Đây là tất cả những công nghệ mà Trung Quốc khao khát nhất từ Hoa Kỳ |
Trong khi Trung Quốc đang
phụ thuộc lớn vào chip và phần mềm
từ Mỹ, quốc gia này đang vượt qua
Mỹ trong các ứng dụng công nghệ như trí
tuệ nhân tạo, mạng xă hội và mua sắm
trực tuyến.
Cuộc
chiến thương mại giữa hai nền kinh
tế lớn nhất thế giới đă bùng lên
trong năm nay, và công nghệ đang trở thành trung
tâm của cuộc đối đầu này. Sau khi
tổng thống Mỹ Donald Trump ngăn chặn người
khổng lồ thiết bị mạng Trung Quốc,
Huawei Technologies mua các linh kiện từ Mỹ và áp
đặt thuế quan lên nhiều sản phẩm Trung
Quốc, chính phủ Trung Quốc đáp trả
bằng cách đe dọa đưa các công ty Mỹ vào
danh sách đen. Việc căng
thẳng gia tăng cũng là phép thử cho một
mối quan hệ phức tạp, đặc biệt
trong lĩnh vực công nghệ nơi Trung Quốc và
Mỹ đang ràng buộc chặt chẽ với nhau thông
qua chuỗi cung cấp toàn cầu với các phần
mềm có thể vượt qua các biên giới
chỉ bằng một phím bấm. Vậy quốc gia nào
đang bị thiệt hại nhiều hơn? Quốc
gia nào cần bên c̣n lại hơn? Các so sánh dưới
đây cho thấy sự phụ thuộc này rất khác
nhau đối với mỗi lĩnh vực công
nghệ: Các công ty
Mỹ như Intel Corp và Nvidia Corp đang thống
trị thị trường bộ xử lư, thành
phần tối quan trọng cho các laptop, desktop và máy
chủ. Sự thay thế khả thi duy nhất là
một công ty Mỹ khác: hăng AMD.
Trụ
sở cả 3 công ty này đều chỉ cách nhau
một khoảng ngắn tại Thung lũng Silicon, nơi
họ thiết kế nên sản phẩm của ḿnh.
Phần
lớn các bộ xử lư được sản
xuất tại Đài Loan. Intel cũng có một nhà máy
tại Trung Quốc, nhưng đây là nơi sản
xuất chip nhớ – một linh kiện phổ thông hơn.
Trong năm nay, Huawei từng giới thiệu chip máy
chủ tự phát triển đầu tiên của minh,
dựa trên các thiết kế của ARM Holdings,
vốn có trụ sở tại Anh Quốc. ARM cũng
có hoạt động tại Mỹ, và gần đây
công ty này cho biết sản phẩm của họ
thuộc lĩnh vực kiểm soát của Mỹ. Không
có các thiết kế của ARM, Huawei sẽ rất khó
khăn nếu muốn tự làm chip. Theo ước
tính của các nhà phân tích, trong lĩnh vực
smartphone, Huawei độc lập hơn khi tự cung
cấp được ít nhất 2/3 bộ xử lư và
modem riêng của ḿnh. (Đến 68% điện
thoại Huawei đang sử dụng chip họ tự phát
triển).
Nhưng các
nhà sản xuất smartphone khác của Trung Quốc, như
Xiaomi, Vivo, Oppo và Lenovo phụ thuộc phần lớn vào
Qualcomm Inc, nhà sản xuất chip di động lớn
nhất thế giới có trụ sở tại
California, Mỹ. Các chip
switch dùng để vận hành những cỗ máy
điều hướng ḍng thông tin giữa các
mạng máy tính, bao gồm cả internet. Đây là
một lĩnh vực công nghệ khác Trung Quốc
đang phải dựa vào công ty Mỹ, Broadcom Inc, có
trụ sở tại San Jose, California và là nhà sản
xuất chip switch lớn nhất thế giới. Huawei, nhà
cung cấp thiết bị mạng hàng đầu
thế giới, cũng là một khách hàng lớn
của các linh kiện này. Nếu công ty Trung Quốc
muốn phát triển chip switch của riêng ḿnh, họ
vẫn sẽ cần đến các công nghệ khác
của Mỹ. Các hăng Synopsys Inc và Cadence Design Systems là
các nhà cung cấp chính cho phần mềm sử
dụng để thiết kế chip – gần đây
họ đều dừng hợp tác với Huawei.
Hệ
điều hành Windows của Microsoft vẫn chạy trên
hầu hết các máy tính cá nhân, bao gồm gần như
mọi chiếc máy tính mà người Trung Quốc
mua. Windows vẫn được sử dụng bởi
chính phủ Trung Quốc và các tổ chức liên quan
đến chính phủ. Bộ phần mềm công
việc Office của Microsoft cũng rất nổi
tiếng ở quốc gia này.
Hiện
Microsoft chưa cho biết, họ có tiếp tục cung
cấp Windows và Office cho Huawei và các công ty công nghệ
khác của Trung Quốc hay không. Một
lệnh cấm lâu dài vào nguồn cung phần mềm
Windows và Office đối với các nhà sản xuất
máy tính Trung Quốc sẽ buộc họ phải
sử dụng các giải pháp thay thế hiện
vẫn chưa phổ biến. Theo phân tích chuỗi
cung cấp của Bloomberg, hiện Lenovo – nhà sản
xuất PC lớn nhất thế giới – cũng là
khách hàng lớn nhất của Microsoft. Người
tiêu dùng Trung Quốc đang ngày càng t́m đến các
lựa chọn khác thay cho iPhone khi các thiết bị
của Apple ngày càng đắt đỏ và những
nhà sản xuất smartphone địa phương
đă cải thiện đáng kể chất lượng.
