VIỆT NAM V XE HƠI ĐIỆN Nguyễn Mạnh Tr |
TỔNG QUT Xe hơi điện (cũng
l xe hơi chạy
bằng pin hoặc xe
hơi chạy bằng điện) l một chiếc
xe hơi cắm
điện với lực đẩy c được
từ một hoặc nhiều động cơ điện, sử dụng năng lượng thường
được lưu trữ trong pin sạc cho xe hơi. Kể
từ năm 2008, sự phục hưng trong sản
xuất xe hơi điện đ xảy ra do
những tiến bộ về pin, sự lo ngại
về việc tăng gi dầu v mong muốn
giảm pht thải kh nh knh. Một số chnh quyền cấp
quốc gia v địa phương đ thiết
lập cc khoản tn dụng thuế, trợ cấp
v cc ưu đi khc để thc đẩy
việc giới thiệu v p dụng trn thị trường
đại chng cc loại xe điện mới, thường
phụ thuộc vo kch thước pin, phạm vi
điện năng v gi mua. Khoản tn dụng
thuế tối đa hiện tại được Chnh
phủ Hoa Kỳ cho php l 7,500 USD mỗi xe. So
với xe chạy động cơ đốt trong, xe điện m hơn v khng c kh
thải ra đui xe, v thường tạo ra lượng kh thải thấp hơn ni chung.
Vị tr của pin sạc điện trong xe Tesla Tnh
đến thng 12 năm 2018, c khoảng 5.3 triệu
xe hybrid chạy điện v cắm điện
hạng nhẹ đang được sử dụng trn
ton thế giới. Mặc d c sự tăng trưởng
nhanh chng, tỷ lệ xe điện cắm điện
ton cầu chỉ chiếm khoảng 1 trn 250 xe (0.40%)
lưu thng trn đường trn thế giới vo
cuối năm 2018. Vo cuối năm 2020, ng
Elon Musk, tổng gim đốc Tesla, gửi ra tin
nhắn cho rằng trong vng 7 năm tới, 30 triệu
chiếc xe điện được sản xuất hng
năm trn thế giới.
Hai chiếc xe điện bn
chạy nhất cho đến nay, Nissan Leaf v Tesla Model S, được Cục Bảo vệ Mi sinh Hoa
Kỳ đnh gi c tầm xa ln tới 151 dặm
(243 km) v 335 dặm (539 km) tương
ứng. Tnh đến thng 12 năm 2018, Leaf l
chiếc xe điện c khả năng chạy trn
đường cao tốc bn chạy nhất từ trước
đến nay với hơn 380,000 chiếc được
bn trn ton thế giới, tiếp theo l Tesla Model S với 263,500 chiếc được bn
trn ton thế giới. Cc loại xe xe hơi điện
rẻ nhất hiện nay l Nissan Leaf, Volkswagen E Golf v
Kia Soul EV với gi xấp xỉ 32,000 USD. Nissan Leaf 2020 l
thế hệ hon ton mới của chiếc xe
điện bn chạy nhất thế giới. Hng xe
Nhật Bản mang đến cho Leaf nhiều điểm
thay đổi về thiết kế ngoại thất v
nội thất, phạm vi hoạt động lớn hơn,
hng loạt tnh năng an ton chủ động v
mức gi phải chăng hơn so với người
tiền nhiệm. Theo cc chuyn gia đnh gi xe, Leaf 2018 đ biến ha
để trở nn "bnh thường" hơn
cả từ thiết kế ngoại thất cho đến
gi bn. Thay v tm kiếm sự khc biệt,
chiếc Hatchback 5 cửa chạy điện giờ
đy sở hữu ngn ngữ thiết kế chung
của gia đnh Nissan. Tại thị trường Mỹ, Nissan
Leaf 2020 c 4 biến thể bao gồm: Bản cơ
sở S, bản tầm trung SV, S Plus v SV Plus. Gi xe dao
động từ 31,600 39,750 USD. Động cơ xe được trang
bị một bộ pin Lithium-Ion 40 - 60 kWh. C thể
thấy, chỉ trong 7 năm, Leaf đ được
nng cấp v đạt hiệu quả tương
đối lớn. Bộ sạc vẫn ở mức
6.6 KW, kết hợp tnh năng sạc nhanh CHAdeMO DC 50
Kwh cho php sạc ln 80% trong vng 40 pht. TESLA MODEL S Nh
sản xuất xe hơi điện California Tesla
Motors bắt
đầu pht triển vo năm 2004, sau ny sẽ
trở thnh Tesla
Roadster (2008) với sản phẩm đầu tin
được giao cho khch hng vo năm 2008. Roadster l
xe đầu tin được sản xuất hng loạt hon ton bằng điện sử
dụng pin
Lithium-Ion tế
bo được php lưu thng trn cao tốc v l
sản phẩm đầu tin của xe hon ton
bằng điện c khả năng đi du lịch hơn
200 dặm (320 km) sau mỗi lần sạc. Doanh
số ton cầu của Tesla đ vượt qua
250,000 đơn vị vo thng 9 năm 2017. Lin
minh Renault Nissan Mitsubishi đ đạt được
cột mốc 500,000 chiếc xe điện được
bn vo thng 10 năm 2017. Tesla đ bn chiếc
Model S thứ 200,000 trong qu IV năm 2017. Doanh số
của Global Leaf đ vượt qua 300,000 chiếc vo
thng 1 năm 2018, giữ kỷ lục l chiếc xe
điện cắm điện bn chạy nhất
thế giới từ trước đến nay. Tesla
đ giao chiếc Model 3 thứ 100,000 vo thng 10 năm 2018. Tesla
từ một hng cng nghệ nổi tiếng của
Mỹ đ "lấn sn" sang mảng xe hơi
chạy điện v cho đến nay đ c
những thnh cng bước đầu. Hng xe dưới
sự điều hnh của tỷ ph Elon Musk đ
cho ra đời 4 dng sản phẩm nổi bật
gồm: Tesla Model S, Model 3, Model X v Model Y:
Tesla Model 3 l mẫu xe thng
dụng, kh được ưa chuộng ở
một số thị trường bởi thiết
kế hấp dẫn, những chi tiết trn xe
được đơn giản ha nhưng vẫn
đp ứng nhu cầu của khch hng cho một
chiếc xe hơi. Tại Mỹ, Tesla Model 3 c gi
khoảng 35,000 USD (tương đương khoảng
795 triệu đồng) chưa tnh thuế, v c
thể tăng ln 9,000 USD (204 triệu đồng)
với bộ pin cho php di chuyển xa hơn v 5,000 USD
(113 triệu đồng) với nội thất cao
cấp.
