Chiếc Áo Dài Việt Nam |
Đây
là bó hoa của yêu và thương cho mùa Valentine 2005,
riêng tặng Phối Linh, người bạn đời
đă và đang song hành với tôi hơn một
phần tư thế kỷ. T́nh yêu nàng là men và
nhựa sống. Là
nén hương ḷng kính dâng lên vong linh hiền
mẫu, người Mẹ Việt Nam,
mang nặng đẻ đau, dày
công sinh
dục, hy sinh
một đời
cho chồng, cho con. Là
lời biết ơn sâu xa đến Mẹ nuôi Hoa
Kỳ tuy không cùng ḍng máu nhưng cũng đă dày
công dưỡng dục, giúp tôi tái lập đời
trên quê hương thứ hai này.
Là
"bó hoa Bảo B́nh" xin trao tặng
các Quan 23 và thân hữu trong mùa Valentine 2005, cùng
nhau thắp nén hương ḷng hay dâng lời cảm
ơn chân thành đến các hiền mẫu chúng ta!
T́nh thân, Tê Hát, Valentine 2005, Sun City, Arizona) Năm
nay sau ngày lễ Tạ Ơn vợ tôi không đi
"shopping" như mọi năm, nàng ở nhà
lục đục sửa chiếc áo dài, chiếc áo
đă may hơn ba năm nay khi chúng tôi về thăm
Việt Nam. Năm rồi khi người bạn
về Việt Nam, vợ tôi cũng đặt may thêm
vài chiếc áo dài nữa nhưng nàng thích chiếc
áo đó hơn. Thấy vậy tôi hỏi, hỏi
để hỏi, để âu yếm, nựng
nịu nàng v́ cái áo
có lẽ "chật rồi". Đắn đo,
suy nghĩ tôi mới hỏi một câu hỏi vô thưởng
vô phạt: -Cưng
sửa áo dài hả ? -Không
thấy sao mà hỏi! Nàng
cười duyên, chọc quê ... Định
hỏi "Chật sao?" nhưng lại không dám
mở miệng. Cũng
định hỏi "không vừa hả" nhưng
sợ nàng sẽ hỏi ngược lại và
chọc người chồng xứ Quảng của nàng:
"Nếu vừa th́ ngồi đây sửa làm chi
cho mệt Anh Năm!". Dẫu
thế, tôi cũng
hỏi thêm: -Cưng
định mặc vào dịp nào vậy? May
mắn qúa, nàng âu yếm trả lời: -Em
sẽ mặc đi hội Tết Việt Nam năm nay. Ḷng
tôi bỗng vui như mở hội. Vui v́ sẽ đi
lễ Tết Việt Nam cùng vợ và con năm nay
với chiếc áo dài truyền thống Việt Nam!
Vui v́ mơ ngày tết Việt Nam năm nay
sẽ đứng bên cạnh vợ trong chiếc áo
dài, với con trong
bối cảnh Tết quê hương, có mai vàng, và
đặc biệt có lá cờ vàng ba sọc đỏ,
chụp tấm ảnh lưu niệm đầu năm
Ất Dậu, 2005!. Ḷng
tôi lâng lâng với một cảm giác lạ thường.
Trong im lặng tôi tự bảo rằng người
vợ Tô Châu ḿnh chưa
bao giờ mặc áo dài Việt Nam trước khi
kết duyên với ḿnh, và chiếc áo dài nàng định
mặc là chiếc áo dài ḿnh đă chọn màu,
chọn kiểu ở một nhà may ở đường
Lê Thánh Tôn, Sài G̣n khi cùng vợ con
về thăm quê hương xứ Quảng
của ḿnh đó! Ḷng
tôi vui như diều căng gió, và cảm thấy
hănh diện vô cùng. Nh́n chiếc áo dài,
thấy đôi mắt chăm chú, đôi tay cẩn
thận tháo gỡ những đường
chỉ trong ánh
mắt vui tươi của nàng,
tôi lại nghĩ mông lung đến
hai mảnh của chiếc áo dài dường như
ẩn chứa điều ǵ đây, cố nghĩ những ǵ vợ tôi đă
nghĩ khi nàng chọn chiếc áo dài
này để mặc đi
Tết đầu xuân năm nay. Muốn
gạ chuyện để nâng cao tinh thần vợ
nhưng thấy nàng qúa chăm chú vào đường
kim mối chỉ,
lại sợ những câu nói vô t́nh của ḿnh lúc
này sẽ biến tôi thành kẻ "vô t́nh phá
hoại"! Tôi
bèn bảo nàng: -Để
anh ra ngoài thổi lá nha! -Sao
cứ thổi lá hoài vậy?, Coi chừng kẻo
bị lạnh đấy!
