số để đại diện
trong Quốc hội. Tất
cả quyền lực của nước Nga đều
tập trung vào tay Vladimir Putin kể từ năm 2000, dù
cho giai đoạn 2008-2012 chỉ giữ chức Thủ
tướng Chính phủ. Chế
độ đa đảng giúp cho người hùng Putin
duy tŕ quyền lực cho đến lúc không cần
khiến cho nước Nga rộng lớn nhất
thế giới với tài nguyên thiên nhiên dồi dào
vẫn chưa phát triển và giàu. Bảng
xếp hạng GDP nominal của thế giới năm
2018 ghi Hoa Kỳ 62,000 USD mỗi đầu người
so với 24,000 của Tiệp (Czech), Lithuania 19,000 USD, Hung
Gia Lợi 17,000 USD, Ba Lan 16,000 USD, Nga 12,000 USD. Sau
224 năm lập quốc, Hoa Kỳ đă có nền chính
trị ổn định và kinh tế phát triển hơn
bất cứ quốc gia nào khác nhờ vào hệ
thống chính trị lưỡng đảng. Hệ
thống này làm cân bằng quyền lực, ngăn
chặn được t́nh trạng xu hướng
cực hữu hoặc cực tả cầm quyền. Với
số người ủng hộ tương
đương phân nữa cử tri giúp cho Đảng
Cộng Hoà và Đảng Dân Chủ có đầy đủ
lá phiếu, phương tiện tài chính, trí tuệ
để nghiên cứu và áp dụng những chính sách
bổ ích và hữu hiệu cho Hợp Chủng Quốc
Hoa Kỳ và toàn thế giới. Các
cường quốc Tây Âu đă kiên tŕ khuyến khích
cử tri Mỹ bầu cho mô h́nh đa đảng, nhưng,
người Mỹ biết rơ hơn ai hết về
chế độ chính trị lưỡng đảng
đă giúp cho Hợp Chủng Quốc Hoa Kỳ duy tŕ
nền chính trị ổn định để phát
triển kinh tế và bảo vệ nền hoà b́nh trên
thế giới.
Đại-Dương |