Tesla
Model Y l loại SUV 7 chổ ngồi với gi từ
50,000 - 60,000 USD.
Tesla Model S với nội thất cao cấp, tầm xa: 348 -
402 dậm, độ vọt 0 - 60 MPH: 2.3 giy, gi
cả từ 75,000 - 95,000 USD. Ngy 22/9/2020, Tesla tuyn
bố sẽ tung ra phin bản siu nhanh mới của
chiếc Model S hiện nay với tn Model S Plaid, c ba
động cơ, cng suất 1,100 m lực, từ
zero đạt tốc độ 60 dặm một
giờ trong chưa đầy 2 giy v chạy 1/4
dặm dưới 9 giy. Xe c tốc độ
tối đa 200 dặm một giờ v mỗi
lần sạc đầy chạy được 520
dặm, theo Tesla. Model S Plaid gi khoảng $140,000 v đang
nhận đặt hng.
Tesla
Model X l loại cao cấp nhất với gi từ
80,000 - 100,000 USD. Ngy 22/9/2020, ng Elon Musk, tổng gim đốc
Tesla, tuyn bố khoảng ba năm nữa sẽ c xe
hơi điện gi $25,000, theo CNN. Đy l một
trong những lời hứa m ng Musk đưa ra vo
cuối đại hội cổ đng v Ngy Bnh
Điện của Tesla tại nh nh my chnh ở
Fremont, California. ng Musk ni, chẳng bao lu
nữa, những cải tiến về bnh điện
v sản xuất m Tesla đang nghin cứu sẽ
đẩy gi xe hơi điện xuống rất
thấp.
Tesla Model S PIN LITHIUM-ION - TRẠM
SẠT ĐIỆN Ba yếu tố cần đề
cập đến khi ni về xe hơi điện: Khong sản Lithium (Liti): Nếu như trong thế
kỷ 19, đề ti được nhắc đến
nhiều nhất l cơn sốt vng ở Mỹ th
thế kỷ 21 ny, người ta đổ x
chạy đua khai thc một loại khong chất khng
phải kim loại qu, dầu mỏ hay kh đốt
m l Lithium (hay cn được gọi l dầu
trắng). Tnh đến năm 2015
hầu hết Liti trn thế giới được
sản xuất tại Nam Mỹ, nơi cc mỏ
chứa Liti được chiết xuất từ
bể ngầm v tập trung bằng bốc hơi năng
lượng mặt trời. Kỹ thuật khai thc tiu
chuẩn l lm bay hơi nước từ mỏ,
mỗi l hng mất từ 18 đến 24 thng. Liti
hiện tại vẫn nằm trong nước biển,
nhưng những cch thức khai thc thương
mại khả thi vẫn chưa được pht
triển. Trữ lượng Liti chắc
chắn năm 2008 theo ước tnh của USGS khoảng 13 triệu tấn, nhưng cực
kỳ kh để ước tnh trữ lượng
ti nguyn Liti trn ton cầu. Những
nơi c trữ lượng Liti lớn nhất l Chile c trữ lượng
lớn nhất (7.5 triệu tấn), Bolivia (5.4 triệu tấn). Cc nh cung cấp chnh
khc như c, Argentina v Trung Quốc. Tnh
đến năm 2015, một khảo st địa
chất tại Cộng ha Sc coi ton bộ Dy ni Quặng tại Cộng ha Sc l khu vực Lithium. Năm
mỏ đ được đăng k, một
mỏ gần Cnovec được coi l
mỏ kinh tế tiềm năng với 160,000 tấn
Lithium. Cc
nước sản xuất Lithium lớn nhất hnh
tinh l Australia v Chile, nhưng cc nước ny
lại bn hầu hết sản lượng của
họ cho Trung Quốc. Theo dữ liệu do trung tm
Benchmark Minerals Intelligence cung cấp, Bắc Kinh kiểm
sot gần như tất cả cc cơ sở xử
l Lithium trn ton cầu. Vi năm gần đy,
nhiều cng ty Trung Quốc thi nhau thu mua mỏ ở
một số nước giu Lithium như Argentina v
Australia. Ring tại Nam Mỹ, đất nước
đng dn nhất đ đầu tư 4.2 tỷ
USD vo cc thoả thuận Lithium. Trung Quốc cũng kiểm sot 60% năng
suất sản xuất pin điện. Tnh đến
năm 2030, Goldman Sachs dự đon con rồng chu
c thể cung cấp pin cho 60% tổng số xe
điện trn ton cầu. V đất nước đang trn
đ thống trị chuỗi cung ứng ton cầu
chnh l Trung Quốc. Nếu như trước
đy, gi thnh sản xuất loại pin ny rất
cao, th nay, với đột ph trong cng nghệ do người
Trung Quốc pht triển, việc sản xuất pin
lithium trở nn dễ dng v rẻ hơn nhiều, ko
theo nhu cầu lithium tăng mạnh, dự kiến
đưa Bắc Kinh ln ngi vị thống trị
trong chuỗi cung ứng ton cầu. Phương n
mới l kết quả của dự n nghin cứu
ko di suốt 15 năm do Viện Khoa học Trung
Quốc ti trợ. Nhờ cng nghệ mới, chi ph
chiết xuất dầu trắng được
giảm tới mức thấp kỷ lục -
khoảng 15,000 nhn dn tệ (tương
đương 2,180 USD/tấn), so với gi lithium
quốc tế từ 12,000 USD đến 20,000
USD/tấn v gi hợp đồng di hạn l
khoảng 17,000 USD/tấn trong năm ngoi. Lithium
rẻ hơn cn c lợi cả cho cc nh sản
