Hiểu đúng về Plaquenil: cách ức chế Sars-Cov-2, chỉ định, và liều dùng cho Covid-19 Huynh Wynn Tran |
Hiểu đúng
về Plaquenil: cách ức chế Sars-Cov-2, chỉ định,
và liều dùng cho Covid-19 ========== # Hydroxychloroquine (tên khác
là HCQ, Plaquenil) có thể ức chế Sars-Cov-2 bằng
cách nào? Để
hiểu v́ sao thuốc Plaquenil có thể hiệu
quả trong việc chữa trị Covid-19, tôi sẽ
giải thích chút về virus, tế bào, và cách virus
tấn công tế bào qua h́nh vẽ này. - Virus không
phải là vật thể sống, nó cần vật
chủ (host) để nhân bản và tiếp tục phát
triển. V́ vậy, điểm quan trọng và mấu
chốt nhất của bất kỳ virus nào là
phải vào được bên trong một tế bào cơ
thể người, động vật, hay vi khuẩn.
Virus Sars-Cov-2 thuộc họ virus corona, có h́nh cầu
với các que proteins S (spike) bên ngoài, như một
quả cầu gai, trên bề mặt c̣n có các protein khác
là E protein and Hemagglutinin. Các que protein S là thành tố
quan trọng, sẽ báo vào bề mặt của tế
bào, t́m ra chỗ để kết nối và thâm
nhập. - Với
bệnh Covid-19, có một thụ thể protein trên
bề mặt tế bào phổi (và cũng có tên các
tế bào tim và đường tiêu hoá) tên là ACE2,
được xem là cổng chính của virus Sars-Cov-2
vào cơ thể (1). Đây là cũng chính là thụ
thể mà con virus Sars-Cov-1 gây ra bệnh SARS năm 2003
đă từng xâm nhập vào. Khi S-protein của
Sars-Cov-2 bám vào protein ACE2, tương tác xảy ra,
vỏ của virus hoà lẫn vào vỏ của tế bào
và tế bào mở cổng cho virus vào. - Khi vào bên trong
tế bào, gen RNA từ trong lơi của virus Sars-Cov-2
cần được nhân đôi, thường là do
một loại protein gọi là RNA-dependent RNA Polymerase
(RdRP), đảm nhiệm. Nghiên cứu cho thấy khi
nồng độ của Zinc cao hơn mức b́nh thường
trong tế bào th́ RdRP sẽ không hoạt động
được (2), dẫn đến quá tŕnh nhân
đôi của gen di truyền Sars-Cov-2 bên trong tế bào
bị ức chế. Vấn đề là làm sao có
thể tăng nồng độ của Zinc bên trong
tế bào? - Câu trả
lời là Plaquenil, có thể mang Zinc từ bên ngoài vào
bên trong tế bào thông qua một cổng protein, tăng
nồng độ của Zinc. Các nghiên cứu cơ
bản đă chỉ ra Plaquenil là một zinc ionophore
(3). Trong nghiên cứu theo dơi nồng độ RNA (RdRP)
giảm dần khi nồng độ Zinc tăng
dần. HCQ cũng giúp tăng độ pH bên trong
tế bào, ức chế nhiều loại protein khác
(4), làm chậm và hoăn đi quá tŕnh nhân đôi
của virus. Đây có thể là lư do v́ sao Plaquenil làm
giảm mật độ virus Sars-Cov-2 trong các nghiên
cứu của GS từ Pháp mà tôi đă viết trong các
bài trước. # Thuốc
Hydroxychloroquine (HCQ, Plaquenil) là ǵ? - Đây là
một loại thuốc đă có từ lâu, dùng
rộng răi trong điều trị viêm khớp
dạng thấp (Rheumatoid Arthritis), Lupus ban đỏ
(SLE), viêm khớp vảy nến (psoriatic arthritis),
tại Hoa Kỳ và sốt rét (Malaria) tại Việt
nam và nhiều nước khác. HCQ được FDA
chấp thuận cho các bệnh trên từ năm 1955. - Đây là
loại thuốc có nhiều tính năng hiệu
chỉnh hệ miễn dịch, thuộc họ DMARD
(Disease Modifying Antirheumatic Drugs). Gần đây, HCQ có thêm
nhiều quan tâm do những phát hiện mới của
HCQ trong việc ảnh hưởng trực tiếp bên
trong tế bào, làm ức chế quá tŕnh sản
xuất protein do tăng nồng độ pH. Bằng cách
này, HCQ giảm tín chuỗi tín hiệu hiệu viêm do
giảm các bước trung gian, dẫn kết hiệu
quả trong các bệnh tự miễn. HCQ c̣n có
những hứa hẹn trong chữa trị ung thư,
mặc dù cần theo các nghiên cứu khác để
chỉ ra điều này. # Cần hiểu đúng về "FDA Approval"
cho Plaquenil cho chữa trị Covid-19. - Quá tŕnh chấp thuận "Approval" của
một loại thuốc cần nhiều bước,
bao gồm thử nghiệm lâm sàng qua các giai đoạn,
và tiếp tục theo dơi sau khi bán ra thị trường.