Huawei đă
không c̣n là một nhà sản xuất smartphone nhỏ
khi vượt qua Apple về lượng xuất xưởng,
chủ yếu nhờ vào nhu cầu mạnh mẽ
từ Trung Quốc – cùng với đó là sự đi
xuống của các thương hiệu trong nước
khác như Oppo, Vivo và Xiaomi. Ở Trung
Quốc, Apple cũng đưa ra một số dịch
vụ như Apple Music, nhưng các sản phẩm
mới hơn – như thẻ tín dụng Apple Card,
dịch vụ Apple News+ và Apple TV+ sắp ra mắt –
sẽ không xuất hiện ở Trung Quốc. Người
tiêu dùng Trung Quốc từ lâu đă ưa chuộng các
lựa chọn khác từ trong nước hơn. Lượng
người dùng hàng tháng đối với dịch
vụ Tencent Music hiện đạt 654 triệu người,
vượt quá cả dân số nước Mỹ.
Có thể
thấy, người dùng Trung Quốc không cần các
sản phẩm hay dịch vụ của Apple, nhưng
nguyên nhân chính khiến Apple trở nên quan trọng
với Trung Quốc là việc làm. Người
khổng lồ công nghệ Mỹ có đại đa
số sản phẩm được sản xuất
ở Trung Quốc, mang lại đến 3 triệu
việc làm cho quốc gia này. Hệ
điều hành smartphone Android của Google đă
phổ biến trên khắp đất nước này,
xuất hiện trên các điện thoại của
Huawei, Lenovo, Oppo, Vivo và Xiaomi. Nhưng với người
tiêu dùng Trung Quốc, các nhà sản xuất này
lại sử dụng một phiên bản khác của
phần mềm này và không có các dịch vụ
của Google.
Cho dù
vậy, bên ngoài Trung Quốc họ vẫn cần
sự hỗ trợ của Google. Do vậy, khi người
khổng lồ về internet của Mỹ cho biết,
Google sẽ loại bỏ khả năng truy cập
của Huawei tới toàn bộ phần mềm Android,
đó thực sự là một đ̣n mạnh giáng vào
công ty này. Trung
Quốc đang đầu tư mạnh tay vào AI.
Tiền được rót vào từ nhiều nhà đầu
tư, các công ty internet lớn và chính phủ Trung
Quốc, được thúc đẩy với niềm
tin rằng công nghệ có thể làm nên các lĩnh
vực hoàn toàn mới của nền kinh tế, cũng
như an ninh quốc gia. Một nỗ lực tương
tự như vậy cũng đang được
triển khai tại Mỹ, nhưng trong cuộc
chạy đua vũ trang công nghệ này, Trung Quốc
có 3 lợi thế chính:
Họ có
một lực lượng kỹ sư đông đảo
để viết nên phần mềm, một quy mô dân
số khổng lồ với 751 triệu người dùng
internet để thử nghiệm chúng, và quan trọng
nhất, sự ủng hộ của chính quyền, bao
gồm cả việc trao vào tay các công ty những
khối dữ liệu công dân đồ sộ –
một điều sẽ làm các quan chức phương
Tây ghê sợ. Amazon.com
Inc., Microsoft Corp., và Google là những nhà cung cấp
dịch vụ và sức mạnh điện toán qua
internet lớn nhất nước Mỹ.
Nhưng
ở Trung Quốc, các công ty này thậm chí c̣n không
lọt vào top 6 công ty hàng đầu. Alibaba Group Holding
Ltd., Tencent Holdings Ltd. và những người đồng
hương của họ thống trị thị trường
trong nước, và theo hăng nghiên cứu Synergy Research
Group, họ đang mở rộng ra các thị trường
khác trong khu vực châu Á Thái B́nh Dương. Baidu
hiện là cỗ máy t́m kiếm lớn nhất Trung
Quốc. Google đă rút chân khỏi thị trường
này vào năm 2010 và các nỗ lực nhằm quay
lại đây của họ cho đến nay đều
thất bại. Người
tiêu dùng Trung Quốc không cần các công ty Mỹ cho
nhu cầu mua sắm trực tuyến của họ.
Amazon dự định đóng cửa mảng kinh doanh
sàn giao dịch tại Trung Quốc của họ trong
tháng Bảy tới đây, và sẽ chỉ bán hàng hóa
cho khách hàng trong đại lục đang t́m kiếm
sản phẩm từ các quốc gia khác.
Alibaba và
JD.com hiện thống trị thị trường này,
và theo hăng iResearch, Amazon chưa bao giờ đạt
tới thị phần lớn hơn 1%. Các
mạng xă hội cũng không đóng vai tṛ nào trong
đời sống hàng ngày ở Trung Quốc. Facebook
Inc. và Twitter Inc. cũng không hề hoạt động
tại đây – và điều này chắc chắn
sẽ không thay đổi trong thời gian gần. WeChat,
dịch vụ nhắn tin tức thời do Tencent
sở hữu, là trung tâm hàng đầu Trung Quốc
về dịch vụ liên lạc và các hoạt động
hàng ngày, như thực hiện thanh toán di động.
Hiện WeChat có khoảng 1 tỷ người dùng,
nhiều hơn 673 triệu người so với dân
số Mỹ trong năm 2018.
QQ, một
dịch vụ nhắn tin khác cũng do Tencent sở
hữu và phổ biến với người dùng
internet trẻ tuổi, hiện đang có 823 triệu người
dùng tích cực hàng tháng, tương đương
10% dân số thế giới.
Weibo,
mạng xă hội của Trung Quốc tương
tự như Twitter, hiện có hơn 203 triệu người
dùng tích cực hàng tháng – nhiều hơn gần 70
triệu người dùng so với Twitter. Tham
khảo Bloomberg
|