ĐẢO CHÁNH NGÀY 1/11/1963 Phạm Bá Hoa |
Lời
trần t́nh Kính thưa quí vị, Trước khi bắt đầu
tôi rất đắn đo, v́ muốn ghi lại sự
kiện trung thực ít nhất cũng là trung thực
với tôi về những ǵ mà tôi biết và những
ǵ mà tôi làm, tất nhiên là khó tránh khỏi những
đụng chạm đến quí vị, đặc
biệt là đối với Đại Tướng
Trần Thiện Khiêm, Đại Tướng Cao Văn
Viên, và Đại Tướng Nguyễn Khánh. Riêng với Đại Tướng
Khiêm và Đại Tướng Viên, là hai vị mà tôi
luôn ghi nhớ nghĩa ân, bởi v́ tôi không có
một thân nhân hay một bạn bè nào quen biết khi bước
vào quân ngũ năm 1954. Cho đến cuối
năm 1961, đang trong trách nhiệm Trưởng ban hành
quân/Pḥng 3 Sư Đoàn 21 Bộ Binh, tôi được
cử giữ chức Chánh văn pḥng Tư Lệnh Sư
Đoàn mà Đại Tướng Khiêm lúc đó là
Đại Tá Tư Lệnh. Từ đó cho đến
ngày cuộc chiến ngưng tiếng súng trong nỗi
tức tưỡi của hằng triệu quân nhân dưới
lá quốc kỳ nền vàng ba sọc đỏ, và
những lá quân kỳ từng tung bay trong hào quang
chiến thắng, tôi có môi trường thuận
lợi tiếp xúc với nhiều vị Tướng lănh
cũng như nhiều giới chức trong cơ
quan lập pháp, hành pháp, và các cơ quan kinh tế. Tôi biết có những vị
gần như mai danh ẩn tích từ khi đến Hoa
Kỳ sau ngày đất nước vào tay cộng
sản 30/4/1975, nhưng tôi xin phép được
nhắc đến quí vị trong tập sách, và tôi
chỉ nói đến quí vị ở khía cạnh quí
vị là những vị lănh đạo Quốc Gia, lănh
đạo Quân Lực, chớ tôi không nói đến
những riêng tư của quí vị. Tôi xin tôn
trọng phần riêng tư đó. Về những ǵ tôi
viết vào đây, có thể có sự kiện nào đó
mà quí vị cho là không chính xác, nhưng theo tôi, tôi
thấy đă đủ thận trọng trong cách nh́n
của tôi khi viết những trang sách nhỏ này.
Biết đâu, có những điều mà tôi nói lên
được sự thật liên quan đến quí
vị mà nhiều chục năm qua chính quí vị cũng
chưa biết đến, và cũng có thể tôi làm sáng
tỏ được điều ǵ đó đối
với dư luận dù rằng quí vị cho là có hay không
có cũng chẳng sao. Thế hệ chúng ta đă
học nhiều bài học quí báu từ trong lịch
sử, và vận dụng vào bổn phận công dân
trong trách nhiệm bảo vệ quốc gia. Rồi đây,
những thế hệ sau chúng ta, cũng cần đến
lịch sử mà thế hệ chúng ta sẽ là một
phần quan trọng trong đó, và quí vị là thành
phần quan trọng hơn hết trong giai đoạn
lịch sử 1954 - 1975. Lịch sử một dân
tộc không thể tự nhiên mà có. Muốn có
được lịch sử, tôi nghĩ, sau chặng
đường phục vụ quốc gia dân tộc,
mỗi người trong bất cứ lănh vực nào
của xă hội, cần viết lại trên giấy
trắng mực đen về những hiểu biết xác
thực của ḿnh trong từng phạm vi trách nhiệm lúc
đương thời, và viết với một
trạng thái tâm hồn thật b́nh thản. Từ
đó, những nhà viết sử gom góp lại,
chọn lọc, phân tách, đánh giá, và tạo nên
những ḍng sử qua từng giai đoạn thăng
trầm của đất nước. "Tiếng thơm
muôn đời hay lời sỉ nhục lưu măi trong
sử sách", không phải người này tạo cho
người kia, hay ngược lại, mà mỗi người
trong xă hội tự tạo cho chính ḿnh qua những nghĩ
suy, những phương tiện diễn đạt, và
trong những môi trường hành động. Tôi không dám nghĩ đây là
một sử liệu, nhưng tôi cố gắng ghi chép
đúng theo trí nhớ của tôi, để các sử
gia may ra tham khảo được đôi điều
trong khoảng thời gian nghiêng ngă của đất nước,
mà thuở đó, quyền lực nằm trong tay quí
vị. So với ấn bản lần 1, lần 2, và
lần 3, ấn bản lần 4 này có vài sắp
xếp lại về cách tŕnh bày và bổ túc thêm
một số chi tiết, v́ 1.600 trang giấy học tṛ
mà tôi lén lút viết lại trong thời gian bị giam
ở trại tù Nam Hà trên đất Bắc, lén lút
gởi về gia đ́nh cất giữ, và khi đoàn
tụ với gia đ́nh tôi vẫn tiếp tục
viết, đến nay tôi đă nhận đầy
đủ từ Việt Nam gởi sang. Cùng với
những sự kiện mà cựu Đại Tướng
Trần Thiện Khiêm, Thủ Tướng từ năm
1970 đến năm 1975, và cựu Đại Tướng
Cao Văn Viên, Tổng Tham Mưu Trưởng Quân
Lực Việt Nam Cộng Ḥa từ năm 1965 đến
năm 1975, hai vị cho tôi biết thêm nhân khi vợ
chồng tôi đến Virginia hồi đầu tháng 9 năm
2003, thăm hai vị và gia đ́nh. Đó là những số
sự kiện mà tôi không biết hoặc có biết nhưng
không biết rơ, đồng thời hai vị có hỏi
tôi một vài sự kiện mà hai vị không biết rơ.
Sau đó, vào tối ngày 21 tháng 10 cùng năm (2003),
cựu Đại Tướng Trần Thiện Khiêm
từ Virginia điện thoại xuống tôi ở
Houston, Texas, nói chuyện gần 2 tiếng đồng
hồ, ông cho tôi biết thêm một số chi tiết
nữa, và tôi có hỏi ông về trường hợp
Trung Tá Phạm Ngọc Thảo trong cuộc đảo
chánh ngày 19 tháng 2 năm 1965. Và tôi được
khuyến khích bổ túc vào ấn bản 4 này. Xin quí vị vui ḷng, và trân
trọng kính chào quí vị. Houston, năm 1994, bổ sung năm 2001,
2002, và 2003. Phạm Bá Hoa * * * * * Ngày 8 tháng 5 năm 1963, Phật tử thành
phố Huế biểu t́nh trước đài phát thanh
đ̣i được treo cờ Phật Giáo trong ngày
Phật Đản, đă bị đàn áp bằng
bạo lực gây thiệt hại nhân mạng. Vài ngày sau
đó, Thượng Tọa Thích Tịnh Khiết,
vị lănh đạo tối cao của Phật Giáo
đă gởi bản Tuyên Ngôn lên chánh phủ, trong
đó, Phật Giáo đ̣i được hưởng
chế độ ngang hàng với Thiên Chúa Giáo. Chánh phủ đă
bắt giam nhiều chức sắc lănh đạo
của Phật Giáo tại nhiều nơi, nhất là
tại Huế. Trung tuần tháng
6/1963, Thượng Tọa
Thích Quảng Đức, trụ tŕ một ngôi chùa
nhỏ vùng Phú Nhuận (Sài G̣n), đă tự thiêu
tại góc đường Lê văn Duyệt và Phan
đ́nh Phùng, trung tâm thủ đô Sài G̣n, trước
các ống kính của rất nhiều nhà báo Việt
Nam và ngoại quốc. Rồi sau đó, lần lượt
thêm bảy tám vụ tự thiêu nữa tại các
tỉnh. Không khí chính trị sôi sục với
những cuộc mít tinh biểu t́nh của đông
đảo sinh viên học sinh, đồng bào -nhất là
đồng bào Phật tử- lác đác có cả Quân
Nhân viên chức và Cảnh Sát nữa. Nhiều phóng viên
báo chí truyền thanh truyền h́nh ngoại quốc
-nhất là Hoa Kỳ- đến Việt Nam ghi nhận và
đánh giá t́nh h́nh. THIẾT QUÂN LUẬT Trước
khi hết giờ làm việc chiều ngày 20/8/1963, Thiếu
Tướng Trần Thiện Khiêm, Tham Mưu Trưởng
Liên Quân, gọi tôi vào văn pḥng: - Tối nay, chú
với mấy chú văn pḥng làm việc tại đây.
Chú cho mấy chú luân phiên về dùng cơm rồi
trở lại ngay. Chú cần hỏi ǵ thêm không? - - Có cần
ngủ lại đây không, thưa Thiếu Tướng?
- - Có thể không
cần. Sẽ có lệnh sau - Đây là
lần đầu tiên kể từ khi cầm quyền vào
tháng 7/1954, Tổng Thống Ngô Đ́nh Diệm ra lệnh bộ
Tổng Tham Mưu ban hành lệnh thiết quân luật
trong phạm vi thủ đô Sài G̣n để Cảnh Sát
cùng mật vụ bao vây các chùa, t́m bắt Thượng
Tọa Thích Trí Quang, vị sư được xem là lănh
đạo Phật Giáo. Nhưng với sự trợ giúp
của nhân viên trong ṭa đại sứ Hoa
Kỳ, Thượng Tọa đă vượt rào vào khuôn
viên ṭa đại sứ và được phép tạm
trú nơi đây. Thế là, từ đ̣i hỏi trong bản Tuyên Ngôn
không được giải quyết, đến các
vụ tự thiêu để phản đối chánh
phủ, rồi đến vụ nhà cầm quyền vây
bắt hụt Thượng Tọa Thích Trí Quang, dần dần đẩy
Phật Giáo đến cuộc tranh đấu vừa ôn
ḥa vừa bạo động tại hầu hết các
tỉnh miền Trung và một số tỉnh miền
Nam, đă làm cho t́nh h́nh chung của Việt Nam Cộng
Ḥa trở nên tệ hại hơn bao giờ hết,
kể từ sau Hiệp Định Đ́nh Chiến Genève
năm 1954. Đấy là
phản ứng quyết liệt của giáo hội
Phật Giáo và Phật tử trên toàn quốc. Với một
t́nh h́nh như vậy, đă làm cho hầu hết các nước
trong khối Tự Do, kể cả Hoa Kỳ là quốc
gia ủng hộ Tổng Thống Ngô Đ́nh Diệm
mạnh mẽ nhất, đều phản đối chính
sách tôn giáo trong hành động đàn áp bắt
giữ các chức sắc Phật Giáo và Phật tử
Việt Nam. Trước dư luận quốc nội
lẫn quốc tế, Tổng Thống Ngô Đ́nh
Diệm khó mà biện minh chính sách kỳ thị tôn giáo,
cho dù lệnh cấm treo cờ Phật Giáo cũng như
lệnh dùng bạo lực trực tiếp hay không
trực tiếp do Tổng Thống ban hành cũng
vậy. V́ thuở ấy, quyền lực
rất lớn trong tay hai em của Tổng Thống là ông
Ngô Đ́nh Nhu "Cố Vấn Chính Trị" và ông
Ngô Đ́nh Cẩn "Cố Vấn Chỉ Đạo
Miền Trung". Ông Ngô Đ́nh Diệm, được
Quốc Trưởng Bảo Đại mời về
Việt Nam vào giữa năm 1954 và nhận chức
Thủ Tướng ngày 7/7/1954. Thật ra th́ Quốc Trưởng
Bảo Đại cũng không bằng ḷng cho lắm khi
giao chức Thủ Tướng cho ông Diệm, nhưng v́
không có cách lựa chọn nào khá hơn. Với
lại từ trong hậu trường, ông Ngô Đ́nh
Diệm đă được Hoa Kỳ ủng hộ. Ông Bảo Đại là vị vua cuối cùng
của nhà Nguyễn, đă bị Việt Minh cộng
sản cưỡng bách thoái vị vào mùa
thu năm 1945. Đến năm 1949,
chánh phủ Pháp đưa về
Việt Nam (từ Pháp) nhận chức Quốc Trưởng
do Pháp "đề cử" dù là có
những cuộc hội họp của các nhà chính
trị Việt Nam như là sự vận động
với Pháp, để giúp cho cuộc chiến tranh xâm lược
lần hai của thực dân Pháp khả dĩ có màu
sắc cuộc chiến tranh nội bộ của
Việt Nam, mà nước Pháp có mặt để
"giúp đở"(!) Việt Nam chống cộng
sản. Với chức vụ cao nhất nước cho
dù bị giới hạn quyền hành, nhưng ông đă
không tận dụng thực dân Pháp để vừa xây
dựng quốc gia non trẻ vừa chống lại
chủ nghĩa cộng sản đang bắt rễ
tại Việt Nam, mà ông lại sống nhàn nhă trên
đất Pháp nhiều thời gian hơn là có mặt
trên quê hương Việt Nam đầy sóng gió! Trong khi đó,
Thủ Tướng Ngô Đ́nh Diệm
dựa vào sự ủng hộ của Hoa Kỳ, ông
bắt đầu có những chống đối
Quốc Trưởng, và đặc biệt là ông đă
không tuân lệnh Quốc Trưởng gọi sang Pháp
nhận lệnh. Thủ Tướng Diệm vội vă xúc tiến
tổ chức cuộc trưng cầu ư dân vào ngày 23/10/1955.
Kết quả là cựu hoàng Bảo Đại bị
truất phế khỏi chức Quốc Trưởng, và
Thủ Tướng Diệm trở thành vị Tổng
Thống đầu tiên của Việt Nam từ ngày 26/10/1955.
Từ đó, ngày này được chọn làm ngày Quốc Khánh
hằng năm. Tiếp sau, Tổng Thống Diệm công
bố: "Việt Nam là một nước Cộng Ḥa",
và danh xưng của Việt Nam là "Việt Nam Cộng Ḥa". Tổng
Thống Ngô Đ́nh Diệm, trong những năm đầu cầm
quyền, với sự ủng hộ mạnh mẽ
của Hoa Kỳ, đă được nhiều quốc
gia trên thế giới công nhận và thiết lập
bang giao. Ông đă ổn định
được cuộc sống cho non một triệu người
từ miền Bắc chạy trốn chế độ
cộng sản trước khi chúng tiến vào các thành
phố trên đất Bắc theo Hiệp Định
đ́nh chiến Genève 20/7/1954. Hiệp Định
này chia đôi Việt Nam tại vĩ tuyến 17 mà trên
địa thế là sông Bến Hải với cầu Hiền Lương. Từ vĩ
tuyến 17 trở lên Bắc là nước Việt Nam Dân
Chủ Cộng Ḥa theo chế độ độc tài
do đảng cộng sản Việt Nam cai trị.
Từ vĩ tuyến 17 trở xuống Nam là nước
Việt Nam Cộng Ḥa theo chế độ dân chủ
tự do. Tổng
Thống Ngô Đ́nh Diệm cũng đă cải
thiện được t́nh h́nh kinh tế xă hội
trong mức độ khả quan. Về
quân sự. Theo sự cố vấn của phái
bộ quân sự Hoa Kỳ, quân đội đă
được tổ chức lại và phát triển
từ cấp Tiểu Đoàn lên cấp Trung Đoàn, Sư
Đoàn, Quân Đoàn, trên căn bản quân đội
trong chiến tranh qui ước. Mọi dụng cụ
chiến tranh trang bị cho quân đội, đều do
Hoa Kỳ cung cấp. Về
chính trị. Ông đă thành công đáng kể trong
nổ lực ôn ḥa lẫn sử dụng vơ lực
trong mục đích đem lực lượng vơ trang
của B́nh Xuyên, của Ḥa Hảo, và Cao Đài về
hợp tác hoặc giải thể. Lực lượng vơ
trang Phật Giáo Ḥa Hảo và Cao Đài, là hai lực lượng
chống cộng sản quyết liệt. Đó là sự thành công bước
đầu không ai phủ nhận được. Nhưng, dần đần về sau,
chế độ dưới quyền Tổng Thống
đă thể hiện tính cách "gia đ́nh
trị", bởi v́ ngoài Tổng Thống ra, c̣n
có: - Thứ
nhất, em trai Ngô Đ́nh Nhu trong chức vụ Cố Vấn Chính
Trị, và vợ ông Nhu là bà Trần Lệ Xuân,
rất nhiều quyền lực trong tay v́ Tổng
Thống Diệm vẫn c̣n độc thân. - Thứ
nh́, em trai Ngô Đ́nh Cẩn trong chức vụ không hề
có trong tổ chức quốc gia là Cố Vấn
Chỉ Đạo Miền Trung, ông sống độc thân.
Là người không có văn bản bổ nhiệm nhưng
lại có toàn quyền đối với các tỉnh duyên
hải miền Trung, đặc biệt là các tỉnh
Quảng Trị, Thừa Thiên/Huế, Quảng Nam Đà
Nẳng, Quảng Tín, và Quảng Ngăi. Quyền lực
của ông có thể xem như "vị sứ quân" của 5 tỉnh này. - Thứ
ba, anh trai Ngô Đ́nh Thục, Tổng Giám Mục địa
phận Vĩnh Long, về sau là địa phận
Huế. Tuy là chức sắc trong tôn giáo, nhưng
tiếng nói của ông ảnh hưởng rất
lớn đối với công việc chánh quyền mà các
em của ông nắm giữ. -Thứ
tư, em trai Ngô Đ́nh Luyện, Đại Sứ Việt Nam
Cộng Ḥa tại Anh quốc, được xem là người
ít dính dáng đến những tệ hại mà các anh
của ông gây ra trên quê hương. Tổng Thống Ngô Đ́nh Diệm và
hai em của ông là Ngô Đ́nh Nhu và Ngô Đ́nh Cẩn,
đă lần lượt dẹp các tổ chức chính
trị đối lập bằng cách "thanh toán"
các nhà chính trị trong những tổ chức đó. Rồi đến
sự lộng hành của bà
Trần Lệ Xuân -em dâu ông- tại các diễn
đàn quốc tế cũng như quốc nội,
đặc biệt là trong thời gian xảy ra cuộc
đàn áp Phật Giáo nhiều nơi trên toàn quốc,
bà đă nhiều lần tuyên bố công khai với
vẻ miệt thị và tàn nhẫn khi nói đến
những vụ tự thiêu của các nhà sư phản
đối chánh quyền, bà gọi
đó là "các nhà sư nướng thịt người
th́ cứ để họ nướng..." Những
sự kiện đó đă đưa người dân
từ ủng hộ chánh phủ lúc đầu, dần
dần trở nên bất măn, đến mức căm
thù chế độ mà Tổng Thống Ngô Đ́nh
Diệm là người trách nhiệm chính. Vậy, sự kiện đàn áp Phật Giáo ngày
8/5/63 và những hành động tệ hại tiếp
theo, là nguyên nhân quốc nội dẫn đến
cuộc đảo chánh 1/11/63. Tôi nói "nguyên nhân quốc
nội", v́ theo tôi, c̣n có "nguyên nhân quốc
tế" nữa. ĐẢO CHÁNH Ngày 01 tháng 11 năm 1963, ngày lễ "Các Thánh
Tử Đạo", quân đội được
nghỉ buổi sáng. Khoảng 7 giờ sáng, chuông điện
thoại nhà tôi reo: - Đại Úy
Hoa tôi nghe - - Chú đến
nhà tôi ngay - - Vâng. Tôi
đến ngay, thưa Thiếu Tướng - Đó là
Thiếu Tướng
Trần Thiện Khiêm, Tham Mưu Trưởng Liên Quân
Quân Đội Việt Nam Cộng Ḥa. Nhà tôi và nhà ông
cùng ở trong khuôn viên trại Trần Hưng Đạo
-tức Bộ Tổng Tham Mưu- cách nhau khoảng vài
trăm thước. Ông ở khu nhà lầu, tôi ở
khu nhà trệt. - Chào Thiếu
Tướng - - Chú lấy
ghế ra sân với tôi - Hoàn toàn khác
lạ với mỗi lần tôi đến nhận
lệnh, nên tôi nghĩ ngay đến một vấn
đề ǵ đó phải là quan trọng lắm,
bởi thường khi chỉ ngồi trong nhà. Thiếu
Tướng Khiêm và tôi cùng ngồi ở góc sân sát hàng
rào: - Chú nghe đây.