-Lá
cứ rụng chứ anh đâu có muốn! Nghe
câu "coi chừng kẻo bị lạnh đấy"
tôi biết nàng
đă kư giấy đi bờ (sự vụ lệnh),
tôi mặc áo
ấm, mang vớ tay, đội mũ len, và ra ngoài
thổi lá vàng rơi . Trời
tàn thu lập đông ở bắc Mỹ khá lạnh,
nhưng nghe câu "kẻo bị lạnh đấy"
tôi cảm thấy ấm ḷng. Sau gần một
giờ đống lá vàng
được thổi dồn về khu rừng
hoang cuối vườn nhưng
h́nh ảnh vợ tôi đang sửa chiếc áo dài
vẫn chiếm ngự đầu óc tôi . Tôi cứ
suy nghĩ loanh quanh về sự lựa chọn
chiếc áo dài của vợ.
Sự lựa chọn đó nói lên t́nh yêu sâu
đậm nàng dành cho tôi, mang cho tôi niềm vui như
niềm vui đón xuân, và niềm hănh diện. Dù
chiếc áo đă hơn ba năm, không c̣n vừa
với thân h́nh nàng,
nhưng nàng vẫn chọn dù tốn công sửa vá.
Tôi nghĩ nàng mặc chiếc áo dài đó như nói:
Anh đang ngủ trong tim em, ngự trị
hồn em, hai chúng ta la` một. Bốn
tuần lễ trôi qua, áo đă gần xong. Một hôm
vợ tôi đột ngột bảo tôi: -Năm
này em sẽ không đi dự Tết Việt Nam! Nghe
xong tôi sửng
sốt v́ không biết tôi
đă làm ǵ để vợ tôi buồn,
giận, bèn vội vă hỏi: -Tại
sao vậy? Tại cưng chưa xong chiếc áo dài
phải không? Nàng
từ từ giải thích: -Năm
nay tết ta nhằm ngày 9 tháng 2 nhưng cộng
đồng sẽ tổ chức hội Tết ngày
thứ bảy, ngày 12 tháng 2, đó là ngày anh bay qua
Arizona để "take care of Mom Wiseley." -Như
vậy để anh đổi vé đi ngày 13 để
đi hội Tết với cưng và con. -Đừng!
Sang năm sẽ có Tết khác. Mom đang
cần anh bây giờ. Rồi
nàng mỉm cười
và tiếp: -Và
em sẽ khỏi mặc áo dài! Tôi
biết nàng đang âu yếm, nũng nịu với
tôi qua lời đùa dỡn. Tôi thấy được
sự hy sinh của nàng cho tôi v́ lâu lâu mặc
chiếc áo dài Việt Nam là cả một vấn
đề nhứt là sợ đứt nút hông
nếu thở mạnh như Như Quỳnh vấp
phải khi tŕnh diễn đêm t́nh thương
cách đây vài năm, và phải cẩn
thận cả trong lúc ăn uống hoặc
đi đứng nữa. Tôi
suy nghĩ khá nhiều. Suy tư th́ đúng hơn.