Về mặt lư thuyết, FDA chỉ chấp thuận
Plaquenil cho chữa trị các bệnh trên (thấp
khớp, lupus ban đỏ, và sốt rét), chưa
chấp thuận cho Plaquenil chữa Covid-19. Tuy nhiên,
trong trường hợp khẩn cấp như hiện
tại, dựa vào các nghiên cứu đă có, FDA có
thể đồng ư sử dụng Plaquenil dạng
"Expanded Access" trong trường hợp bệnh
nặng (5)(6). - Thực
tế, nhiều nước đă sử dụng HCQ cho
chữa trị Covid-19 và có những bước thành công
nhất định. Trung Quốc trong bản công
bố mới nhất về hướng dẫn
chữa trị Covid-19 đă dùng HCQ cho các bệnh nhân
của ḿnh (7)(8). # Liều Plaquenil nào cho Covid-19? - Hiện nay, liều HCQ chữa trị Covide-19 tại
Hoa Kỳ, cụ thể tại bệnh viện đại
học University of Michigan tại là 600mg PO (3 viên 200mg) ngày
2 lần cho 2 ngày đầu tiên, sau đó ngày 3 viên
(sáng trưa chiều) cho 3 ngày c̣n lại (600 mg PO BID x2
doses(load), then 200 mg PO TID) (9). - Các thuốc khác
chữa trị gồm kháng Remdesivir truyền dung
dịch 200 mg IV ngày đầu tiên và 100mg mỗi ngày.
Actemra (Tocilizumab), cũng là một loại thuốc
chữa viêm khớp và các bệnh tự miễn, cũng
nằm trong phác đồ chữa trị Covid-19
của bệnh viện University of Michigan. # Không nên
tự ư mua Plaquenil để chữa trị Covid-19 - Sau bài viết
của tôi, nhiều quư vị đă nhắn tin
hỏi liều lượng và cách sử dụng
thuốc này. Tôi nhắc lại là thuốc Plaquenil
cần toa bác sĩ và chỉ sử dụng cho Covid-19
trong trường hợp đặc biệt. Quư vị
không nên tự ư đi mua Plaquenil để uống v́
thuốc có thể có những tác dụng phụ nguy
hiểm. Đây là loại thuốc đặc trị,
cần có BS chuyên khoa theo dơi và chỉ định khi
dùng. # Tác dụng
phụ của Plaquenil - Kéo dài
khoảng QT trên điện tâm đồ EKG và có
thể dẫn đến rối loạn nhịp tim. - Ói mửa
buồn nôn, đau bụng - Nổi mẩn
đỏ trên da - Xuất
huyết dưới da - Ảnh hưởng
đến mắt và thị lực - Quư vị có
bệnh thận, tiểu đường, và mắt
phải thật cẩn thận khi uống và cần
phải theo dơi kỹ với BS khi dùng. 1. https://www.cell.com/cell/pdf/S0092-8674(20)30229-4.pdf 2.
https://journals.plos.org/plospathogens/article… 3. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4182877/ 4. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/8278823 5.
https://www.fda.gov/new…/public-health-focus/expanded-access 6.
https://www.pharmacytimes.com/…/fda-announces-two-drugs-app… 7.
https://www.acc.org/…/chinese-clinical-guidance-for-covid-1… 8.
https://video-intl.alicdn.com/Handbook%20of%20COVID-19%20Pr… 9.
http://www.med.umich.edu/…/adult_gui…/COVID-19-treatment.pdf
|