1- Khi không
(bỗng nhiên) thấy tức thở
Lư do: có thể là do nghẽn mạch phổi
(pulmonary embolus).
Nhận xét: Cảm thấy khó thở sau khi
tập thể dục hay đang ngồi có thể là
do vận động hay do ưu tư lo lắng. Nhưng
nếu đột nhiên bị khó thở có thể là
do chứng nghẽn mạch phổi do cục đông máu
làm nghẹt mạch máu trong phổi.
Bệnh này có thể nguy hiểm tới tính
mạng. Một
lư do khác là tim lên cơn đau hoặc trụy tim. Cả hai t́nh huống trên đều làm cho
bệnh nhân thở gấp hay khó chịu hoặc
cảm thấy thiếu không khí . Cẩn đưa
bệnh nhân đi cấp cứu.
2- Tim đập rộn trong khi đang ngồi yên
Lư do: có thể là do lên cơn đau tim
(heart attack).
Nhận xét: Đánh trống ngực (palpitations) có thể chỉ là
v́ ưu tư lo lắng, nhưng cũng có thể là dấu hiệu của cơn đau
tim hay chứng loạn nhịp tim (arrhythmia) .Nên liên lạc với bác sĩ ngay.
3- Choáng váng chóng mặt khi ra khỏi giường
Lư do: có thể là do huyết áp
thấp.
Nhận xét: Chóng mặt vào buổi sáng được gọi là "huyết áp
thế đứng thấp" (orthostatic hypotension) gây
ra bởi sự loại nước (dehydration) ,
bệnh tiểu đường, bệnh Parkinson,
bệnh trụy tim, hay thuốc men bao gồm cả
thuốc lợi tiểu và thuốc huyết áp.
Một lư do khác có thể là chứng "chóng
mặt tư thế nhẹ " (benign positional vertigo) gây ra bởi sự xáo trộn
của các bộ phận cân bằng của tai trong. Nên đi gặp bác sĩ để
chẩn đoán.
4- Nước tiểu ṛ rỉ
Lư do: có thể là do chứng són đái
(urinary incontinence) mà nguyên nhân không phải v́ lăo hoá, nhiểm khuẩn
đường tiểu (urinary tract infection-UTI) , bệnh tiền liệt tuyến, dây
thẩn kinh bị ép hoặc tiểu
đường Nhận xét: đi gặp bác sĩ
để chẩn đóan
5- Đầu đau như búa bổ
Lư do: có thể là do xuất huyết năo
Nhận xét: Trong phần lớn trường
hợp đó là triệu chứng của chứng
nhức nửa đầu (migraine) chỉ cần
uống thuốc giảm đau và nghỉ ngơi là
hết. Nhưng một vài trường hợp
hiếm xẩy ra là chứng nhức đầu có
thể là dấu hiệu có khối u hay xuất
huyết trong năo.
Cần đặc biệt chú ư là khi bị
đau nhiều nửa bên đầu một cách đột
ngột và kéo dài mà lại kèm theo buồn nôn, ói
mửa, và chảy nước mắt. Trong trường
hợp sau này phải đi bệnh viện gấp.
6- Mắt bị sưng vù
Lư do: có thể là do viêm dây thần kinh mắt
(optic neuritis).
Nhận xét: Dây thần kinh mắt có thể bị nhiễm
khuẩn hay bị dị ứng. Nếu chữa
sớm th́ không hại ǵ cho mắt v́ vậy cần
đi bác sĩ khẩn cấp.
7- Tai đau và mắt nh́n thấy hai h́nh (song
thị)
Lư do: có thể do tai giữa bị nhiễm
khuẩn.
Nhận xét: Bệnh có thể trở thành nghiêm trọng bất ngờ v́ vậy
cần đi bác sĩ cấp thời nếu chứng
đau không dứt và/hoặc có bị thêm chóng
mặt lảo đảo, nhức đầu, ói
mửa, song thị, nửa ngủ nửa thức,
cổ cứng đơ, sưng ở sau tai, sốt
nhiều và liệt mặt.