xuất t như hng xe điện Tesla (Mỹ), cũng
theo ng Ren. Bởi hiện nay, chi ph sản xuất pin
đang chiếm khoảng 30 -50% chi ph sản xuất
xe điện. Nếu ni về sản lượng
lithium, Trung Quốc khng phải l cao nhất, thậm
ch l tương đối thấp nhưng họ
lại chiếm lĩnh nguồn cung cc sản phẩm
cuối cng, sản xuất gần 2/3 lượng pin
lithium trn ton thế giới trong khi Hoa Kỳ chỉ
c 5%. Cc cng ty chế tạo Lithium-Ion: Cng với
Trung Quốc, Hn Quốc hiện nay l một
trong cc quốc gia dẫn đầu về nghin
cứu pin sạc Lithium - Ion. Cc nh khoa học của
Học viện Khoa học v Cng nghệ Quốc gia
Ulsan của Hn Quốc đang pht triển loại pin
sạc Lithium-Ion mới, với khả năng sạc
đầy siu tốc, chỉ mất vi pht, thay v
trung bnh vi giờ như hiện nay. Pin
Lithium-ion ra đời trong cuộc khủng hoảng
dầu mỏ vo những năm 1970. Nh ha học người
Anh M. Stanley Whmitham (Đại học Binghamton) đ
nghin cứu pht triển cc phương php c
thể dẫn đến cc cng nghệ về năng
lượng m khng sử dụng nhin liệu ha
thạch. ng đ pht hiện ra một vật
liệu giu năng lượng, c thể sử
dụng để tạo ra cực m trong pin Lithium.
Đy chnh l tiền đề để pht
triển loại pin Lithium c thể hoạt động
đầu tin. Trong nghin cứu thử nghiệm
của mnh, Whittingham đ sử dụng Titan disulfua v
kim loại Lithium (Li) lm điện cực. Lithium l
một trong những nguyn tố nhẹ nhất trong
bảng tuần hon ha học, chứa đựng
tiềm năng điện ha rất lớn. Khi cc
điện cực kim loại Lithium được
sử dụng, chng tạo ra mật độ năng
lượng (lưu trữ năng lượng cho
mỗi đơn vị thể tch) cao hơn so
với pin truyền thống, cho php tạo ra những
thế hệ pin nhỏ, gọn nhưng lại c dung
lượng điện năng cao. Giải Nobel về ha học 2019
đ được trao cho ba nh khoa học: John B
Goodenough, M. Stanley Whmitham v Akira Yoshino v những nghin
cứu pht triển pin Lithium-ion. Sự ra đời
của loại pin ny đ tạo nn một cuộc
cch mạng trong việc lưu trữ năng lượng,
tạo tiền đề cho sự pht triển cng
nghệ từ điện thoại di động, xe
điện, cc thiết bị số mở ra
tiềm năng về một x hội khng dng nhin
liệu ha thạch, gp phần giảm thiểu
những tc động của biến đổi kh
hậu ton cầu. Những đng gp ny của cc
nh khoa học dường như đang lm cho cả
thế giới ngy nay chạy bằng pin. Cc nh khoa
học mới đy đ thiết kế ra một
pin Lithium - Ion c khả năng sạc với nhiệt
độ cao để đẩy tốc độ
phản ứng, song vẫn duy tr nhiệt độ
thấp ngoi thời gian sạc. Với
khả năng ny, pin đ c thể sạc t
điện chỉ trong 10 pht, gip xe hơi chạy
được thm 200 dặm. Với quy m lớn hơn,
thiết kế ny sẽ gip giải quyết vấn
đề thiếu năng lượng của cc phương
tiện chạy bằng điện, gip những phương
tiện ny c thể di chuyển lin tục m khng
cần dừng lại giữa chừng. Nghin cứu
về thiết kế pin mới ny đ được
pht hnh vo ngy 30/10/2019 bởi cc nh nghin cứu
tại Đại học Pennsylvania trn tạp ch
Joule. Năm 2017, LG Chem quyết định đầu tư
hơn 1 tỷ euro nhằm tăng cng suất sản
xuất pin Lithium-Ion dnh cho phương tiện
chạy bằng điện tại nh my của hng
ở Wroclaw, miền Ty Nam Ba Lan. Hiện tại, LG Chem c 5 nh my sản
xuất pin tại Hn Quốc, Trung Quốc, Mỹ v Ba Lan. Cng ty ny
cho biết đang thực hiện kế hoạch tăng
cng suất sản xuất pin ln 100 gigawatt (GW) giờ
vo cuối năm nay, cung cấp cho khoảng 1.7
triệu xe hơi điện. LG Chem l nh cung cấp
pin chnh cho xe điện của cc hng GM, Ford, Renault,
Volvo, Audi, Volkswagen v Daimler, cũng như hng sản
xuất xe hơi lớn nhất Hn Quốc Hyundai Motor
v cng ty con Kia Motors. Cơ sở sản xuất
tại Chu u sẽ gip khch hng của LG Chem khng
phải chờ đợi lu để lấy hng.
Hiện tại, LG Chem đang cung cấp pin cho tất
cả cc nh sản xuất xe hơi lớn như GM,
Ford, Renault, Volvo, Audi, Volkswagen v Daimler, cũng như hng
sản xuất xe hơi lớn nhất Hn Quốc
Hyundai Motor v cng ty con Kia Motors.