Lệnh mà tôi sắp cho chú là lệnh
tối mật, nếu chú tiết lộ th́ chú bị
đứt đầu trước tôi. Chú không
được nói với bất cứ ai, kể cả
vợ chú và chú Có. Chú nghe rơ chưa? - - Tôi nghe rơ, thưa
Thiếu Tướng - "Chú Có"
mà Thiếu Tướng Khiêm vừa nói là Trung Úy
Nguyễn Hữu Có, sĩ quan tùy viên của Thiếu Tướng
Khiêm từ năm 1960. (Trung Úy Có nói ở đây, trùng
họ tên lẫn chữ lót với Đại Tá
Nguyễn Hữu Có. Năm 1975, Trung Úy Có là Đại Tá, Phụ Tá Vơ Pḥng/Phủ Thủ Tướng). - Hôm nay, tôi và một số vị Tướng
Lănh đảo chánh ông Diệm. Và những việc sau đây chú
phải làm xong trong buổi sáng. Thứ
nhất, đây là danh sách mời dùng cơm trưa
tại câu lạc bộ (bộ Tổng Tham Mưu).
Thức ăn do chú sắp xếp. Nhớ, các vị
được mời phải có mặt tại câu
lạc bộ đúng 12 giờ hoặc trước
đó chút ít. Thứ nh́,
đây là danh sách mời họp tại pḥng họp
số 1 (tầng trệt trong toà nhà chánh). Yêu cầu các
vị này có mặt tại pḥng họp chậm nhất
là trước 1 giờ trưa. Đúng 1 giờ, chú cho
lệnh Quân Cảnh khóa cửa lại và không ai
được ra vào bất cứ v́ lư do ǵ khi chưa
có lệnh tôi. Cả hai danh sách này, nếu chú không liên
lạc được với bất cứ ai hoặc có
ǵ trở ngại th́ chú tŕnh ngay cho tôi. Đến
đây chú rơ chưa? - - Vâng. Tôi rơ,
thưa Thiếu Tướng - - Và thứ
ba. Chú tổ chức an ninh chu đáo khuôn viên bộ
Tổng Tham Mưu, bằng cách sử dụng Đại
đội 1 Quân Cảnh (của Tổng Tham Mưu) và các
thành phần an ninh của Tổng Hành Dinh/Tổng Tham Mưu.
Tất cả các cổng đóng lại, tuyệt đối
không được mở, riêng cổng số 1
(tức cổng chánh), bất cứ ai ra hay vào đều
phải tŕnh tôi. Lệnh của tôi xong, chú có ǵ
cần hỏi không? - - Thưa
Thiếu Tướng, lư do mời họp tôi phải nói
thế nào để không bị ngờ vực? - - Tùy chú.
Nhớ, chỉ một chút sơ hở là chú đứt
đầu đó. Thôi, chú vào văn pḥng làm việc
đi - Khuôn viên
trại Trần Hưng Đạo có các cổng số
1 hướng ra giao lộ Vơ Tánh và đường Cách
Mạng, cổng số 2 và số 5 hướng ra
đường Vơ Tánh, cổng số 10 hướng ra
đường Cách Mạng, cổng số 3 và số 4
hướng ra đường Vơ di Nguy. Đảo chánh. Đây là lần thứ hai mà
tôi nghe thấy trong đời binh nghiệp. Lần
thứ nhất, xảy ra vào nửa đêm về sáng ngày
11/11/1960, lúc đó tôi đang học lớp tham mưu
tại trường Đại Học Quân Sự,
tọa lạc trong khuôn viên bộ Tổng Tham Mưu. Nhóm
lănh đạo cuộc đảo chánh thất bại v́
không được sự ủng hộ của các
vị Tư Lệnh đại đơn vị. Đại Tá Trần Thiện Khiêm, Quyền Tư lệnh Quân Khu 5 kiêm Tư Lệnh Sư
Đoàn 21 Bộ Binh, đưa quân từ Sa Đéc và
lực lượng Sư Đoàn 7 Bộ Binh từ
Mỹ Tho về đẩy lui lực lượng đảo chánh.
Đại Tá Nguyễn Chánh Thi -Tư Lệnh Nhẩy Dù- và các sĩ
quan trong thành phần lănh đạo đảo chánh,
đă dùng phi cơ vận tải quân sự C.47 bay sang
Nam Vang -thủ đô Cam Bốt- xin tị nạn chính
trị. Và lần
đảo chánh này, dù muốn hay không muốn, tôi cũng
phải can dự vào cho dù là can dự như một sĩ
quan thừa hành tin cậy. Lệnh tối mật mà tôi
vừa nhận quả là bất ngờ và phải thi hành
trong thời gian cấp bách, với lại dù diễn
đạt như thế nào đi nữa th́ tôi cũng
là người chịu ơn Thiếu Tướng
Trần Thiện Khiêm, cho nên tôi không hề nghĩ cũng
như không kịp nghĩ đến điều sắp
thi hành là sai hay đúng, và nên hay không nên làm. Bởi
Thiếu Tướng Khiêm không hề biết tôi và ngược
lại tôi cũng chưa một lần phục vụ dưới
quyền ông, cho đến khi ông về nhận chức
Tư Lệnh Sư Đoàn 21 Bộ Binh tại Bến Kéo
tỉnh Tây Ninh vào đầu tháng 2/1960, thay thế Trung
Tá Trần Thanh Chiêu bị cách chức sau vụ Trung
Đoàn 32 Bộ Binh bị quân cộng sản đột
kích lúc 3 giờ sáng ngày 29/1/1960 tại Trăng Sụp, cách
tỉnh lỵ Tây Ninh khoảng 6 cây số về phía
bắc, gây tổn thất nặng nề về vũ khí
với một số tổn thất nhân mạng. Lúc
đó, tôi đang là Trung Úy, trưởng ban hành quân/pḥng
3 Sư Đoàn. Vài tháng sau
đó, Sư Đoàn được lệnh Tổng
Thống Ngô Đ́nh Diệm chuyển xuống Quân Khu 5,
hoạt động an ninh vùng Đồng Tháp Mười.
Bộ tư lệnh Sư Đoàn trở lại nơi
đồn trú cũ là quận lỵ Sa Đéc. Đến
giữa năm 1960, Đại Tá Khiêm được
Tổng Thống cử giữ chức Quyền Tư
Lệnh Quân Khu 5 tại Cần Thơ kiêm Tư Lệnh
Sư Đoàn 21 Bộ Binh tại Sa Đéc, thay Đại
Tá Nguyễn Văn Y chuyển về trung ương. Tháng
4/1961, lănh thổ quân sự được tổ
chức lại thành 3 Vùng Chiến Thuật do 3 Quân
Đoàn trách nhiệm. Quân Đoàn I/Vùng I Chiến Thuật tại Đà Nẳng, bao gồm 5 tỉnh cực
bắc duyên hải. Quân Đoàn II/Vùng II Chiến Thuật tại Pleiku,
bao gồm các tỉnh Cao Nguyên và các tỉnh duyên
hải phía nam. Quân Đoàn III lâm thời/Vùng III
Chiến Thuật tại Sài G̣n, bao gồm các
tỉnh vùng đất chuyển tiếp miền nam và
trọn vùng đồng bằng Cửu Long. Những tháng
cuối năm 1961, tôi được thăng cấp
Đại Úy và được cử giữ chức Chánh
văn pḥng tư lệnh Sư Đoàn 21 Bộ Binh mà
vị Tư Lệnh là Đại Tá Trần Thiện
Khiêm. Sư Đoàn đă chuyển sang đồn trú
tại Cần Thơ và trách nhiệm Khu 33 Chiến
Thuật, cũng gọi là Khu Chiến Thuật Hậu
Giang. Ngày 6/12/1962, Đại Tá Trần Thiện Khiêm thăng
cấp Thiếu Tướng, đồng thời
được cử giữ chức Tham Mưu Trưởng
Liên Quân/Bộ Tổng Tham Mưu, thay Thiếu Tướng
Nguyễn Khánh lên Pleiku nhận chức Tư Lệnh Quân
Đoàn II/Vùng II Chiến Thuật. Chức vụ
"Tham Mưu Trưởng Liên Quân" là chức
vụ mới thành lập, trước đó chỉ là
Tham Mưu Trưởng/Bộ Tổng Tham Mưu. Ngày
17/12/1962, tôi thuyên chuyển theo Thiếu Tướng Khiêm
về Bộ Tổng Tham Mưu, và từ ngày đó, tôi
giữ chức Chánh văn pḥng Tham Mưu Trưởng
Liên Quân. V́ vậy mà tôi thi hành nhiệm vụ tối
mật này một cách tích cực. Trở
lại việc thi hành lệnh của Thiếu Tướng
Khiêm. Đầu tiên, tôi gọi Trung Úy
Nguyễn Hữu Có và các nhân viên vào văn pḥng. Trung
Úy Có có trách nhiệm liên lạc với quản lư câu
lạc bộ lo bữa ăn trưa. Tiếp đó là
điện thoại đến Đại Đội 1
Quân Cảnh (trong khuôn viên Bộ Tổng Tham Mưu): - Tôi, Đại
Úy Hoa đây. Anh cho tôi nói chuyện với Trung Úy
Phụng (Nguyễn Thúc Phụng) Đại đội
trưởng - - Vâng. Đại
Úy chờ một chút - Hạ sĩ quan trực trả
lời. - Chào Đại
Úy, tôi Phụng đây. Đại Úy đang ở đâu
đó? - - Chào anh. Tôi
đang ở văn pḥng. Anh Phụng à, trong ṿng 3
tiếng đồng hồ tới đây, anh có thể
tập trung tất cả anh em hay ít nhất cũng là
tối đa quân số của Đại Đội
được không? - - Dạ
được - - V́ vấn
đề an ninh trong trại Trần Hưng Đạo hôm
nay, anh phải cố gắng hết sức nghe anh. Khi
tập họp xong hoặc chậm lắm là 10 giờ
30, anh điện thoại lại tôi để nhận
lệnh chi tiết. Anh có ǵ cần hỏi thêm không? - - Có chuyện
ǵ vậy Đại Úy? - - Lệnh
của Thiếu Tướng như vậy chớ tôi không
biết ǵ hơn anh đâu. Thôi nghe. Anh lo phần anh, tôi
c̣n vài việc khác nữa. Chào anh - Tôi
mời Thiếu Tá Luông (Nguyễn Văn Luông), Chỉ
Huy Phó Tổng Hành Dinh/Tổng Tham Mưu đến văn
pḥng. Thiếu Tá Luông, năm 1958 là Trung Đoàn Trưởng
Trung Đoàn 35 Bộ Binh/Sư Đoàn 12 Khinh Chiến,
đồn trú tại Kon Tum. Lúc đó, tôi là Trung Úy, trưởng
ban 3 kiêm trưởng ban 5 Bộ Chỉ Huy Trung Đoàn
này. Th́ ra Thiếu Tá Luông đă nhận lệnh
của Thiếu Tướng Khiêm rồi, nhưng tôi
vẫn nói thêm chi tiết về an ninh: - Thưa
Thiếu Tá, với Đại Đội Quân Cảnh th́
tôi đă điện thoại cho Trung Úy Phụng
rồi. Xin Thiếu Tá đúng 1 giờ trưa, đóng
tất cả các cổng lại và đưa lực lượng
bảo vệ đến bố trí ngay lúc đó.
Cổng số 2, 3, 4, 5, và 10, tuyệt đối không
mở cho đến khi có lệnh. Riêng cổng số
1, lệnh của Thiếu Tướng Tham Mưu Trưởng
là bất cứ giới chức nào muốn ra hay vào,
xin Thiếu Tá hoặc trưởng toán Quân Cảnh
điện thoại vào tôi và chờ tôi tŕnh Thiếu
Tướng - - Vấn đề
an ninh ṭa nhà chánh, anh lo hay tôi lo? - - Thưa
Thiếu Tá, tôi phụ trách. Để cho rơ ràng, an ninh
trong phạm vi trại Trần Hưng Đạo th́
Thiếu Tá trách nhiệm, riêng phạm vi ṭa nhà chánh tôi
lo. Về lực lượng, xin Thiếu Tá cho tôi 2
chiếc Thiết Giáp AM/M8 lên tăng cường cho tôi
cùng với 2 tổ đại liên đặt trên nóc ṭa
nhà chánh. Xin nhắc lại, tất cả mọi
việc chỉ được thực hiện ngay trước
lúc 1 giờ trưa. Xin Thiếu Tá vui ḷng chỉnh
lại đồng hồ để có giờ thống
nhất. Thiếu Tá c̣n cần ǵ không? - - Để tôi
về lo ngay cho kịp. Chào anh nghe - - Chào Thiếu
Tá - Lần lượt
tôi điện thoại các vị trong danh sách 1, tức
là danh sách mời dùng cơm nhưng thật ra là quí
vị trong nhóm đảo chánh, mà hầu hết các
vị này đều biết trước. Kế
tiếp, tôi mời các vị trong danh sách 2, tức danh
sách mời họp nhưng thật ra sẽ bị
giữ để cách ly với cuộc đảo chánh. V́
trục trặc với hai vị trong danh sách 2, tôi điện
thoại đến Thiếu Tướng Khiêm: - Tŕnh
Thiếu Tướng, tôi Hoa đây. Tôi đă điện
thoại xong, nhưng có trở ngại là không liên
lạc được với Đại Tá Huỳnh Hữu Hiền (Tư
Lệnh Không Quân) và Đại Tá Hồ Tấn
Quyền (Tư Lệnh Hải Quân). Theo người
nhà của hai vị ấy cho biết, th́ Đại Tá
Hiền đang trên không tŕnh Sài G̣n-Đà Lạt, tôi
có dặn người nhà trên đó khi Đại Tá
Hiền đến nơi th́ điện thoại về
tôi gấp. C̣n Đại Tá Quyền th́ người nhà
nói có lẽ đă đi lễ nhà thờ, nhưng tôi
gọi đến nhà thờ Đức Bà nhờ người
t́m mà không gặp. Tôi sẽ cố gắng nhưng không
chắc là tôi sẽ thực hiện được, thưa
Thiếu Tướng - - Chú ráng t́m
hai ổng, phần tôi, tôi cũng t́m cách liên lạc - - Vâng. Chào
Thiếu Tướng - Đến
đây xin mở ngoặc để nói thêm về Đại
Tá Hồ Tấn Quyền. Tối ngày 6/9/2003, trong lúc
dự tiệc cưới tại Washington DC, vợ
chồng tôi ngồi chung bàn với cựu Trung Tướng
Ngô Quang Trưởng và cựu Phó Đề Đốc Hồ Văn Kỳ
Thoại. Bỗng dưng ông Thoại nhắc đến
vụ 1/11/1963, v́ sau ngày Đại Tá Quyền bị
giết ông nghe người nhà Đại Tá Quyền nói
là có một sĩ quan nào đó ở Tổng Tham Mưu
điện thoại mời Đại Tá Quyền đi
họp không biết điều đó có đúng không?
V́ nếu đúng th́ có thể là Đại Tá
Quyền không bị giết nếu ông ấy đi
họp, dù rằng tối hôm ấy tôi
được biết nếu có đi họp cũng
bị cách ly với cuộc đảo chánh, nhưng cách
ly có thể thoát chết. Thế là tôi lên tiếng: - Thưa Anh, người mời Đại
Tá Quyền hôm ấy là tôi. Người cầm ống nói đă
trả lời cho tôi là Đại Tá Quyền có
thể đă đi nhà thờ, nhưng sau đó tôi
đă hai lần điện thoại đến nhà
thờ nhưng không t́m thấy Đại Tá Quyền. - Đại Tá
Quyền chưa đến giờ đi nhà thờ nên
trong sân tennis với tôi - Anh Thoại quay hẳn sang tôi
và tiếp: - Khi ông
Lực, sĩ quan tùy viên, đến mời Đại
tá Quyền lên Thủ Đức dự tiệc mừng
sinh nhật của Đại tá Quyền do anh em Hải
Quân tổ chức trên đó, có lẽ thấy Đại
tá Quyền chần chừ nên ông Lực nói tiếp: - Đại Tá
ráng đi v́ anh em muốn dành cho Đại Tá sự
bất ngờ nên không tŕnh trước với Đại
Tá- Rồi Đại Tá Quyền có vẻ
nể nang nên lên xe đi. Và sau đó th́ bị ông
Lực giết chết. Nếu như
người nhà điện thoại đến sân tennis
báo tin Tổng Tham Mưu mời đi họp, rất có
thể là Đại tá Quyền không bị giết như
vậy - Xin đóng
ngoặc, và trở lại hoạt động trong văn
pḥng tôi. Điện
thoại reo: - Đại Úy
Hoa tôi nghe - - Phụng
đây Đại Úy. Tôi tập trung Đại Đội
xong rồi, Đại Úy có lệnh ǵ cho tôi? - - Cám ơn Anh,
và đây là chi tiết: Ngay bây giờ, anh sẳn sàng
tại chổ 3 Tiểu Đội và tôi sẽ điều
động công tác trong chốc lát. Điều quan
trọng là 3 Tiểu Đội này phải di chuyển
ngay tức th́ khi có lệnh. Phần c̣n lại của
Đại Đội, anh liên lạc với Thiếu Tá
Luông (Tổng Hành Dinh/Tổng Tham Mưu) để
nhận lệnh. Anh cần biết ǵ thêm không? - - Dạ không
Đại Úy - - Xin anh đừng
rời xa điện thoại nghe anh Phụng. Chào anh - Chuẩn
bị bữa ăn hôm nay, Trung Úy Nguyễn Hữu Có
chu toàn trách nhiệm mặc dù anh không biết tại
sao lại có bữa ăn bất thường này.
Bữa ăn trưa hôm nay rất quan trọng, nhưng
không quan trọng về thực khách mà là quan trọng
ở chổ ngụy trang cho buổi họp mặt
tối mật của các vị trong nhóm lănh đạo
đảo chánh quân sự. Tôi nói ngụy trang, v́ trong
ṿng 3 tuần lễ trước ngày này, Thiếu Tướng
Trần Thiện Khiêm thường có những buổi
tối đi đâu đó mà tôi không biết chính xác
mặc dù hệ thống liên lạc đặc biệt
giữa tôi tại nhà, với toán cận vệ trên xe
theo sau xe Thiếu Tướng mỗi khi ra khỏi nhà,
chúng tôi giữ liên lạc thường xuyên nhưng
vẫn không bám sát được vị trí của ông.
Điển h́nh trong một tối, xe bắt đầu
rời nhà Thiếu Tướng Khiêm, tôi được
thông báo và mở máy liên lạc ngay. Một lúc sau: - Hồng Hà.
Hồng Hà. Bắc B́nh gọi. Trả lời - - Hồng Hà tôi
nghe 5/5. Có ǵ cho tôi. Trả lời - - Tôi dừng
xe ở đường 45 (ám danh của đường
Kỳ Đồng), Bông Hồng đă có xe khác đón
nhưng không rơ đi dâu, tôi chỉ được
lệnh chờ tại chổ. Nghe rơ trả lời? - - Tôi nghe 5/5.
Thi hành lệnh. Giữ liên lạc với tôi. Trả
lời - - Nghe rơ - Xin nói thêm.
