TÓM LƯỢC CÁC BIẾN CỐ QUAN TRỌNG XẢY RA TRONG NĂM 2020 TS.ĐỖ KIM THÊM |
“…Ngày 11/12, Mỹ chấp thuận cho loại vaccine Pfizer & BioNTech đuợc đưa vào sử dụng và ngày 18/12/2020 vaccine Moderna cũng đuợc cấp phép. Tính đến ngày 27/12/, ước lượng có gần 2 triệu người Mỹ được tiêm chủng…”
Tháng
1: Đại dịch Corona khởi phát, Cháy rừng
ở Úc và Brexit Đại
dịch Corona khởi phát Một loại virus mới bắt đầu lây
lan ở Vũ Hán, Trung Quốc. Tháng 12 năm 2019, nhà
chức trách thông báo có những ca nhiễm đầu
tiên cùng lúc với căn bệnh phổi mà nguyên nhân
chưa được xác minh. Ngày 6 tháng 1, có 59 trường
hợp mắc bệnh, sau này gọi chung là Covid-19
được công bố chính thức. Lần đầu tiên, Tổ chức Y tế
Thế giới (WHO) lo đối phó với loại virus
mới Corona, SarsCoV-2. Từ giữa tháng Giêng, các
quốc gia khác cũng biết các trường hợp
đầu tiên. Đức xác nhận trường
hợp Covid-19 đầu tiên vào ngày 28 tháng 1. Theo bản tin của Đại học Johns Hopkins
ở Baltimore, kể từ khi đại dịch bắt
đầu cho đến ngày 25/12, số lượng các
ca lây nhiễm virus corona trên toàn thế giới lên
đến hơn 80 triệu người, số người
chết ước khoảng 1,75 triệu. Số liệu
này tương đối v́ có các trường hợp
không được báo cáo hoặc cập nhật thường
xuyên. Với gần 20 triệu người nhiễm và
hơn 340.000 người chết, Hoa Kỳ là bị
ảnh hưởng trầm trọng nhất. Cháy
rừng ở Úc Cháy rừng là tai hoạ thường xuyên trong mùa
hè. Trong tháng Giêng và tháng Hai, các đám cháy bùng phát
nghiêm trọng đặc biệt. Tháng 3, ngọn
lửa làm 33 người thiệt mạng và tàn phá
tổng cộng hơn 12 triệu ha đất. Các chuyên
gia ước tính, hơn một tỷ động
vật đă chết, trong đó có nhiều loài sinh
vật đang bị đe dọa tuyệt chủng.
Brexit Sau một thời gian dài tranh chấp, Vương
quốc Anh rời khỏi Liên minh châu Âu vào ngày 31/1.
Tuy nhiên, trong giai đoạn chuyển tiếp, tư cách
thành viên của Anh trong Liên minh Châu Âu vẫn có
hiệu lực cho đến cuối năm. V́ vậy,
Vương quốc Anh vẫn hoạt động trong
thị trường chung và liên minh thuế quan. Nhưng mọi vấn đề sẽ
được chung quyết như thế nào từ năm
2021 trở đi vẫn chưa rơ ràng. Các cuộc đàm
phán về các điều khoản kế tục đă
nhiều lần thất bại, đặc biệt là
một hiệp định thương mại tự do,
bao gồm vấn đề về cách giải quyết
biên giới giữa Bắc Ireland và Ireland và quyền
đánh bắt hải sản. Tháng
2: Giết người nhập cư ở TP Hanau, Đức Ngày 19/2, một người Đức cực
đoan theo cánh hữu đă bắn chết 9 người
nhập cư trong hai quán ở thành phố Hanau,
tiểu bang Hessen. Sau đó, hung thủ giết mẹ và
tự sát. Trong một lá thư thú tội và một
đoạn video mà hung thủ 43 tuổi để
lại đă tiết lộ động cơ thúc đẩy
là phân biệt chủng tộc và tin theo thuyết âm mưu. Về sau, theo một chuyên gia chẩn đoán là
