Làm
cho t́nh h́nh Hồng Kông ổn định
Michael Spence - TS.Đỗ Kim Thêm dịch |
Sau nhiều
tháng biểu t́nh với quy mô lớn ở Hồng Kông,
tương lai của thành phố như là cầu
nối giữa Hoa Lục và thế giới bên ngoài
đang trong t́nh trạng lâm nguy. May mắn thay, tất
cả các phe phái đều quan tâm trong việc theo
đuổi mức tăng trưởng toàn diện hơn
trong khuôn khổ "một quốc gia, hai hệ
thống", mà nó có ư nghĩa quyết định cho
sự thành công của Hồng Kông. Đă
từ lâu, Hồng Kông đóng một vai tṛ nối
kết trong sự phát triển kinh tế toàn cầu và
châu Á. Nhưng tương lai của nó như là
một trung tâm cân năo quan trọng cho nền kinh doanh và
tài chính toàn cầu đang gặp t́nh trạng nguy
hiểm, cũng giống như vai tṛ của nó là
cầu nối giữa Hoa Lục và thế giới bên
ngoài. Hồng Kông từ lâu đă là nơi chào đón
các doanh nghiệp quốc tế, và các tranh chấp
được xét xử một cách vô tư, minh
bạch và theo quy định của pháp luật.
Nếu các ưu thế đó không c̣n nữa, điều
đó có nghĩa là một mất mát to lớn đối
với Trung Quốc, châu Á, và nền kinh doanh và tài chính
toàn cầu, và đặc biệt là cho người dân
Hồng Kông. Hồng Kông
đă trải qua 17 tuần với các cuộc biểu t́nh
chủ yếu là hiếu hoà chưa từng có
(thảng hoặc có các cảnh bạo động đă
thu hút sự chú ư quá mức của truyền thông). Kích
hoạt cho vấn đề là một dự luật
dẫn độ mà nhiều người lo là sẽ
mở rộng phạm vi can thiệp của Hoa Lục vào
trong hệ thống tư pháp của Hồng Kông. Không
có bất kỳ kế hoạch nào để kết
hợp các nhóm biểu t́nh khác nhau và chính phủ
Hồng Kông đă trở thành một mối lo ngày càng
gia tăng. Một
kế hoạch như vậy sẽ cần phải làm
ít nhất là hai điều. Đầu tiên, tất
cả các phe (trong trường hợp này bao gồm
cả chính quyền trung ương của Trung
Quốc), cần phải tái cam kết cho khung chính sách
"một quốc gia, hai hệ thống". Thứ
hai, và có lẽ quan trọng hơn, là một liên minh
gồm các đại biểu của chính phủ, doanh
nghiệp và cộng đồng tài chính có ảnh hưởng
của Hồng Kông, họ nên xây dựng một kế
hoạch mạnh mẽ để chống lại sự
bất b́nh đẳng đang gia tăng và sự
biến mất cơ hội cho những người
đang tranh đấu găp nhau nhằm giải
quyết vấn đề. Nhà ở giá rẻ cho
giới trẻ là một nhu cầu đặc biệt
cấp bách. Hồng Kông
hầu như không phải là nơi duy nhất trong
việc đối mặt với nhu cầu khôi phục
các mô h́nh tăng trưởng toàn diện. Nhiều
nền kinh tế có thu nhập cao đă trải qua
nhiều năm kinh nghiệm trong việc bất b́nh
đẳng kinh tế ngày càng gia tăng, kéo theo sau
đó là sự phân hoá xă hội và phủ nhận lan
rộng các đảng chính trị và giới tinh
hoa có căn gốc. Có một sự tương đồng
đáng kinh ngạc giữa các cuộc biểu t́nh
ở Hồng Kông và giới áo vàng ở Pháp, họ
được kích hoạt bởi sự tăng
thuế có mức độ về nhiên liệu, nhưng
được một bộ phận trong dân chúng điều
động v́ do lo lắng sâu xa hơn về sự chênh
lệch kinh tế và các triển vọng đang suy vi. Trong số
những yêu sách của người biểu t́nh ở
Hồng Kông là luật dẫn độ phải chính
thức được thu hồi và các cuộc biểu
t́nh không được mô tả là bạo loạn.
Họ cũng muốn có một cuộc điều tra
độc lập về chiến thuật và sự tàn
bạo của cảnh sát, phóng thích các người
biểu t́nh c̣n bị giam và việc kiểm soát
gắt gao trong việc lựa chọn các nhà lănh
đạo của họ. Đáng chú
ư là trong danh sách này là không đề ra bất kỳ
tài liệu tham khảo trực tiếp nào đến các
hoàn cảnh kinh tế của người dân Hồng Kông.