Chữ "trả lời" ở cuối mỗi câu
khi liên lạc vô tuyến là điều qui định
khi học về Truyền Tin trong trường quân
sự. Chữ này cũng có nghĩa "đến
đây là hết câu". Hồng Hà là
danh hiệu của tôi. Bắc B́nh là danh hiệu
của toán an ninh. Và Bông Hồng là danh hiệu của
Thiếu Tướng Khiêm. Tất cả chỉ dùng
trong hệ thống liên lạc an ninh này mà thôi. Một
buổi tối khác. Thiếu Tướng Khiêm cũng
đi một cách bí mật như vậy, trong lúc tôi
tự đặt ra những giả thuyết và phân tích
để t́m giả thuyết có thể chấp
nhận được về hoạt động
bất thường đó, th́ chuông nhà tôi reo: - Đại Úy
Hoa, tôi nghe - - Trung Tá Đường đây, tôi có gọi đằng tư dinh Thiếu Tướng
Khiêm để ông Cố Vấn (Ngô Đ́nh Nhu) nói
chuyện với Thiếu Tướng nhưng không
gặp. Ông Cố Vấn bảo tôi nói với anh và anh
tŕnh lại Thiếu Tướng Khiêm là t́nh h́nh Sài G̣n
lúc này phức tạp lắm, bọn Việt Cộng
tung những tổ đặc công vào nội thành, chuyên
ám sát các tướng lănh và các sĩ quan cao cấp. Ông
Cố Vấn dặn Thiếu Tướng không nên ra
khỏi nhà sau giờ làm việc. Đó là lệnh, anh
rơ chưa? - - Thưa Trung Tá,
tôi nghe rơ - - Chào anh - Đó là Trung Tá Phạm Thư Đường, Chánh
văn pḥng ông Cố Vấn Ngô Đ́nh Nhu. Đến giờ phút này (tức
giờ phút nhận lệnh của Trung Tá Đường)
th́ tôi hiểu rằng, chẳng phải ông Cố
Vấn lo cho những người dưới quyền, mà
chính là ông muốn theo dơi những người dưới
quyền ông có hành động ǵ có thể
"phản trắc" đối với anh em ông hay
không, v́ t́nh h́nh ngày càng tồi tệ thêm và tự nó
đă lung lay chiếc ghế cầm quyền của
Tổng Thống lẫn của ông Cố Vấn. Cũng
v́ vậy mà trong thời gian xảy ra sự đối
đầu của Phật Giáo với Chánh Phủ, dư
luận từ các nhà chính trị đối lập
về kế hoạch Bravo 1 của ông Cố Vấn Nhu, theo
đó ông Cố Vấn Nhu dự định thực
hiện cuộc đảo chánh giả để phát
hiện và triệt tiêu những ai chống đối
chế độ, không phải là không có cơ sở. 10 phút trước
1 giờ 00, tôi nhắc Thiếu Tá Luông chuẩn bị
đóng các cổng cùng lúc với việc điều
động lực lượng tăng cường cho các
cổng. Mặt khác, tôi kiểm lại các vị trong
danh sách 2. Và cho đến lúc này, vẫn c̣n
thiếu Đại Tá Huỳnh Hữu Hiền và Đại
Tá Hồ Tấn Quyền. Ngay lúc trước
1 giờ 00, t́nh h́nh trong trại Trần Hưng Đạo
nói chung và ṭa nhà chánh nói riêng, như sau: - Tất
cả các cổng số 1, 2, 3, 4, 5, và 10, đều
đóng lại và lực lượng canh gác được
tăng cường trước sự ngạc nhiên
của các quân nhân thường trực. Chi Đội
Thiết Giáp bố trí đằng sau ṭa nhà chánh và 2
khẩu đại liên đă sẳn sàng trên sân thượng. - Băi đậu
xe hai bên hông ṭa nhà chánh, mỗi bên có 1 Tiểu Đội
Quân Cảnh túc trực. Tiểu Đội Quân Cảnh
thứ 3, tập trung an ninh tầng lầu 2, bên cánh
phải (tính từ trong ṭa nhà chánh nh́n ra vơ đ́nh trường),
nơi đó là văn pḥng Thiếu Tướng
Trần Thiện Khiêm, Tham Mưu Trưởng Liên Quân,
cũng là bản doanh của quí vị lănh đạo
đảo chánh. Trong pḥng
Thiếu Tướng Khiêm, rất đông các vị
trong danh sách mời ăn trưa sau khi xong ở câu
lạc bộ, như: Trung Tướng Dương Văn Minh,
Trung Tướng Trần Văn Đôn, Quyền Tổng Tham Mưu Trưởng
v́ Đại Tướng Lê Văn Tỵ đang dưỡng bệnh, Thiếu Tướng
Trần Thiện Khiêm, cùng các vị Tướng Tôn
Thất Đính, Trần Tử Oai, Lê Văn Kim,
Mai Hữu Xuân, ..... Đại Tá Đỗ Mậu -Giám đốc Nha an ninh quân đội- Đại Tá
Dương Ngọc Lắm, Đại Tá Nguyễn Văn
Quan,...... Trong khi đó,
văn pḥng tôi và văn pḥng Trung Úy Có, các sĩ
quan tùy viên và hạ sĩ quan cận vệ, kẻ
ngồi người đứng chật cả pḥng, v́
mỗi vị Tướng ít nhất cũng có 3 hay 4 người
đi theo, nhất là trong t́nh h́nh này. Đúng
giờ G, tức 1 giờ trưa ngày 01 tháng 11 năm
1963. Cửa pḥng
họp số 1 đóng lại, 2 Quân Cảnh đứng
gác bên ngoài. So với danh sách "mời họp"
vẫn c̣n thiếu Đại Tá Hiền và Đại
Tá Quyền. Hướng
Lữ Đoàn Pḥng Vệ Phủ Tổng Thống (góc
đường Thống Nhất-Cường Để-Hồng
Thập Tự) và khu vực Phủ Tổng Thống
-tức dinh Gia Long- súng bắt đầu nổ. Trong văn pḥng
Thiếu Tướng Khiêm -bản doanh của Hội
Đồng Quân Nhân Cách Mạng- âm thanh ồn ào
hẳn lên cùng với sự đi lại nhiều hơn,
do các vị điện thoại ra lệnh đơn
vị này cơ quan khác, chen lẫn với bàn thảo t́nh
h́nh. Một lúc sau
đó, tôi vào tŕnh Thiếu Tướng Khiêm: -Thưa
Thiếu Tướng, tôi thấy giữ Đại Tá Viên (Cao Văn Viên, Tư
lệnh Lữ Đoàn Nhẩy Dù) dưới pḥng
họp không tiện lắm. Xin Thiếu Tướng cho phép tôi đưa Đại
Tá Viên lên ngồi ở văn pḥng tôi và tôi chịu
trách nhiệm - - Được
rồi. Chú đưa Đại Tá Viên lên pḥng chú
đi - Tôi quen
biết chưa nhiều với Đại Tá Cao Văn
Viên, nhưng do bà Trần Thiện Khiêm nói lại, theo
đó th́ Thiếu Tướng Khiêm, Thiếu Tướng
Khánh, và Đại Tá Viên rất thân nhau, nhất là
khi ba vị này là sĩ quan cấp úy và cùng chiến
đấu ở mặt trận Na Sản trên đất
Lào trong hàng ngũ quân đội Liên Hiệp Pháp. Và
ba gia đ́nh này cũng thân nhau từ đó, v́ có
nhiều thời gian sống chung nhau ở Hà Nội
trong khi các ông cùng ở mặt trận. Do đó, tôi thấy cần giúp
Thiếu Tướng Khiêm tránh điều khó xử
đối với người bạn thân của ông
bằng cách "giải thoát" Đại Tá Viên ra
khỏi pḥng "tạm giữ". Nguyên nhân chỉ là
vậy. Đại Tá
Cao Văn Viên, năm 1960, đang giữ chức Tham Mưu
Trưởng Tham Mưu Biệt Bộ/Phủ Tổng
Thống, Lúc đó là Trung Tá. Ngay sau cuộc đảo
chánh ngày 11/11/1960, ông được thăng cấp
Đại Tá và nhận chức Tư Lệnh
Lữ Đoàn Nhẩy Dù đang khuyết, v́ Đại
Tá Nguyễn Chánh Thi đă chạy sang Cam-Bốt tị
nạn chính trị khi đảo chánh thất bại. Cũng v́ vậy mà ông (Đại Tá Viên)
bị xếp vào thành phần tín cẩn của
Tổng Thống Diệm, và bị giữ chân trong pḥng
họp số 1 cách ly với cuộc đảo chánh
đang diễn tiến. Đến
đây xin mở dấu ngoặc để nói thêm
về cựu Đại Tướng Cao Văn Viên. Cũng
nhân dịp dự tiệc cưới ngày 6/9/2003 nêu trên,
tôi có đến nhà thăm cựu Đại Tướng
Trần Thiện Khiêm, sau đó dùng cơm tối
với cựu Đại Tướng Cao Văn Viên
tại nhà người bạn. Cựu Đại Tướng
Viên nói rằng: - Những
điều Anh (tức tôi) nói trong quyển sách của
Anh về tôi là đúng, nhưng có những điều
khác mà Anh chưa biết - - Rất đúng,
thưa Đại Tướng. Tôi chỉ viết
lại những ǵ mà tôi biết thôi, cho nên câu
chuyện không tṛn trịa được - Tôi trả
lời, và cựu Đại Tướng Viên nói
tiếp: - Trước khi Anh mời tôi lên ngồi
văn pḥng Anh, có người xuống gọi tôi lên văn
pḥng gặp ông Minh (tức Trung Tướng Dương
Văn Minh, cấp bậc lúc bấy giờ), để
nghe ổng nói là ổng đảo chánh Tổng
Thống Diệm, rồi ổng hỏi tôi nghĩ sao? Tôi trả lời là chuyện lớn như
vậy mà bây giờ Trung Tướng mới nói với
tôi th́ tôi đâu có quyết định được.
Lúc ấy sĩ quan tùy viên của ông Minh lăm le
khẩu súng về phía tôi như sẳn sàng bắn tôi.
Tôi cũng nhắc lại với Anh là trước
đó, tôi với một ông Đại Tá mà tôi
giấu tên (theo tôi biết th́ đó là Đại Tá Lê
Quang Tung, Chỉ Huy Trưởng Sở Khai Thác Địa
H́nh, tên gọi ngụy trang của cơ quan mật
vụ) cùng gọi lên gặp Trung Tướng Minh, nhưng
vừa ra khỏi ‘pḥng họp’ th́ ổng bị c̣ng
tay dẫn đi và đă bị giết sau đó. C̣n tôi
cũng bị c̣ng nhưng mới c̣ng vào một tay th́
Thiếu Tướng Đính (Tôn Thất) chợt
thấy, ổng bảo tháo c̣ng ra, và sĩ quan đó
dẫn tôi lên gặp ông Minh như tôi vừa nói.
Tiếp đến mới nối vào chuyện của
Anh mời tôi lên ngồi ở văn pḥng Anh - Xin đóng
ngoặc lại. Khoảng hơn
1 tiếng đồng hồ sau, điện thoại reo: - Đại Úy
Hoa tôi nghe - - Thưa Đại
Úy, có Thiếu Tá Trần
Cửu Thiên vô pḥng Tổng Quản Trị lănh huy chương,
và bây giờ xin ra cổng - Đó là lời của trưởng
toán Quân Cảnh ở cổng số 1. - Anh chờ tôi
đầu máy - Tôi vào tŕnh
Thiếu Tướng Khiêm nhưng Trung Tướng Dương
Văn Minh lạnh lùng: - Anh đem vô
nhốt luôn cho tôi - - Vâng - Xin nói thêm.
Tất cả các vị trong Hội
Đồng Quân Nhân Cách Mạng đều có
mặt trong pḥng Thiếu Tướng Khiêm, nên mỗi
khi tôi tŕnh điều ǵ với Thiếu Tướng
Khiêm, các vị khác đều nghe. Do vậy mà Trung Tướng
Minh ra lệnh giữ Thiếu Tá Thiên trong khi Thiếu Tướng
Khiêm chưa có phản ứng. Một lúc sau,
tôi gặp Thiếu Tá Thiên trong pḥng vệ sinh có Quân
Cảnh đi kèm, ông Thiên trừng mắt với tôi và
không nói một lời cho dù tôi chào ông đến hai
lần. Thiếu Tá Thiên rất được
sự tín nhiệm của Tổng Thống Ngô Đ́nh
Diệm và ông Cố Vấn Ngô Đ́nh Nhu sau khi Thiếu Tá Thiên được đánh giá là xây
dựng thành công "khu trù mật" Vị
Thanh-Hỏa Lựu thuộc tỉnh Phong Dinh (lúc bấy
giờ chưa thành lập tỉnh Chương
Thiện). Thiếu Tá Thiên là đảng viên đảng
Cần Lao Nhân Vị mà ông Cố Vấn Nhu là lănh
tụ. V́ vậy mà Thiếu Tá Thiên -trong một
chừng mực nào đó- đă xem thường ngay
cả với Đại Tá Khiêm khi Đại Tá Khiêm
đang là Tư Lệnh Sư Đoàn 21 Bộ Binh/kiêm
Khu 33 Chiến Thuật, chỉ v́ Đại Tá Khiêm không
phải là đảng viên, cũng không phải là Thiên
Chúa Giáo. Lúc 3 giờ
chiều: - Đại Úy
Hoa tôi nghe - - Tôi là
Hiền đây anh Hoa. Anh tŕnh Thiếu Tướng xem bây
giờ tôi đến c̣n kịp họp không? - - Xin lỗi,
Đại Tá đang ở đâu đó? - - Tôi đang
ở bộ tư lệnh Không Quân - Đấy là Đại
Tá Huỳnh Hữu Hiền, Tư Lệnh Không Quân. - Xin Đại
Tá vui ḷng chờ đầu máy, tôi vào tŕnh ngay - Tương
tự như khi tôi tŕnh với Thiếu Tướng Khiêm
về trường hợp Thiếu Tá Thiên, tŕnh xong,
Thiếu Tướng Khiêm chưa có phản ứng th́ Trung
Tướng Minh ra lệnh: - Kêu qua
nhốt luôn - - Vâng - Tôi báo cho Quân
Cảnh phụ trách cổng số 1, mở cổng, và
hướng dẫn Đại Tá Hiền vào pḥng
họp, gọi cho đúng là "pḥng tạm
giữ". Đến lúc
này th́ điện thoại tôi reo liên hồi, hết ông
Tỉnh Trưởng này đến vị Tỉnh Trưởng
khác, hỏi thăm t́nh h́nh tại thủ đô ra sao?
Nhóm đảo chánh có những vị nào? Có địa
phương nào gọi về ủng hộ chưa? Các
vị tư lệnh Quân Đoàn Sư Đoàn có
ủng hộ không? ..v..v.. Tất cả những
câu hỏi chỉ nhằm mục đích t́m hiểu thêm
t́nh h́nh, để các vị ấy quyết định
ủng hộ Tổng Thống Ngô Đ́nh Diệm hay
ủng hộ Hội Đồng Quân Nhân Cách Mạng.
Thế thôi. Do vậy mới có thêm nhu cầu
chuyển ngay các bản văn của địa phương
ủng hộ Hội Đồng sang đài phát thanh Sài
G̣n để loan tin kịp thời. Thế là tôi có thêm
đường giây điện thoại trực
tiếp với đài phát thanh và hầu như tất
cả những bản văn ủng hộ Hội Đồng
Quân Nhân Cách Mạng của nhiều vị Tỉnh Trưởng,
đều do tôi gợi ư. Và khi vị
ấy đồng ư là tôi chuyển đến đài
phát thanh qua điện thoại luôn. Nghĩa là từ lúc ông Tỉnh Trưởng
đồng ư ủng hộ đến khi loan tin trên làn
sóng, chỉ trong ṿng 3 đến 5 phút thôi. Hể có người
ủng hộ th́ cũng có người không ủng
hộ, đó là lẽ đương nhiên. Theo lệnh
Thiếu Tướng Khiêm, tôi chuyển đến
Truyền Tin: Hệ thống kiểm thính sẽ
"chận bắt" trên làn sóng vô tuyến, các công
điện gởi về Phủ Tổng Thống và tŕnh
lên văn pḥng Tham Mưu Trưởng Liên Quân
ngay. C̣n trên hệ thống điện thoại viễn
liên ngang qua tổng đài điện thoại Cộng
Ḥa trong khuôn viên bộ Tổng Tham Mưu, phải thu băng
các cuộc đàm thoại, ghi chép lại và tŕnh lên vào
mỗi đầu giờ. Bây giờ xin
mời quí vị cùng tôi rời bộ Tổng Tham Mưu
để lên Biên Ḥa, theo chân Sư Đoàn 5 Bộ Binh
do Đại Tá Nguyễn Văn Thiệu giữ chức
Tư Lệnh. Những thông tin về hoạt động
của Sư Đoàn này liên quan đến ngày đảo
chánh 1/11/1963, do Đại Tá Lộ công Danh -năm 1963 là
Thiếu Tá- trưởng pḥng 3 Sư Đoàn 5 Bộ
Binh, kể lại cho chúng tôi nghe vào năm 1981 khi
bị giam chung ở trại tù chính trị Nam Hà,
tỉnh Hà Nam Ninh, miền bắc Việt Nam. Chuyện
kể như thế này: "Khoảng
trung tuần tháng 10/1963, Đại Tá Thiệu đă làm
cho bộ tham mưu Sư Đoàn, nhất là các
sĩ quan pḥng 2 và 3 rất ngạc nhiên. Lệnh hành quân
ban hành trong thời gian thật ngắn, bộ tham mưu
phải vất vă lắm mới thi hành xong những công
tác tham mưu trong việc điều động 1 Trung
Đoàn Bộ Binh cùng với Pháo Binh, Thiết Giáp, và
Công Binh Chiến Đấu. Khi tất cả sẳn sàng
để sáng mai tấn công, th́ Đại Tá Thiệu
ra lệnh ngưng cuộc hành quân này và lập tức
điều động lực lượng sang vùng khác. Tuần lễ
sau đó, lại chuẩn bị một cuộc hành quân
khẩn cấp để rồi đến giờ chót
lại thay đổi vùng hành quân, cũng là khẩn
cấp! Chính Pḥng 2 -phụ trách t́nh báo- cũng
không hiểu v́ sao lại chuyển vùng hành quân mà Pḥng
2 chưa ghi nhận sự hiện diện một
lực lượng nào của Việt Cộng ở
đó cả. Ngày 30 và
31/10/1963, lại chuẩn bị hành quân vào căn
cứ địa Bời Lời. Đây là một căn
cứ quan trọng của quân cộng sản, cho nên
lực lượng tham dự gần 2 Trung Đoàn
Bộ Binh, 1 Tiểu Đoàn Pháo Binh, lực lượng
Thiết Giáp và Công Binh. Đêm 31 rạng ngày 1 tháng 11 năm
1963, lệnh của Đại Tá Tư Lệnh là
chuyển toàn bộ các đơn vị xuống hành quân
vùng Phước Tuy (trên đường Sài G̣n-Vũng
Tàu). Bộ tham mưu
muốn điên đầu v́ những thay đổi mà
chính các sĩ quan trách nhiệm điều động
và yểm trợ hành quân, cũng không sao hiểu
nổi. Sáng 1/11/1963, các đơn vị, thay v́ di chuyển
về hướng Vũng Tàu như lệnh hành quân
đă định, th́ được lệnh dừng
lại ở ngă ba xa lộ Biên Ḥa-Sài G̣n-Vũng Tàu,
chờ lệnh mới. Đến 1
giờ trưa, lệnh mới được ban hành: Theo đó, các
đơn vị chuyển hướng về Sài
G̣n. Ngoài lực lượng của Sư Đoàn 5
Bộ Binh, c̣n có một lực lượng Thiết Giáp
xuất phát từ Trung Tâm Huấn Luyện Vạn
Kiếp (đồn trú ở Bà Rịa) cùng tiến quân. Vào buổi
chiều th́ bản doanh Sư Đoàn và 1 bộ chỉ
huy Trung Đoàn đặt tại trường đại
học sư phạm, đại lộ Cộng Ḥa, trong
khi lực lượng của Sư Đoàn đă
chiếm giữ các vị trí ấn định trong
phạm vi thủ đô Sài G̣n. Lại xin
mời quí vị, chúng ta dành thêm chút th́ giờ
xuống Quân Đoàn IV
tại Cần Thơ, nhưng trước khi
xuống Cần Thơ, đến ngă ba Trung Lương
mời quí vị tạt vào Mỹ Tho quan sát Sư
Đoàn 7 Bộ Binh tại đây. Tư Lệnh Sư
đoàn là Đại tá Bùi Đ́nh
Đạm. Sư Đoàn phụ trách Khu 41
Chiến Thuật gồm 4 tỉnh bờ bắc Sông
Tiền là Kiến Ḥa, Kiến Tường, Định
Tường, và Long An, gồm cả Đồng Tháp Mười.
