QUYỀN
LỰC MỀM VÀ CỨNG TÁC ĐỘNG TỚI CHÂU Á Đại-Dương |
Tài
liệu tham khảo: Donald Trump and the Decline of U.S. soft power Chuyên gia: Nga và Trung Quốc thách
thức sự thống trị quân sự của Mỹ
(Sputnik) US gets real about China (Nikkei) Trump dispatches China hawk to Australia
(Asia Times)
QUYỀN
LỰC MỀM VÀ CỨNG TÁC ĐỘNG TỚI CHÂU Á
Đại-Dương Căng
thẳng tại Châu Á ngày càng gay gắt làm nổ ra các
cuộc tranh luận quốc tế liên quan đến
giải pháp tối ưu cho từng quốc gia và toàn
cầu. Học
giả khoa chính trị cấp tiến Joseph S. Nye
từng phục vụ trong ba Nội các Dân Chủ: Jimmy
Carter, Bill Clinton, Barack Obama và xướng xuất học
thuyết “quyền lực mềm”
nên thiên về
giải pháp ngoại giao trong mối bang giao quốc
tế. Trong
đề tài “Donald Trump and the Decline of U.S. soft power”
đăng tải ngày 6 tháng 2 năm 2018, Nye viết:
“Tổng thống Donald Trump đă đảo ngược
các chính sách hấp dẫn của Mỹ … làm xói
ṃn quyền lực mềm”. Nye
trích dẫn bản thăm ḍ dư luận của
Viện Gallup khảo sát ở 134 quốc gia đă ghi
nhận chỉ có 30% ưu ái Hoa Kỳ dưới
sự lănh đạo của Trump, thua người
tiền nhiệm 20 điểm và tụt xuống
hạng ba so với năm 2016. Giám
đốc ngân sách Mick Mulvaney công bố “ngân sách
quyền lực cứng "hard power budget” của Trump
đă cắt giảm 30% tiền quỹ dành cho Bộ
Ngoại giao và Cơ quan Phát triển Quốc tế
của Mỹ (USAID). Quyền
lực cứng hoặc quyền lực mềm nếu không
làm cho quốc gia mạnh lên mà suy yếu th́ giải pháp
đó vô hiệu. Tám
năm cầm quyền của Tổng thống Barack Obama
đă đốt
10,000 tỉ
USD, tương
đương với số nợ công mà các vị
tiền nhiệm đă để lại cho Hiệp
Chủng Quốc Hoa Kỳ kể từ khi lập
quốc! Chính
sách ngoại giao trên hết (quyền lực mềm)
của Obama đă tác động lên t́nh h́nh thế
giới như thế nào? Trung
Đông tương đối yên ổn sau năm 2007
với chiến trường Iraq lắng dịu do
chỉ c̣n
700 tay súng al-Qaeda đă trở thành hơn
40,000 hoạt động rầm rộ tại Iraq và
Syria từ năm 2012. ISIS,
một nhánh của al-Qaeda đă đánh tan bốn sư
đoàn thiện chiến và lực lượng an ninh
của Iraq mà chiếm đóng ba thành phố lớn
tại một cách dễ dàng từ năm
2014 làm
lộ sự thất bại của chương tŕnh
huấn luyện và trang bị do Ngoại trưởng
Hillary Clinton điều khiển.
Obama
và H. Clinton
đi rao giảng nhân quyền khắp Trung
Đông và Bắc Phi đă tạo ra Mùa Xuân Á Rập
với những hậu quả đáng hỗ thẹn. Một
Libya yên ổn đă trở thành quốc gia thất
bại mà vẫn chưa có triển vọng ổn định
sau 7 năm nội chiến triền miên. Nội
chiến Syria vẫn tiếp diễn sau 7 năm làm
chết hơn nửa triệu người và 11
triệu phải ly tán. Nga, Iran, Thổ Nhĩ Kỳ
đă đẩy Mỹ ra ngoài giải pháp Syria. Các
tay súng Hồi giáo cực đoan từ Tây Phương
và nhiều nơi khác ùn ùn đổ vào làm gia tăng
t́nh trạng bất ổn ở Trung Đông và Bắc
Phi. Nga đang cố đẩy ảnh hưởng
của Mỹ và Châu Âu ra khỏi kho dầu hoả
lớn nhất thế giới. Trục Nga-Iran-Syria-
Hezbollah-Hamas có thể đẩy Trung Đông vào
cuộc chiến không lối thoát giữa hai ḍng Shia và
Sunni. Quyền
lực mềm của Obama
đă tạo điều
kiện cho Trung Quốc lớn mạnh nhanh chóng về
kinh tế, quân sự, ngoại giao, kỹ thuật để
công khai đe doạ nền an ninh và ổn định
tại Châu Á-Thái B́nh Dương. Bắc Kinh công khai
lấn chiếm và đe doạ chủ quyền,
quyền-chủ-quyền của các quốc gia duyên
hải ở Biển Đông Trung Hoa và Biển Nam Trung
Hoa, kể cả xây dựng 7 đảo nhân tạo
tại Spratly Islands (Trường Sa, Nam Sa) và quân-sự-hoá
Biển Đông Nam Á bất chấp luật pháp
quốc tế như Công ước Liên Hiệp
Quốc về Luật Biển (UNCLOS) và Phán quyết
của Toà án Trọng tài Thường trực về
Luật Biển (PCA). Chính
sách xoay trục của Obama không cản được
chiến thuật cắt lát salami của Bắc Kinh
khiến các quốc gia Đông Nam Á mất tin tưởng
