Thảm
Họa COVID 19 và Tương Lai Nào Cho Việt Nam TS Đỗ Kim Thêm |
Cảnh
quan chính trị Việt Nam không c̣n toả sáng như
giới lănh đạo của đảng CSVN hằng
tự hào tuyên bố. Lư do cho t́nh trạng u tối này
thật là hiển nhiên. Từ đợt bùng phát
dịch thứ tư bắt đầu ngày 27/4/2021 cho
đến nay, cả nước đă có hơn 800.000
ca nhiễm và hơn 20.000 người tử vong. Sau
vụ Đồng Tâm, lại một lần nữa,
những con người c̣n có tai nghe và mắt
thấy trước các cảnh bất công xă hội chứng
kiến một vết nhơ khác. Không quốc gia nào
trên thế giới có hiện tượng công nhân
ồ ạt về quê như Việt Nam; không c̣n
một h́nh ảnh nào bi thương hơn cho kiếp
người vô tội khi phải qùy lạy cảnh sát
giao thông để xin về quê tránh dịch bệnh. Hậu
qủa trước mắt là dân chúng không c̣n sức
khoẻ, mất việc, kinh tế không c̣n sản
xuất, doanh nghiệp ngoại quốc lo tháo chạy và
nền kinh tế không c̣n triển vọng đầu tư
mới. Đó là đặc thù mà chính quyền không
thể hănh diện. Nhưng
giờ đây nh́n chung, an nguy cho sinh mệnh của người
dân là một thực tế bất ngờ và bất
hạnh. Vấn đề trầm trọng hơn là
nội loạn khắp nơi v́ dịch bệnh hoành hành,
cơ chế vận hành cho nền y tế công cộng
đang lâm nguy hơn bao giờ hết. Khi
xét đến thành quả chính trị của đảng
CSVN trong việc pḥng chống đại dịch, các khía
cạnh chính cần quan tâm thảo luận là năng
lực của nhà nước trong việc
bảo vệ sức khoẻ cho dân chúng và duy tŕ
trật tự công cộng, niềm tin nơi xă hội
và giới lănh đạo. Trong
hoàn cảnh hiện nay, dân chúng và chính quyền
hầu như làm không được ǵ hữu hiệu
để pḥng chống đại dịch. Dân
chúng đổ lỗi cho chính quyền là không
làm như các quốc gia khác, như lo hỗ trợ tài
chính cho người dân. Khi chưa có Quốc Hội cho
phép, chính quyền lại ngang nhiên vi phạm
quyền quyền tự do hiến định khi dùng hàng
rào kẽm gai ngăn chặn đi lại và lực lượng
vũ trang lại ra chốt chặn, giằng co thoá
mạ dân chúng. Ngược
lại, chính quyền đổ cho dân chúng là không thi hành
các chính sách “chống dịch như chống
giặc“. Nhưng một sai lầm sơ đẳng
và nghiêm trọng mà chính quyền không công khai thú
nhận, đó là nội dung bản chất dịch và
giặc không đồng nghĩa. Dân
chúng chỉ c̣n cách duy nhất là tháo chạy về quê
tránh dịch và sau cùng là qùy lạy cảnh sát ở các
trạm kiểm soát giao thông xin cho qua, đó không
phải là sử dụng quyền tự do hiến định
mà nguyện cầu ân huệ trong nghi thức sơ khai
theo tôn giáo; nhân viên y tế thoá mạ các gia đ́nh
nạn nhân trên đường phố không phải là
đối thoại b́nh đẳng trong tinh thần dân
chủ; công an phá nhà đập cửa bịnh nhân
để cưỡng chế cách ly và thử nghiệm
không phải là một biện pháp hợp hiến và
hữu hiệu để trị được dịch
bệnh. Trong
ngày 7/10, khi tổng kết thành tích, lănh đạo
đảng không thẹn thùng khi nhận định
về các biện pháp pḥng chống dịch bệnh: “
… tỉnh táo xử lư kịp thời, đúng đắn
những vấn đề khó, chưa có tiền lệ,
mới phát sinh trong pḥng, chống dịch bệnh;
hỗ trợ cho người dân và doanh nghiệp
từng bước vượt qua khó khăn, duy tŕ,
phục hồi và phát triển sản xuất kinh doanh,