8- Tự nhiên giảm sút kư
Lư do: có thể là do ung thư.
Nhận xét: Nếu ăn uống vẫn b́nh thường
như cũ mà đột nhiên bị sút cân th́ có
thể là bị bệnh ác tính. Một nguyên nhân
khác cũng có thể là do sự bất b́nh thường
nội tiết (endocrinic abnormality) như bệnh
tuyến giáp trạng (thyroid disorder), trầm cảm hay
tiểu đường. Nên đi gặp bác sĩ ngay
để chẩn đoán.
9- Đột nhiên đau háng.
Lư do: có thể là do tinh hoàn bị
xoắn.
Nhận xét: Đây là một khuyết tật bẩm sinh khá thông thường. Ống dẫn
tinh trùng bị xoắn làm máu không chạy tới tinh
hoàn. Cơn đau cũng giống như bị đá
vào háng. Đôi khi ngoài cơn đau c̣n thấy
bị sưng nữa. Trong ṿng 4 hay 6 tiếng th́ c̣n
cứu đươc, chứ trễ từ 12 đến
24 tiếng th́ coi như phải cắt bỏ. Một
nguyên nhân khác có thể là nhiểm khuẩn mào tinh hoàn
(epididymis) tức là bộ phận trữ tinh trùng.
Trong trường hợp này có thể dùng trụ sinh
để chữa trị.
10 - Đau nhói gan bàn chân.
Lư do: có thể là do bệnh thần kinh
(neuropathy) .
Nhận xét: Đau nhói cứ tái phát ở bất cứ chỗ nào trên
cơ thể có thể là do sự nén ép dây thần kinh, tăng thông khí phổi
(hyperventilation) hoặc bệnh thần kinh.
Liên lạc với bác sĩ càng sớm càng
tốt.
11- Vết thâm tím măi không tan: Điều ǵ xẩy
ra:
Lư do: bệnh tiểu đường.
Nhận xét: Vết đứt hay thâm tím chậm
lành có thể là dấu hiệu của bệnh
tiểu đường (dấu hiệu khác gồm có
da bị ngứa hoặc đau nhói bàn tay hay bàn chân). Nên t́m cách
giảm cân (giảm 10 phẩn trăm trọng lượng ảnh hưởng
đáng kể lên mức đường trong máu),
tập thể dục và coi chừng thói quen ăn
uống.
12 - Răng đau buốt khi ăn Sô-cô-la: Điều
ǵ sẽ xẩy ra:
Lư do: viêm lợi.
Nhận xét: Một trong những dấu hiệu
đầu tiên của sâu răng là nhạy cảm với đồ
ngọt. Dấu hiệu đầu tiên khác là răng
mất mầu và có mùi khi cà răng. Kỹ thuật laser có
thể phát hiện sớm các ổ răng sâu và tiêu diệt các vi khuẩn trước
khi làm sâu răng.
13 - Ṿng eo rộng 42 inch: Điều ǵ sẽ
xẩy ra:
Lư do: bất lực.
Nhận xét: Có thể bây giờ chưa có
vấn đề nhưng trong tương lai bạn có thể bị loạn năng
cường dương (erectile disfunction) .
Nguyên do là v́ khi đàn ông quá mập các động
mạch thường hay bị nghẹt nên ḍng máu không
đủ làm cho cương. Hăy tập thể dục
đều cho đến khi eo thon lại, thắt
vừa dây lưng 34 inch.
14 - Mắt thoáng không thấy ǵ - chỉ trong
một giây.
Lư do: có thể là do đột quỵ
(stroke).
Nhận xét: Các
yếu tố rủi ro chính của đột quỵ
là cao huyết áp (trên 140/90) và cholesterol toàn phần
cao hơn 200. Bị tê một bên người và tạm
thời hai mắt không nh́n thấy ǵ là những
dấu hiệu đáng chú ư nhất. Đột nhiên
bị tê, nói liú lưỡi, hay mất thăng
bằng có thể là bẳng chứng của một cơn
đột quỵ nhẹ gọi là đột quỵ
thiếu máu cục bộ đoản kỳ (transient
ischemic attack-TIA). Đột quỵ nhẹ này thường
báo trước một đột quỵ thật
sự nên khi có triệu chứng của TIA th́
phải gặp bác sĩ ngay.