vào lời hứa mông lung của Hoa Kỳ. Obama
nói được mà không làm được do
chẳng c̣n tiền để đi mua ḷng thiên hạ
trong khi Trung Quốc có trên 3,000 tỉ USD trữ tệ
đă mua đứt linh hồn nhiều nhà lănh đạo
và học giả thế giới mà phục vụ cho chính
sách bành trướng, bá quyền của Bắc Kinh. Trung
Quốc đă phối hợp giữa quyền lực
mềm và quyền lực cứng để lôi kéo
đồng minh và đối tác truyền thống
của Hoa Kỳ hướng về Bắc Kinh. Nga
cũng khai thác triệt để chính sách ngoại giao
trên hết của Obama để cưỡng đoạt
Bán đảo Crimea của Ukraine mà c̣n khích động
và yểm trợ phong trào ly khai tại Miền Đông
Ukraine. Mạc
Tư Khoa thường xuyên đe doạ tấn công Châu
Âu khiến các tiểu quốc giáp giới với Nga
cảm thấy bất an, nhưng, chỉ có 6/29 quốc
gia trong NATO góp đủ chi phí 2% GDP như quy định,
dù có nhiều nước giàu sụ. Mỹ vẫn c̣ng
lưng gánh 72% chi phí cho tổ chức này. Thay v́ đóng
góp đúng quy định th́ họ chỉ trích
kịch liệt khi Tổng thống Donald Trump đ̣i
họ thực hiện nghĩa vụ! Chính
sách ngoại giao trên hết của Obama đă đẩy
Nga và Trung Quốc, vốn chẳng ưa nhau phải
ngồi chung chiến thuyền để chống
lại Hoa Kỳ. Tổng thống Trump phải t́m cách
hoá giải nếu không sẽ bị rơi vào t́nh
trạng “hai đánh một, không chột cũng què”.
Không
tiền th́ sức mạnh của quyền lực
mềm không thể phát huy hiệu quả nên Hoa Kỳ
chỉ c̣n cách sử dụng sức mạnh cứng
một cách khôn khéo để khôi phục tiềm
lực quốc gia và cân bằng thế lực toàn
cầu. Học
giả Nye ca tụng phong trào chống chiến tranh
Việt Nam khắp thế giới vào thập niên 1970 thường
hát bài “We Shall Overcome = Chúng ta sẽ Vượt
qua” của phong trào dân quyền Mỹ. Gần
100 triệu người Việt Nam không có dân quyền
từ năm 1975 tới nay mà tả phái chưa dám
thừa nhận sai lầm khi Trung Quốc và Liên Xô có
thêm một quân cờ để nhuộm đỏ
thế giới. Việt Nam ngày nay không có nhân quyền,
từ chối phát triển, có nguy cơ trở thành
một tỉnh của Trung Quốc như Tây Tạng, Tân
Cương, nhưng, chưa thấy phản ứng
của giới học giả thiên tả? Quyền
lực cứng của Mỹ áp dụng triệt để
tại Đông Bắc Á đă giúp cho hai dân tộc
Nhật Bản và Đại Hàn giữ vững quốc
gia và phát triển thần kỳ chứ không cần
tới quyền lực mềm. Tổng
thống Ronald Reagan đă xoá sổ Đệ tam
Quốc tế, hạ bệ Liên Xô bằng quyền
lực cứng (đối đầu quân sự với
Liên Xô tại Châu Âu, thách đố chạy đua vũ
trang, cuốn chiếu chủ nghĩa cộng sản
tại Châu Mỹ La Tinh và Châu Phi, ủng hộ
hoạt động chống cộng), sử dụng
quyền lực mềm (khuyến khích đấu tranh
cho nhân quyền, tôn trọng luật pháp quốc
tế, cô lập Liên Xô và các chế độ
cộng sản). Kinh
tế Mỹ phát triển, quân sự vượt
trội làm cho cộng đồng quốc tế tin tưởng
vào sự lănh đạo cần thiết của Hoa
Kỳ trên thế giới. Thế
giới không thể rơi vào tay hai nhà độc tài
Tập Cận B́nh và Vladimir Putin v́ tham vọng chinh
phục của họ có thể d́m nhân loại vào
một trận đại chiến huỷ diệt toàn
cầu. Trên
trái đất này chỉ có Hoa Kỳ mới đủ
sức ngăn chặn cuồng vọng thống trị
thế giới của Trung Quốc và Nga. Nội
các Trump đă công khai Chiến lược An Ninh
Quốc gia (NSS) và Chiến lược Quốc Pḥng (NDS)
nhằm khôi phục nền kinh tế Hoa Kỳ, đồng
thời, duy tŕ luật pháp quốc tế bằng cách
ngăn chặn, trừng phạt các hành vi phá hoại.
Tăng cường sức mạnh quân sự để
bảo vệ an ninh, ổn định, hoà b́nh tạo
điều kiện xây dựng một nền văn
minh, phát triển và hiện đại trên thế
giới. Chính
sách “phát triển kinh tế kéo theo thay đổi chính
trị” đă thất bại. Quyền lực mềm
không có quyền lực cứng yểm trợ đă vô
hiệu. Con
đường hợp lư cho Hoa Kỳ là t́m cách
phối hợp nhịp nhàng, uyển chuyển giữa
quyền lực cứng và mềm mới giúp nhân
loại thoát khỏi chiếc bóng ma độc tài và
nguy cơ thế chiến.
Đại-Dương |