chăm sóc, bảo vệ sức khỏe và đời
sống nhân dân, chăm lo việc học hành của
học sinh, sinh viên…” “…Tính
ưu việt của chế độ xă hội chủ
nghĩa ở nước ta, truyền thống đoàn
kết, yêu nước, ‘thương người như
thể thương thân’, ‘lá lành đùm lá rách’,
‘lá rách ít đùm lá rách nhiều’ của dân tộc
ta lại tiếp tục được phát huy cao độ,
nhờ đó đă kiểm soát được đợt
dịch bùng phát lần thứ ba.” Chính
quyền không quên tiếc lời cảnh báo: “Lợi
dụng t́nh h́nh dịch bệnh COVID-19 diễn biến
phức tạp, các thế lực thù địch trong và
ngoài nước điên cuồng chống phá, xuyên
tạc sự thật nhằm làm mất uy tín cán
bộ và gây phân hóa, chia rẽ nội bộ ḥng suy
yếu các thành tŕ pḥng chống dịch." Qua
các lời tuyên bố này, chính quyền không
nhận ra một thực tế trái ngược là chính
sự hoảng loạn, chính giới bất tài, gian
tham, bạo ngược và dân chúng hoang mang và suy nhược. Trong
khi cá nhân và gia đ́nh không có sức khoẻ, các
kỳ vọng chính của tất cả là cơn đại
dịch sẽ chóng qua, sức khoẻ cho con người
và nền kinh tế sẽ phục hồi. Nhưng
chừng nào? Ngay cả các nước dân chủ phương
Tây, tiên đoán tốc độ và sức mạnh
của sự phục hồi kinh tế rất khó. Khi
dịch bệnh chưa đuợc kiểm soát, th́
vấn đề phục hồi không thể tăng
nhanh. Sự
phục hồi này c̣n phụ thuộc vào biện pháp
hỗ trợ của chính phủ cho nền kinh
tế và tốc độ phục hồi chung của
các nước khác. Làm
sao để cho dân chúng tin rằng chính phủ có
kiến thức chuyên môn, kỹ thuật, y tế, năng
lực và công bằng để đưa ra những
giải pháp tốt nhất khả thi trong khi uy tín tiêu
tan do các giải pháp kiểm dịch và cứu trợ
đang thất bại. Nhưng
một tin vui cho giới lănh đạo Đảng là không
có dấu hiệu nào chứng tỏ chế độ
sẽ nhanh chóng sụp đổ. Kinh
nghiệm quốc tế cho thấy là trận đại
dịch sẽ c̣n kéo dài. Đó là một tin buồn
khi thời kỳ vô cùng bất trắc cho đất nước
đang khởi đầu và những vấn đề
trong dài hạn cần được đặt ra. Do
đó, khi ban hành các biện pháp khẩn cấp
chống dịch, chính quyền cần phải đánh
giá cẩn trọng và quan tâm nó trong trường
kỳ. Dân
chúng không biết phải làm ǵ để tự
cứu ḿnh, v́ về quê tránh dịch cũng không
phải là giải pháp trong lâu dài. Giải
quyết vấn đề trong t́nh h́nh b́nh thường
mới này đ̣i hỏi phải kết hợp mở
rộng hai chính sách vừa giải cứu doanh
nghiệp vừa hỗ trợ cho công nhân. Dù
giải pháp cho vấn đề chống dịch là
trong ngắn hạn, nhưng lại tùy thuộc vào phương
cách vận hành của các định chế chính
trị, một vấn đề cơ bản có đặc
tính trường kỳ. Khi
chính quyền ưu tiên sử dụng quân đội
để ngăn chận bạo loạn trong tinh
thần giải phóng miền Nam, một đi không
trở lại, do đó, không thoả măn nhu cầu
của dân chúng trong việc về quê hay hỗ trợ. Ngưởi
dân miền Nam càng chua chát khi nhận ra rằng, từ
bao lâu nay, đóng 80 % tiền thuế để nuôi
giới lănh đạo miền Bắc có lư luận không
đem lại t́nh đoàn kết chân thành hay một
kết quả thiết thực nào trước cảnh
lâm nguy. Đối
với dân chúng, chính quyền vừa đạo đức
giả, vừa vô trách nhiệm và vừa không khả năng.