hung thủ bị hoang tưởng do bệnh tâm thần
phân liệt. Để bày tỏ cảm thông đối
với tang quyến, nhiều người tham gia cầu
nguyện trong các buổi tưởng niệm. Trong các
cuộc biểu t́nh, dân chúng lên tiếng yêu cầu chính
quyền phải có các phản ứng mạnh bạo trước
mối đe dọa do cánh hữu ở Đức. Tháng
3: Biện pháp Lockdown đầu tiên Từ giữa tháng Ba, phần lớn các sinh
hoạt công cộng ở khắp nơi trên thế
giới bị tê liệt do sự lây lan trầm
trọng của Covid-19. Các quốc gia áp đặt các
hạn chế đi lại và gặp gỡ. Các trường
học, nhà trẻ và hầu hết các cửa hàng
phải đóng cửa. Nội biên và ngoại biên của Liên minh châu Âu
bị đóng một phần hoặc hoàn toàn trong vài
tuần. Quyền tự do đi lại giữa các nước
bị hạn chế. Chính phủ đă công bố
một gói viện trợ trị giá hàng tỷ đồng
dành cho những cá nhân và doanh nghiệp bị ảnh hưởng
nặng nề bởi cuộc khủng hoảng Corona. Tháng
4: Số ca nhiễm mới giảm Số người chết vẫn c̣n cao.
Nhiều người bệnh chỉ chết sau khi
nhập viện v́ không có thuốc và không c̣n sức
đề kháng với virus. Các chuyên gia lo rằng khi
đóng cửa các trường học, xáo trộn giáo
dục sẽ xảy ra, khi sinh hoạt công cộng
bị tê liệt, nền kinh tế bị ảnh hưởng,
đặc biệt nhất là các nhà hàng, quán ăn
nhanh, các cơ sở hoạt động trong các lĩnh
vực văn hóa, ngoại thương và du lịch. Trong khi đó, ở một số thành phố, dân
chúng biểu t́nh chống lại các biện pháp
hạn chế tự do khi chính quyền nhân danh việc
t́m cách ngăn chận Corona. Cuối tháng Tư, chính
phủ các nơi bắt đầu cho nới lỏng các
việc hạn chế, phát triển một ứng
dụng cảnh báo Corona trên điện thoại (Warn-
App), nhằm tạo điều kiện thông báo nhanh
về tinh trạng những người tiếp xúc
với người bị nhiễm. Tháng
5: 75 năm ngày Thế chiến thứ hai kết thúc,
vụ George Floyd ở Mỹ và thảm họa nhân đạo
ở Yemen 75
năm ngày Thế chiến thứ hai kết thúc Ngày 8 tháng 5 năm 1945, Thế chiến thứ hai
ở Châu Âu kết thúc với sự đầu hàng vô
điều kiện của quân đội Đức. Trên
toàn thế giới, ngày 2 tháng 9 cũng được
tưởng niệm là ngày kết thúc Thế chiến
thứ hai, khi Đế quốc Nhật Bản đầu
hàng. Hơn 60 triệu người đă trở thành
nạn nhân của chiến tranh, riêng sáu triệu người
Do Thái ở châu Âu đă bị Đức Quốc Xă sát
hại. Do trận đại dịch đang hoành hành,
nhiều buổi lễ tưởng niệm phải
bị hủy bỏ.Tuy nhiên, ở rất nhiều nơi,
các nạn nhân được tưởng nhớ. Trong
buổi lễ chính thức ở Berlin,Tổng thống
Liên bang Đức FrankWalter Steinmeier nói: “Việc
tưởng niệm không kết thúc. Không có sự
cứu chuộc nào từ lịch sử của chúng ta”. Vụ
thảm sát George Floyd Ngày 25 tháng 5, George Floyd, người Mỹ
gốc Phi bị bắt ở Minneapolis và bị viên
cảnh sát Derek Chauvin giết chết một cách dă man.