Tesla Model S
standard 100kWh battery pack Vấn
đề sạt điện: Sạc một chiếc xe điện
c thể được thực hiện tại
nhiều trạm sạc, những trạm sạc ny c
thể được lắp đặt ở cả
nh v khu vực cng cộng. Kịch bản McKinsey
đặt ra cho xe hơi điện l giả
thuyết rằng xấp xỉ 120 triệu xe hơi
điện sẽ chạy trn đường vo 2030
ở Trung Quốc, Lin minh Chu u v Mỹ. Kịch
bản tch cực hơn c thể l số xe sẽ
tăng gấp đi. Đi cng với cc cấp
độ khc biệt trong lựa chọn xe điện
giữa cc vng miền, vấn đề cơ sở
vật chất sẽ khiến yu cầu cho cc
trạm sạc mang tnh địa phương ha cao hơn.
Khc với xe hơi động cơ đốt trong
truyền thống, đặc trưng l chỉ c
thể nạp nhin liệu ở cc trạm xăng,
xe hơi điện c thể sạc lại ở
nhiều địa điểm với nhiều cch
thức. M hnh của McKinsey phn tch 4 trường
hợp sạc, đều giả định cắm
sạc từ nguồn điện: ở nh, nơi lm
việc, nơi cng cộng v trn đường cao
tốc khi di chuyển đường di. Những trường
hợp sử dụng v những cng nghệ sạc
khc vẫn đang xuất hiện. Chẳng hạn,
sạc khng dy hay sạc từ đn đường,
c tiềm năng tồn tại, nhưng khng
được tnh trong phn tch ny. Trong kịch bản lấy sạc ở nh
l trung tm, xấp xỉ 75-80% chủ xe điện
ở Mỹ v EU phải tiếp cận được
với việc sạc ở nh, tức l phải cung
cấp được tới 75% nhu cầu năng lượng
của họ trong 2020. Tỷ lệ đng gp cao
của cc biệt thự ở cc bang c tỷ
lệ xe điện cao sẽ đảm bảo
được yu cầu ny, đặc biệt l
ở California v cc bang vng ty bắc Thi Bnh Dương.
Trung Quốc c tỷ lệ tham gia sạc ở nh
thấp hơn nhiều bởi c t căn hộ ring
biệt hơn. Ngay cả khi cn nhắc đến
giải php thay thế l lấy sạc nơi cng
cộng lm trung tm, tầm quan trọng của
việc sạc ở nh sẽ vẫn ph hợp hơn
tại Mỹ. Vấn
đề tiếp theo ngoi địa điểm
sạc l loại cng nghệ sạc. Ba loại
hạ tầng sạc xe hơi điện chnh đang
tồn tại l:
Sạc
xoay chiều (AC): hay
cn gọi l Level 1 hoặc Level 2. Ở hệ
thống ny, một bộ chuyển điện trong t
chuyển nguồn điện xoay chiều sang điện
một chiều (DC), sau đ sạc pin ở cả
Level 1 (tương đương với một ổ
điện gia dụng 120V) hoặc Level 2 (240V), hoạt
động ở mức năng lượng khoảng
20 kW.
Sạc
một chiều (DC): hay
cn gọi l Level 3 hoặc sạc nhanh một
chiều. Hệ thống sạc ny chuyển nguồn
AC từ lưới điện sang DC trước khi
nạp vo xe v sạc pin m khng cần đến
bộ chuyển điện, hoạt động ở
mức năng lượng từ 25 đến hơn
350 KW.
Sạc
khng dy: Hệ thống ny sử
dụng sng điện từ để sạc pin. Thường
c một tấm sạc kết nối với ổ
cắm điện trn tường v một tấm
gắn vo phương tiện. Cc cng nghệ
hiện tại tương đương với cc
nguồn sạc Level 2 v c thể cung cấp năng lượng
ln tới 11 KW.
Trạm sạt Supercharger của Tesla Cng suất của bộ sạc quyết
định tốc độ sạc nhanh hay chậm.
Nguồn sạc xoay chiều Level 1 v Level 2 thch
hợp nhất cho gia đnh v nơi lm việc
bởi khoảng thời gian đỗ xe hơi di v
chi ph thấp hơn: một bộ sạc Level 2 cơ
bản cho một căn hộ c thể c gi cỡ
500 USD. Nguồn sạc nhanh một chiều thch
hợp nhất trong cc trường hợp thời
gian cấp bch, chẳng hạn trn cao tốc v khi
sạc nhanh nơi cng cộng. Nguồn điện
xoay chiều cơ bản Level 1 v 2 sẽ tiếp
tục giữ thế thống trị p đảo cng
nghệ sạc tới 2030, cung cấp từ 60 đến
80% năng lượng tiu thụ. Hầu hết qu
trnh sạc sẽ diễn ra ở nh, cng sở, v
qua cc trạm sạc chậm cng cộng. Sạc nhanh
một chiều dường như đng vai tr
lớn hơn ở Trung Quốc, yu cầu nhiều cơ
sở hạ tầng sạc cng cộng hơn. Dựa
trn cc thng tin sơ lược v cng nghệ
hiện c, ngnh cng nghiệp xe hơi điện c
thể cần tới khoảng 40 triệu bộ
sạc trn khắp Trung Quốc, chu u v Mỹ, tương
ứng với vốn đầu tư cơ bản tch
luỹ khoảng 50 tỷ USD cho tới năm 2030. Tnh
ring Mỹ sẽ cần 13 triệu bộ sạc tch
lũy v xấp xỉ 11 tỷ USD đầu tư
tới 2030. Lin minh chu u cần 15 triệu bộ
sạc tch lũy v khoảng 17 tỷ USD đầu tư
trong cng thời kỳ. Tại Trung Quốc, con số
ny l 14 triệu bộ sạc tch lũy v 19 tỷ
USD đầu tư. Những lo lắng về việc
sạc pin vẫn l một vấn đề lớn,
với 6/10 người được khảo st cho
biết đ c thể l l do khiến họ khng
muốn mua hoặc khng chắc chắn về việc
mua xe điện. 57% cho biết họ nghĩ rằng
xe điện khng thch hợp cho việc di chuyển
đường di. Việc đặt trạm sạc vẫn cn
hạn chế, đặc biệt l ở cc quốc
gia đang pht triển, nhưng cc cng ty như
ChargePoint, EVgo v Electrify America c kế hoạch đầu
tư hng tỷ USD trong thập kỷ tới để
giải quyết vấn đề đ. Trung tm dữ liệu nhin
liệu thay thế Mỹ (AFDC) cho biết, hiện Tesla
c 929 trạm sạc Supercharger khắp nước
Mỹ, nhưng l nhờ hng t điện đ xy
dựng v pht triển hệ thống từ cch
đy 8 năm. Việc sạc xe hơi điện
của thế hệ xe tiếp theo sẽ chỉ
tốn thời gian tương đương với
việc đổ xăng. Một nhm cc cng ty
sản xuất xe hng đầu thế giới, bao
gồm cả BMW của Đức, cả Porsche v
Siemens tuyn bố họ tạo ra được cng
nghệ cho php sạc xe điện siu nhanh. Họ cng
bố một trạm sạc 450 KW, chỉ tốn 3 pht
để xe đi thm được 100 km nữa.