15 - Có cảm giác như bị ợ nóng (heartburn).
Lư do: có thể là do chứng đau
thắt (angina).
Nhận xét: Đau ngực cả hàng giờ, lúc có lúc không, được bác
sĩ gọi là "hội chứng mạch vành không ổn định" (unstable coronary
syndrome). Nguyên nhân là v́ các cục đông máu
đươc tạo thành bên trong thành động
mạch vành ngay tại chỗ mảng (plaque) bị
bể vỡ. Khoảng 50 phẩn trăm những người
có hội chứng trên đây sẽ bị lên cơn
đau tim trong ṿng 6 tháng sau. Mỗi khi thấy đau
thắt ngực, cần phải đi bệnh viện.
16 - Đau lưng nhiều.
Lư do: có thể là do chứng ph́nh mạch
(aneurysm).
Nhận xét: Đau cũng tương tự như
vừa dọn dep xong tủ quẩn áo bề bộn.
Thế nhưng chườm nóng, nghỉ ngơi,
uống thuốc giảm đau thông thường
lại không khỏi. Nếu không phải v́ tập
thể dục th́ đau lưng bất chợt như
vậy có thể là dấu hiệu của chứng ph́nh
mạch. Chứng đau này chỉ hết khi động
mạch chủ bị bể.
Một nguyên nhân khác của chứng đau lưng
này - kém phần nguy hiểm hơn -là
sạn thận. Bác sĩ cho chụp CT scan để xác định
vị trí và h́nh dạng của chỗ mạch ph́nh,
sau đó cho uống thuốc huyết áp hay giải
phẫu ghép nối nhân tạo.
17- Ngồi lâu trên ghế không yên.
Lư do : có thể do các cơ lưng bị
căng thẳng.
Nhận xét : Nếu cứ phải thay đổi vị thế ngồi luôn tức
là có dấu hiệu các cơ lưng bị căng
thẳng và điều này có thể dẫn đến
đau lưng dưới. Cẩn phải lựa
chọn ghế ngồi cho thoải mái, sao cho đầu ở vị trí
ngay đối với cột sống để
giảm tối thiểu sức căng thẳng trên cổ, vai và
lưng dưới.
18 - Bạn mới biết thân phụ bị cao
huyết áp.
Lư do : Điều ǵ sẽ xẩy ra: bạn cũng
sẽ bị cao huyết áp luôn.
Nhận xét: V́ bệnh cao huyết áp vừa phải không có dấu
hiệu bên ngoài nên cẩn phải đo huyếp áp mỗi năm một lần,
nhất là nếu trong gia đ́nh có tiền sử
bị cao huyết áp. Nghiên cứu cho thấy là những
người bị căng thẳng tinh thần v́ cha mẹ mắc bệnh cao huyết áp cũng
có nhiểu rủi ro bị bệnh này luôn. Nếu
số đo huyết áp cao hơn 140/90, bạn nên
tập thể dục nhiều hơn, t́m cách sụt cân,
giảm sodium trong chế độ ăn uống, ăn
loại cá tốt cho tim, uống nhiều vitamin C.
19 - Tay bị run khi tập thể dục.
Lư do: có thể là do cơ bắp bị
mỏi mệt.
Nhận xét: Nếu bạn đă bỏ tập
cả nhiều tháng th́ cơ bắp bị run có
thể là v́ mệt mỏi. V́ vậy khi mới
tập trở lại bạn nên tập vừa
phải, đừng tập quá mệt. Bạn hăy ngưng
tập khi cảm thấy các cơ bắp bắt đầu
run.
20 - Trong bàn tiệc bạn thấy mọi thứ
đều quay cuồng.
Lư do: do bạn đă quá chén.