V́ Đại Tá Đạm được xem là thành
phần tín cẩn của Tổng Thống Ngô Đ́nh
Diệm, nên Hội Đồng Quân Nhân Cách Mạng
đưa Đại Tá Nguyễn Hữu Có từ Sài G̣n
xuống Mỹ Tho, khống chế Đại Tá Đạm
để cầm chân Sư Đoàn tại chổ. Xuống
thẳng Cần Thơ, bản doanh bộ tư lệnh
Quân Đoàn IV. Trung Tá Huỳnh Văn Tồn đă
xuống bộ tư lệnh Quân Đoàn IV/Vùng IV
Chiến Thuật, với nhiệm vụ thuyết
phục Thiếu Tướng Huỳnh Văn Cao ủng hộ Hội Đồng Quân Nhân Cách Mạng
nhưng không thành công, ông áp dụng biện pháp
dự liệu trước là uy hiếp Thiếu Tướng
Cao án binh bất động. Năm 1962,
Đại Tá Huỳnh Văn Cao là Tư Lệnh Sư
Đoàn 7 Bộ Binh tại Mỹ Tho, được thăng
cấp cấp Thiếu Tướng ngày 5/12/1962, trước
Thiếu Tướng Trần Thiện Khiêm một ngày dù
rằng hai Sắc Lệnh thăng cấp cùng một ngày
kư. Điều đó có nghĩa là Thiếu Tướng
Cao thâm niên hơn Thiếu Tướng Khiêm một
ngày, và trong quân đội vấn đề thâm niên là
rất quan trọng về mặt chỉ huy. Không có ǵ
khó hiểu khi biết rằng Thiếu Tướng Cao là đảng viên
đảng Cần Lao trong khi Thiếu Tướng
Khiêm vừa là khác tôn giáo vừa là người ngoài
đảng. Quân Đoàn IV
được thành lập ngày 1/1/1963, và Tổng
Thống Diệm cử Thiếu Tướng Cao giữ
chức Tư Lệnh Quân Đoàn này từ ngày ấy. Xin mời sang
Sa Đéc tiếp xúc với Sư
Đoàn 9 Bộ Binh. Đại Tá Bùi Dzinh, Tư Lệnh Sư
Đoàn và Trung Tá Đoàn văn Quảng, Tư Lệnh
Phó Sư Đoàn. Trung Tá
Quảng trách nhiệm khống chế Đại Tá
Dzinh và giữ chân Sư Đoàn tại chổ. Năm
1961 và 1962, Trung Tá Quảng là Tư Lệnh Phó Sư
Đoàn 21 Bộ Binh trong khi Đại Tá Trần
Thiện Khiêm là Tư Lệnh. Do vậy mà lệnh
của Thiếu Tướng Khiêm được Trung Tá
Quảng thi hành một cách tích cực. Nhưng theo
cựu Đại Tá Dương Hiếu Nghĩa, th́ trách
nhiệm khống chế Đại Tá Bùi Dzinh án binh
bất động Sư Đoàn 9 Bộ Binh là do
cựu Đại Tá Nhan Minh Trang -lúc đó là Thiếu Tá- theo lệnh Hội Đồng
Quân Nhân Cách Mạng từ Sài G̣n xuống Sa Đéc thi
hành. Đại Tá Bùi Dzinh và Đại Tá
Trần Thiện Khiêm cùng học lớp "chỉ huy
tham mưu" tại Hoa Kỳ năm 1959, cùng trở về Việt Nam và cùng nhận chức
tại Sư Đoàn 21 Bộ Binh vào tháng 2/1960, khi Trung
Tá Trần Thanh Chiêu bị cách chức. Đại Tá
Khiêm Tư Lệnh, Đại Tá Bùi Dzinh Tư lệnh
Phó kiêm Tham Mưu Trưởng Sư Đoàn. Đại
Tá Bùi Dzinh, rất đượcTổng Thống
Diệm và ông Cố Vấn Nhu tín nhiệm. Sư Đoàn
9 Bộ Binh thành lập tại Qui Nhơn, và Tổng
Thống Diệm cử ông vào chức vụ Tư
Lệnh Sư Đoàn này. Sau đó, Sư Đoàn 9
Bộ Binh được lệnh chuyển toàn bộ vào
hoạt động vùng đồng bằng sông Cửu
Long. Bây
giờ xin mời quí vị trở về Bộ Tổng
Tham Mưu. Trước 5
giờ một chút, tôi tŕnh nhắc Thiếu Tướng
Khiêm về trường hợp Đại Tá Quyền
-Tư Lệnh Hải Quân- Thiếu Tướng Khiêm cho
biết là Đại Tá Quyền đă bị sĩ quan
tùy viên của ổng bắn chết trên
Thủ Đức rồi. Lúc 5 giờ
chiều: - Đại Úy
Hoa tôi nghe - - Chào anh Hoa. Tôi
là Đại Úy Bằng đây. Anh mời Thiếu Tướng
Khiêm tiếp chuyện với Tổng Thống - Đại Úy
Bằng là sĩ quan tùy viên tín cẩn của Tổng
Thống Diệm, thường trực ở văn pḥng
Phủ Tổng Thống. - Vâng. Anh
chờ tôi đầu máy - Tôi vào tŕnh
Thiếu Tướng Khiêm và nhấc ống nói trao cho
ông: - Mời
Thiếu Tướng tiếp chuyện với Tổng
Thống - Thiếu Tướng
Khiêm chưa kịp nhận ống nói th́ Trung Tướng
Minh chụp lấy ngay. Tôi không nghe Tổng Thống
Diệm nói ǵ mà chỉ nghe Trung Tướng Minh: - Chúng tôi chỉ chấp nhận cho ông
đi ngoại quốc như một người b́nh thường
- -
........................ - Không - Tiếp đó,
Trung Tướng Minh nói với các vị có mặt trong
pḥng Thiếu Tướng Khiêm sau khi ông dằn ống
nói xuống vị trí: - Ổng đ̣i
đi như một Tổng Thống, tôi không đồng
ư - Lúc đó trong
pḥng im phăng phắc, chừng như cách giải
quyết của Trung Tướng Minh đem lại
niềm suy nghĩ cho các vị ấy th́ phải. Tôi nh́n
vào thái độ của các vị mà nghĩ như
vậy. Điện
thoại lại reo và đầu giây bên kia vẫn là
Đại Úy Bằng mời Thiếu Tướng Khiêm
tiếp chuyện với Tổng Thống. Tôi lại vào: - Tŕnh
Thiếu Tướng, Tổng Thống muốn nói
chuyện với Thiếu Tướng - Cũng như
lúc nảy, Trung Tướng Minh chụp ống nói lên và
đặt xuống máy: - Không cần
nói chuyện với ổng - Tôi trở ra
pḥng và trả lời Đại Úy Bằng: - Rất
tiếc là Trung Tướng Minh cắt đường
giây rồi. Chào anh - Khoảng 6
giờ chiều. Một buổi họp ngay trong pḥng
Thiếu Tướng Khiêm, cũng là bản doanh của
Hội Đồng Quân Nhân Cách Mạng. Ngoài các vị có mặt ở đây từ lúc trưa,
tôi thấy có thêm Trung Tá Mai của Không Quân (dường
như là Đỗ Khắc Mai) mà mấy phút trước
đây Quân Cảnh cổng số 1 điện thoại
cho tôi biết. Buổi họp ngắn gọn này
quyết định: "Không Quân phải chuẩn bị càng
nhiều phi tuần khu trục càng tốt, nếu đến
7 giờ sáng mai (2/11/1963) mà Tổng Thống Diệm chưa
đầu hàng th́ đánh bom xuống dinh Gia Long trong khi
Thủy Quân Lục Chiến và Thiết Giáp sẳn sàng
xung phong sau khi Không Quân đánh bom xong". Phải nói
rằng, lúc bấy giờ trên nét mặt của các
vị biểu hiện ít nhiều lo âu, bởi bên đảo
chánh với dấu hiệu thành công chưa nhiều,
trong khi bên bị đảo chánh cũng chưa có
dấu hiệu ǵ nhiều về sự thất bại,
tuy chưa có vị Tư Lệnh đại đơn
vị nào lên tiếng ủng hộ Tổng Thống. Thiếu Tướng Đỗ cao Trí, Tư
Lệnh Quân Đoàn I/Vùng I Chiến Thuật ở
Đà Nẳng, đă có công điện ủng hộ
Hội Đồng Quân Nhân Cách Mạng ngay từ đầu. Thiếu Tướng Nguyễn Khánh, Tư
Lệnh Quân Đoàn II/Vùng II Chiến Thuật ở Plei
Ku, có thể là lúc đầu c̣n chần chừ nhưng
đến đêm th́ có công điện ủng hộ
Hội Đồng Quân Nhân Cách Mạng. Thật sự nếu ông có chần chừ cũng đúng
thôi, v́ dù sao th́ ông cũng được Tổng
Thống Ngô Đ́nh Diệm tín nhiệm khi đưa ông
từ Tư Lệnh Quân Khu 5 về giữ chức Tham Mưu
Trưởng/Tổng Tham Mưu, và trong cuộc đảo
chánh của Đại Tá Nguyễn Chánh Thi ngày
11/11/1960, Thiếu Tướng Nguyễn Khánh hoàn toàn
ủng hộ Tổng Thống. Đến Quân Đoàn III/Vùng III
Chiến Thuật là Thiếu Tướng Tôn Thất
Đính, đang trong thành phần Hội Đồng Quân
Nhân Cách Mạng rồi. C̣n Thiếu Tướng Huỳnh Văn
Cao đang bị khống chế tại bộ tư
lệnh Quân Đoàn IV/Vùng IV Chiến Thuật. Đại
Tá Huỳnh Hữu Hiền, Tư Lệnh Không Quân, và
Đại Tá Cao Văn Viên, Tư Lệnh Nhẩy Dù,
đang bị giữ tại ṭa nhà chánh. Đại Tá Hồ Tấn Quyền
đă bị giết lúc trưa. Đại Tá Lê Quang
Tung, Chỉ Huy Trưởng Sở Khai Thác Địa H́nh
-cơ quan mật vụ của ông Cố Vấn Ngô
Đ́nh Nhu- cũng bị giết rồi. Xem chừng
Tổng Thống Diệm và ông Cố Vấn Nhu, lần
này không có nhiều cơ may như lần bị Đại
Tá Nguyễn Chánh Thi đảo chánh cách đây 2 năm,
nhưng dù sao th́ Hội Đồng Quân Nhân Cách
Mạng cũng chưa đủ yếu tố để
lạc quan về sự thành công của ḿnh. Có lẽ
cũng v́ vậy mà Thiếu Tướng Khiêm bảo tôi
đích thân lái xe về nhà đón vợ và 2 con ông,
đưa đến nhà riêng của Thiếu Tướng
Lê Văn Kim trên đường Vơ Di Nguy, gần khu
nghĩa trang giáp ranh với cổng số 3 của
bộ Tổng Tham Mưu, tạm vắng mặt tại
nhà. Khu này tương đối vắng vẻ. Khi xe trên
đường đến nhà Thiếu Tướng Kim,
bà Khiêm hỏi tôi: - Chú Hoa, chú
biết ai làm đảo chánh không? - - Dạ
biết. Nhiều vị lắm, có Trung Tướng Minh,
Trung Tướng Đôn, Thiếu Tướng Đính,
Thiếu Tướng Kim, Thiếu Tướng Xuân, ....
đông lắm - - Nếu có ai
hỏi th́ chú đừng nói có "nhà tôi" nghe chú
- - Vâng. Thật ra th́
Thiếu Tướng Khiêm không cho gia đ́nh biết
những ǵ mà ông và các vị khác cùng làm, cho nên bà
ấy tỏ ra âu lo dự pḥng của người
đàn bà b́nh thường vậy thôi. Trở
lại t́nh h́nh tại văn pḥng, và lúc này vào
khoảng giữa đêm. - Đại Úy
Hoa tôi nghe - - Trung Tá Minh
đây em - Đấy là
Trung Tá Nguyễn Văn Minh mà các bạn ông thường
gọi là "Minh đờn", Tỉnh Trưởng
tỉnh An Giang. Là một vị Tỉnh Trưởng
rất được ḷng Tổng Thống và ông
Cố Vấn. Tôi quen biết với Trung Tá Minh
nhiều là trong thời gian tôi giữ chức chánh văn
pḥng Tư Lệnh Sư Đoàn 21 Bộ Binh tại
Cần Thơ. Trung Tá Minh có tiếng là sĩ quan xử
sự rất khéo với cấp trên và "chơi
ngọt" với cấp dưới nếu như
cấp dưới đó là thân cận với cấp
trên của ông. Dạo đó, cứ mỗi khi ông
xuống Cần Thơ là y như rằng, ông ghé cho tôi
tí tiền c̣m kèm theo câu "em cầm lấy uống cà
phê chơi" mà tôi có bao giờ uống cà phê đâu. - Thưa Trung Tá,
dường như Trung Tá chưa có công điện
ủng hộ Hội Đồng phải không? - - T́nh h́nh
đến giờ ra sao rồi em? - - Trung Tá theo dơi
đài phát thanh th́ rơ v́ tất cả những thông tin
đó là chính xác. Bây giờ tôi thử đọc
bản văn ủng hộ Trung Tá nghe, nếu Trung Tá
đồng ư th́ tôi chuyển sang đài phát thanh ngay,
chỉ vài phút sau đó là Trung Tá nghe công điện
ủng hộ của Trung Tá và tỉnh An Giang phát đi
trên làn sóng đài Sài G̣n ngay- Thế là tôi đọc bản văn luôn,
và Trung Tá Minh đồng ư ủng hộ Hội Đồng
Quân Nhân Cách Mạng. Đến
khoảng 3 giờ sáng (2/11/1963), Truyền Tin mang vào công
điện của ông Tỉnh Trưởng Lâm Đồng
(nay là ấn bản lần thứ 4 mà tôi vẫn không
nhớ tên ông). Công điện này gởi Phủ
Tổng Thống với nội dung "... Quân Dân Cán Chánh
tỉnh Lâm Đồng nguyện ủng hộ Tổng
Thống và gia đ́nh, chống lại cuộc đảo
chánh của bọn phản loạn .." Tôi mang vào tŕnh
Thiếu Tướng Khiêm. Xem xong, ông trao cho Trung Tướng
Minh, lướt qua nội dung, ông lại đưa cho
Thiếu Tướng Đính và kèm theo khẩu lệnh: - "Toa"
kiếm người thay thằng này đi - Sở dĩ
Trung Tướng Minh trao cho Thiếu Tướng Đính
v́ tỉnh Lâm Đồng thuộc Quân Đoàn III/Vùng
III Chiến Thuật mà Thiếu Tướng Đính
đang là Tư Lệnh. Vài ngày sau
đó, ông Tỉnh Trưởng Lâm Đồng, người
gởi công điện nói trên, sau khi từ văn pḥng
Trung Tướng Khiêm (Thiếu Tướng Khiêm thăng
cấp Trung Tướng chiều 2.11.1963) trở ra, ông
hỏi tôi với vẻ khó chịu: - Tôi có
gởi công điện ủng hộ Hội Đồng
Quân Nhân Cách Mạng mà tại sao tôi bị cách
chức. Anh có biết lư do không? - Dạ không
Thiếu Tá, v́ tôi đâu có phải người
quyết định mà biết lư do. Nhưng tôi
biết là quí vị trong Hội Đồng Quân Nhân Cách
Mạng có xem công điện Thiếu Tá gởi về
Phủ Tổng Thống, do hệ thống Truyền
Tin/Tổng Tham Mưu "chận bắt" tất
cả những làn sóng như vậy - Ông ra về
chẳng buồn chào trả lại. Thật ra th́ đến gần sáng ngày
2/11/1963, ông có công điện ủng hộ Hội
Đồng, nhưng điều đó đă quá
trễ. Trong cuộc sống, biết nhận đúng thời cơ
là tốt nhất, v́ hành động sớm quá hay
muộn quá thường là không mang lại kết
quả tốt, đôi khi chuốc lấy nguy hại là
khác. TỔNG THỐNG NGÔ Đ̀NH DIỆM BỊ GIẾT Khoảng 5
giờ sáng ngày 2 tháng 11 năm 1963, điện thoại
reo trong khi tôi đang bận cuộc đàm thoại khác
nên Thiếu Tướng Khiêm nhấc ống nói sau
mấy lượt chuông reo, và qua cuộc nói chuyện
ngắn của Thiếu Tướng Khiêm với các
vị có mặt, tôi biết đầu giây bên kia là người
thân cận của Tổng Thống, nhưng chưa nghe
nội dung. Ngay tức th́, các vị gọi nhau vào
họp thật nhanh, tiếc là tôi ngồi pḥng ngoài nên
chỉ nghe lơm bơm mà thôi dù rằng cửa ngăn
giữa pḥng tôi với pḥng Thiếu Tướng Khiêm
mở thường xuyên từ lúc 1 giờ trưa hôm
qua. Do công việc đ̣i hỏi tôi ra vào văn pḥng
Tham Mưu Trưởng Liên Quân một cách nhanh chóng nên
tôi phải sang ngồi ở pḥng sĩ quan tùy viên, v́
pḥng này khi mở cửa th́ nh́n thẳng vào bàn
viết của Thiếu Tướng Khiêm, nơi đang
là bản doanh của Hội Đồng Quân Nhân cách
Mạng. Nghe Trung Tướng Dương Văn
Minh ra lệnh, tôi mới biết là một phái đoàn
do Thiếu Tướng Mai Hữu Xuân dẫn đầu
sẽ vào nhà thờ Cha Tam đón Tổng Thống Ngô
Đ́nh Diệm và ông Cố Vấn Ngô Đ́nh Nhu
về Bộ Tổng Tham Mưu. Lúc ấy tôi trông thấy vài vị sĩ
quan cấp tá đi vô đi ra pḥng Tham Mưu Trưởng
Liên Quân, nhưng không rơ những vị này có
được cử trong phái đoàn hay không. Một lúc sau,
Thiếu Tướng Trần Thiện Khiêm gọi tôi: - Chú theo dơi
khi đoàn xe đón Tổng Thống và ông Cố
Vấn về đến th́ hướng dẫn xe đậu
ở sân vận động cạnh ṭa nhà chánh, cho Quân
Cảnh gác chung quanh và không cho bất cứ ai đến
gần. Xong, chú lên tŕnh tôi - - Vâng - Trong thời
gian chờ đợi, các vị bàn thảo với nhau
chung quanh vấn đề cách giải quyết Tổng
Thống Diệm và ông Cố Vấn Nhu sao cho ổn v́
sợ phật ḷng khối Thiên Chúa Giáo lẫn Phật
Giáo. Ngay lúc đó, ngoài cửa pḥng tôi có một người
xin gặp tôi nói là ông được lệnh mang
quần áo đến đây để Tổng Thống
và ông Cố Vấn đi ngoại quốc. Tôi mời
ngồi nhưng thật ra tôi cũng không rơ lệnh này
từ đâu. Tôi ngờ rằng lệnh đó xuất
phát từ Trung Tướng Đôn v́ ông là người
hậu thuẫn mạnh mẽ ư kiến đưa
Tổng Thống Diệm và ông Cố Vấn Nhu xuất
ngoại, được hiểu là "lưu vong".
Tŕnh xong với Thiếu Tướng Khiêm th́ tôi không
theo dơi được nữa v́ phải xuống
lầu đón đoàn xe sắp vào cổng Bộ
Tổng Tham Mưu. Theo hướng
dẫn của tôi, chiếc Thiết Vận Xa M113 vào
vị trí, và một tiểu đội Quân Cảnh bao
quanh. Tôi trở lên văn pḥng: - Tŕnh
Thiếu Tướng, Thiết Vận Xa chở Tổng
Thống và ông Cố Vấn đă vào sân vận động
và có Quân Cảnh bảo vệ - - Ḿnh xuống
đi - Đó là lời Trung Tướng Dương Văn
Minh. Nói xong là ông đứng lên trong khi Thiếu Tướng
Trần Thiện Khiêm nét mặt không vui: - Các
"toi" xuống đi, thấy ổng dù sao
"moi" cũng bùi ngùi! - Tuy nói vậy,
nhưng khi các vị rời khỏi pḥng th́ Thiếu Tướng
Khiêm cũng từng bước theo sau, và tôi là người
tháp tùng sau cùng. Khi xuống đến bậc thang chót
của tầng trệt th́ Thiếu Tướng Khiêm
đứng lại, v́ các vị đă dừng chân hành
lang bên ngoài, lúc ấy có Thiếu Tướng Xuân và một
sĩ quan nữa mà tôi không thấy rơ là vị nào,
đang tŕnh bày ǵ đó với các vị. Bỗng các
vị cùng quay vào, Thiếu Tướng Khiêm có vẻ
ngạc nhiên: - Việc ǵ
vậy? - - Hai ổng
chết rồi - Trung Tướng Minh trả lời. Và
tất cả cùng trở lên lầu. Lúc bấy
giờ, người Mỹ, từ pḥng nhỏ ngay phía
sau tấm vách ngăn với bàn làm việc của
Thiếu Tướng Khiêm bước ra, Trung tướng Minh cho ông ta biết là
ông Diệm và ông Nhu đă chết rồi. Rơ ràng là người
Mỹ này tỏ ra bực tức, và một lúc sau ông
ta ra về. Người
Mỹ mà tôi vừa nói, tôi không biết tên. Ông ta có vóc
dáng trung b́nh, mặc thường phục, có mặt
tại pḥng Thiếu Tướng Khiêm từ trưa hôm
qua (1/11/1963), nhưng ông ta chỉ ở trong pḥng nhỏ
đó mà không bước ra pḥng các vị Tướng
lănh trong Hội Đồng Quân Nhân Cách Mạng làm
việc dù chỉ cách vài bước đi. Ông ta có xách
cái cặp b́nh thường như những cái cặp mà
các vị Tướng Lănh thường xách theo khi đi
làm. Về sau tôi nghe nói đó là Trung
Tá Conein, cũng có người nói là ông Lansdale.