Chauvin dùng đầu gối ép vào cổ của Floyd
trong nhiều phút, mặc dù Floyd kêu la liên tục là không
thở được. Các phim video ghi lại hành động
này được lan truyền nhanh chóng trên mạng xă
hội. Nhiều năm qua, đó không phải là
một trường hợp cá biệt, nhiều người
Mỹ da đen chết trong các vụ bạo hành
của cảnh sát. Từ tháng 5 năm 2020, hàng triệu người
trên thế giới tham gia các cuộc biểu t́nh
của phong trào dân quyền “Black Lives Matter” đ̣i
chấm dứt bạo lực cảnh sát, phân biệt
chủng tộc. Trong những tháng tiếp theo, châu Âu cũng
hưởng ứng trào lưu này và có tranh luận
về vấn đề này khá gay gặt. Thảm
họa nhân đạo ở Yemen Do chiến tranh diễn ra tại Yemen, nên
nguồn cung ứng thực phẩm càng trở nên nguy
cấp hơn. Theo tường tŕnh của Chương
tŕnh Lương thực Thế giới (WFP), có hơn
ba triệu người ở Yemen đứng trước
nạn đói nghiêm trọng. Kể từ năm 2015, nội chiến xảy ra
ở Yemen, được hỗ trợ bởi Ả
Rập Xê-út và Các Tiểu vương quốc Ả
Rập Thống nhất, quân đội của Tổng
thống Abd Rabbo Mansur Hadi chiến đấu chống
lại phiến quân Houthi thuộc tông phái Shiit do Iran
hỗ trợ. Phần lớn các cơ sở hạ tầng
đă bị phá hủy, và các nỗ lực ngoại
giao để giải quyết xung đột hầu như
không có triển vọng. Do lũ lụt tái diễn,
dịch châu chấu và đại dịch Corona, thảm
họa nhân đạo ở Yemen trở nên trầm
trọng hơn. Tháng
6: Vụ Wirecard, Đức trợ giúp kích thích kinh
tế và Luật An ninh Hồng Kông Vụ
Wirecard Đầu tháng 6, Cơ quan Giám sát Tài chính Bafin,
Đức, tố cáo Hội đồng Quản trị
Wirecard có dấu hiệu nghi ngờ thao túng thị trường
tài chính. Wirecard là doanh nghiệp được niêm
yết ở thị trường chứng khoán, chuyên
cung cấp dịch vụ thanh toán quốc tế. Sau cuộc đột kích vào trụ sở chính
của doanh nghiệp Wirecard ở Munich, các Kiểm toán
viên pháp định từ chối chứng nhận
bảng cân đối kế toán năm 2019 là trung
thực. Cho đến nay, vấn đề chính là không
ai t́m ra được dấu tích của 1,9 tỷ euro
trong tài khoản kư thác ở Philippines. Văn pḥng Công tố Munich tiến hành điều
tra các tài khoản giả mạo. Ảnh hưởng
của vụ việc là nhiều người từ
chức và bị bắt giữ và Cơ quan Giám sát
Bafin cũng bị chỉ trích gắt gao. Một cựu
thành viên của Hội đồng Quản trị
Wirecard bị truy nă với lệnh truy nă quốc
tế. Trong khi chờ đợi, một Ủy ban Điều
tra sẽ làm sáng tỏ sự thất bại của các
nhà chức trách. Đức
trợ giúp kích thích kinh tế Ngày 29/6 chính phủ liên bang Đức đưa
ra gói kích thích kinh tế với khối lượng 130
tỷ euro để “đảm bảo việc làm và
đưa nền kinh tế phát triển trở
lại”. Các điểm quan trọng được
Hạ viện và Thượng viện thông qua là
cắt giảm thuế VAT tạm thời cho đến
cuối năm, chu cấp đặc biệt cho trẻ
em và tài trợ cho chương tŕnh khuyến khích mua ô
tô điện. Chính phủ cũng hỗ trợ cho các doanh
nghiệp trong lĩnh vực y tế, các ngành công
nghiệp và giao thông công cộng địa phương,
nơi đang phải hứng chịu khủng hoảng
Corona. Luật
An ninh Hồng Kông Ngày 30 tháng 6, Trung Quốc đă thông qua Luật
An ninh Quốc gia cho Hồng Kông. Đây là một bước
thụt lùi đối với phong trào dân chủ,
khi phản đối ảnh hưởng của Trung
Quốc. Luật cho phép các nhà chức trách hành động
chống lại phe đối lập, chẳng hạn
khi Trung Quốc coi các hoạt động là lật
đổ hoặc ly khai. Josua Wang, nhà đấu tranh nổi danh nhất
của phong trào bị kết án 3 năm rưởi tù
v́ phạm luật và bắt đầu thi hành án vào
đầu tháng 12 trong khi các người cộng tác khác
đang lần lượt t́m cách ra nước ngoài.