Sao đây? Đổi vé máy bay hay không? Nếu không
thấy tội, thương vợ ḿnh qúa! Nếu
đổi th́ mẹ nuôi của ḿnh sẽ không có
người săn sóc, ḿnh đă hứa với bà và
ba người con trai bà lâu rồi!. Tôi đắn
đo lắm. Nếu không đổi vé, chữ t́nh
sẽ dày ṿ tôi. Ngược lại, chữ nghĩa,
chữ tín sẽ làm lương tâm tôi
cắn rứt. Tôi chưa trả lời cho
vợ tôi ngay, hy vọng thời gian vài ngày c̣n
lại sẽ giúp tôi chọn đúng quyết định. Qua
đêm, tôi càng suy nghĩ nhiều và mơ tưởng
h́nh ảnh vợ tôi trong chiếc áo dài Việt Nam
cùng tôi và gia đ́nh đi lễ xuân đầu năm.
Tôi cũng thấy h́nh ảnh mẹ cưu mang tôi,
và nghĩ nhiều về
mẹ nuôi tôi đang trơ trọi lúc tuổi
ǵa. H́nh
ảnh vợ tôi với tà áo dài Việt Nam làm tôi
vui và xúc động rất nhiều. Nó biểu
hiện tâm t́nh đất nước Việt Nam,
thấy những sợi chữ t́nh và chữ
hiếu đan dệt lên nhau. Nó gợi lại h́nh
ảnh Mẹ tôi với chiếc
áo dài đặc
biệt may bằng gấm Thượng Hải tôi mua
cho Người ở
Tân Gia Ba. Sau
khi tốt nghiệp trường Sĩ Quan Hải Quân
Nha Trang, tôi được gởi đi thực
tập trên chiến hạm của Đệ Thất
Hạm Đội Hải Quân Hoa Kỳ. Vào dịp
Noel 1972, tàu ghé Tân Gia Ba nghỉ bến, sau khi đi
xem Bob Hope tŕnh diễn trên chiếc hàng không mẫu
hạm Midway neo ở ngoài khơi cảng Tân Gia Ba,
trong chuyến đi bờ đầu tiên, tôi ghé
một trung tâm siêu thị lớn nhứt ở đây,
đi t́m mua lụa
và gấm Thượng Hải để may áo dài cho
Mẹ tôi. .. (Tôi đă mồ côi cha lúc chưa tṛn
15 tuổi, nên Mẹ tôi là tất cả.) Dù đă
hơn 32 năm, tôi vẫn nhớ rơ chuyện bên
lề với cô bán vải người Hoa. Tôi
bảo là tôi muốn mua lụa và gấm Thượng
Hải. Cô đoán tôi mua cho người yêu hay
vợ nên cô cho tôi xem những
mẫu vải rất hợp với tuổi trẻ
thời trang. Tôi
hiểu cô đoán sai. Tôi nói muốn mua cho mẹ tôi
và muốn mua loại tốt nhất. Cô nh́n tôi
với ánh mắt t́nh người,
cảm thông và giúp đỡ.
Cô c̣n đưa cho xem những kiểu áo
của người đàn bà Trung Hoa đứng
tuổi và đề
nghị mẫu vải để mua. Mẹ tôi người
Mẹ Việt Nam, nhưng nụ cười duyên, khuôn
mặt khả ái của "bông hồng Trung
Quốc" khiến tôi mua những mẫu lụa và
gấm cô ta đề nghi.
Ngoài việc mua bán, tiền trao vải lấy,
ḷng biết ơn của tôi với cô bán vải
trẻ xinh kia không
thể đo lường bằng tiền
bạc được v́ Mẹ tôi thích
chiếc áo dài đó lắm.