Việc sạc đầy bnh điện chỉ
tốn c 15 pht.
Hệ thống trạm sạt
điện xuyn bang tại Hoa Kỳ Cuối năm 2019, hng Tesla, phối
hợp với cc khoa học gia của trường
đại học Dalhousie của Gia N Đại đ
nộp cầu chứng pht minh về một loại
Lithium - Ion mới với tuổi thọ 1 triệu
dặm. Điều ny trng hợp với tuyn bố
của ng Chủ tịch Tesla Elon Musk về hứa
hẹn hệ thống sạc 1 triệu dặm cho
những xe Tesla sản xuất từ 2020. Cho đến
nay, hệ thống sạc của Tesla hiện nay
chỉ đạt đến tầm xa 370 dặm
với tuổi thọ 300,000 - 500,000 dặm, tương
đương với tuổi thọ trung bnh của
một xe hơi l 11 năm với 150,000 dặm (13,500
dặm mổi năm). TRUNG QUỐC V T ĐIỆN Khng phải l ci ni của xe điện
nhưng Trung Quốc đang vươn ln mạnh
mẽ. Thị trường ny đang tiu thụ lượng
xe điện nhiều gấp 3 lần nước
Mỹ. Trung Quốc cũng đặt mục tiu tăng
3 lần tỷ lệ sử dụng xe điện sau năm
2020. Gần 1.3 triệu xe điện đ được
bn ra tại Trung Quốc trong năm 2018. Con số ny
tăng 62% so với 2017 v dự tnh sẽ tăng trưởng
mạnh mẽ trong năm 2019. Thị trường xe
điện ton cầu đang tăng trưởng theo
cấp số nhn. Năm 2018, số xe điện
đ tăng gấp 6 lần so với năm 2013, tăng
gấp đi so với năm 2015. Sự tăng trưởng
vượt bậc ny khng thể khng nhắc đến
phần đng gp của Trung Quốc. Lượng xe
điện chiếm hơn 4% trong tổng số 28.1
triệu xe hơi được bn tại Trung
Quốc trong năm 2018. Tỷ lệ ny cao hơn
rất nhiều so với Mỹ l dưới 2%, Chu
u chỉ hơn 3%. Nhưng dường như với
chnh phủ Trung Quốc, điều ny l chưa
đủ. Thng 4 năm ngoi, chnh quyền nước
ny đ cng bố mục tiu đầy tham
vọng. Đ l nng tỷ lệ xe điện trong
nhm t chở khch thng thường ln 10% vo năm
2019. Sau đ tiếp tục tăng ln 12% vo 2020. Mục tiu trn khng khiến Trung Quốc
l quốc gia c tỉ lệ xe điện/ đầu
người cao nhất thế giới. Tuy nhin,
chứng tỏ cho thế giới biết rằng
họ vẫn l thị trường quan trọng.
Muốn lớn mạnh, cc nh sản xuất t
thế giới khng thể bỏ qua nơi ny.
Tỷ lệ sử dụng t điện
của Trung Quốc - Lin u - Hoa Kỳ Về l do tại sao Tesla quyết định
xm nập vo thị trường Trung Quốc th
kể từ năm 2015, Trung Quốc vẫn lun
giữ vững vị tr thị trường xe điện
lớn nhất thế giới. Năm 2016, Tesla ghi
nhận doanh số bn hng ở Trung Quốc tăng
gấp ba lần, ln mức 1 tỷ USD. Một năm
sau đ, doanh số tiếp tục tăng gấp
đi, đạt 2 tỷ USD trong năm 2017.
Tuy nhin, giống như cc nh
sản xuất t khc, hiềm khch thương
mại giữa Mỹ v Trung Quốc lun l ro
cản lớn cho việc bn xe hơi tại đy.
Bị đnh thuế nhập khẩu nặng, một
chiếc Model S của Tesla c gi 80,000 USD tại Mỹ
sẽ được bn với gi khoảng 140,000 USD
tại thị trường Trung Quốc lc bấy
giờ. Cch duy nhất để giải quyết
vấn đề ny l sản xuất tại Trung
Quốc, cho chnh người tiu dng tại đy
với qui m lớn với sự nhượng bộ
của chnh quyền Trung Quốc.