Mỹ t́m cách áp lực về ngoại thương,
trong khi Anh cáo buộc Trung Quốc là vi phạm luật
quốc tế khi bội ước. Các tiếng nói
đối lập chính thức tại Quốc hội
Hồng Kông bị dập tắt. Việc bắt giử các nhà đấu tranh cho
phong trào dân chủ vẫn c̣n tiếp diền, gần
đây nhất là Jimmy Lai, một đại doanh gia trong
ngành xuất bản và truyền thông. Ngày 25/12 ông
được đổi thành quy chế quản thúc
tại gia sau khi đóng tiền bảo chứng cho toà
án. T́nh h́nh c̣n biến chuyển không thuận lợi
cho giới đấu tranh. Trung Quồc càng ngày tỏ
ra quyết liệt hơn và cộng động quốc
tế ít quan tâm ủng hộ. v́ ảnh hưởng
của cuộc khủng hoảng Corona. Tháng
7: Nga trưng cầu dân ư, Liên minh Châu Âu cấp
viện và Đức biểu quyết ngưng sản
xuất than Nga
trưng cầu dân ư Ngày 1/7, Nga bỏ phiếu về tu chỉnh
hiến pháp. Theo Ủy ban Bầu cử Nga, 78% cử tri
ủng hộ Hiến pháp mới, mục đích chính là
hạn chế quyền của phe đối lập và
mở rộng quyền lực của Tổng thống
Vladimir Putin. Theo kết quả của cuộc cải cách
hiến pháp, Putin không phải rời nhiệm sở vào
năm 2024 và có thể – giả sử hai lần
thắng trong cuộc bầu cử – tiếp tục
cầm quyền cho đến năm 2036. Ngoài ra, trong tương
lai các cựu tổng thống sẽ được
cấp một chức vụ suốt đời trong
Hội đồng Liên bang, có nghĩa là, Putin sẽ
tiếp tục được hưởng quyền
đặc miễn trừ sau khi hết nhiệm kỳ. Liên
minh Châu Âu cấp viện Ngày 20/7, theo quy định tuần tự, Đức
sẽ đảm nhiệm chức vụ Chủ tịch
Hội đồng Liên minh châu Âu trong sáu tháng kể
từ ngày 1/7. Cũng trong tháng này, 27 nguyên thủ
quốc gia và chính phủ của Liên minh châu Âu
quyết định thành lập Quỹ phát triển
trị giá 750 tỷ euro để chống lại
những hậu quả kinh tế của trận đại
dịch Corona. Trong tổng số tiền tài trợ
gồm có 390 tỷ euro tiền trợ cấp. Trước đó, chính giới đă tranh căi
về việc liệu khoản viện trợ có nên
được hoàn trả toàn bộ hay một phần
không. Theo thỏa thuận cuối cùng, chỉ một
phần phải được hoàn trả. Đức
biểu quyết ngưng sản xuất than Tháng 7, sau Hạ viện, đến lượt
Thương Viện Đức thông qua luật loại
bỏ sản xuất nhiệt điện than, chậm
nhất vào năm 2038. Trước hết, các nhà máy
điện than non lâu đời nhất sẽ phải
ngưng hoạt động. Các tiểu bang hiện
vẫn đang khai thác than sẽ nhận được
một khoản chu cấp đặc biệt tổng
cộng 40 tỷ Euro để có thể đối phó
với sự thay đổi cấu trúc trong những năm
tới. Các nhà nhà máy điện nhận được
hơn bốn tỷ Euro tiền bồi thường.