Bây
giờ chiếc áo dài gấm Thượng Hải
đă đi vào cát bụi, theo mẹ tôi, nằm sâu
dưới rừng sim, đồi cát cạnh bờ
cát trắng bên kia bờ Thái B́nh Dương, nơi
đó:
Tôi
yêu bờ
cát trắng
Đêm đợi
gío trùng dương
Thổi
về
từ
ngàn phương
Mang theo t́nh viễn
xứ
Tôi thương
đồi
cát trắng
Dưới
trời
xanh bao la
Là nơi
của
Mẹ
Cha
Ngàn năm yên giấc
ngủ Và:
Tôi
yêu ngôi trường
củ
Dạy
tôi học
i tờ
Tập
tôi học
làm thơ
Để
tim tôi biết
nói Nhờ
vậy hôm nay tim tôi nói cho tôi nghe để
viết những ḍng tâm t́nh này. Mẹ
tôi đă về cơi vĩnh hằng. Chiếc áo dài
gấm theo Người nhưng h́nh ảnh ấy
vẫn c̣n trên dương thế măi măi. Khi ở
Việt Nam trong một lần về phép, tôi chỉ
được thấy Mẹ tôi mặc chiếc áo
dài gấm đó một lần duy nhứt. Bà qúy nó
lắm. Rất ít khi mẹ tôi mặc áo dài, thường
ngày mặc bộ bà ba, đầu đội
chiếc nón lá, tảo tần buôn bán nuôi con.
Nếu đi chùa, tết nhứt, giỗ kỵ, ma
tang, mẹ tôi mặc chiếc áo lam ṣng hay áo dài
đen. Đặc biệt ngày kỵ giỗ Cha tôi, các
em tôi kể lại Mẹ luôn luôn mặc chiếc áo
dài gấm ấy. Khi
c̣n ở Việt nam tôi có người t́nh văn
khoa, tôi yêu nàng
lắm và muốn thêu dệt tấm
mộng đời với nàng. Mỗi khi về phép,
Mẹ tôi cứ hỏi con có chọn được
ai chưa, và Bà biết
thằng con trai Bà "rất kén. " Một
lần về phép, Mẹ rất vui khi nghe tôi nói con
đă t́m được người con thích,
một cô gái cùng xứ Quảng ḿnh , gia đ́nh
ở Sài G̣n, đang học văn khoa, và cô cũng
thích con lắm. Không biết tại sao chữ "
thích" đối với người mẹ quê
mộc mạc đă hàm chứa chữ yêu và thương.
Chữ "yêu" với Bà Mẹ quê như mẹ
tôi là sáo ngữ, ngôn từ của giới văn chương,
khoa bảng, của người thành thị. Nói
chữ thương là khi t́nh yêu chín mọng lắm
rồi. Nh́n Mẹ vui, tôi biết Bà hiểu cường
độ yêu và thương
tôi dành cho người t́nh văn khoa đó
lắm! Tôi
có nói với người yêu và Mẹ là khi chọn
được ngày tốt tôi sẽ xin phép song thân
nàng đưa
Mẹ vào Sài G̣n làm lễ
đính hôn. Tháng
10, 1974 tôi đổi ra Qui Nhơn, làm phụ tá sĩ
quan hành quân và huấn luyện, nên ngày đêm quanh
quẩn ở Bộ Chỉ Huy Hải Đội 2 Duyên
pḥng ở bán đảo
Hải Minh. Tôi nhớ những ngày đưa đón
nàng ở Đại
Học Văn Khoa Sài G̣n. Tôi
nhớ mái tóc đen huyền chấm
phủ bờ vai trên
tà áo dài trắng của cô sinh viên văn khoa ấy,
nhớ con đường Cường Để
rợp bóng, một con đường với hai
lối rẽ: Một lối của tôi vào hạm đội với
những con tàu màu xám nghỉ bến sau những ngày
tuần dương, ngăn làn sóng đỏ,
chống chọi với
cô đơn, băo táp, và một ngă của nàng vào
khung trời đại học văn khoa với
giảng dường, sách vở, đầy mộng
mơ. Tôi nhớ Sài
G̣n ray rứt! H́nh
ảnh nàng trong chiếc áo dài trắng nữ sinh,
tiễn tôi lên phi trường Tân Sơn
Nhứt (TSN) bay ra Qui
Nhơn đă in đậm trong kư ức tôi. Trên
chiếx xe Jeep thấp của ba nàng và trong lúc đợi
chiếc C-123 đưa tôi xa nàng, nàng đă khóc.
