|
Tối thứ ba tuần trước, sau khi gửi ư
kiến về Lá Diêu Bông vào Diển Đàn, tôi
đi ngủ rất ngon đến hơn 6 giờ sang,
dậy đi tắm và sửa soạn đi làm,
cảm thấy thoải mái b́nh thường, không có
triệu chứng ǵ khác lạ. Khoảng 7 giờ hơn,
khi với tay tắt ngọn đèn trên đầu
tủ (hơi cao), tôi bỗng thấy mặt nóng
bừng, mồ hôi toát ra, hai cánh tay ră rời như
vừa khiêng vác vật nặng quá sức. Khi đó,
tôi hơi nghi là bị stroke (đứt hoặc
nghẽn mạch máu dẫn vào óc), liền lấy máy
đo huyết áp, thấy rất cao, khoảng 180/100. Tôi
vội lấy 2 viên thuốc chống cao máu uống
liền một lúc. (Tiếc rằng nhà không có
sẵn aspirin). Ngay sau đó, tôi xuống cầu thang th́
bắt đầu thấy tức ngực, đau
khoảng giữa lồng ngực, nửa như đau
bao tử (xót bao tử khi đói), nửa như
bị ai đấm vào chấn thủy. Nh́n vào gương,
cười, nói, dơ tay lên xuống th́ không thấy
có ǵ biến đổi hay khó khăn, không nhức
đầu chóng mặt, hát thử vài câu vẫn
thấy dở như thường, nghĩa là không có
những triệu chứng của stroke. Tôi liền nghĩ
ngay đến heart attack (cơn đau tim), chứ không
phải stroke. Không chần chờ nữa, tôi gọi
số cấp cứu 911 ngay. Lúc đó vào khoảng 7
giờ 20, chỉ chừng 10 phút sau khi tôi nhận
thấy triệu chứng khó chịu đầu tiên.
Qua điện thoại, nhân viên cấp cứu bảo
tôi ngồi hoặc nằm ở tư thế nào
thấy thoải mái nhất, nhờ người nhà
lấy tất cả những thứ thuốc tôi đang
uống để sẵn, và để ngỏ cửa
vào nhà. Khi đó tôi vẫn tỉnh táo, đọc tên
từng loại thuốc và liều lượng đang
uống cho họ, nhưng rất khó thở và hai cánh
tay rất mỏi. Vẫn không thấy nhức đầu
và không nói líu lưỡi (không phải stroke).
Chừng 5 phút sau, xe cấp cứu tới. Người
paramedic (chuyên viên cấp cứu) cho tôi nhai ngay
chừng 5 hay 6 viên baby aspirin (loại 81 mg), nhai rồi
nuốt trửng chứ không chiêu với nước
để cho thuốc thấm theo nước miếng
vào các mạch máu nhỏ dưới lưỡi,
mục đích là làm cho máu loăng ra. Đồng
thời họ xịt Nitroglycerin lỏng vào dưới
lưỡi tôi ba lần, mỗi lần cách nhau
chừng 5 phút, để cho các
mạch máu giăn nở (không được dùng quá 3
lần, kẻo sự giăn nở mạch máu quá đáng,
có thể gây stroke). Tôi thấy bớt tức
ngực, thở dễ hơn, nhưng hai cánh tay
vẫn ră rời. Trái lại, đầu óc tỉnh táo,
không nhức đầu, và chân đi vẫn vững vàng
(không stroke).
Chừng 5 phút sau, xe cứu thương tới. Tôi
đă cảm thấy dễ thở hơn và có
thể tự đi ra trèo lên băng-ca cấp cứu.
Trên đường vào vào bệnh viện, tôi để
ư thấy xe không hụ c̣i - có nghĩa là không có ǵ
khẩn cấp lắm. Trên xe, người paramedic
hỏi chuyện tôi liên tục, mục đích là coi
tôi có tỉnh táo, có bị stroke khiến nói ngọng
không. Có người vừa bị heart attack vừa
bị stroke, rất nguy hiểm.
Khoảng 15 phút sau đến bệnh viện, họ
đưa tôi vào khu cấp cứu, có bác sĩ chăm
sóc ngay lập tức. Họ tiếp "nước
biển" ḥa thuốc làm loăng máu và làm tan máu
đông (blood clots), morphine làm bớt đau, chụp
quang tuyến X lồng ngực để t́m dấu
vết sưng phổi nếu có (pneumonia), đo tâm
động đồ (EKG). Đồng thời họ
cho thử máu để t́m chỉ số enzyme định
bệnh tim. Khi tim bị thiếu máu, tim sẽ tiết
ra loại enzyme này. Nếu chỉ số enzyme cao
tức là bệnh nhân đă bị heart attack. Lần
đầu, có lẽ v́ thử nghiệm quá sớm, nên
chỉ số không cao. Họ chờ 2 tiếng sau
thử lại, th́ mới rơ ràng là bị heart attack. V́
nhịp tim của tôi đập không quá nguy cấp, nên
bác sĩ không mổ ngay. Trong thời gian đó, tuy
vẫn nằm ở khu cấp cứu, nhưng tôi
rất tỉnh táo, bớt đau ngực và tay, và c̣n
có thể lấy smart phone ra trả lời ngắn
gọn một hai emails.