Tháng
8: Nổ ở Beirut và biểu t́nh ở Belarus Nổ
ở Beirut Ngày 4 tháng 8, một vụ nổ dữ dội
đă xảy ra ở cảng Beirut, thủ đô Lebanon.
Hơn 2.700 tấn amonium nitrate đă được lưu
trữ ở đó trong khoảng thời gian sáu năm,
mà không được bảo đảm an ninh đầy
đủ và có lẽ là ngay gần với kho chứa
pháo hoa hoặc đạn dược. Vụ nổ đă phá hủy nhiều khu vực
lớn của thành phố, khiến ít nhất 190 người
thiệt mạng và hơn 6.000 người bị thương.
Kết quả là, có một số nhân viên cảng và
hải quan bị bắt để điều tra và có
nhiều cuộc biểu t́nh phản đối chính
phủ. Vài ngày sau, chính phủ từ chức và công
bố các cuộc bầu cử mới. T́nh h́nh chính
trị ở Lebanon vốn đă bất ổn, cho dù
cộng đồng quốc tế có những biện pháp
viện trợ nhân đạo kịp thời.
Biểu
t́nh ở Belarus Ngày 9/8, Tổng thống đương nhiệm
Aljaksandr Lukashenka thắng cử tổng thống ở
Belarus. Đa số dân chúng và các nhà quan sát quốc
tế nghi ngờ về kết quả dành cho Lukashenka.
Liên minh châu Âu và Đức cũng không công nhận
cuộc bầu cử v́ gian lận rơ ràng. Các cuộc biểu t́nh quần chúng chống
lại chế độ vẫn tiếp tục. Chính
quyền Lukashenka phản ứng bằng các vụ
bắt giữ ồ ạt và táo bạo. Tính đến
nay, trên toàn quốc, Cảnh sát giam giữ trái phép hơn
30.000 người chống đối. Nguyện vọng chính của dân chúng là tổng
thống phải từ chức, cho phép bầu cử
tự do và thả hết các người c̣n bị giam
giử. Nga công khai hổ trợ cho Lukashenka, nhưng
thực tế cho thấy là có quá nhiều nguy cơ
tiềm ẩn, nên t́nh h́nh chung rất khó ổn định. Tháng
9: Trại tị nạn ở Moria bốc cháy và
thỏa thuận ở Trung Đông Trại
tị nạn ở Moria bốc cháy Ngày 9/ 9, trại tị nạn Moria trên đảo
Lesbos của Hy Lạp đột nhiên bốc cháy. Nguyên
nhân của việc đốt phá được nghi
ngờ là do hàng ngàn người xin tị nạn không
có quyền lưu trú. Sau đó, Đức thông báo
muốn tiếp nhận hơn 1.500 người. Vào cuối tháng 9, Ủy ban châu Âu tŕnh bày
một giải pháp mới cho vấn đề người
tị nạn nhằm mang lại các cơ chế
viện trợ chung trong Liên minh châu Âu, nhưng cũng
để thống nhất các biện pháp trục
xuất. Trong khi đó, trong năm nay, nhiều thuyền
nhân từ Tây Phi cố gắng vượt bao nguy
hiểm qua tuyến đường Địa Trung
Hải để đến quần đảo Canary. Theo một ước t́nh, trước khi đến
cảng Lampedusa, có khoảng trên 12.000 người
chết trên biển. Thực tế con số phải cao
hơn. V́ nhiều lư do khác nhau, chính sách của Lịên
Âu không hữu hiệu và không quyết tâm. ḷng từ
tâm của thế giới không c̣n như xưa và các tàu
cứu vớt không hoạt động. Bi kịch
tỵ nạn c̣n kéo dài.