Rất có thể là những người biểu t́nh
coi vai tṛ lựa chọn các nhà lănh đạo Hồng
Kông là quan trọng hơn trong bước giải
quyết t́nh trạng bất b́nh đẳng. Nhận
thức được phổ biến rộng răi trong
giới b́nh dân là giới tinh hoa chính trị và kinh
tế Hồng Kông đă tập trung trong việc làm hài
ḷng chính quyền trung ương ở Bắc Kinh hơn
là đạt được các mô h́nh tăng trưởng
toàn diện hơn. Trong
những điều kiện căng thẳng này, một
số người có thể xem kế hoạch của Vùng
Vịnh Lớn (GBA) để phát triển nền kinh
tế khu vực hội nhập ở Vùng Châu thổ Châu
Giang như một sự xâm lấn tiềm năng khác
vào quyền tự trị của Hồng Kông theo
Luật Cơ bản năm 1997. Luật này lập ra
Hồng Kông thành một trong hai Khu Hành chính Đặc
biệt trong 50 năm. Nhưng kế hoạch GBA có
thể tác động tích cực to lớn đối
với Hồng Kông và nền kinh tế miền Hoa Nam
với nhiều năng động và đổi
mới. Nhiều người tin rằng kế hoạch
này có thể được thực hiện theo cách
bảo tồn nguyên tắc của "một quốc
gia, hai hệ thống". Những trở ngại có
thể thấy trước được chẳng
hạn như các quy tắc khác nhau về phương cách
quản trị dữ liệu là không thể không
giải quyết. Về
phần ḿnh, chính quyền trung ương Trung Quốc
biện minh cho việc từ chối các yêu sách
về t́nh trạng hoàn toàn độc lập cho
Hồng Kông. Chỉ một số nhỏ trong những
người biểu t́nh ủng hộ những yêu
cầu đó, mà nó không phù hợp với Luật Cơ
bản và nguyên tắc toàn vẹn lănh thổ. Giới
lănh đạo Bắc Kinh cần duy tŕ một số
vai tṛ trong việc lựa chọn các nhà lănh đạo
chính trị Hồng Kông, v́ sợ rằng cuối cùng
họ phải đối phó với một chính phủ
độc lập tự do, như đă xảy ra đôi
khi ở Đài Loan. Như
bất kỳ quốc gia nào khác,Trung Quốc cũng
biện minh khi lo âu về sự can thiệp của nước
ngoài vào Hồng Kông. Yêu cầu hỗ trợ nước
ngoài từ Hoa Kỳ và Anh bởi một nhóm nhỏ người
biểu t́nh là phản tác dụng, đó là trường
hợp tốt nhất. Nhưng chính quyền trung
ương Trung Quốc có thể tự giúp ḿnh
bằng cách bày tỏ sự ủng hộ mạnh
mẽ đối với nguyên tắc của hai hệ
thống, và ủng hộ các kế hoạch của chính
phủ Hồng Kông để giải quyết các
mối quan tâm về phân phối và các vấn đề
kinh tế khác. Không có nghi
ngờ khi Đảng Cộng sản Trung Quốc đă
thực hiện quyền kiểm soát rộng lớn hơn
đối với giới kinh doanh, nền kinh tế và
xă hội ở Hoa Lục trong những năm gần
đây. Một số trong những can thiệp đó có
thể đă lan toả vào Hồng Kông, làm trầm
trọng thêm những căng thẳng cố hữu trong
một khuôn khổ "một quốc gia, hai hệ
thống." Hiện nay, các nhà lănh đạo Trung
Quốc phải cực kỳ cẩn thận để
không làm suy yếu quyền lực của chính quyền
Hồng Kông hay hệ thống tư pháp công bằng,
vốn là một tài sản quan trọng trong việc thu
hút doanh nghiệp và tài chính từ nước ngoài. Thông tin liên
lạc rơ ràng và phản ứng nhanh chóng sẽ là ch́a
khóa để giải quyết khủng hoảng. Trên
mặt trận này, chính phủ Hồng Kông đă
hoạt động kém. Hàng triệu người
Hồng Kông đă xuống đường cần
biết rằng chính phủ của họ đang
lắng nghe, hiểu mối quan tâm và thách thức
của họ, và đứng về phía họ, với
điều kiện là các yêu cầu của họ phù
hợp với Luật Cơ bản. Chính quyền Trung
Quốc đă thực hiện một số hạn
chế trong việc thông tin liên lạc của họ, có
lẽ là để tránh làm giảm thẩm quyền
của chính phủ Hồng Kông và vị Đặc Khu
trưởng, Bà Carrie Lam. Nhưng quan trọng là làm cho
chính phủ Hồng Kông giao tiếp có hiệu quả hơn. Cuối cùng,
các quốc gia khác, gồm cả Hoa Kỳ, nên đứng
ngoài cuộc. Hồng Kông là quá có giá trị để
được sử dụng như một quân cờ
trong một cuộc đối đầu lớn hơn
giữa các cường quốc. Những người
sống và làm việc ở đó xứng đáng đạt
được những điều tốt đẹp hơn. *** Michael Spence
đoạt giải thưởng Nobel về kinh tế,
Giáo sư Kinh tế tại Đại học New York, Trường
Kinh doanh Stern và là Chuyên gia cao cấp tại Viện
Hoover. Ông là Chủ tịch của Ủy ban độc
lập nghiên cứu về Tăng trưởng và Phát
triển, một cơ quan quốc tế đă phân tích
các cơ hội phát triển kinh tế toàn cầu
từ năm 2006 - 2010. Ông
là tác giả của The Next Convergence – The Future of Economic
Growth in a Multispeed. Nguyên tác: Hong Kong in the Balance https://www.project-syndicate.org/commentary/hong-kong-protesters-must-rule-out-independence-by
|