Về tác giả: Nhà văn Đào Hiếu, sinh năm 1946
ở tỉnh B́nh Định, gia nhập Đảng
Cộng sản năm 1968. Tham gia phong trào sinh viên
miền Nam chống Mỹ, sau năm 1975 ông làm
việc tại báo Tuổi Trẻ và NXB Trẻ TP.
HCM. Năm 2008, ông công bố trên mạng hồi kư
"Lạc Đường", gây nhiều tranh
luận.
Có vẻ như “Đất nước” và “Nhân
dân” là hai phạm trù rất gần gũi, rất
thân thiết, có quan hệ máu thịt với nhau,
thậm chí không thể tách rời nhau.
Từ hàng ngàn năm rồi, nhiều người
đă hiểu như vậy, đă cảm nhận như
vậy.
Tôi sẽ không viết được những ḍng
chữ có vẻ nghịch lư sau đây nếu không
sống dưới chế độ “cộng
sản”.
Sự kỳ quái của chế độ đó
đă đánh thức mọi phản kháng trong tư
duy, làm chúng ta vỡ mộng và vỡ luôn những
nếp nghĩ khác.
Và một trong những phát hiện bàng hoàng nhất
là: Đất nước và Nhân dân là hai thực
thể có khả năng trở thành thù địch.
1
Từ thuở bé, con người đă gắn
liền với đất nước ḿnh qua lũy
tre làng, ḍng sông, bến đ̣, những bờ
biển thơ mộng, những núi non hùng vĩ,
những danh lam thắng cảnh… tất cả, góp
phần tạo ra tâm hồn, tính cách và t́nh yêu
của mỗi người, từ đó h́nh thành
những mối dây ràng buộc, nhờ thế mà khi
có ngoại xâm th́ cả dân tộc cùng đứng
lên, đồng ḷng đánh đuổi chúng, giành
lại từng tấc đất, từng ngọn
rau…
Đó là những điều có thật. Đă
từng xảy ra. Những tấm ḷng yêu nước,
những hy sinh v́ tổ quốc, những anh hùng dân
tộc… tất cả đều có thật.
Duy chỉ một điều nghịch lư, đó là:
trong lịch sử nhân loại CHƯA BAO GIỜ
ĐẤT NƯỚC LÀ CỦA NHÂN DÂN.
Ngày xưa, khi vua Vũ diệt được
Trụ, dựng nên nhà Chu, thiên hạ ai cũng tôn
phù.
Chỉ có Bá Di, Thúc Tề chê là bất nghĩa, không
thèm ăn thóc nhà Chu, cùng nhau lên núi Thú Dương,
hái rau độ nhật.
Sau, có người đến bảo: “Nhà Chu đă
trị thiên hạ, th́ nơi nào lại chẳng
phải của nhà Chu, ăn rau núi này chẳng
phải ăn rau nhà Chu ư?”
Hai ông nghe nói, bèn nhịn đói cho đến
chết.
Rơ ràng thời ấy người ta quan niệm sông
núi, kể cả rau rừng đều “của nhà
Chu” nào phải của nhân dân.
Ngay cả hạt thóc là do mồ hôi nước
mắt của nông dân làm nên mà cũng được
gọi là “thóc nhà Chu” th́ nhân dân c̣n lại ǵ?
Trong bài thơ “Nam Quốc Sơn Hà”, Lư Thường
Kiệt cũng xem đất nước Việt Nam là
của vua chúa nhà Lư khi ông viết: “Nam quốc sơn
hà Nam đế cư” th́ thật sự cũng
đă “xí phần” cho triều đ́nh hết
rồi, c̣n ǵ cho đám dân đen nữa?!
Thời phong kiến, đất nước là
của nhà vua nên mới có cha truyền con nối, nên
trung quân và ái quốc mới gộp làm một.
2
Ngày nay người ta nói nhiều đến dân
chủ.
Có vẻ như đất nước không c̣n là
của “nhà Chu” nữa, có vẻ như “Nam
quốc sơn hà” không c̣n của “Nam đế”
nữa.
Vậy chắc là của nhân dân rồi!
Thử xem có phải vậy không?
Nếu cái đất nước giàu tài nguyên này, cái
quê hương “rừng vàng biển bạc” này là
của nhân dân, sao nhân dân nghèo khổ đến
vậy?
Tại sao?
Sao những chàng trai nông thôn chân lấm tay bùn
vẫn ở nhà tranh vách đất?
Sao những cô gái quê phải lên thành phố bán thân?
Sao bác phu xích lô vẫn c̣ng lưng đạp
mỗi ngày, sao lớp trẻ con nhà lao động
phải nhễ nhại mồ hôi trong các khu chế
xuất, các mỏ than, các nhà máy chế biến
hải sản, lâm sản, nông sản… chỉ để
kiếm chưa đến một trăm đô la
mỗi tháng?
Sao nhân dân lao động vẫn phải chui rúc trong
những căn nhà tồi tàn chật hẹp?
Nếu rừng là vàng, biển là bạc th́ vàng
ở đâu, bạc đi đâu, mà mỗi lần
làm đường, xây cầu lại phải vay
vốn ODA, vay vốn Ngân hàng Thế giới, Quỹ
tiền tệ Thế giới… để xảy ra
những vụ tham nhũng nhục nhă như PMU18, như
vụ cầu Văn Thánh, như vụ PCI Nhật
Bản… và hàng ngàn vụ khác?