Thỏa
thuận ḥa b́nh với Israel Ngày 15/9, các Tiểu vương quốc Ả
Rập Thống nhất (UAE) và Bahrain trở thành các
quốc gia đầu tiên trong vùng vịnh kư ḥa
ước với Israel. Các bên kết ước cũng
tuyên bố thiết lập quan hệ ngoại giao. Cuối cùng, vào tháng 10, các chính phủ ở
Washington, Jerusalem và Khartoum đă tuyên bố cần có
một ḥa ước b́nh và b́nh thường hóa quan
hệ giữa Sudan và Israel. Trước đây, Ai
Cập và Jordan là các quốc gia Ả Rập duy
nhất đă kư ḥa ước với Israel. Tháng
10: Đức kỷ niệm 30 năm thống nhất và
khủng bố ở Pháp Đức
kỷ niệm 30 năm thống nhất Ngày 3/10, Đức kỷ niệm 30 năm
thống nhất đất nước. Trong các cuộc
thăm ḍ dư luận, đa số dân Đức
đồng ư là có những lợi thế của
việc thống nhất và sự chuyển đổi
cấu trúc kể từ năm 1989/90. Những thách
thức trong tương lai cũng c̣n là những đề
tài được công luẩn thảo luận khá gay
gắt. Tại buổi lễ kỷ niệm ngày thống
nhất được tổ chức ở Potsdam,
Frank-Walter Steinmeier,Tổng thống Liên bang Đức,
đă gợi ư xây một đài tưởng niệm
cho cuộc cách mạng ôn ḥa năm 1989. Khủng
bố ở Pháp Ngày 16/10, một thanh niên 18 tuổi theo đạo
Hồi chặt đầu giáo viên Samuel Paty trên
đường phố tại Paris, Pháp. Trong giờ
dạy về chủ đề tự do ngôn luận,
Samuel Paty đă cho học sinh xem h́nh biếm hoạ
của Đấng Mohammed. Sau khi án mạng xảy ra,
khắp nước Pháp đă có nhiều cuộc
biểu t́nh đ̣i tự do ngôn luận, tự do báo chí
và chống khủng bố Hồi giáo. Trong khi đó, ở các nước Hồi giáo
diễn ra các cuộc biểu t́nh phản đối h́nh
biếm hoạ của tạp chí “Charlie Hebdo” vẽ
Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Erdogan. Các hành
động khủng bố có động cơ Hồi
giáo c̣n tiềp tục diễn ra. Ngày 29/10 một người
Tunisia đă giết chết ba người trong một
thánh lễ tại một nhà thờ ở Nice.