Sau bốn năm ln kế hoạch, nh my
trị gi 5 tỷ USD của Tesla cuối cng cũng
được khởi cng vo ngy 7/1/2019 tại
thị trường t lớn nhất thế
giới - Trung Quốc. Sự kiện ny đnh
dấu một hnh trnh mới với Tesla trong bối
cảnh nền kinh tế Trung Quốc đang c
dấu hiệu đi xuống. Tờ Tn Hoa X đưa
tin, Tesla chỉ mất 168 ngy lm việc (khoảng 6
thng) từ khu xin giấy php đến nối
điện cho nh my mới toanh ny. "Tesla thực
hiện kh nhanh, kể cả khi so snh với thng
lệ của Trung Quốc", ng Ivan Su, một nh phn
tch tại Morningstar Inc., cảm thn.
CEO Elon Musk c nhiều l do để lm một
cuộc mạo hiểm tại Trung Quốc. Tesla
được chnh phủ Trung Quốc miễn
thuế gi trị gia tăng 10% đối với xe hơi.
Thng thường, chỉ xe điện do cc cng ty
Trung Quốc sản xuất mới được
miễn thuế. Đồng
thời, với việc ton quyền sở hữu nh
my tại Trung Quốc, Tesla cũng khng cần chia
sẻ lợi nhuận v cng nghệ với cc đối
tc Trung Quốc điều khc với cc hng xe nước
ngoi phải thnh lập một lin doanh nội địa
tại Trung Quốc. Xy dựng siu nh my Gigafactory
cho php Tesla giảm chi ph vận chuyển hng ha v
trnh thuế nhập khẩu. Gi khởi điểm
của xe sedan do Tesla sản xuất tại Trung
Quốc v chỉ bn trong phạm vi thị trường
ny l 328,000 nhn dn tệ (tương đương
46,000 USD). Hiện nh my Tesla Thượng Hải c
năng suất 3,000 chiếc/tuần, tương
đương khoảng 150,000 chiếc/năm. Tnh
đến cuối năm 2021, khi nh my đi vo
hoạt động hon ton, Elon Musk dự kiến cơ
sở ny sẽ sản xuất 500,000 xe/năm. Thị
phần xe điện tại Trung Quốc cũng
lớn hơn nhiều so với cc quốc gia cng qui
m. Hiện tỷ lệ xe chạy bằng pin tại
đất nước ny chiếm 4.7% tổng số
xe được bn, trong khi con số ny ở Mỹ
chỉ c 1.7%. Chnh quyền Bắc Kinh đ đặt
mục tiu đến năm 2025, xe điện sẽ
chiếm 25% tổng số xe được bn với
Tesla c khả năng l người dẫn đầu.
Điều cần để l theo Fortune Securities
dự bo, p lực sẽ đ nặng ln những
tn tuổi như BYD, hng xe hơi điện lớn
nhất Trung Quốc. Doanh nghiệp ny dự kiến
ra mắt xe điện từ năm sau với tn
gọi "Han", với gi khoảng 300,000 nhn dn
tệ (khoảng 43,000 USD) thấp hơn Model 3
tại Trung Quốc của Tesla 16%.
Nh my Gigafactory của Tesla tại Thượng
Hải XE HƠI ĐIỆN CỦA
VINFAST Cuộc đua thị phần t điện
tại Mỹ sẽ c sự tham gia của VinFast
của Việt Nam khi hng ny tung mẫu xe với khả
năng chạy 500 km với một lần sạc.
Khoảng 245,000 xe hơi điện bn ra tại
Mỹ chỉ chiếm gần 2% tổng dung lượng
thị trường 1.7 triệu xe năm 2019. CNBC trch dẫn
dự đon của chuyn gia rằng thị trường
Mỹ sẽ cần tới 18.7 triệu xe điện
vo năm 2030, chiếm 7% trong tổng số 259
triệu xe tại quốc gia ny. Cuộc đua sẽ
c sự tham gia của VinFast khi hng ny sắp ra
mắt mẫu xe hơi điện đầu tin,
dự kiến di chuyển được 500 km sau
mỗi lần sạc đầy. Chuyn trang về xe
điện v năng lượng mới CleanTechnica
nhận định, VinFast đang đầu tư
lớn vo xe điện, xu hướng giao thng
của tương lai. Hng ny đ thu Pininfarina
Design, studio thiết kế hng đầu của
để c những chiếc xe đẹp mắt.
"Lịch sử hng xe ny cho thấy, từ khi cng
bố dự n, đến kế hoạch thần
tốc xy dựng nh my v những mẫu xe thương
mại đầu tin ra đời, tất cả
đ chứng minh năng lực thực sự
của VinFast", CleanTechnica nhận định. Thng 5/2020, chiếc t điện
chạy thử của VinFast được bắt
gặp trn đường phố H Nội. Theo
một số thng tin m Reuters c được,
mẫu xe ny c tầm hoạt động khoảng
500 km sau mỗi lần sạc. Trung bnh, chiếc xe c
thể đi trong 10 ngy lin tục nếu người
li sử dụng một tiếng mỗi ngy, qung
đường 50 km. Cuộc thăm d kiến 1,600
người mua xe tại Mỹ của Autolist.com chỉ
ra rằng, một chiếc xe điện c thể bn
ra cần phạm vi hoạt động từ 400 đến
480 km mỗi lần sạc. Một số nh sản
xuất lớn đ đưa ra tiu chuẩn về
phạm vi hoạt động của loại xe ny Nếu đng kế hoạch, mẫu xe
điện của VinFast dnh cho thị trường
Mỹ sẽ xuất hiện tại Los Angeles Auto Show thng
11/2020. Thời gian sản xuất đại tr dự
kiến thng 7/2021. Tờ PostToday của
Thi Lan cho rằng, mẫu xe điện của
Việt Nam c thể gy bất ngờ nếu đạt
được con số 500 km mỗi lần sạc, c
thể đn đầu nhu cầu tiu dng của người
Mỹ. Trong cuộc phỏng vấn với Bloomberg thng
12 năm ngoi, tỷ ph Phạm Nhật Vượng
tiết lộ kế hoạch xuất khẩu xe điện
sang Mỹ, nơi được đnh gi l thị
trường t bo bở nhất thế giới. ng
Vượng đ đầu tư 2 tỷ USD từ ti
sản c nhn nhằm đạt mục tiu ny.