Mắt nàng đỏ, nước mắt lăn đài
trên đôi má ửng hồng. Cái nóng oi bức
của Sài G̣n trong nhà đợi mái tôn, mồ hôi nàng
ướt đẫm phía sau chiếc áo dài
trắng nữ sinh của nàng Phi
vụ bị hủy bỏ. Chúng tôi trở về và
hôm sau, mồ hôi và nước mắt lại
chảy. Ước ǵ tôi có tâm hồn thi sĩ và
thiên tài âm nhạc như cố nhạc sĩ Văn
Phụng, viết lên bản nhạc "Suối Tóc"
để tặng nàng, để diễn tả
suối tóc đen huyền, bồng bềnh, quyện
với tà áo dài trắng bay bay trong gío khi nàng
ngồi trên chiếc Jeep đưa tôi lên phi trường
Tân Sơn Nhất. Suối tóc ḥa cùng suối lệ
của nàng có khi như thác đổ,
có khi róc rách chảy trong tim tôi. Một
đêm ở đảo Hải Minh tôi nằm mơ
thấy Mẹ với
chiếc áo dài gấm cùng tôi tới nhà song thân người
t́nh xin làm lễ đính hôn. Trằn trọc không
ngủ được, sáng hôm sau tôi điện
thoại về người yêu, được nghe nàng
nói nàng cũng mơ thấy vậy đêm qua. Có
lẽ "đồng thanh tương ứng"
từ hai cơi ḷng đang yêu
nhau đắm đuối. Rồi
tháng tư đen đến với đất nước.
Miền Nam mất tự do. Đất nước
Việt Nam nhuộm đỏ. Một cuộc đổi
đời cho dân tộc Việt Nam. Bao nhiêu người
chết trong tù ngục trên rừng sâu chỉ v́
chiến đấu cho tự do, và lắm người
bất hạnh nằm sâu dưới ḷng biển
lạnh chỉ v́ đi t́m hai chữ tự do.
Tôi cũng đi t́m tự do và người
yêu đầu đời tôi hằng ấp
ủ bị vụt khỏi tầm tay. Phải chăng đường t́nh của
hai đứa tôi giống như con đường Cường
Để năm nao, một
con đường với hai lối rẽ ? Một
đêm trôi qua, tôi vẫn chưa dứt khoát
quyết định về việc đổi vé
để ăn tết với vợ con. Không đổi
vé, bay qua Arizona để săn sóc mẹ nuôi, có
vậy mới giữ trọn chữ nghĩa với
Mẹ nuôi và tṛn chữ tín với ba con trai bà.
Cuối cùng, lần này cũng như lắm lần
trong suốt 25 năm qua, tôi nghe lời khuyên của
vợ : Không đổi vé. Ngày
12 tháng 2, 2005, tôi mang hành lư bay qua Arizona, vợ tôi
dẫn con trai út đi dự Tết năm nay nhưng
nàng không mặc chiếc áo dài v́ không có tôi bên
cạnh. Tôi
vui v́ giúp được mẹ nuôi dẫu rằng
chỉ có 10 ngày ngắn ngủi nhưng ít ra tôi cũng
làm một cái ǵ nho nhỏ, gọi là ơn đền
nghĩa trả. Sau
lần giải phẫu tim và xương bàn chậu,
Mẹ nuôi tôi ǵa và yếu hẳn đi. Tôi
phải làm người đầu bếp, cơm nước,
giặt giũ quần áo cho bà. Mỗi ngày hai
bữa tôi dẫn bà đi dạo với chiếc
walker 4 bánh, bước đi của bà khập
khễnh, không thăng bằng khiến tôi nhớ
những ngày đầu tôi đến nhà bà năm
1975, khi gia đ́nh bà
giúp tôi tập tễnh bước vào ngưỡng
cửa đại học, run rẩy bước vào xă
hội Hoa Kỳ. Tôi cũng phải giúp bà trong
việc vệ sinh cá nhân, lau rửa, thay quần áo.
