Thương tiếc Luật sư Trần Danh San (1937 – 2013)
LS Đoàn Thanh Liêm
Luật sư Trần Danh San vừa từ trần vào sáng sớm ngày 11 tháng 11 năm 2013 tại tư gia ở thành phố Westminster California, vào độ tuổi 76. Mặc dầu biết rơ được căn bệnh nan y của anh từ nhiều năm gần đây, các bạn bè thân thiết cũng đă không nén được nỗi bùi ngùi thương tiếc đối với một con người đày nghị lực và khẳng khái dũng cảm này.
Anh San là một thành viên năng nổ nhất trong nhóm Luật sư ở miền Nam đă dám công khai lên tiếng tranh đấu cho Nhân quyền vào năm 1977 - giữa lúc chính quyền cộng sản c̣n đang rất bạo ngược ngoan cố sau cuộc chiến thắng tại miền Nam vào năm 1975. Thay mặt cho Nhóm, vào ngày 23 tháng 4 năm 1977 Luật sư San đă dùng loa phóng thanh tuyên đọc bản “Tuyên Ngôn Nhân Quyền của Những Người Việt Nam Khốn Cùng” ngay trước bậc thềm Nhà thờ Đức Bà – nơi có Công trường Kennedy ngay giữa Trung tâm Thành phố Saigon.
Sự kiện này đă gây cho Nhà nước cộng sản nổi giận điên cuồng đến độ họ đă ra tay truy bắt ṭan bộ nhóm luật sư vào trại giam để thẩm vấn với những đ̣n trả thù đánh đập hành hạ đê tiện. Người lớn tuổi nhất trong Nhóm, th́ phải kể đến Luật sư Vũ Đăng Dung Nguyên Thủ lănh Luật sư Đ̣an Ṭa Thượng Thẩm Huế, rồi đến các Luật sư có tên tuổi khác như Triệu Bá Thiệp, Nguyễn Hữu Giao v.v…
Theo nhiều nhân chứng là các cựu tù nhân chính trị sống cùng trại giam như Đỗ Thái Nhiên, Vũ Ánh, Hồ Thành Đức cho biết, th́ anh San đă bị đánh đập tra khảo dữ dội nhất – nhưng anh San vẫn giữ được thái độ hiên ngang kiên cường trước mặt đám người đă nặng tay hành hạ đối với bản thân ḿnh. Và anh San đă bị giam giữ đến trên 10 năm trong nhiều trại tù khắc nghiệt nhất – cụ thể như trại giam số 4 Phan Đăng Lưu (tức Khám Lớn Gia Định cũ), trại A 20 ở Xuân Phước Tuy Ḥa.
Trước đó, th́ tại miền Bắc một vị Luật sư danh tiếng là Nguyễn Mạnh Tường đă công khai phê phán những sai lầm của Nhà nước cộng sản trong chiến dịch Cải Cách Ruộng Đất ngay trong một phiên họp khóang đại của Mặt Trận Tổ Quốc tại Hanoi vào ngày 30 tháng 10 năm 1956. Luật sư Tường đă phải trả một giá quá đắt cho cái hành động can đảm này – như ông đă ghi lại chi tiết những khốn khổ mà ông và gia đ́nh đă phải gánh chịu ṛng ră bao nhiêu năm dưới chế độ cộng sản - trong cuốn Hồi kư viết bằng tiếng Pháp có nhan đề là : “ Mémoires d’un Excommunie’ “ (Hồi kư của một Kẻ Bị Khai Trừ) xuất bản ở Pháp vào đầu thập niên 1990.
Và trong hơn 10 năm gần đây, th́ giới luật sư thuộc thế hệ rất trẻ ở tại Việt nam cũng đang tiếp nối công cuộc tranh đấu cho Tự Do, Dân Chủ và Nhân Quyền – mà các bậc đàn anh như Nguyễn Mạnh Tường, Trần Danh San, Triệu Bá Thiệp v.v… đă khởi xướng từ nhiều thập niên trước. Điển h́nh như các Luật sư Nguyễn Văn Đài, Lê Thị Công Nhân, Lê Công Định, Cù Huy Hà Vũ, Nguyễn Bắc Truyễn, Lê Trần Luật, Lê Quốc Quân v.v… Và cả đều bị bắt giam trong các trại tù nữa.
Rơ
ràng là đă và đang có sự chuyển giao cái
ngọn Lửa Truyền Thống trong giới Sĩ Phu
Trí Thức - như cha ông chúng ta đă từng
thực hiện được từ bao nhiêu thế
hệ trước đây trong ḷng Dân tộc Việt
Nam hào hùng của chúng ta.
* Quả thật, Luật sư Trần Danh San đích thực là một tiêu biểu, một đại diện thật xứng đáng cho giới luật gia miền Nam thời kỳ chế độ Việt Nam Cộng Ḥa vậy.
*Xin vĩnh biệt Anh San, người bạn thân thiết và kiên cường của tất cả anh chị em chúng tôi.
*Và
xin cầu chức Anh San luôn an nhiên thanh thản nơi
Cơi Vĩnh Hằng. RIP
Westminster California, ngày 18 tháng 11 năm 2013
Đoàn Thanh Liêm