Hiện, doanh số t chạy xăng của VinFast
đang đứng thứ 5 thị trường
Việt Nam trong qu 1/2020. CleanTechnica cho rằng, VinFast
đ sẵn sng tm kiếm một "miếng bnh
ngon" tại thị trường Mỹ. Theo di VinFast từ ngy đầu thnh
lập thương hiệu, Bruce Newton từ Motoring.au
cho rằng việc mở viện nghin cứu pin
sẽ gip hng ny tự chủ khu thiết kế v
pht triển sản phẩm. Ngoi ra, VinFast đang
hợp tc với LG Chem để nghin cứu pin cho xe
hơi c thể chạy qung đường 500 km
mỗi lần sạc. Ngy
5/4/2019, cng ty TNHH Sản xuất v Kinh doanh VinFast
(Tập đon Vingroup) v cng ty LG Chem (Tập đon
LG) đ cng bố thnh lập lin doanh đng gi v
sản xuất pin theo tiu chuẩn quốc tế.
Nằm trong khu cng nghiệp phụ trợ thuộc
tổ hợp sản xuất t, xe my điện
VinFast (Ct Hải, Hải Phng), lin doanh ny hướng
đến mục tiu trước mắt l đp
ứng nhu cầu cho cc dng sản phẩm xe điện
VinFast. Được xy dựng trn diện tch hơn
12,000 m, nh my sản xuất pin Lithium-Ion lin doanh
giữa VinFast v LG Chem l một trong những nh my
sản xuất linh kiện phụ trợ c quy m
lớn nhất tại khu tổ hợp sản xuất
t, xe my điện VinFast. Mục tiu của lin
doanh l sản xuất pin lithium-ion cho cc dng xe my
điện hiện tại v hướng tới cung
cấp cho cc t điện của VinFast trong tương
lai. Theo thỏa thuận hợp tc, VinFast chịu trch
nhiệm xy dựng nh xưởng v dy chuyền
sản xuất, tuyển dụng nhn lực, vận hnh
nh my. LG Chem tư vấn kỹ thuật nh xưởng,
thiết bị, gim st việc thực hiện, đo
tạo người lao động, chuyển giao cng
nghệ v chuyển giao thiết kế. Hiện
tại, LG Chem l một trong những cng ty đang
nắm giữ nhiều cng nghệ pin hng đầu
thế giới. Việc thnh lập nh my lin doanh
sản xuất pin với LG Chem l một bước
đi quan trọng nhằm tăng tỷ lệ nội
địa ha trong cc dng sản phẩm t, xe my
điện của VinFast, đồng thời gp
phần thc đẩy sự pht triển của ngnh
cng nghiệp phụ trợ Việt Nam. Động thi trn của VinFast được
CleanTechnica nhận định kh giống với
General Motors. Mới đy, GM cũng kết hợp
với LG Chem để sản xuất pin Ultium EV
mới cho dng xe điện. Năm 2015, hai hng ny
từng hợp tc pht triển mẫu Chevrolet Bolt. Xe
điện đ chứng minh được những
lợi thế nhất định so với dng xe dng
động cơ xăng, dầu truyền thống.
Những mẫu xe điện mới c mức gi
hợp l, di chuyển trong qung đường di hơn
... được dự đon sẽ chinh phục tốt
người tiu dng trong tương lai. Vinfast chưa
tiết lộ gi xe hơi điện bn tại
Mỹ. Hiện nay, gi xe hơi điện của Tesla
tại Trung Quốc v xe loại Han của Trung
Quốc bn với gi 46,000 v 43,000 USD.
Xe hơi điện cỡ nhỏ
của Vinfast với thiết kế từ Pininfarina
Design Ngoi ra, Vinfast cũng cần
để đến dng xe hơi điện cực nhỏ như lớp Wuling Hongguang Mini
EV, cng ty lin doanh giữa tập đon General Motors (GM), SAIC (hay cn gọi l Shanghai Auto) v Wuling Automotive
của Trung Quốc xuất hiện tại Trung
Quốc ngy 22/7/2020 c gi bn 28,800 nhn dn tệ, tương
đương 4,164 USD (khoảng 96.6 triệu đồng
VN). Dng xe ny trong tương lai sẽ thay thế cc
xe gắn my đang trn ngập tại Việt Nam.
Xe Wuling Hongguang Mini EV của
Trung Quốc Một loại xe hơi điện
4 cửa khc của Trung Quốc c tn Yogomo 330 do chuyn
trang Commons đăng tải kh thu ht khi ngoại hnh
xe rất giống Kia Morning. Xe được trnh
lng tại triển lm t Sơn Đng tổ
chức tại thnh phố Tế Nam, Trung Quốc
giữa thng 2/2020. Gi cả từ 100 đến 132
triệu đồng (4,308 5,739 USD).