Tháng
11: Nhiều sự kiện xảy ra, đáng chú ư là
bầu cử ở Mỹ Ngày 3/11, Hoa Kỳ bầu tổng thống
mới. Phải mất nhiều ngày để xác định
Joe Biden và ứng cử viên Phó tổng thống Kamala
Harris thuộc đảng Dân chủ thắng cử, không
chỉ có được đa số phiếu bầu
phổ thông mà c̣n của cử tri đoàn. Tổng thống đương nhiệm Donald
Trump từ chối thừa nhận kết quả và cáo
buộc gian lận bầu cử. Trump kiện ở
một số tiểu bang, tất cả đều không
thành công v́ không trưng dẫn được bằng
chứng. Tại Hạ viện, đảng Dân chủ có
được đa số trong khi tương lai
của Thượng viện sẽ được
quyết định trong ngày 5/1, v́ phải chờ
một cuộc bầu cử diễn ra ở Georgia. Biện
pháp Lockdown Từ ngày 3/11, do số ca lây nhiễm tăng
mạnh, Đức đóng cửa các khu vực sinh
hoạt công cộng. Trên nguyên tắc, các cửa hàng,
nhà trẻ và trường học vẫn mở cửa,
nhưng các nhà hàng và cơ sở văn hóa phải
đóng cửa. Vào đầu tháng 12 có thêm các biện pháp
hạn chế việc đi lại và gặp gỡ. Hàng
ngàn người biểu t́nh chống lại các
quyết định giới hạn này. Những người
theo thuyết âm mưu và cực đoan cánh hữu cũng
tham gia, đôi khi xảy ra bạo loạn trong các
cuộc biểu t́nh v́ người tham gia không tuân
thủ các quy tắc cách ly và đeo khẩu trang. Vắc xin ngăn ngừa virus corona Ngày
9/11, doanh nghiệp dược BioNtech có trụ sở
tại Mainz, Đức, thông báo rằng họ đă
phối hợp với Pfizer của Mỹ, chết
tạo được một loại vắc xin có
hiệu quả ngăn ngừa virus corona lên đến
90%. Trong
thời gian sau đó, các hăng dược khác sẽ
giới thiệu các loại vắc xin khác và lần lượt
làm thủ thục xin phép đưa ra thị trường. Đ́nh chiến Nagorny-Karabakh Ngày
10/11, tại khu vực Nagorny-Karabakh, một vùng núi
ở Nam Caucasus, một cuộc xung đột giữa
Armenia và Azerbaijan đă âm ỉ từ năm 1994 leo thang
thành một cuộc chiến mở rộng, khiến cho
khoảng 4.000 người thiệt mạng. Dù
là xung đột địa phương, nhưng
ảnh hương có tầm quan trọng quốc
tế: Theo báo chí, quân đội Azerbaijan đượcThổ
Nhĩ Kỳ hỗ trợ trong khi Nga, Pháp và Mỹ
vận động cho một cuộc đ́nh chiến. Sau
sáu tuần giao tranh, cả hai bên đồng ư ngừng
bắn vào đêm 10/ 11. Theo thỏa thuận, Armenia
mất quyền kiểm soát phần lớn các khu
vực tranh chấp và hàng ngàn người phải di
dời. Kư kết RCEP Sau
tám năm đàm phán, ngày 15/11, Hiệp định
Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực, (RCEP,
Regional Comprehensive Economic Partnership) được kư
kết. Đây là một loại hiệp định thương
mại theo sáng kiến của Trung Quốc. Ngoài
Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Australia và New
Zealand, c̣n có mười nước ASEAN tham gia. Tổng
cộng hiệp định bao gồm khoảng hai
tỷ người và chiếm một dung lượng
khoảng một phần ba thương mại thế
giới. Các nước tham gia cần có hai năm để
phê chuẩn hiệp định. Tranh chấp ngân sách Liên Âu – Ba Lan và
Hungary Tháng
11, Nghị viện châu Âu và hầu hết các quốc
gia thành viên đồng ư về một cơ chế
mới cho phép đ́nh chỉ các khoản chi ngân sách
cho các quốc gia thành viên, nếu vi phạm nguyên
tắc nhà nước pháp quyền. Ba
Lan và Hungary đă phản ứng bằng cách phủ
quyết chống lại kế hoạch tài chính của
Liên minh châu Âu và gói viện trợ chống virus corona.
Cuối cùng, vào ngày 10 tháng 12, một hội nghị thượng
đỉnh chung quyết các tranh chấp tại Brussels. Tháng 12: Biện pháp Lockdown mạnh hơn
và chung quyết Brexit Biện pháp Lockdown mạnh hơn Ngày
16/12, biện pháp Lockdown mạnh tay hơn được
ban hành để ứng phó trước t́nh h́nh nghiêm
trọng do số lượng bệnh nhiễm tăng lên.