Tôi vẫn không xác định được là ai, nhưng
rơ ràng là cuộc đảo chánh lật đổ Tổng
Thống Diệm được một số vị Tướng
Lănh Việt Nam thực hiện dưới bàn tay đạo
diễn của Hoa Kỳ hay ít ra cũng được
Hoa Kỳ đồng ư. Cho dù thế nào đi nữa, chúng ta cũng
nhận ra được sự kiện ông Ngô Đ́nh Diệm "lên ngôi"
là do Hoa Kỳ từ đằng sau, và cũng bởi
Hoa Kỳ mà ông Diệm bị "hạ bệ". Nhưng liệu có phải Tổng Thống Hoa Kỳ John F. Kennedy ra lệnh
cho vị Tướng Lănh nào đó của đất nước
Việt Nam khốn khổ này giết chết Tổng
Thống của họ không? Hay cái chết của
Tổng Thống Diệm không có trong dự định
của Hoa Kỳ khi họ buộc phải thay người
lănh đạo Việt Nam cho phù hợp với chiến
lược đang thực hiện? Ôi, chính trị! Tôi
xin mở dấu ngoặc để viết vào đoạn
này những lời mà cựu Đại Tướng
Trần Thiện Khiêm cho tôi biết vào tối 21/10/2003,
liên quan đến cuộc đảo chánh ngày 1//11/1963.
Ông nói: - Về
việc chú thắc mắc không biết người
Mỹ tham dự đảo chánh là ông Conein hay Lansdale,
Anh cho chú biết đó là Trung
Tá Conein, ổng cũng cùng nhóm với ông Lansdale. Anh
nói thêm với chú, ông Conein là trưởng toán sĩ
quan Hoa Kỳ đă từng nhẩy dù xuống miền
Bắc hồi năm 1945 để giúp ông Hồ đánh
Nhật. Lúc đó ai là kẻ thù của Nhật là
bạn của Hoa Kỳ. Về phía Hoa Kỳ, ông ta là
người biết nhiều về ông Hồ và
Việt Minh cộng sản thời đó.
Bây giờ Anh nói về cuộc đảo chánh
(1/11/1963). Trước ngày đảo chánh, Anh
(tức cựu Đại Tướng Khiêm) nói như
một điều kiện liên quan đến Tổng
Thống Diệm rằng: ‘phải để
Tổng Thống b́nh yên và xuất ngoại’. Lúc đó
Trung Tướng Dương Văn Minh đồng ư,
Thiếu Tướng Lê Văn Kim cũng đồng ư.
Sở dĩ Anh nói Trung Tướng Minh và Thiếu Tướng
Kim, v́ hai ông này là hai nhóm riêng chớ không phải là
một nhóm đâu nghe chú. Khi biết ông Diệm bị
giết cùng với ông Nhu, Đại Tá Quyền
(Hồ Tấn Quyền) bị giết, Đại Tá
Tung (Lê Quang Tung) cũng bị giết, đến em
của ông Tung là Lê Quang Triệu cũng bị lừa
rồi giết chết. Ông Viên (Cao Văn Viên) th́
bị c̣ng tay. Họ hành động lén nên Anh với
chú ngồi trên lầu có hay biết ǵ đâu. Mấy
ổng ngồi bên pḥng của Đại Tướng
Tỵ (Lê Văn Tỵ. Lúc ấy Đại Tướng
Tỵ dưỡng bệnh ngoài Vũng Tàu, Trung Tướng
Trần Văn Đôn Quyền Tổng Tham Mưu Trưởng)
rồi quyết định với nhau - Ngưng một
chút, ông tiếp: - Chú
thấy chưa? Nhóm ông Minh với nhóm ông Kim độc
ác quá! Ông Diệm gọi điện thoại
bảo cho xe đến đón, tức là ổng đầu
hàng rồi, tại sao lại giết người đầu
hàng? Trước đó, ông Minh ông Kim đồng ư
với Anh là để ông Diệm b́nh yên và lưu
vong, tại sao lại giết? Cho nên từ đó Anh
bất măn với ông Minh ông Kim - (Tôi nghĩ: có
lẽ v́ sự chia phe chia nhóm này mà khi cử Trung Tướng
Trần Thiện Khiêm đi Seoul, Đại Hàn, dự
lễ nhậm chức của Tổng Thống Pak Chung Hi
(Phác Chánh Hi), để rồi ra quyết định
cử Trung Tướng Khiêm giữ chức Tư
Lệnh Quân Đoàn 3 khi Trung Tướng Khiêm c̣n ở
Tokyo chăng?) Cựu Đại
Tướng Khiêm nói tiếp: - Có điều
là Anh không rơ tại sao Hoa Kỳ loại Tổng
Thống Diệm? - Thưa Anh, có
lúc Em nghĩ: phải chăng Tổng Thống Diệm
không đồng ư cho quân bộ chiến Hoa Kỳ
lập căn cứ trên đất Việt Nam trong
chiến lược Domino làm bức tường quân
sự ngăn chận cộng sản tràn xuống Đông
Nam Á mà Tổng Thống Diệm bị loại chăng?- - Điều này
Anh có nghĩ đến, nhưng không biết có c̣n ǵ
nữa không? C̣n việc chú nêu nghi vấn Trung Tướng
Minh có phải là người ra lệnh giết ông
Diệm ông Nhu không, chú nghĩ coi nếu hổng
phải ổng th́ ai dám ra lệnh đó - - Tất nhiên
là em nghĩ như vậy, nhưng đây là vấn
đề lịch sử, khi em chưa nắm được
bằng chứng xác thực về điều em đă
nghĩ, th́ em không dám khẳng định mà chỉ nêu
nghi vấn sau khi phân tách một số sự kiện liên
quan thôi. Chính Trung Tướng Trần Văn Đôn
trong quyển Việt Nam Nhân Chứng, cũng nêu nghi
vấn như vậy Anh Tư. (bà Khiêm thứ tư nên
những cộng sự viên chung quanh thường
gọi như vậy) - Những điều
mà cựu Đại Tướng Khiêm nói không phải
chỉ có thế, và tôi sẽ bổ túc vào những bài
những đoạn liên quan trong cuộc chỉnh lư ngày
30/1/1964, cuộc ‘biểu dương lực lượng’
ngày 13/9/1964 dẫn đến sự kiện ông và gia
đ́nh lưu vong, đến cuộc đảo chánh ngày
19/2/1965 dẫn đến sự kiện Đại Tướng
Nguyễn Khánh lưu vong sang Hoa Kỳ tá túc nhà Đại
Tướng Khiêm. Xin đóng
ngoặc. Và liệu nguyên
nhân chính dẫn đến cuộc đảo chánh này
là do kế hoạch của chánh phủ Hoa Kỳ, hay
bắt nguồn từ chính sách đàn áp Phật Giáo
của Tổng Thống Ngô Đ́nh Diệm? Tôi nghĩ,
nếu không có sự kiện đàn áp Phật Giáo th́
Hoa Kỳ cũng bằng cách nào đó để
thực hiện cuộc lật đổ, v́ nếu không
th́ mục tiêu thiết lập căn cứ quân sự
trên lănh thổ Việt Nam Cộng Ḥa không thực
hiện được, và như vậy có nghĩa là
một "mắt xích" trong chiến lược
Domino của họ không hoàn thành. Phải chăng
sự mâu thuẩn giữa chánh phủ với Phật
giáo ngày càng tệ hại, lại là cơ hội
thuận lợi cho Hoa Kỳ nhập cuộc theo cách
của họ? Và cho dù thế nào đi nữa, rơ ràng
là họ đă thành công. Giả
thuyết rằng, nếu cuộc đảo chánh không
phải bắt nguồn từ Hoa Kỳ, th́ liệu quí
vị Tướng Lănh Việt Nam có tự ḿnh
quyết định đảo chánh để đem
lại sự b́nh đẳng giữa hai tôn giáo lớn
nói riêng, và ổn định t́nh h́nh nội bộ nói
chung không? Tôi nghĩ, chắc là không. V́ thực
hiện một cuộc đảo chánh, đă khó, nhưng
được hay không được Hoa Kỳ ủng
hộ là điều khó hơn, v́ cho dù có thành
công mà không được Hoa Kỳ ủng hộ th́
sớm muộn ǵ cũng bị đồng đội
lật đổ. C̣n nữa, nếu lật đổ
thành công rồi, mà chưa chuẩn bị một sách lược
lănh đạo vừa chống cộng sản vừa xây
dựng quốc gia, th́ quí vị cầm quyền sẽ
bị bối rối với những kế hoạch vá
víu trong khi t́nh h́nh đ̣i hỏi mục tiêu và
đường lối thực hiện phải rơ
rệt, dứt khoát, và thực hiện ngay. Vị
Tướng nào đă ra lệnh giết Tổng
Thống Ngô Đ́nh Diệm và ông Cố Vấn Ngô
Đ́nh Nhu, và ai là người xuống tay giết hai
ông? Hoặc giả là so dự nhầm lẫn nào
đó giữa người ra lệnh với người
nhận lệnh? Theo bác sĩ Huỳnh Văn Hưởn,
Y Sĩ trưởng bệnh xá Tổng tham Mưu lúc
ấy (về sau có lúc là Tổng Trưởng Y
Tế), người phụ trách khám nghiệm và lau
vết thương cho hai ông, th́ cả hai ông vừa
bị bắn vừa bị đâm bằng lưỡi lê.
Hai trong số ít người liên quan trực tiếp
đến cái chết của ông Diệm và ông Nhu là
Trung Tướng Mai Hữu Xuân và Thiếu Tá (đă thăng
cấp) Nguyễn Văn Nhung, cả hai đă chết
rồi. Chỉ c̣n lại cựu Đại Tướng
Dương Văn Minh và cựu Đại tá Dương
Hiếu Nghĩa, là hai vị có tiếng nói chính xác hơn
hết. Chữ "trực tiếp" mà tôi dùng
ở đây có nghĩa là người ra lệnh
giết, người giết, hoặc người nghe
thấy người ra lệnh hay trông thấy người
giết. Và liệu cựu Chuẩn Tướng Phan Ḥa
Hiệp có thể là nhân chứng chính xác nữa trong
vụ này không? Xin mở
dấu ngoặc. Tôi bổ túc bài này vào tháng 10 năm
2003, th́ cựu Đại Tướng Dương
Văn Minh đă từ trần trước đó
mấy tháng. Vậy, nhân chứng c̣n lại là cựu
Đại Tá Dương Hiếu Nghĩa. Xin đóng
ngoặc lại. Nếu như
Trung Tướng Dương Văn Minh ra lệnh
giết th́ tại sao khi tôi tŕnh đoàn xe đón
Tổng Thống và Cố Vấn về đến, ông
lại gọi các vị có mặt cùng xuống gặp
hai vị ấy, v́ chính ông phải biết việc ǵ
xảy ra rồi chớ? Hoặc cũng có thể là
Trung Tướng Minh đă ra lệnh giết nhưng vẫn
ra vẻ như không hay biết ǵ về cái chết
của hai ông ấy? Chính trị mà! Trong số các
vị có mặt trong pḥng Thiếu Tướng Khiêm, tôi
không trông thấy nét mặt, cử chỉ, hay thái
độ của vị nào biểu lộ một chút ǵ
khác thường giữa các vị với nhau trước
khi lần lượt bước xuống thang lầu
để gặp Tổng Thống Ngô Đ́nh Diệm và
ông Cố Vấn Ngô Đ́nh Nhu. Hoặc là không ai ra
lệnh giết, hoặc là vị nào đó quá kín
đáo chăng? Tôi được
biết là khi đoàn xe rời nhà thờ Cha Tam trở
về Bộ Tổng Tham Mưu trên chiếc M113 chở
ông Diệm và ông Nhu chỉ có Đại Úy Nguyễn Văn
Nhung và vài quân nhân trách nhiệm trên chiếc Thiết
Vận Xa này, Thiếu Tá Dương Hiếu Nghĩa
ngồi xe Jeep cùng với Đại Úy Phan Ḥa Hiệp
(cấp bậc trong lúc đảo chánh). Chính Đại
Úy Hiệp nói như vậy. Sở dĩ tôi nói đến
Thiếu Tá Nghĩa là v́ có dư luận cho rằng
Thiếu Tá Nghĩa cùng ngồi trên chiếc Thiết
Vận Xa M113 với Đại Úy Nhung. Nếu
thật sự Thiếu Tá Nghĩa cùng ngồi trên
chiếc Jeep với Đại Úy Hiệp, điều
đó cũng chưa đủ yếu tố để
loại trừ giả thuyết Thiếu Tá Nghĩa không
phải là sát thủ, v́ có lúc đoàn xe phải
dừng trước cổng xe lửa chắn ngang
đường khi xe lửa chạy qua. Đó là
khoảng thời gian tuy ngắn ngủi nhưng cũng
đủ cho một sát thủ ra tay. Nhưng cũng không
thể căn cứ vào đây mà cho rằng Thiếu Tá
Nghĩa là một trong hai sĩ quan đă giết
Tổng Thống Diệm và ông Cố Vấn
Nhu, v́ Thiếu Tá Nghĩa là một sĩ quan bộc
trực, thẳng tính, rất nhiệt tâm với
nhiệm vụ trong binh chủng Thiết Giáp, và chưa
hề có tai tiếng ǵ trước biến cố chính
trị này. Đồng ư rằng, Thiếu Tá Nghĩa là
một sĩ quan rất can đảm, và khi lâm trận
th́ vị chỉ huy này không nương tay với
kẻ thù, nhưng giết một người không
phải là kẻ thù mà người đó lại là
một Tổng Thống hay Cố Vấn của Tổng
Thống, th́ điều đó không phải là điều
mà Thiếu Tá Nghĩa hành động như một sát
thủ. Nhưng những lư lẽ trên đây cũng chưa
đủ để loại trừ giả thuyết
"Thiếu Tá Nghĩa là một trong hai sĩ quan thi hành
lệnh giết Tổng Thống Diệm và ông Cố
Vấn Nhu". Và đối với tôi, Thiếu Tá Nghĩa
vẫn là một nghi vấn nhưng mức độ
thấp hơn nghi vấn đối với Đại
Úy Nhung. Đối
với Đại Úy Nhung. Chính xác là Đại Úy Nhung
ngồi trên chiếc thiết vận xa M113 chở
Tổng Thống và Cố Vấn. Đại úy Nhung, ít
ra là hai lần trước biến cố chính trị này,
anh khoe với tôi rằng, mỗi lần anh giết
một người th́ anh khắc lên báng súng của
anh một vạch. Anh đưa báng súng cho tôi xem, lúc
ấy có năm vạch khắc theo chiều thẳng
đứng ở bên trái báng súng. Căn cứ vào
lời nói và dấu tích trên báng súng, tôi cho rằng
Đại Úy Nhung là một sĩ quan đă từng
giết người nếu không nói là thông thạo th́
cũng là quen tay. Xin nói thêm, hành động giết người
và hành động bắn chết địch quân ở
chiến trường là hai hành động khác nhau. Nhưng
như vậy cũng chưa thể kết
luận Đại Úy Nhung là sát thủ trong trường
hợp này, v́ không trông thấy tận mắt và cũng
không nghe chính Đại Úy Nhung tự nói về sự
kiện đó. Nh́n vào khía
cạnh khác, tôi có nghi vấn cao nhất về Đại
Úy Nguyễn Văn Nhung với cái chết của
Tổng Thống Diệm và Cố Vấn Nhu. Đại
úy Nhung là sĩ quan tùy viên của Trung Tướng Dương
Văn Minh, mà tùy viên th́ luôn luôn có mặt bên cạnh
vị Tướng của ḿnh. Trong trường hợp
này, Thiếu Tướng Mai Hữu Xuân cùng đoàn tùy
tùng có nhiệm vụ đến nhà thờ Cha Tam (trong
Chợ Lớn) đón Tổng Thống Diệm và
Cố Vấn Nhu về Bộ Tổng Tham Mưu, Đại
Úy Nhung không có lư do ǵ để có mặt trong thành
phần này cả. Nếu cho rằng, Đại úy Nhung
tự ư tháp tùng để sau này khoe với bạn bè
là anh đă góp phần trên đoàn xe lịch sử
đó đi nữa th́ tại sao Đại Úy Nhung -và
chỉ một ḿnh Đại úy Nhung- được
ngồi trên chiếc Thiết Vận Xa M113 chở
Tổng Thống Diệm và ông Cố Vấn Nhu? Sự
kiện này phải được Thiếu Tướng
Xuân chỉ định hay ít ra cũng là đồng ư.
Và liệu có phải Thiếu Tướng Xuân tự ḿnh
ra lệnh cho Đại Úy Nhung hay là thi hành theo lệnh
của Trung Tướng Minh? Tôi nói như vậy v́
chỉ có Trung tướng Minh -người đứng
đầu nhóm lănh đạo đảo chánh- mới có
thẩm quyền ra lệnh cho Thiếu Tướng Xuân
mà thôi. Với lại Đại Úy Nhung là sĩ quan tùy
viên của Trung Tướng Minh th́ không vị Tướng
nào dám sử dụng Đại Úy Nhung trong nhiệm
vụ giết Tổng Thống và Cố Vấn
được. Vậy, Đại Úy Nhung có mặt
trong đoàn xe "lịch sử" này và một ḿnh
ngồi trong xe chở Tổng Thống Diệm và ông
Cố Vấn Nhu, phần chắc phải là do lệnh
của Trung Tướng Dương Văn Minh. Nếu chính xác
là Trung Tướng Minh ra lệnh cho sĩ quan tùy viên
của ḿnh là một thành viên trong đoàn xe lịch
sử này th́ lệnh đó có mục đích ǵ,
chẳng lẽ cho Đại Úy Nhung đi theo chơi?
Nếu suy như vậy nghe không ổn chút nào. Nhưng
đến đây cũng chưa thể quả quyết
rằng Đại Úy Nhung là người hạ sát
Tổng Thống Diệm và ông Cố Vấn Nhu bằng
súng và lưỡi lê, v́ đây là vấn đề
lịch sử nên không thể kết luận thủ
phạm khi chưa đủ chứng cớ chính xác, mà
đương sự đă chết rồi. Thôi th́
để anh yên nghỉ! Đến
đây, tôi có câu chuyện ngắn. Hai mươi tám năm
sau, vào giữa tháng 11 năm 1991, tôi và một số
bạn có dịp dùng cơm tại nhà cựu Đại
Tá Nguyễn Linh Chiêu (Orange County, nam California) mà tôi thường
gọi ông là "đại ca", v́ ông lớn
tuổi hơn tôi và thâm niên hơn tôi nhiều. Hôm
ấy "đại ca" tôi thuật lại câu
chuyện có liên quan đến câu tự
hỏi của tôi nêu trên. Chuyện như thế này: Đầu
năm 1991, nhân chuyến ông sang Paris dự lễ cưới
của vị Tướng đă một thời là
Tổng Tham Mưu Trưởng quân đội quốc
gia Việt Nam trong khuôn khổ quân đội Liên
Hiệp Pháp, "đại ca" tôi tổ chức
bữa ăn thân mật sau khi được cựu
Đại Tướng Dương văn Minh và cựu
Trung Tướng Trần văn Đôn nhận lời.