Nhận xét: Rượu làm suy yếu hệ
thần kinh trung ương. V́ vậy nếu bạn
uống quá nhiều, tất cả những ǵ trong cơ
thể có liên quan tới hệ này sẽ đều
bị suy yếu: trí phán đoán, khí sắc,
khả năng phối hợp và quân b́nh,
sự nhạy cảm với đau đớn, khả
năng sinh dục… Bạn nên tránh đừng
uống rươu nhiều. Bạn nên nhớ là
nếu nồng độ rượu trong máu hơn
0.06 phần trăm là trên pháp lư bạn đă bị coi như là
say rượu.
21- Đau dai dẳng ở bàn chân và cẳng chân.
Lư do: nhiều triển vọng là do
gẫy xương v́ sức nén (stress fracture).
Nhận xét: Cũng giống như các mô
khác trong cơ thể, xương tự tái tạo.
Nhưng nếu bạn tập thể dục quá
mạnh, xương không có cơ hội để lành
trở lại nên một vết gẫy v́ sức nén
(stress fracture) sẽ có thể xuất hiện.
V́ thế mu bàn chân và phiá trước cẳng
chân sẽ đau dai dẳng. Bạn càng tập thể dục th́ càng đau và ngay
cả khi ngưng nghỉ cũng đau. Uống thuốc ibuprofen hay paracetamol không ăn thua ǵ.
Thuốc mầu phóng xạ cho thấy chỗ xương
gẫy qua h́nh chụp tia X, và bác sĩ sẽ bắt
bạn phải nghỉ tập cho đến khi xương
lành. Trường hợp xấu nhất là bạn
phải bó bột vài tuần.
22 - Đau như cắt ở bụng.
Lư do: V́ vùng giữa xương sườn
và háng có kẹt đầy các bộ phận nên
đau có thể là triệu chứng hoặc của viêm
ruột thừa, viêm tụy tạng hoặc của túi
mật bị sưng. Cả ba trường hợp
đểu có cùng một nguyên nhân : v́ một lư do nào
đó các bộ phận này đă bị nhiễm
khuẩn nguy hại đến tính mạng.
Nhận xét : Nếu để bộ
phận nói trên bể vỡ ra th́ bệnh nhân có
thể bị chết, v́ vậy cẩn đi bệnh viện
cấp thời.
23- Cẳng chân bị đau và sưng to.
Lư do: có thể là do chứng huyết
khối tĩnh mạch sâu (deep vein thrombosis –DVT).
Nhận xét: Chỉ cẩn ngổi một chỗ
liền chừng 6 tiếng hay hơn là máu sẽ tụ ở cẳng chân
dưới tạo thành cục đông máu (gọi là
chứng huyết khối tĩnh mach sâu).
Cục đông máu đủ lớn sẽ làm
nghẹt tĩnh mạch bắp chân gây đau và sưng.
Xoa cẳng chân là điểu đầu tiên bạn
sẽ làm nhưng cũng là điều tệ hại
nhất v́ cục đông máu lớn có thể
chạy ngược lên phổi, điều nầy gây
nguy hiểm đến tính mạng của bạn.
Muốn chụp h́nh tia X để định bệnh
DVT bác sĩ phải chích chất mẩu vào tĩnh
mach. Bác sĩ sẽ cho thuốc làm tan cục đông
máu hoặc đặt cái lọc vào tĩnh mạch
để chặn cục đông máu không cho chạy lên
phổi.
24 - Tiểu tiện bị đau.
Lư do: có thể là do ung thư bàng quang
(bọng đái).
Nhận xét: Rặn tiểu là cả một cực h́nh và nước
tiểu lại có màu rỉ sắt. Đau và máu trong
nước tiểu là hai triệu chứng
của ung thư bàng quang. Hút thuốc là yếu
tố rủi ro bị bệnh lớn nhất.
Nếu khám phá sớm bệnh có 90 phẩn trăm
triển vọng được chữa
khỏi. Nhiễm khuẩn bàng quang cũng có cùng
các triệu chứng như trên (Theo "24 warning signs
you cannot afford to
ignore").
BK
Nguyễn Hữu Thắng sưu tầm
|