Chính quyền Đức quyết định phong
toả các khu sinh hoạt công cộng, như các nhà hàng,
quán ăn… bị đóng cửa, ngoại trừ các
siêu thị và các tiệm thuốc vẫn mở
cửa. Các
hạn chế tiếp xúc đối với các thành viên
trong gia đ́nh sẽ được nới lỏng
trong kỳ nghỉ Giáng Sinh: Tối đa năm người
từ hai hộ gia đ́nh được phép gặp
nhau tại các không gian công cộng. Lệnh cấm
tụ tập được áp dụng trên toàn
quốc tại một số nước châu Âu, trong
đêm giao thừa và đầu năm mới. Ngày 10 /1
sẽ có các biện pháp mới. Chung quyết Brexit Sau
bốn năm thương thuyết với quá nhiều
khó khăn, cuối cùng, ngày 25/12 Liên minh châu Âu và Vương
quốc Anh đă đạt đuợc thỏa
thuận qua một văn kiện dài 1250 trang, đang tŕnh
cho Quốc hội Anh và Liên Âu phê chuẩn. Các
thoả thuận chính về nguyên tắc là: Thương
mại hàng hóa Anh sẽ vẫn được miễn
thuế, nhưng kể từ đầu năm, các nhà
xuất khẩu Anh phải chứng minh xuất xứ là
các sản phẩm được sản xuất
tại Anh và phải chứng minh về việc tuân
thủ các quy tắc của Liên minh châu Âu về an toàn
thực phẩm và các tiêu chuẩn sản phẩm. Vương
quốc Anh không phải áp dụng các tiêu chuẩn xă
hội hoặc môi trường mới mà Liên minh châu
Âu sẽ biểu quyết trong tương lai. Tuy nhiên,
nếu Anh đạt được lợi thế
cạnh tranh thông qua các tiêu chuẩn thấp hơn, Anh
có thể có các biện pháp đối phó. Đánh
bắt thủy sản là một trong những vấn
đề lớn nhất rong các cuộc đàm phán.
Brussels và London đồng ư cắt giảm 25% quyền
đánh bắt của ngư dân Liên minh châu Âu trong ṿng
5 năm. Từ tháng 6 năm 2026, các cuộc đàm phán
hàng năm về hạn ngạch khai thác sẽ
được tổ chức. Vương
quốc Anh sẽ không c̣n tham gia chương tŕnh trao
đổi sinh viên Erasmus sau gần 34 năm. Công
dân Liên minh châu Âu muốn làm việc và sinh sống lâu
dài tại Vương quốc Anh trong tương lai
đều phải xin thị thực; ngược
lại, quy định này cũng áp dụng với người
dân Anh ở Liên minh châu Âu. Hai bên có thể xét đến
việc xin phép lưu trú lâu hơn 90 ngày. Tiêm chủng Ngày
26/12, Liên Âu cho phép sử dụng vaccine do BioNTech và
Pfizer của Đức và Mỹ bào chế, ngoài ra c̣n
có AstraZeneca của Anh, Moderna của Mỹ. Liên Âu
cần có 2 tỷ liều để tiêm chủng cho toàn
dân trong năm 2021. Ngày
11/12, Mỹ chấp thuận cho loại vaccine Pfizer &
BioNTech đuợc đưa vào sử dụng và ngày
18/12/2020 vaccine Moderna cũng đuợc cấp phép. Tính
đến ngày 27/12/, ước lượng có gần 2
triệu người Mỹ được tiêm
chủng. Vấn
đề tiêm chủng cho những nước nghèo trên
thế giới là một thách thức hầu như nan
giải, v́ hiện nay vẫn chưa có kế hoạch
hay phương tiện tài chính nào để giải
quyết. 28/12/2020 TS.Đỗ Kim Thêm |