Mục đích của bữa ăn là anh Chiêu -bạn
thân của hai vị cựu Tướng Lănh thực khách-
muốn giúp hai vị làm ḥa nhau mà t́nh bạn giữa
hai ông đă rạn nứt từ sau cuộc đảo
chánh 1/11/1963. Theo anh Chiêu th́ mục đích đă đạt
được, và trong không khí vui vẻ đó, anh có nêu
câu hỏi với cựu Đại Tướng Minh: - Anh có thể
cho biết câu "mission accomplie" mà anh Xuân (tức Thiếu
Tướng Mai Hữu Xuân) tŕnh với anh hôm 2/11/1963 có
nghĩa như thế nào không? - - Nhiệm
vụ hoàn thành th́ báo cáo hoàn thành. Có vậy thôi - Anh Chiêu chưa
chịu thua và hỏi lại, th́ cựu Đại Tướng
Minh nói: - Anh hiểu
sao th́ hiểu - Câu trả
lời "đúng là hiểu sao th́ hiểu". Hết câu
chuyện. Cũng vào
cuối năm 1991, người bạn mới quen
của tôi ở San Jose, tiến sĩ sử học Hoàng
Ngọc Thành, lúc ấy đang viết cuốn
"Những Ngày Cuối Cùng Của Tổng Thống Ngô
Đ́nh Diệm", tôi có cung cấp cho ông một
số dữ kiện cần thiết theo yêu cầu
của ông. Ông nói rằng, ông được đọc
một tài liệu mà cựu Đại Tướng Minh
viết theo lệnh của nhà cầm quyền cộng
sản (sau tháng 4/1975), theo đó, cựu Đại Tướng
Minh nhận là ông đă ra lệnh giết Tổng
Thống Diệm và ông Cố Vấn Nhu. Nghe th́ nghe
vậy nhưng thật ra tôi cũng không hiểu là
bằng cách nào mà ông bạn tôi xem được tài
liệu đó nữa. Với tôi, những ǵ mà người
chiến sĩ chống cộng sản cho dù người
đó là một Tổng Thống hay một sĩ quan b́nh
thường, phải viết theo lệnh của
cộng sản trong trại tù hay tại cơ quan
của chúng, và viết dưới sự hướng
dẫn của những tên gọi là cán bộ Công An
cho đến khi chúng chấp nhận mà chúng gọi là
"đạt yêu cầu", th́ không thể xem đó
là chính xác được. V́ vậy mà theo tôi, không nên
căn cứ vào đó để kết luận cựu
Đại Tướng Dương Văn Minh là người
ra lệnh giết Tổng Thống Diệm và ông Cố
Vấn Nhu, cho dù ông có khai thật với cộng
sản cũng vậy. Nhưng dù thế nào đi
nữa, với tôi, cựu Đại Tướng Minh
vẫn là vị mà tôi đặt nghi vấn cao nhất
về người đă ra lệnh giết Tổng
Thống Ngô Đ́nh Diệm và ông Cố Vấn Ngô
Đ́nh Nhu. Cuối năm
1963, nhân đến nhà người bạn cùng khóa
với tôi để thăm một vị Tướng
trước kia phục vụ tại Pḥng 7/Bộ
Tổng Tham Mưu, và nhân lúc câu chuyện xoay quanh
cuộc đảo chánh ngày 1/11/1963, bạn tôi nói
rằng: "Tôi có người bạn thân, trước
kia thường chơi quần vợt với Đại
Tướng Minh, một hôm Đại Tướng Minh có
nói là trước khi chết, ông để lại
tập hồi kư cho các con ông. Nếu đúng như
vậy th́ câu trả lời chính xác chỉ có
được khi cựu Đại Tướng Minh an
giấc ngàn thu chăng? Năm 2003, cựu Đại
Tướng Dương Văn Minh từ trần, nhưng
tôi không rơ là ông có để lại cuốn nhật kư
như lời bạn tôi đă nói hay không. Đến
cựu Đại Tá Dương Hiếu Nghĩa, định
cư tại tiểu bang Washington. Theo tôi, anh Nghĩa là
một trong những nhân chứng trong cuộc đảo
chánh ngày 1/11/1963 nói chung, và có thể là nhân chứng
duy nhất trong vụ giết Tổng Thống Diệm và
ông Cố Vấn Nhu nói riêng. Tôi với anh là bạn thân
từ năm 1961 khi anh đang là Quận Trưởng
quận B́nh Minh tỉnh Vĩnh Long. Khi vào tù, chúng tôi
bị giam chung buồng trong trại tù giữa rừng
già Yên Bái, ăn chung mâm, ngủ sát cạnh nhau trrong
nhiều năm liền. Có những lúc nhắc đến
ngày 1/11/1963, tôi cố gắng t́m hiểu những nghi
vấn về cái chết của ông Diệm và ông Nhu,
nhưng không bao giờ anh hé môi nửa lời về
điều đó. Tôi biết anh
Nghĩa có nói với Trung úy Đồng, Pḥng 3 Tiểu
khu Vĩnh Long khi anh là Tỉnh Trưởng tỉnh này,
theo đó, "anh biết người giết ông
Diệm và ông Nhu, nhưng chưa thể nói được".
Tôi tin lời anh Nghĩa, nhưng không biết là lúc nào
anh mới nói được. Bởi v́ chưa thể nói
được, có nghĩa là sẽ nói chớ không
phải không nói. Dưới
đây là bài viết của cựu Đại Tá Dương
Hiếu Nghĩa, anh gởi tặng tôi một bản do
cựu Đại Tá Nhan Minh Trang trao lại. Được
sự đồng ư của anh Nghĩa qua đường
giây điện thoại vào đầu tháng 11/1998, tôi
xin trích phần liên hệ đến cái chết
của Tổng Thống Ngô Đ́nh Diệm và ông
Cố Vấn Ngô Đ́nh Nhu đưa vào ấn bản
lần thứ 3 năm 1998. Với hy vọng phần trích
đăng này sẽ góp phần làm sáng tỏ thêm
những tin tức về cái chết có tầm vóc
lịch sử của hai vị lănh đạo Việt
Nam Cộng Ḥa, đă một thời tạo nên
tiếng vang quốc nội lẫn quốc tế trong
những năm 50 và 60, Tiếng vang tốt hay không
tốt, hoặc cả hai, điều đó tùy quí
độc giả. Phần
trích thuật bắt đầu "Tôi
có dịp đến Houston khoảng tháng 7/1995,
được người bạn tặng cuốn "Đôi
Ḍng Ghi Nhớ" của anh Phạm Bá Hoa, cựu Đại
Tá Quân Lực Việt Nam Cộng Ḥa. Không như
"Lời Trần T́nh" quá khiêm nhường
của anh, quyển sách tuy không chánh thức là một
sử liệu, nhưng nó đóng góp rất nhiều
cho các sử gia, v́ anh được ở vào một
vị trí rất quan trọng trong guồng máy hành chánh
và quân sự trong một giai đoạn lịch sử
1960-1968. Những sự việc mà anh ghi lại thật
là trung thực, rất đầy đủ từng chi
tiết, cũng như anh đă phân tách sự việc
rất vô tư, khách quan. Trong quyển sách, anh nói không
ít về cái chết của Tổng Thống Ngô Đ́nh
Diệm". "Về
sự việc lịch sử này, đă có rất
nhiều người hỏi tôi từ sau ngày 2/11/1963 cho
tới giờ này (kể cả người Mỹ). Ai cũng
muốn biết rơ chi tiết của sự việc
đă xảy ra trên chiếc Thiết Vận Xa trong
đoàn xe mà cá nhân tôi có trách nhiệm an ninh hộ
tống hôm đó. Tác giả quyển "Đôi Ḍng
Ghi Nhớ" chỉ nêu lên một số dữ
kiện, một số suy luận, một số giả
thuyết, và nghi vấn chung quanh sự việc nói trên,
mà không hề có ư xác quyết ai là người đă
ra lệnh và ai là người đă thi hành lệnh
giết Tổng Thống Ngô Đ́nh Diệm và ông
Cố Vấn Ngô Đ́nh Nhu. Đây là điểm hoàn
toàn khác biệt với một vài quyển hồi kư khác
đă được xuất bản mà tôi có dịp
đọc". "Liên
quan đến sự việc này, tôi muốn nói đến
vài quyển hồi kư mà tác giả đă có nhận xét
thiếu chính xác, có khi c̣n sai lạc hẳn. Sự
việc cũng không được phân tách cho đúng
lư đúng t́nh. Có tác giả đă kể lại
sự việc mà chính mắt tác giả không mục kích
được, tai cũng chỉ nghe lơm bơm diễn
tiến mà người thuật cũng không phải người
trong cuộc. Hoặc là viết theo một số dữ
kiện do quá nhiều người thuật lại theo cái
nghe được hay theo lập luận một
chiều. Đặc biệt là cựu Trung Tướng
Nguyễn Chánh Thi, tác giả " Việt Nam, Một
Trời Tâm Sự", ông đă dựa trên lời khai
nguyên văn của Đại Úy Nguyễn Văn Nhung (đúng
ra là Thiếu tá) mà ông được đọc sau ngày
"Chỉnh Lư 30/1/1964", nên sự việc đó ông
viết rất chính xác. Nói rất rơ là ai thi hành
lệnh giết Tổng Thống và giết bằng cách
nào..." "Sáng
ngày 2/11/1963, Trung Tướng Dương Văn Minh
chỉ định Thiếu Tướng Mai Hữu Xuân và
Đại tá Dương ngọc Lắm, vào nhà thờ
Cha Tam trong Chợ Lớn "đón họ" về
đây (Họ, tức Tổng Thống Diệm và ông
Cố Vấn Nhu. Về đây, tức về Bộ
Tổng Tham Mưu). Tôi có mặt tại chổ, v́ tôi
cùng Trung Đội Thiết Vận Xa vừa từ dinh
Gia Long về tới, và tŕnh Trung Tướng Minh là
Tổng Thống và ông Cố Vấn không có trong dinh Gia
Long. Do đó, tôi nhận lệnh của Trung Tướng
Minh tiếp tục cho Trung Đội Thiết Giáp
hộ tống Thiếu Tướng Xuân và Đại Tá
Lắm vào nhà thờ Cha Tam "đón họ" (nguyên
văn của Trung Tướng Minh). Như vậy, tôi
được biết Thiếu Tướng Xuân
nhận lệnh trực tiếp của Trung Tướng
Minh, nhưng tôi không biết là Thiếu Tướng Xuân
có nhận lệnh mật ǵ của Trung Tướng
Minh không. Cũng ngay lúc đó, tôi được Đại
Tá Nguyễn Văn Quan -bạn thân của Trung Tướng
Minh- cho biết, trong khi tôi xuống dinh Gia Long th́ ông
Diệm và ông Nhu đă bí mật vào trong Chợ
Lớn, và hiện ở nhà thờ Cha Tam. Từ nhà
thờ, hai ông đă liên lạc điện thoại
với các Tướng Lănh. Ngay sau đó, Hội Đồng
Quân Nhân Cách Mạng quyết định dứt khoát,
ít nhất là số phận của ông Ngô Đ́nh Nhu,
bằng mọi cách phải diệt trừ hậu
họa. Thiếu Tướng Xuân, Đại Tá Quan,
Đại Tá Lắm, Đại Tá Đỗ Mậu,
... đều có mặt trong cuộc thảo luận
để lấy quyết định có tính cách
lịch sử nói trên, cùng với Trung Tướng Dương
Văn Minh, Thiếu Tướng Trần Thiện Khiêm,
Thiếu Tướng Lê Văn Kim, Phạm Xuân Chiểu.
..v..v.." "Tôi
cũng được Đại Tá Quan cho biết thêm
rằng, Trung Tướng Minh, người chỉ huy
cuộc đảo chánh, đă nhanh chóng đưa ra
quyết định rất dứt khoát để
Hội Đồng lấy quyết định chung. Các
vị hiện diện lúc đó, không ai góp thêm ư
kiến ǵ. Lúc đó im lặng được xem là
đương nhiên chấp thuận đề nghị
của Trung Tướng Minh. Thật ra, từ 11 giờ
đêm 1/11/1963, trong lúc t́nh h́nh chưa ngă ngủ
hẳn, các Tướng Lănh đă có bàn bạc riêng
với nhau trước về số phận của ông
Ngô Đ́nh Nhu rồi. Riêng đối với Tổng
Thống Ngô Đ́nh Diệm th́ hầu hết đều
tán thành cho Người (chữ hoa) đi ra ngoại
quốc, không thấy vị nào phát biểu khác hơn.
Do đó, khi Thiếu Tướng Xuân nhận lệnh
đi đón Tổng Thống là ông biết ḿnh sẽ
phải làm ǵ rồi, ít nhất là đối với
ông Cố Vấn Ngô Đ́nh Nhu. C̣n đối với
Tổng Thống th́ lúc bấy giờ tôi hoàn toàn không
biết là Thiếu Tướng Xuân có nhận
được mật lệnh ǵ thêm từ Trung Tướng
Dương Văn Minh hay không." "Đoàn
xe khởi hành từ Bộ Tổng Tham Mưu khoảng
6 giờ sáng. Hai xe Quân Cảnh dẫn đầu, xe Jeep
của tôi và Đại Úy Phan Ḥa Hiệp, kế đó
là xe Jeep Thiếu Tướng Xuân rồi xe Đại Tá
Lắm, và đoàn xe hộ tống gồm Trung Đội
Thiết Vận Xa 5 chiếc (4 xe đi đầu có
bộ binh tùng thiết, và xe sau cùng là của Trung Đội
Trưởng). Tôi xin nói rơ thêm. Tôi thấy không có
dự trù xe nào chở Tổng Thống và ông Cố
Vấn Nhu, nên tôi có hỏi Thiếu Tướng Xuân trước
khi khởi hành, th́ ông nói nhanh và cộc lốc "không
cần". Tôi nghĩ, chắc là ông đă có phương
cách rồi nên không muốn chúng tôi quấy rầy làm
mất luồng suy tính của ông trong lúc ông có mission
(nhiệm vụ) quá đặc biệt, có lẽ đặc
biệt hơn bao giờ hết trong cuộc đời
Cảnh Sát Công An của ông. Trước khi khởi hành,
tôi và Đại Úy Hiệp nh́n thấy Đại Úy
Nhung ngồi trên một trong bốn chiếc thiết
vận xa sau xe Jeep chúng tôi. Đại Úy Hiệp
hỏi tôi về sự hiện diện của vị sĩ
quan bộ binh lạ mặt này. Tôi giải thích sơ
qua, đó là Đại Úy Nhung, sĩ quan tùy viên
của Trung Tướng Dương Văn Minh, và có xác
nhận với Đại Úy Hiệp rằng: "Đại
Úy Nhung có hỏi tôi để được cùng đi
với Trung Đội Thiết Vận Xa. Tôi nghĩ, có
lẽ Đại Úy Nhung có nhiệm vụ ǵ đó do
Trung Tướng Minh đích thân giao cho, nên tôi không
tiện hỏi v́ không liên quan ǵ đến nhiệm
vụ an ninh hộ tống của chúng ḿnh". "Tôi
không muốn nói rơ với Đại Úy Hiệp, nhưng
cá nhân tôi đă biết là Đại Úy Nhung được
Trung Tướng Minh sai đi theo đoàn xe để thi
hành quyết định của Hội Đồng.
Quyết định liên quan đến ông Cố
Vấn Ngô Đ́nh Nhu. Quyết định này đă
được chuyển thành lệnh và được
Trung Tướng Minh trao cho Đại Úy Nhung thi hành. V́
chắc chắn Trung Tướng Minh không c̣n thấy ai
hơn người sĩ quan cận vệ thân tín này
để thi hành một công tác đặc biệt, khó
khăn và quan trọng nói trên. Tôi dùng danh từ
"mật" là v́ nếu Trung Tướng Minh có
dặn ḍ điều ǵ với Đại Úy Nhung th́ không
một ai trong Hội Đồng nghe thấy được.
Và nếu có ra lệnh cho Đại Úy Nhung thi hành
quyết định công khai của Hội Đồng,
về một ḿnh ông Cố Vấn Nhu hay cho cả hai ông,
th́ cũng không một ai trong Hội Đồng nghe
thấy được. Nhưng tôi khẳng định
là Trung Tướng Minh có sai Đại Úy Nhung -tức
là đă ra lệnh cho Đại Úy Nhung- và lệnh
được đưa ra theo quyết định
của Hội Đồng Quân Nhân Cách Mạng. Ít
nhất là liên hệ đến ông Cố Vấn Ngô
Đ́nh Nhu. Tôi xin nói rơ lại một lần nữa, là
chỉ liên quan đến ông Cố Vấn Ngô Đ́nh
Nhu. V́ nếu Trung Tướng Minh không ra lệnh th́ không
c̣n ai trong Hội Đồng có đủ thẩm
quyền để ra lệnh đặc biệt này? Cũng
như nếu không sai Đại Úy Nhung, th́ tại sao
Đại Úy Nhung lại phải nói với tôi cho anh
được ngồi trên chiếc thiết vận xa
để được cùng đi vào Chợ
Lớn?" "Nhưng
tôi cũng xác định là dù có sai Đại Úy Nhung
hay ra lệnh cho Đại Úy Nhung, Trung Tướng Minh
cũng là sai mật hay dặn ḍ mật mà thôi. Như
vậy là đến đây, chúng ta không c̣n thắc
mắc ǵ về người nào đă ra lệnh và
lệnh xuất phát từ đâu. Cá nhân hay tập
thể Hội Đồng, Đại Tá Dương
Ngọc Lắm, chắc chắn phải biết rơ
mật lệnh mà Trung Tướng Minh đă giao cho
Thiếu Tướng Xuân. V́ nếu không th́ tại sao
đích thân ông đến gặp tôi để dặn
ḍ tôi trước khi đoàn xe khởi hành: "Nè,
mấy người đừng có nói ǵ bậy bạ
nghe". "Tôi
cũng biết chắc chắn ngay từ lúc bàn
thảo kế hoạch sơ khởi trước tháng
11/1963, các vị Tướng Tá trong nhóm lănh đạo
đảo chánh đă có dự trù một giải pháp
dứt khoát đối với ông Cố Vấn Ngô
Đ́nh Nhu. Sự dự trù đă trở thành quyết
định từ sau 1 giờ trưa ngày 1/11/1963. Đó
là truy tố ra ṭa và xử ngay trong nước, không
cho ra ngoại quốc. Tôi xin lặp lại, sơ
khởi là như vậy. Nhưng theo lời Đại
Tá Nguyễn Văn Quan (khác với Đại Tá Đặng
Văn Quang) nói với tôi, lúc khuya rạng sáng ngày
2/11/196 khi chưa được tin Tổng Thống và
ông Cố Vấn rời khỏi dinh Gia Long, đa số
trong Hội Đồng không c̣n ư đưa ông Cố
Vấn Nhu ra ṭa nữa, mà nhất quyết phải
trừ hậu họa bằng mọi cách. Rơ ràng là như
vậy. Lúc bấy giờ t́nh h́nh chưa ngă ngủ:
Dinh Gia Long chưa chiếm được, lực lượng
pḥng vệ Phủ Tổng Thống chưa buông súng
đầu hàng, v́ cũng chính ông Cố Vấn
được qui trách cho mọi xáo trộn trong nước,
làm mất ḷng Dân Quân Cán Chánh, ... " "Riêng
đối với Tổng Thống Ngô Đ́nh Diệm,
tuy chưa có quyết định dứt khoát, nhưng
qua trao đổi ngoài hành lang th́ đa số các
vị trong Hội Đồng có ư tán thành một
giải pháp ôn ḥa. Đó là, để ổng ra
ngoại quốc một ḿnh như một dân thường,
không được hưởng lễ nghi quân cách
của một Tổng Thống. Biện pháp này coi như
là một ân huệ đối với Tổng Thống
Ngô Đ́nh Diệm. Tuy nhiên, theo lời Đại Tá
Quan xác nhận lại với tôi, th́ Trung Tướng
Minh vẫn c̣n im lặng, chưa có ư kiến". "Khi
được biết Tổng Thống và ông Cố
Vấn đă bí mật rời khỏi dinh Gia Long, th́ t́nh
h́nh thật sự có thay đổi trong chiều hướng
bất lợi cho hai ông. Khi c̣n chưa rơ hai ông ở
đâu th́ Hội Đồng có phần lo âu, v́ dù
đảo chánh có thành công mà hai ông chạy thoát
được th́ t́nh h́nh chính trị ra sao đây?