Xe Yogomo 330 của Trung Quốc Cũng trong nỗ lực gp phần xy dựng nền giao thng cng
cộng văn minh, hiện đại, giảm
nhiễm khng kh v tiếng ồn cho cc đ
thị lớn của Việt Nam. Ngy 2/5, Tập đon
Vingroup cng bố thnh lập Cng ty TNHH Dịch vụ
Vận tải VinBus, chnh thức tham gia lĩnh vực
vận tải hnh khch. VinBus vận hnh theo m hnh
phi lợi nhuận, nhằm với vốn điều
lệ 1,000 tỷ đồng, dự kiến VinBus cung
cấp dịch vụ vận tải từ thng 3/2020,
bắt đầu tại 5 thnh phố lớn l H
Nội, Hải Phng, Đ Nẵng, TP.HCM v Cần Thơ. VinBus
sẽ sử dụng 100% xe but điện. Trước
mắt, cng ty sẽ đưa vo vận hnh 3,000 xe
but điện do hng xe VinFast sản xuất. Đối
tc cung cấp cng nghệ v linh kiện để
sản xuất xe but điện cho VinFast l Siemens (Đức).
Để tăng cường tỷ lệ
nội địa ha cho ngnh xe hơi Việt Nam, cng ty Cổ phần Đầu tư Khu cng nghiệp
Vinhomes (thuộc Tập đon Vingroup) đề
xuất đầu tư một tổ hợp cng
nghiệp sản xuất phụ tng, bộ phận
phụ trợ cho xe t, xe c động cơ khc
tại địa bn TP. Mng Ci, Quảng Ninh. Dự
n c diện tch gần 200 ha, tổng mức đầu
tư trn 3,400 tỷ đồng (148 triệu USD).
Xe bus điện Vinfast Trong
cng lnh vực, Daimler đ k kết với THACO
trong việc lắp rp v phn phối xe but thương
hiệu Mercedes-Benz tại Việt Nam. Đy l mẫu
xe được Trung tm R&D THACO Bus thiết kế
hon ton mới, mang thương hiệu THACO với
tỷ lệ nội địa ha đạt trn 45%,
sử dụng động cơ đạt tiu
chuẩn kh thải Euro 5, tiết kiệm nhin
liệu v thn thiện với mi trường. Đặc
biệt, phần ngoại thất xe (bao gồm thn
vỏ, khung xe, linh kiện cơ kh, linh kiện
composite) v phần nội thất (hệ thống
chiếu sng, ghế, dy điện, knh, linh kiện
nhựa) được thiết kế v sản
xuất tại Chu Lai - Tam Kỳ, gia tăng hm lượng
nội địa ha, hm lượng cng nghệ cho
sản phẩm xe bus THACO v bảo đảm đạt
tiu chuẩn chất lượng quốc tế. 15
chiếc xe bus mang thương hiệu Việt Nam
lần đầu tin được xuất khẩu
sang Philippines; đồng thời THACO cũng xuất l
linh kiện phụ tng t sang Hn Quốc v Nhật
Bản.
Xe
bus THACO KẾT LUẬN Xe hơi điện sẽ l bước
"chuyển mnh" to lớn trong ngnh sản
xuất xe hơi. Trước đy, xe điện
chưa bao giờ l phương n ưu tin của cc
nh sản xuất khi tnh đến phương n
bảo vệ mi trường. Dự kiến, với
chỉ trong vng 5 năm tới, những chiếc xe
điện chạy bằng pin sẽ cạnh tranh
với những chiếc xe thng thường về
cả gi cả v hiệu suất. Những khiếm
khuyết về phạm vi li xe v thời gian sạc
pin sẽ từ từ được giải quyết
v thế giới sẽ được sống trong mi
trường trong lnh hơn.
Trung Quốc c 5 trong 10 cng ty xe hơi
điện lớn nhất thế giới C kh nhiều lnh vực về
nng nghiệp v cng nghiệp m Trung Quốc đang vượt
qua Hoa Kỳ trong đ xe hơi điện để
giảm bớt nhiễm mi trường l một v
dụ. Sự gp mặt của Tesla tại Trung
Quốc d lm tăng cạnh tranh trong thị trường
xe điện Trung Quốc, hng xe Mỹ ny cũng c
thể gip ch cho cc doanh nghiệp nội địa.
Cc nh sản xuất Trung Quốc như NIO v Xpeng c
thể tận dụng cuộc chiến tại thị
trường ny để lm bệ phng quảng b
thương hiệu ra ngoi nước. Hy vọng
sự hiện diện của Tesla tại Trung Quốc
sẽ l một tiền đề gip giảm căng
thẳng thương mại Mỹ-Trung. THAM KHẢO 1)
t điện - Bch khoa ton thư mở wikipedia 2)
Tesla Model S - from Wikipedia, the
free encyclopedia 3)
How Tesla builds Electric Cars Tesla Motors Part
1 & 2 4)
Tesla Model S Gigafactory This is Elon Musk s key
to Teslas future. 5)
Bi viết Tương lai t điện của
Vinfast đăng trn
mạng VNE ngy 30/5/2020. 6)
Bi viết LG Chem đầu tư 387 triệu đ
để mở rộng sản xuất pin xe t
điện tại nh my ở Ba Lan đăng trn mạng VNE ngy 30/5/2020. 7)
Bi viết Mua hay thu một
chiếc xe điện trong năm 2020 đăng trn mạng Người Việt Online ngy 25/9/2020. 8)
Bi viết Trạm sạc trở ngại lớn
cho tương lai t điện
đăng trn
mạng VNE ngy 14/10/2019. 9)
Bi viết B kp Trung Quốc chiếm ngi đầu
sản xuất pin xe điện đăng trn
mạng Bộ Giao Thng Vận Tải ngy 23/5/2019. 10)Bi viết Xe but điện của VinFast
sẽ hoạt động từ 2020 tại Việt
Nam đăng trn mạng Bộ
Giao Thng Vận Tải ngy 2/5/2019. 11)Bi viết THACO lắp rp xe but Mercedes-Benz
tại Việt Nam, 'thu tm' mảng xe thương
mại đăng trn mạng Tr
Thức Trẻ ngy 18/6/2020. 12)Bi viết Tesla
hứa bn xe hơi điện gi $25,000 sau 3 năm
nữa đăng trn
mạng Người Việt Online ngy 23/9/2020. *****
|