Nếu đất nước này là của nhân dân
th́ sao dầu mỏ khai thác nhiều như vậy mà
dân không giàu? mà Đảng lại giàu?
Nếu đất nước là của nhân dân sao
lại chỉ có một nhúm các tập đoản tài
phiệt phất lên nhờ kinh doanh rừng, biển,
đất đai và lúa gạo… trong khi nhân dân th́
bị cướp đất, rừng th́ bị phá,
thóc lúa th́ bị thương lái ép giá, đẩy
nông dân vào kiếp sống bần cùng?
3
Có quá nhiều bằng chứng để nói
rằng trong lịch sử chưa bao giờ đất
nước là của nhân dân.
Đất nước chỉ là của nhân dân trong
các học thuyết, trong văn thơ, trong âm
nhạc.
Không phải của nhân dân
Đất nước chỉ là của nhân dân trong
hoài niệm tuổi thơ, trong tâm t́nh chôn nhau
cắt rún.
Trên thực tế đất nước bao giờ cũng
là tài sản riêng của giai cấp cầm quyền.
Ngày xưa th́ đất nước là của vua chúa,
ngày nay đất nước là của các chính
quyền.
C̣n nhân dân?
Ngoại trừ số ít giàu có ở các đô
thị lớn, đại đa số nhân dân lao
động, công nhân, nông dân, công chức, tư
chức ăn lương…chỉ có được
một căn nhà nhỏ, một mái tranh nghèo,
một cái ổ chuột tối tăm trong xóm lao
động hay dưới gầm cầu.
Những nhà hàng, những khách sạn sang trọng,
những vũ trường xa hoa, những cửa hàng
lộng lẫy kia không phải của nhân dân.
Những khu đô thị mới, những resorts,
những sân golf, những câu lạc bộ quần
vợt, những cuộc thi hoa hậu liên miên kia…
không bao giờ là của nhân dân.
Những mỏ bô-xit, mỏ than, mỏ dầu
trị giá hàng ngàn tỉ đô la kia, những lâm
sản, hải sản vô tận kia…chưa bao
giờ là của nhân dân.
Nhân dân chỉ có cái tổ chim bé nhỏ của ḿnh,
nhân dân chỉ có vại cà, con mắm, củ khoai,
rẫy bắp, chiếc xích lô đạp, chiếc
xe máy để chạy xe ôm, để đi làm
mỗi ngày.
Nhân dân không biết nghe nhạc giao hưởng, không
biết hát Opera, nhân dân chỉ biết rao: “Cháo
huyết đây!” “Bánh ḿ nóng gịn đây!” “Báo
mới đây!” “Mài dao mài kéo đây!”…
Nhân dân không có vé vào xem thi hoa hậu hoàn vũ hay
xem tŕnh diễn thời trang, nhân dân chỉ có năm
ngàn đồng đủ trả một cuốc xe ra
đứng đầu đường Huyền Trân Công
Chúa và gọi: “Đi chơi không anh?”.
Nhân dân không có ai bảo vệ, chỉ biết
chạy trối chết khi bị công an đem xe
tới xúc về đồn để “làm sạch
thành phố.”
Trong thời chiến, bao giờ nhân dân cũng
bị xem như một thứ “tài nguyên”, một
“nguồn cơ bắp dồi dào” sẵng sàng cung
cấp cho chiến trường để giành
thắng lợi trong các cuộc chiến tranh mang danh
nghĩa “giải phóng” “chống ngoại xâm”
“thánh chiến” “vệ quốc”…
Tội nghiệp cho hàng trăm thế hệ
những người lính đă ngă xuống trong các
cuộc “chiến tranh thần thánh” ấy để
rồi cuối cùng đất nước lại
lọt vào tay một nhúm “đồng hương”
chuyên nghề vơ vét.
Đất nước đă bị cưỡng đoạt.
Giờ đây, đối với nhân dân Việt Nam,
nếu đất nước có c̣n được
chút ư nghĩa, chính là v́ nó đang ôm giữ trong ḷng
nó xương cốt của những người thân
đă chết v́ một lư tưởng hoang
đường và một ước mơ không bao
giờ có thật.
4
Trung Quốc chiếm đảo Hoàng Sa, rồi Trường
Sa.
Vài trăm người biểu t́nh bị đàn áp,
bị bắt, bị đe dọa.
Nhiều người hỏi tôi: “Sao không thấy ông
viết về Hoàng Sa, Trường Sa mà chỉ
viết về nhân quyền, về dân chủ?”
Chẳng lẽ tôi lại phải trả lời như
thế này:
“V́ hai ḥn đảo ấy người ta đă dâng
cho Tàu rồi. Ai đ̣i lại được? Mà
nếu như có đ̣i được th́ cái lănh
thổ giàu tài nguyên ấy cũng đâu phải
của nhân dân. Hai ḥn đảo ấy cũng
sẽ là tài sản của những kẻ cầm
quyền và bọn tài phiệt, cũng sẽ bị
chúng chia chác nhau mà ăn thôi.”
Đào
Hiếu