Từ đó, họ bắt đầu có ư tưởng
chống đối, không phải chỉ trong dân chúng mà
ngay cả trong công an địa phương, và phản
ứng công an An Giang là một thí dụ khởi đầu. Cho
đến nay, ai cũng biết là chính quyền không có
thiện chí trong việc cải cách chính trị, trong
khi đa số dân chúng vô cảm trước các
biến chuyển của chính sự. Ngược
lại, những biến cố dồn dập đủ
loại trong COVID-19 mở ra cuộc đấu tranh chính
trị mới: đ̣i quyền được sống c̣n,
có thuốc trị cho tất cả, đi lại an toàn,
đó là một cái ǵ thiết thực trong đời
sống hằng ngày và không c̣n chờ đợi
được chính quyền ban phát ân huệ; nó
khiến cho người dân có ư thức là trong các
vấn đề nội chính, cải tổ chế
độ là cần ưu tiên giải quyết. Người
dân không c̣n muốn thấy vết nhơ của Đồng
Tâm hay tiếp tục qùy lạy van xin, th́ không
c̣n cách nào khác hơn là phải có ư thức phản
tỉnh để so sánh về các giá trị tự do cơ
bản này và hành động trong gạn lọc. T́nh
h́nh chung trong việc chống dịch là bi quan và
triển vọng phục hồi c̣n đấy bất
trắc. Nhưng đó là một khởi đầu
cho các nỗ lực kế tiếp. Trong
lâu dài, dân chủ hoá là xu thế mà Việt Nam không
thể tránh khỏi. Cải cách định chế chính
trị và đào tạo cho con người để thích
nghi không là một ư thức riêng cho những người
quan tâm chính sự mà là của toàn dân muốn bảo
vệ sức khoẻ, công ăn việc làm và tự do
đi lại. Một
tinh thần minh mẫn trong một thân thể tráng
kiện, câu châm ngôn của học tṛ vỡ ḷng
bất ngờ lại trở thành một điều
kiện khởi đầu trong mọi cải cách cho
Việt Nam. Nối
tiếp sau đó là du nhập hiến pháp dân chủ,
tam quyền phân lập, nâng cao đạo đức và
giáo dục, tăng trưởng kinh tế, tôn trọng
trí thức và pháp luật, thực thi nhân quyền và dân
quyền, bảo vệ đất nước và con người. Dĩ
nhiên, đó là lư tưởng cao đẹp cho mỗi
người đóng góp trong phạm vi khiêm tốn
của ḿnh... Bất
hạnh trước mắt là ngu dốt, dối trá,
bạo lực và kiêu ngạo làm cho Đảng CSVN phải
chịu thua khi chống dịch bệnh, nhưng toàn dân
là đại bại. Đấu tranh cho quyền lợi
đất đai ở Đồng Tâm cũng chết,
đấu tranh cho quyền lợi sức khoẻ, lo tháo
chạy về quê cũng bị thương. Cuối
cùng, khi từ chết cho tới bị thương là
hậu qủa, th́ nguy cơ diệt vong của dân
tộc càng là hiện thực. Ngoại
xâm và nội loạn làm cho đất nước
mờ mịt. Con đường xây dựng cho tương
lai đầy chông gai và thêm xa. Cầu
xin anh linh các bậc tiền nhân và hồn thiêng sông núi
giúp cho chúng ta có thêm nghị lực để vượt
qua thảm hoạ COVID-19.
|