Chẳng những không có sự ổn định trong tương
lai, mà sẽ có một sự chia rẽ có thể
dẫn tới tranh chấp quyền lực, nếu không
muốn nói là nội chiến ngay tại miền nam
Việt Nam! Và nổ lực chống cộng sản
sẽ bị ảnh hưởng nặng nề. Nhất
là đến giờ này, Tướng Huỳnh Văn Cao
ở Vùng IV Chiến Thuật chưa chịu tuyên
bố chánh thức trên đài phát thanh đứng
về phía Hội Đồng, mặc dầu được
yêu cầu nhiều lần. Vùng IV có 3 Sư Đoàn
Bộ Binh được kềm giữ trong thế án
binh bất động nhờ công của Thiếu Tá
Nhan Minh Trang, Thiếu Tá Huỳnh Văn Tồn, và Đại
Tá Nguyễn Hữu Có". "Do
đó, từ quyết định ôn ḥa trước
đó, đă có một số không ít thành viên trong
Hội Đồng bắt đầu tỏ thái độ
cứng rắn và quyết liệt hơn, nhất là
Trung Tướng Dương Văn Minh, linh hồn
của cuộc đảo chánh. Ông không muốn
thấy ngày 11/11/1960 tái diễn (11/11/1960 là ngày Đại Tá
Nguyễn Chánh Thi đảo chánh thất bại
phải vượt thoát lưu vong). Chúng ta phải
thấy được trách nhiệm nặng nề
của người chỉ huy cuộc hành quân đảo
chánh lúc bấy giờ, mới biết được
mức độ lo âu nóng ruột của Trung Tướng
Dương Văn Minh như thế nào. Từ đó
mới thấy thái độ của Trung Tướng
Minh qua đề nghị của Trung Tướng để
Hội Đồng lấy quyết định
về trường hợp cá nhân của ông Ngô Đ́nh
Nhu, dứt khoát, không thể do dự hay yếu mềm
được." "Có
người nói là trước khi đoàn xe khởi hành
, Trung Tướng Minh đứng trên lầu ṭa nhà chánh
Bộ Tổng Tham Mưu, hướng về Thiếu Tướng
Xuân hay Đại Úy Nhung, đưa ra hai ngón tay (ư nói
là cả hai người), nhưng tôi xác nhận là hoàn
toàn không trông thấy. Tôi biết rơ tính trầm tĩnh
và suy tính chính chắn của Trung Tướng Minh, nên
tôi chắc chắn là ông không bao giờ có hành động
vào phút chót quá lộ liễu như vậy. Nếu có
ra lệnh, chắc chắn ông đă có đắn đo
suy tính kỹ càng trước rồi, và ông đă
phải dặn ḍ ngay Đại Úy Nhung chớ không bao
giờ ông lại ra lệnh để cho người ta
thấy dễ dàng như vậy." "Tôi
xin mở thêm dấu ngoặc ở đây. Trước
khi khởi hành, tôi có ghé ngang bộ chỉ huy
Thiết Giáp hành quân đặt trên chiếc bán xích xa
đậu ngay cạnh ṭa nhà chánh, báo cho Trung Tá
Nguyễn Văn Thiện biết về hướng
đi và nhiệm vụ của tôi. Tôi tuyệt đối
không nói thêm điều nào, v́ Trung Tá Thiện không
phải là thành viên của nhóm đảo chánh. Trung Tá
Thiện là cán bộ ṇng cốt của đảng
Cần Lao, là người tín cẩn của Tổng
Thống và ông Cố Vấn, nên bị giữ ở pḥng
họp từ trưa hôm qua (1/11/1963). Tôi xin với Trung
Tướng Minh cho tôi lănh ông ra và tôi hoàn toàn trách
nhiệm. Được chấp thuận, và Trung Tá
Thiện chỉ huy Thiết Giáp trong cuộc hành quân này.
Sau đảo chánh, ông được thăng cấp
Đại Tá và giữ nguyên chức vụ
Chỉ Huy Trưởng binh chủng Thiết Giáp." "Đoàn
xe đến nhà thờ Cha Tam, Đại Úy Hiệp giúp
tôi lo bố trí an ninh. Tôi đến gặp Thiếu Tướng
Xuân và Đại Tá Lắm để nhận lệnh.
Cả hai ông, không ai chịu vào nhà thờ để
gặp Tổng Thống và ông Cố Vấn. Tôi không rơ
tại sao, dù đó là nhiệm vụ của hai ông, và
bảo tôi đại diện Hội Đồng vào
mời Tổng Thống và ông Cố Vấn ra xe là
được rồi. Tôi vào nhà thờ qua cổng
nhỏ bên mặt cổng chánh. Nhưng khi bước vào
khỏi cổng khoảng 10 thước, tôi sực
nhớ là ḿnh vào một cơ sở tôn giáo không nên
mang theo vũ khí. Tôi vội trở ra cổng, cởi súng
lục trao cho tài xế của tôi. Lúc này người
dân chung quanh thấy có việc lạ, ṭ ṃ
đứng lố nhố đầy cả ngă ba trước
rào sắt của nhà thờ. Binh sĩ cũng không
gắt gao cho lắm, và chắc chắn bây giờ người
dân đă biết được là Tổng Thống và
ông Cố Vấn Nhu đang ở trong nhà thờ này." "Tôi
lại bước vào nhà thờ lần thứ hai, không
súng, và vẫn một ḿnh. Tôi không nh́n lại phía sau,
nhưng nghĩ bụng là anh em Thiết Giáp ở ngoài
rào sắt, chắc cũng đă bố trí theo dơi và an
ninh cho tôi, v́ biết rằng, tôi vào đây không
một tấc sắt trong tay. Tôi mạnh dạn bước
tới. Rẽ về tay mặt. Đi tới khoảng
20 thước th́ thấy từ phía dăy nhà bên hông
phải của nhà thờ có 4 người đi về
hướng tôi. Đó là Tổng Thống Ngô Đ́nh
Diệm tay cầm gậy, ông Cố Vấn Ngô đ́nh
Nhu, và 2 người mặc thường phục. Tôi nghĩ
bụng, một trong hai người mặc thường
phục có xách chiếc cặp da phải là Đỗ
Thọ, tùy viên của Tổng Thống. Người
thứ tư tôi không biết. Măi sau này tôi mới
biết là Đại úy An, sĩ quan cận vệ
của Tổng Thống. Tôi nghĩ, chắc là Tổng
Thống đă được Hội Đồng báo trước
rồi, nên khi nghe thấy xe tới nhà thờ là
Tổng Thống đi ra. Tôi đứng lại.
Chờ. Nhưng vẫn không để ư xem hai sĩ quan
này có vơ trang hay không. Và khi Tổng Thống đến
c̣n cách tôi khoảng 3 thước, tôi đứng nghiêm
lại, đưa tay lên mũ, chào đúng lễ nghi quân
cách, và giữ nguyên tư thế đứng nghiêm
đó, tôi nói: "Thưa Tổng Thống, chúng tôi có
lệnh của Hội Đồng Quân Nhân Cách Mạng
đến đây mời Tổng Thống và ông Cố
Vấn về Bộ Tổng Tham Mưu. Có Thiếu Tướng
Mai Hữu Xuân đại diện cho Hội Đồng,
đang đứng trước cửa chờ Tổng
Thống". "Tổng
Thống đứng lại nghe tôi tŕnh bày và có nói
một câu ngắn mà tôi nghe không rơ. Sau đó, Đại
Úy Đỗ Thọ bảo tôi đi trước,
Tổng Thống sẽ theo sau. Nhưng tôi đứng nép
qua một bên, mời Tổng Thống đi trước
ra hướng cổng nhỏ bên phải. Cả 4 người
qua hết rồi, tôi mới lững thững bước
theo sau, cách xa độ 3 thước. Dù sao, trong cương
vị sĩ quan, tôi vẫn bắt buộc phải
giữ lễ độ đối với Tổng
Thống dù là trong hoàn cảnh nào. Và đi sau cũng có
thể là một hành động phản ứng đề
pḥng tự nhiên của tôi, chớ hoàn toàn không có ư ǵ
khác. Tôi đinh ninh rằng, Thiếu Tướng Xuân
đă phải có mặt trước cổng để
hướng dẫn Tổng Thống lên xe về
Tổng Tham Mưu, v́ đó là nhiệm vụ của ông.
Đến cổng rào, v́ là cổng nhỏ bên hông nên
4 người phải tuần tự qua cổng. Tổng
Thống đi trước, đến Đại Úy
Thọ, rồi mới đến ông Cố Vấn, và
Đại Úy An. Tôi là người thứ 5 ra khỏi
cổng sau cùng". "Ngay
lúc bấy giờ, tôi mới chợt nhận thấy có
một chiếc Thiết Vận Xa đậu ngay
cổng nhỏ này, cánh cửa sau xe mở rộng, gác
nằm xuống sát lề đường. Tôi thấy
Thiếu Tướng Xuân và Đại Úy Nhung đă có
mặt tại chổ. Không có Đại Tá Lắm.
Thiếu Tướng chỉ có bảo Đại Úy
Đỗ Thọ trao cho ông chiếc cặp da của
Tổng Thống mà Đại Úy Thọ xách. Ông Xuân xách
chiếc cặp đi ngay, không nói thêm một lời nào
khác ngoài việc khoát tay ra lệnh cho Đại Úy
Thọ và Đại Úy An đi theo ông". "Đại
Úy Nhung hướng về phía Tổng Thống và ông
Cố Vấn Nhu, nói như ra lệnh: "Mời hai ông
lên". Vừa nói vừa chỉ vào cửa Thiết
Vận Xa đă mở. Lúc này Tổng Thống và ông
Cố Vấn đứng cách cửa Thiết Vận Xa
khoảng 1 thước. Tổng Thống không nói
lời nào, chưa có một phản ứng nào về
thái độ kém nhă nhặn của người sĩ
quan mà ông chưa hề biết mặt. Tổng
Thống c̣n đang tần ngần, sững sờ, th́
ông Cố Vấn Nhu đă lên tiếng với vẻ
mặt bất b́nh với người nói trên: -
Tại sao lại phải lên xe này? Không c̣n xe nào khác
hay sao? - -
Không có. V́ lư do an ninh, t́nh h́nh đang hỗn loạn.
Dân chúng đang muốn giết hai ông đó. Hai ông
phải lên xe này thôi, để được bảo
vệ - "Đại
Úy Nhung có vẻ bực bội v́ câu hỏi với
giọng kẻ cả, nên vừa trả lời vừa
đưa tay ra dấu như có ư đẩy hai người
vào Thiết Vận Xa. Nh́n qua nh́n lại không thấy
Thiếu Tướng Xuân đâu cả. Đại Úy
Thọ và người sĩ quan cận vệ cũng không
thấy có mặt. Tổng Thống hỏi: -
Thiếu Tướng Mai Hữu Xuân đâu? Gọi
Thiếu Tướng đến gặp tôi - -
Thiếu Tướng Xuân đă lên xe đi trước
rồi - "Đại
Úy Nhung vừa trả lời vừa giục hai ông vào
xe. Sau phút ngập ngừng, hai ông phải bước vào
xe". "Tôi
vẫn c̣n đứng cách đó vài bước bên
cạnh cổng nhỏ nhà thờ, nh́n thấy cảnh
Thiếu Tướng Xuân đầu trần, không nh́n
thẳng Tổng Thống. Thiếu Tướng đă
đưa tay nhận lấy chiếc cặp da từ tay
Đại Úy Thọ, xong là bước đi luôn
về hước xe của ông, không quên ra lệnh cho
Đại Úy Thọ cùng người sĩ quan cận
vệ theo ông, để mặc cho Đại Úy Nhung
đối đáp với Tổng Thống ra sao tùy ư. Tôi
cũng nh́n thấy được gương mặt
thẩn thờ, ngạc nhiên của Tổng Thống,
vẻ bất b́nh cau có của ông Cố Vấn Nhu, và
thái độ nóng nẩy của Đại Úy Nhung. Tôi
theo dơi được những câu trao đổi
ngắn ngủi nhưng mất b́nh tỉnh của ông
Cố Vấn với Đại Úy Nhung, cũng như
sự im lặng chịu đựng của Tổng
Thống Ngô Đ́nh Diệm. Tôi c̣n chứng kiến
được cảnh hai người lặng lẽ bước
vào xe, c̣n nghe Đại Úy Nhung bảo họ cúi đầu
xuống. Đợi cho hai ông vào xe xong, Đại Úy
Nhung mới bước vào sau cùng. Và cửa xe từ
từ dựng đứng lên, đóng kín lại. ...
" "Ngay
lúc bấy giờ, tôi mới kịp nhận ra là trong
Thiết Vận Xa không c̣n một binh sĩ Thiết Giáp
nào, ngoại trừ tài xế và phụ tài xế
ngồi phía trước. Lúc Đại Úy Nhung bước
vào xe, th́ rơ ràng tôi chỉ thấy có 3 người
trong xe. Đó là Tổng Thống, ông Cố Vấn, và
Đại Úy Nhung. Sau này hỏi ra tôi mới biết,
trưởng xa và xạ thủ đă được
Đại Úy Nhung yêu cầu tạm đi qua xe khác. Tôi
bước xuống ḷng đường, đi bộ
lại gặp Thiếu Tướng Xuân, tôi báo cáo t́nh
h́nh sau cùng, và đề nghị với Thiếu Tướng
cho đoàn xe khởi hành về Bộ Tổng Tham Mưu". "Tôi
bước về xe Jeep củatôi, ra lệnh cho đoàn
xe nổ máy và chuẩn bị lên đường.
Thứ tự các xe như cũ: Xe Jeep của tôi và
Đại Úy Hiệp đi sau 2 xe Quân Cảnh dẫn
đường, kế đó là xe Thiếu Tướng
Xuân, xe Đại Tá Lắm, theo sau là 4 Thiết Vận
Xa đi liền nhau, trong đó, chiếc thứ 3
chở Tổng Thống và ông Cố Vấn với
Đại Úy Nhung, tiếp theo là xe chở bộ binh tùng
thiết (tức là bộ binh tháp tùng theo Thiết Giáp),
sau cùng là xe Trung Đội Trưởng. Đoàn xe
đang đi trên đường Hồng Thập
Tự, qua khỏi nhà bảo sanh Từ Dũ th́
phải dừng lại cổng xe lửa v́ sắp có xe
lửa chạy qua. Thời gian đoàn xe dừng lại
đây khoảng hơn mười phút, chợt tôi nghe
có mấy tiếng súng nổ phía sau, vào khoảng
giữa đoàn xe. Tôi cho quay đầu xe Jeep lại,
chạy dọc theo đoàn xe để xem việc ǵ
đă xảy ra. Đến ngang chiếc Thiết
Vận Xa chở Tổng Thống và ông Cố Vấn, tôi
thấy Đại Úy Nhung ngồi trên nóc xe và
hướng về phía chúng tôi, đưa một ngón
tay cái lên làm hiệu (được hiểu là mọi
việc tốt đẹp). Tôi vội hỏi: -
Tiếng súng nổ ở đâu? - "Đại
Úy Nhung đưa tay chỉ vào trong xe mà không nói ǵ. Tôi
quay đầu xe lại, tiếp tục trở lên đầu
đoàn xe. Lúc đó xe lửa cũng vừa chạy qua
xong, cổng chắn ngang đă mở, đoàn xe chúng tôi
tiếp tục chạy hướng về Bộ
Tổng Tham Mưu. Để được biết rơ
ràng hơn, tôi có hỏi Trung Đội Trưởng
Thiết Giáp, việc ǵ đă xảy ra mà có tiếng
súng nổ trên chiếc Thiết Vận Xa thứ 3. Tôi
được trả lời: -
Phụ tài xế xe thứ 3 có báo cáo cho tôi biết,
tiếng súng đó do ông Đại Úy bộ binh
ngồi trong xe bắn chết Tổng Thống và ông
Cố Vấn rồi - "Cả
tôi và Đại Úy Hiệp đều nghe biết
sự việc này qua hệ thống truyền tin
Thiết Giáp trên xe chỉ huy của chúng tôi, nhưng tôi
vẫn chưa có báo cáo ǵ về Tổng Tham Mưu vào
lúc đó, cả với bộ chỉ huy Thiết Giáp cũng
vậy. Riêng tôi, tôi không biết tại sao cả hai ông
đă bị bắn chết. V́ cho tới giờ này, cũng
như các Tướng Tá thành viên khác của Hội
Đồng, tôi vẫn biết là Hội Đồng dù
chưa có quyết định nào dứt khoát cho trường
hợp của Tổng Thống Ngô Đ́nh Diệm, nhưng
gần như đă có một sự hiểu ngầm qua
trao đổi ư kiến ngoài hành lang bán chánh thức
giữa các thành viên của Hội Đồng, th́
Tổng Thống được cho xuất ngoại như
một người dân b́nh thường". "Gặp
Trung Tướng Minh và các vị Tướng lănh ngay
lối vào ṭa nhà chánh, Thiếu Tướng Xuân báo cáo
ngắn gọn rằng: -
Mission accomplie - (nhiệm vụ hoàn thành) "Trầm
ngâm và đăm chiêu, Trung Tướng Minh chưa nói
một lời nào sau báo cáo của Thiếu Tướng
Xuân, th́ Thiếu Tướng Khiêm (Trần Thiện Khiêm)
ngay sau đó hỏi nhỏ: -
Việc ǵ đă xảy ra? - -
Hai ổng đă chết rồi - "Trung
Tướng Minh trả lời ngắn gọn như
vậy. Ngay lúc này, tôi có mặt tại chổ, và
chợt hiểu. Th́ ra câu "nhiệm vụ đă hoàn
thành" (mission accomplie) cũng c̣n có nghĩa là hai
ổng đă chết rồi. Rất là rơ ràng. Trung Tướng
Minh nói xong, tất cả đều không có một câu
hỏi nào khác nữa và cùng nhau trở lên văn pḥng,
không đi ra chổ Thiết Vận Xa đậu
nữa. Tôi cũng đi theo". "
Bước vào đây tôi mới thấy Đại Úy
Nhung đă có mặt ở văn pḥng của Tham Mưu
Trưởng rồi, cũng tức là văn pḥng mà
TrungTtướng Minh và các Tướng Tá trong Hội
Đồng đang tạm sử dụng. Lúc bấy
giờ, tôi mới biết thêm là Đại Úy Nhung
đă lên đây trước và báo cáo với Trung Tướng
Minh trước khi có người lên đây tŕnh đoàn
xe đón Tổng Thống đă về đến
Tổng Tham Mưu. Đại Úy Nhung chỉ báo cáo riêng
cho Trung Tướng Minh mà thôi, và chắc chắn là kín
là mật, nên các Tướng Tá trong Hội Đồng,
kể cả Thiếu Tướng Khiêm cũng chưa
hay biết được việc ǵ đă xảy ra. Do
đó, khi Trung Tướng Minh cùng các Tướng Tá
trong Hội Đồng cùng đi xuống sân vận
động dự trù để gặp Tổng Thống
và ông Cố Vấn, th́ chưa ai biết được
việc ǵ đă xảy ra cho Tổng Thống cả.
Vừa đến tầng dưới th́ gặp ngay
Thiếu Tướng Xuân từ ngoài sân bước vào,
hớn hở báo cáo (công khai) với Trung Tướng
Minh là nhiệm vụ đă hoàn thành". "Để
trả lời câu hỏi: "Việc ǵ đă xảy
ra của Thiếu Tướng Khiêm", Trung Tướng
Minh mới buông gọn một câu: "Hai ổng đă
chết rồi". Tôi đă kín đáo nhận xét thái
độ của các thành viên trong Hội Đồng
ngay tại hành lang tầng dưới của ṭa nhà chánh
Bộ Tổng Tham Mưu, ngay sau khi Thiếu Tướng
Xuân báo cáo, và sau đó Trung Tướng Minh trả
lời ngắn gọn cho Thiếu Tướng Khiêm.
Thoạt đầu, tất cả đều có vẻ
vui (có lẽ khi biết là đă đón hay bắt
được Tổng Thống và ông Cố Vấn
về đây rồi), v́ ai cũng nghĩ rằng phe
đảo chánh ta đă nắm chắc phần
thắng 100% mà không c̣n sợ hậu họa ǵ nữa,
v́ hai ông không chạy vuột ra khỏi thủ đô
để c̣n mưu tính chuyện ǵ khác đâu. Và câu
"mission accomplie" cũng được các Tướng
Tá trong Hội Đồng hiểu là đă bắt
được hai ông về rồi. Đến lúc nghe
Trung Tướng Minh trả lời cho Thiếu Tướng
Khiêm là cả hai đều đă chết hết
rồi th́ phần đông đều có vẻ sững
sốt, ngạc nhiên, đến độ không nói
được một lời nào. V́ cứ y theo
quyết định, th́ cùng lắm cũng chỉ
một ḿnh ông Cố Vấn Nhu mà thôi, tại sao
lại là hai người? Ai cũng nghĩ là Tổng
Thống sẽ được Hội Đồng cho
đi ra ngoại quốc, bây giờ tại sao lại như
vậy? Phải giải thích thế nào đây? Riêng
Trung Tướng Minh rất là trầm tỉnh, không nói
một lời nào với Thiếu Tướng Xuân dù là
một lời khen hỏi ủy lạo, chỉ vài
lời ngắn gọn cho câu hỏi của Thiếu Tướng
Khiêm thôi". "Sau
đó vài hôm, tôi có dịp gặp lại Thiếu Tá
Nhung (đă được thăng cấp). Để
hết thắc mắc, tôi có gặn hỏi lại
sự việc đă xảy ra như thế nào trong
chiếc Thiết Vận Xa, th́ Thiếu Tá Nhung vừa cười
vừa trả lời cho tôi một cách gọn gàng như
đă không có chuyện ǵ quan trọng xảy ra: -
Một người cũng vậy, mà hai người cũng
vậy thôi. Hai người cũng khó khăn lắm, nhưng
chắc ăn hơn - -
Nhưng làm ǵ có lệnh cho hai người? - Tôi
gợi ư hỏi thêm. -
V́ ông Diệm chống cự lại sau khi ông Nhu bị
tôi đâm chết, nên tôi phải thanh toán luôn. Có
lệnh cũng được, mà không có lệnh cũng
vậy thôi. Cho nó chắc ăn. Lúc đó đâu có
đợi lệnh được anh - "Thiếu
Tá Nhung cũng cho tôi biết là anh đă sử dụng
dao găm cá nhân của anh, và sau đó bồi thêm cho
mỗi người một viên đạn ân huệ. Tôi
c̣n nhớ măi những câu đối đáp này mồn
một, không bao giờ quên. Nhưng không bao giờ dám
hé môi nửa lời ... Bí mật quốc gia chăng? Cũng
có thể là như vậy, v́ Hội Đồng
họp báo có tiết lộ điều ǵ rơ ràng đâu.