Một hôm trong pḥng tắm, bà nói với tôi với
tiếng được tiếng mất trong đôi
mắt rướm
lệ, mệt mỏi: -You
did not imagine when you left VietNam, came here and doing like this,
did you? Tôi
trả lời:
-Mom, what I am doing now is nothing compared to what you, Dad
and the Wiseley’s have done, helping me to start my new life. Im
lặng, tôi ngó đi nơi khác, mong bà khỏi nghe và
để bà không thấy nước mắt bà đang
chảy trong tim tôi. Tôi
xúc động khá nhiều nhất là khi khơi
lại những kỹ niệm qúa khứ khi mới
tới ở gia đ́nh Bà. Ba mươi năm xưa
Cha Mẹ nuôi tôi c̣n khỏe lắm. Tôi không có xe và
chưa biết lái xe, không đủ kinh nghiệm lái
trên băng tuyết, Ông Bà đưa đón, chở
tôi đi học, đây đó, nhất là mùa đông
ở Montana. Ông Bà c̣n dạy tôi Anh văn và t́nh người.
Khi tôi mới đến, Anh văn cả là một
vấn đề, nhưng tôi hiểu v́ Ông Bà đă
nói với tôi bằng ngôn ngữ của t́nh người,
nghĩa hiệp, từ tâm, một
ngôn ngữ như Mark Twain đă nói: “Kindness
is a language which the deaf ear can hear and the blind can see” Bốn
năm được nuôi dưỡng, tôi như
một con chim con đủ lông đủ cánh, đủ
sức để bay vào bầu trời rộng “Big
Sky” của Montana [1]
, như một cây thông non được ươm
từ hạt, được Ông Bà chăm sóc
với tấm ḷng bác ái, nhân từ, và tôi một hàn
sĩ xin lặp lại lời tôi nói cùng Ba Mẹ nuôi
khi tôi ra trường, tháng 3, năm 1979:
Bốn
năm đại
học
thông đơm
lá
Một
kiếp
hàn sinh tạ
ơn
Người!
Rất
tiếc Tết này đă không đón xuân đầu
năm với vợ con. Rất tiếc v́ Tết năm
nay vợ tôi không mặc áo dài nhưng
hai mảnh áo dài của nàng vẫn lùa gió Xuân vào
trong hồn tôi
với một
mảnh đă gói trọn chữ t́nh,
và mảnh kia đă phủ hết hai chữ hiếu
và nghĩa! Muôn
vàn cảm ơn lời khuyên của người
bạn đời tôi: "Sang
năm sẽ có Tết khác và Mom đang cần anh bây
giờ."
Vô vàn cảm ơn Phối Linh, nàng yêu tôi khi tôi c̣n
là bạch diện thư sinh, không một xu dính túi,
cùng tôi đôi uyên ương gầy tổ, lo con cái
giúp chồng tiến thân. Nàng dang tay cứu tôi khi tôi
đang chới với trong biển đời
trầm luân, hư vô, nàng một thuyền nhân cho tôi
một người lính biển cô
đơn một đại dương tràn
đầy hy vọng. Cảm ơn vong linh Cha Mẹ tôi
đă xô những con sóng biển đời, thổi
làn gió phương Tây để thuyền nàng trôi
dạt về chân trời tôi đang lạc lơng, bơ
vơ:
Em
là một
cựu
thuyền
nhân
Nương
con thuyền
nhỏ
vượt
ngàn biển
khơi
Sóng đưa
em đến
chân trời
Biển
xanh phủ
lấy
biển
đời
hư
vô
(Cảm
ơn
Em – 2003) Vợ
tôi đă nói đúng: “Mom đang cần anh bây giờ.” Chiều
ngày 19 tháng 2 tôi phải gọi 911 và giờ này Bà
vẫn đang điều trị tại bệnh
viện Banner Thunderbird, Arizona. Xin Đấng Toàn Năng
ban cho mẹ nuôi tôi một phép nhiệm màu, giúp Bà
sớm b́nh phục. Viết xong nửa đêm 20/2/2005, Sun City, Arizona. Cựu HQ/Thiếu Úy Tê Hát. |