Cũng không có giải thích điều ǵ, và cũng không
có trả lời bất cứ câu hỏi nào có liên
quan đến sự việc này". "Kết
luận. Tôi xin tạm mượn một câu trích nguyên
văn của cựu Trung Tướng Trần Văn
Đôn trong quyển "Việt Nam Nhân Chứng":
"Tuy lúc đó tôi không nghĩ đến chuyện
giết hai ông Diệm Nhu, sau này nh́n lại các sự
kiện, tôi cho rằng người nào đó ra lệnh
giết này, quả là một người thấy xa. Ông
ta không phải ngu dại ǵ khi làm chuyện đó".
Nhưng theo tôi, xét cho cùng, người nào đó cho dù
có thấy xa, có ngu dại hay có khôn ngoan ǵ th́ cũng
không phải là người thực sự có quyền
chủ động, và không thể chủ động ǵ
trong sự việc này. Lư do rất đơn giản và
rất dễ hiểu là lúc nào cũng có một bàn tay
lông lá của người phù thủy với chiếc
đũa thần, luôn luôn có mặt bên cạnh ...
đứng trong bóng tối". Hết
phần trích dẫn. Trở lại
pḥng Thiếu Tướng Trần Thiện Khiêm. Sau
một lúc bàn thảo và viết viết sửa
sửa, một bản Thông Cáo được hoàn
chỉnh, liền đưa sang đài phát thanh công
bố cho toàn dân biết là Hội Đồng Quân Nhân
Cách Mạng đă thành công trong mục tiêu lật
đổ chế độ độc tài gia đ́nh
trị của họ Ngô. Đồng thời cũng loan
tin vắn tắt rằng, Tổng Thống Diệm và ông
Cố Vấn Nhu đă tự sát. Ngay trong
buổi sáng hôm nay (2/11/1963), Bộ Tổng Tham Mưu
với hằng trăm phóng viên báo chí truyền thanh
truyền h́nh trong nước ngoài nước, cùng
với những vị hoạt động chính trị,
ra vào ṭa nhà chánh rất nhộn nhịp. Những
chiếc xe bóng lộn chạy vào chạy ra như
"con thoi" vậy. Hội Đồng Quân Nhân Cách
Mạng ra lệnh thả tất cả tù chính trị dù
có án hay chưa có án. Hải Quân được
lệnh ra trại tù Côn Sơn đón các tù nhân chính
trị về thủ đô, dĩ nhiên là không có tù chính
trị cộng sản. Buổi
chiều (2/11/1963), trong buổi lễ đơn giản
ngay trong pḥng Thiếu Tướng Tham Mưu Trưởng
Liên Quân, Trung Tướng Dương Văn Minh, nhân
danh Chủ Tịch Hội Đồng Quân Nhân Cách
Mạng, thăng cấp Trung Tướng cho các vị:
Thiếu Tướng Trần Thiện Khiêm, Thiếu Tướng
Tôn Thất Đính, Thiếu Tướng Lê Văn Kim,
Thiếu Tướng Mai Hữu Xuân, thăng cấp
Thiếu Tướng cho Đại Tá Nguyễn Văn
Thiệu và Đại Tá Nguyễn Hữu Có, cùng
nhiều vị cấp Tướng cấp Tá khác. Trung Tướng
Minh ra lệnh mở cửa pḥng họp số 1 và các
vị bị giữ từ trưa hôm qua được
ra về, nhưng đa số các vị này sau đó không
c̣n ngồi lại chiếc ghế tại nhiệm
sở của ḿnh mà phải ngồi những chiếc
ghế mà báo chí thường gọi là "ngồi chơi
xơi nước", hoặc ngồi ghế ở nhà
riêng của quí vị ấy. Đến
tối, hằng trăm sinh viên học sinh bị bắt
giam trong cuộc tranh đấu cho Phật Giáo, sau khi ra
khỏi nhà tù đă vào ṭa nhà chánh Bộ Tổng Tham
Mưu, mang theo đủ thứ thức ăn, nào bánh ḿ
thịt, bánh tây, bánh ngọt, thịt quay, gị chă, cháo
cá cháo thịt, .... đăi tất cả những ai có
mặt tại đây, từ anh tùy phái, thư kư, đến
cận vệ, tùy viên hay chánh văn pḥng, và các vị
Tướng Lănh, một bữa ăn rất ư nghĩa
trong một không khí thật vui. Phần tôi đă
một ngày đêm không chợp mắt và cũng
chẳng có th́ giờ ăn uống mặc dù vợ tôi
có cho mang vào. Giờ đây công việc không đến
nỗi vất vă nên thật ngon miệng. Trong khi Hội
Đồng Quân Nhân Cách mạng cùng với các nhân
vật chính trị và tôn giáo, thảo luận về thành
phần chánh phủ thay thế chánh phủ sụp đổ,
th́ thi hài ông Diệm và ông Nhu được đưa
xuống bệnh xá Tổng Tham Mưu, tọa lạc bên
kia đường gần như đối diện
với ṭa nhà chánh Tổng Tham Mưu, để làm các
thủ tục trước khi tẩn liệm và mai táng.
Khai tử của hai ông làm tại quận Tân B́nh,
tỉnh Gia Định, ngang cổng số 2 trại
Trần Hưng Đạo, tức Bộ Tổng Tham Mưu.
Nghề nghiệp trên tờ khai tử của ông
Diệm th́ tôi không được đọc, nhưng
của ông Nhu ghi là "quản thủ thư
viện". Trung Tướng
Trần Văn Đôn ra lệnh cho Trung Tá Nguyễn Văn
Luông (vừa thăng cấp) t́m mua hai quan tài tốt
nhất, nhưng t́m cả Sài G̣n chỉ có một cái
tốt nhất và cái c̣n lại được xem là
tốt nh́. Dĩ nhiên cái tốt nhất dành cho cố
Tổng thống Ngô Đ́nh Diệm. Theo yêu cầu
của bà Trần Trung Dung, cháu gái gọi ông
Diệm ông Nhu là cậu ruột, đưa hai quan tài
đến quàn tại bệnh viện Saint Paul trên
đường Phan Thanh Giản. Biết được
tin đó, học sinh sinh viên v́ phẫn uất trong tù
đày khi tham gia đấu tranh cho sự công bằng tôn
giáo, nên dự định đánh cắp quan tài
của hai ông. Tin tức này đến tai bà Dung, và Bà
vội vă xin Hội Đồng Quân Nhân Cách Mạng
chuyển trở vào Bộ Tổng Tham Mưu. Sau cùng,
hai quan tài được an táng tạm trong khuôn viên
trại Trần Hưng Đạo, cạnh chùa An
Quốc. Lễ an táng vị nguyên thủ quốc gia và
vị cố vấn của ông ngay sau khi bị lật
đổ, thật là thê thảm! Phải cử hành lúc
nửa đêm để tránh những đụng
chạm xô xát với học sinh sinh viên. Trong bóng đêm
mù mịt, dưới ánh đèn pha loại nhỏ, ánh
sáng chỉ đủ cho công việc hạ huyệt hai
quan tài. Có mặt lúc đó, gồm vị linh mục người
Pháp, ông bà Trần Trung Dung (một thời là Bộ Trưởng
Phụ Tá Quốc Pḥng dưới quyền Tổng
Thống Diệm), Trung Tá Nguyễn Văn Luông (trưởng
ban mai táng), tôi, và một số quân nhân của
Tổng Hành Dinh/Tổng Tham Mưu phụ trách an táng.
Xong, một biên bản được thiết lập,
và toàn bộ hồ sơ được ghép thành
một tập dày cùng với h́nh ảnh từ lúc
tẩn liệm đến khi hoàn thành hai ngôi mộ. Hai
ngôi mộ thật b́nh thường. Tôi có giữ
một hồ sơ này, nhưng cuối cùng cũng
phải thiêu hủy sau ngày chế độ tự do
Việt Nam Cộng Ḥa chúng ta sụp đổ 30.4.1975. Chánh phủ
Nguyễn Ngọc Thơ được Trung Tướng
Dương Văn Minh, với tư cách Chủ Tịch
Hội Đồng Quân Nhân Cách Mạng, chức năng
Quốc Trưởng tấn phong, trong khi nhiều nhân
vật từng được ông Diệm và ông Nhu tin
cẩn bị bắt giữ. Ông Nguyễn Ngọc Thơ,
trong ngành hành chánh, là Đốc Phủ Sứ thời
Pháp cai trị, nguyên là Phó Tổng Thống của
Tổng Thống Diệm, nhưng ông được
mời thành lập chánh phủ có lẽ là nhờ vào
thành tích khôi phục nền kinh tế trong những năm
trước đó, với lại ông cũng chưa
bị tai tiếng ǵ trong dư luận. Tân chánh phủ
có màu sắc dân sự dù là có vài vị Tướng
Lănh nắm giữ Bộ Quốc Pḥng và Bộ An Ninh
(tức Bộ Nội Vụ cũ), nhưng thực
chất lănh đạo quốc gia vẫn là Hội
Đồng Quân Nhân Cách Mạng mà Trung Tướng Minh
là Chủ Tịch, hành sử chức năng Quốc Trưởng. Những ngày
tiếp theo, các chính khách vẫn ra vào Bộ Tổng
Tham Mưu tuy không nhộp nhịp như những ngày
đầu, nhưng ṭa nhà chánh lúc nào cũng có khách dân
sự -nói chung- vào gặp Trung Tướng Minh hoặc
Trung Tướng Khiêm. Chiều ngày
3/11/1963, Đại Tá Đặng Văn Quang, sau khi
được điều chỉnh từ Đại Tá
tạm thời thành Đại Tá thực thụ, ông nói
với Trung Tướng Khiêm: - Trung Tướng
lo thăng cấp cho nhiều người mà Trung Tướng
quên thằng Hoa và nhân viên văn pḥng. Tụi nó
thức với Trung Tướng mấy ngày nay, mà chánh
văn pḥng của Trung Tướng là cực nhất
đó - - Đúng là tôi
không nhớ. Chú Hoa, chú và mấy chú trong văn pḥng
mỗi chú được thăng 1 cấp. Chú bảo
Pḥng Tổng Quản Trị làm xong Nghị Định
đưa vào tôi tŕnh Trung Tướng Minh duyệt kư - Thế là tôi
được thăng cấp Thiếu Tá từ hôm
đó. Các chức
vụ quan trọng tại trung ương ngay sau cuộc
đảo chánh thành công, như sau: - Trung Tướng
Dương Văn Minh, Chủ Tịch Hội Đồng
Quân Nhân Cách Mạng, tức Quốc Trưởng. - Trung Tướng
Trần Văn Đôn, Tổng Trưởng Quốc Pḥng
kiêm Tổng Tham Mưu Trưởng. - Trung Tướng
Trần Thiện Khiêm, vẫn Tham Mưu Trưởng Liên
Quân. - Trung Tướng
Tôn Thất Đính, Tổng Trưởng Bộ Anh Ninh
kiêm Tư Lệnh Quân Đoàn III/Vùng III Chiến
Thuật. Các chức
vụ quan trọng tại địa phương, như
sau: - Trung Tướng
Đổ Cao Trí, từ Đà Nẳng lên Plei Ku nhận
chức Tư Lệnh Quân Đoàn II/Vùng II Chiến
Thuật , hoán chuyển với Trung Tướng
Nguyễn Khánh. - Trung Tướng
Nguyễn Khánh, từ Plei Ku xuống Đà Nẳng
nhận chức Tư Lệnh Quân Đoàn I/Vùg I
Chiến Thuật, hoán chuyển với Trung Tướng
Trí. Trong khi cuộc đảo chánh chưa phân thắng
bại, Thiếu Tướng Khánh chần chừ trong
quyết định ủng hộ bên nào, đến
gần sáng 2/11/1963 mới lên tiếng ủng hộ
Hội Đồng Quân Nhân Cách Mạng, và khi thành công
ông cũng được thăng cấp Trung Tướng. - Thiếu Tướng
Bùi Hữu Nhơn, Tư Lệnh Quân Đoàn IV/Vùng IV
Chiến Thuật. Đại Tá Nhơn nhận chức
Tư Lệnh Sư Đoàn 21 Bộ Binh từ trung
tuần tháng 12/1962 do Thiếu Tướng Trần
Thiện Khiêm bàn giao lại, và chuyển Sư Đoàn
từ Cần Thơ xuống Bạc Liêu. Đảo chánh
thành công, Đại Tá Nhơn được thăng
cấp Thiếu Tướng và nhận chức Tư
Lệnh Quân Đoàn IV thay Thiếu Tướng Huỳnh
Văn Cao bị cách chức. Các
chức vụ Tư Lệnh Hải Quân (Đại Tá
Hồ Tấn Quyền), Tư Lệnh Không Quân (Đại
Tá Huỳnh Hữu Hiền), Tư Lệnh Sư Đoàn
7 Bộ Binh (Đại Tá Bùi Đ́nh Đạm), Tư
Lệnh Sư Đoàn 9 Bộ Binh (Đại Tá Bùi
Dzinh), Tư Lệnh Lữ Đoàn Nhẩy Dù (Đại
Tá Cao Văn Viên), Tư Lệnh Lữ Đoàn Thủy
Quân Lục Chiến (Đại Tá Lê Nguyên Khang),
Chỉ Huy Trưởng Sở Khai Thác Địa H́nh (Đại
Tá Lê Quang Tung, bị giết trong ngày đảo chánh),
..... và Trưởng Pḥng Nh́ Bộ Tổng Tham Mưu (Đại
Tá Nguyễn Văn Phước), đều bị thay
thế. Riêng Đại Tá Cao Văn Viên, chỉ vài ngày
sau được trở lại chức vụ Tư
Lệnh Lữ Đoàn Nhẩy Dù. Ngày 8/11/1963, tôi
chuyển lệnh của Trung Tướng Trần
Thiện Khiêm sang Bộ Tư Lệnh Không Quân, cấp
1 chiếc trực thăng lên G̣ Dầu Hạ (tỉnh
Tây Ninh) đón Đại Tá Nguyễn Chánh Thi về Sài
G̣n. Trực thăng về đáp ngay trong khuôn viên
Bộ Tổng Tham Mưu. Tôi dùng xe của Trung Tướng
Khiêm ra đón Đại Tá Thi và đưa vào pḥng
Trung Tướng Khiêm. Hai vị, sau cái bắt tay đă
ôm nhau với nụ cười ṛn ră. Nhưng liệu
đằng sau hai nụ cười đó có phải
xuất phát từ t́nh cảm chân thành hay chỉ là
đầu môi? Bởi v́ 3 năm trước đây,
một vị lănh đạo cuộc đảo chánh (Đại
Tá Thi) và một vị chỉ huy đánh dẹp
cuộc đảo chánh đó (Trung Tướng Khiêm),
giờ đây lại gặp nhau, bắt tay nhau, cùng nhau
cười, nhưng cười vui hay cười gượng!!! Chính trị,
theo tôi, là một loại ngôn ngữ và hành động
mà mỗi người hiểu theo cách riêng của ḿnh
tùy theo bối cảnh chung, sự kiện riêng, thời
gian và không gian của nó. Nói như vậy, hành động
như vậy, nhưng không nhất thiết là như
vậy. Phải chăng, Trung Tướng Khiêm và Đại
Tá Thi đang là như vậy? Cũng theo
tôi, Tổng Thống Ngô Đ́nh Diệm là vị lănh
đạo có bản lănh chính trị. Ông là người
thấy trước sự suy yếu trên chính trường
quốc tế của Việt Nam Cộng Ḥa nếu như
chấp thuận cho Hoa Kỳ thiết lập các căn
cứ quân sự trên lănh thổ Việt Nam Cộng Ḥa,
và như vậy cuộc chiến tranh chống cộng
sản sẽ mất thế chính trị, trong khi thế
chính trị rất là quan trọng nếu không nói là có
tính cách quyết định đối với cuộc
chiến mà Việt Nam Cộng Ḥa đang lâm trận (và
điều này đă thật sự xảy ra). Nhưng
rất có thể cũng v́ ông có tầm nh́n xa như
vậy mà ông đă bị lật đổ và bị
giết chết? V́ thế mà cái chết của ông
vẫn c̣n là một nghi vấn về người ra
lệnh giết ông. Nhất thiết người đó
phải là người Việt Nam có thẩm quyền lúc
bấy giờ, nhưng liệu có phải chính người
ấy tự ḿnh quyết định hay người
ấy cũng chỉ là người thi hành lệnh
của ai đó đằng sau nữa? Nghi vấn cao
nhất của tôi về người duy nhất ra
lệnh giết ông Diệm ông Nhu vẫn là cựu
Đại Tướng Dương Văn Minh. Giả
thuyết rằng, nếu Đại Tướng Minh
tự nhận ra lệnh cho Đại Úy Nhung giết ông
Diệm, điều đó đúng hay sai tốt hay
xấu c̣n tùy thuộc nhiều yếu tố mà
những sử gia sẽ dẫn đến sự phán xét
sau này, nhưng nếu Đại Tướng Minh cho là
ông thi hành lệnh của Hoa Kỳ chẳng hạn, chúng
ta có thể phán xét ngay bây giờ chớ không cần
chờ đợi sự phán xét sau này của lịch
sử. Nhưng giờ đây, năm 2003, cựu Đại
Tướng Dương Văn Minh đă từ trần,
xin để ông yên nghỉ! Mặt khác, Tổng Thống
Ngô Đ́nh Diệm, trong hơn 9 năm cầm quyền,
vừa chiến đấu chống du kích cộng
sản, vừa xây dựng được nền kinh
tế non trẻ bước đầu, và năm 1962
đă cân bằng được ngân sách quốc gia.
Tổng Thống cũng là người lănh đạo
trong sạch, nhưng ông phải chịu trách nhiệm
về mọi tác hại do anh em ông gây ra cho dân tộc,
bởi v́ ông là Tổng Thống, ông đă không ngăn
chận, hoặc ông không đủ can đảm ngăn
chận hành động của anh em ông, hoặc là ông
xem thường thái độ chính trị của đồng
bào dưới quyền ông, nên để mặc anh em
ông thao túng! Phải chăng ưu điểm
của Tổng Thống Ngô Đ́nh Diệm dù có
nhiều, nhưng không bù được khuyết điểm
của ông, v́ khuyết điểm từ trong trách
nhiệm của ông mới thật là cốt lơi của
lănh đạo? Khi thăm đơn vị quân
đội, Tổng Thống Ngô Đ́nh Diệm thường
nhắc nhở người lính "chiến thắng
ở mặt trận nhưng không nên tỏ ra kiêu căng
ở hậu phương, v́ như vậy là kiêu binh, mà
kiêu binh th́ mất ḷng dân, mất ḷng dân th́ không
thắng được cộng sản trong cuộc
chiến tranh toàn diện này". Vậy, có phải là Tổng
Thống đă vấp phải điều mà ông răn
dạy quân đội không? Nhưng dù sao th́ cái chết của Tổng Thống Ngô Đ́nh Diệm -và chỉ riêng Tổng Thống Ngô Đ́nh Diệm thôi- tôi nghĩ, đă để lại nhiều luyến tiếc, thương cảm, thậm chí là ngưỡng mộ, trong các thành phần xă hội, kể cả quân nhân các cấp trong Quân Lực Việt Nam Cộng Ḥa./. |