Lạ một điều là tâm động đồ
làm mấy lần đều không có dấu hiệu
heart attack rơ ràng. Sau này bác sĩ giải thích rằng
bắp thịt tim tôi chưa bị hư hại và c̣n
hoạt động mạnh dù bị attacked, có lẽ
nhờ vào việc tôi bơi lội thường xuyên
(tôi thường bơi 40 đến 60 chiều dài
hồ bơi trong một giờ, một hai lần
mỗi tuần - nhưng từ sáu tháng nay bận
nhiều việc quá nên chuồn, không bơi, không
tập thể dục ǵ hết!).
Khoảng 3 giờ chiều th́ bác sĩ chuyên khoa tim
quyết định làm phẫu thuật thông mạch
máu tim (angioplasty). Theo kỹ thuật này, bác sĩ
cắt một lỗ rất nhỏ ở mạch máu
gần háng hay cổ tay - trường hợp của tôi
bác sĩ cắt ở cổ tay - rồi luồn
một camera cực nhỏ ở đầu một
catheter (ống mềm rất mảnh) đưa vào
đến động mạch tim. Camera sẽ chiếu
lên màn ảnh computer lớn như TV cỡ 60"
để cho thấy chỗ bị tắc nghẽn. Khi
đó tôi vẫn tỉnh, chỉ hơi mơ mơ
buồn ngủ do được chích thuốc an
thần, không làm mê hoàn toàn, và không cảm thấy
đau đớn ǵ hết. Khi t́m ra chổ mạch máu
nghẽn, bác sĩ sẽ "bắn" cho cục máu
đông (blood clot) tan ra, rồi đẩy một
"bong bóng" (balloon) vào chỗ đó, xong
bơm cho bong bóng căng lên, làm phồng khúc mạch
máu nghẹt khiến cho máu
thông dễ dàng, trước khi x́ hơi bong bóng, c̣n
để lại một "giàn lưới"
(stent) h́nh ống, nằm lót bên trong nhằm căng khúc
mạch máu đó ra. Lưới sẽ nằm vĩnh
viễn trong mạch máu tim, nên bệnh nhân sẽ
phải uống thuốc làm loăng máu dài dài, nếu không,
máu đông có thể kẹt vào đó làm heart attack
nữa!
Cuộc giải phẫu, ban đầu dự tính
chừng 45 phút, đúng hai giờ mới xong! Mà
vẫn c̣n hai mạch máu nữa chưa được
thông, nên vài tuần nữa tôi sẽ phải vào
bệnh viện làm tiếp. Tuy nhiên, lần sau sẽ
dễ dàng hơn nhiều, có thể làm xong trong ngày,
trừ khi tôi để cho bị heart attack nữa. Sau
khi mạch máu tim được thông, tôi cảm
thấy dễ chịu ngay lập tức. Hai cánh tay
hết mỏi ră rời, ngực hết tức,
nhịp thở gần b́nh thường trở
lại.
Bác sĩ đă mổ từ mạch máu ở cổ
tay tôi, luồn vào tim, nên tôi mau hồi phục hơn
là mổ từ dưới háng. Sau ba ngày, mở băng
ra, cổ tay tôi chỉ c̣n vết đóng vảy
cỡ như bị con kiến lửa cắn rồi ḿnh
găi ra mà thôi! Tuy nhiên, dọc theo cánh tay có vết
bầm phía bên trong, chắc là do đường
ống luồn qua gây nên.
Không đau đớn ǵ cả. Tim không có cảm giác
ǵ mới lạ, vẫn yêu, thương, hờn,
giận... như thường! Đặc biệt là
sau khi được thông mạch máu tim, huyết áp
của tôi xuống và nằm ở mức rất
tốt, rất ổn định. Bác sĩ giải thích
là do mạch máu được thông nên tim đỡ
phải làm việc nhiều, không cần bơm máu
mạnh như trước nữa, nên áp suất nén vào
thành mạch máu cũng giảm đi. Thật là
một công đôi việc!
Qua tai biến này, tôi rút ra được vài kinh
nghiệm quư báu như sau, xin được chia
sẻ cùng Diễn Đàn:
Thứ nhất, B̀NH TĨNH
MÀ RUN! Đúng vậy, ai mà không run khi nghĩ đùng
một cái
ḿnh đang bị một trong hai chứng bệnh
giết người nhiều nhất và nhanh chóng
nhất: Heart attack đứng đầu, stroke thứ
ba, chỉ sau ung thư. Nhưng phải thật b́nh tĩnh
và tỉnh táo để không lăng phí từng giây phút
và làm bệnh thêm trầm trọng.
Thứ hai, NGƯNG MỌI
HOẠT ĐỘNG VÀ ĐỂ Ư NGAY KHI CÓ TRIỆU
CHỨNG LẠ THỨ NHẤT (trường hợp tôi
là toát mồ hôi dù buổi sáng khá lạnh). Nếu
đang lái xe, cần phải t́m chỗ an toàn đậu
lại ngay. Chú ư: Nếu có cell phone, luôn luôn mang bên ḿnh,
không để trong cặp hay giỏ đàng sau cóp xe.
Thứ ba: GỌI CẤP
CỨU NGAY KHI CÓ NHIỀU HƠN MỘT TRIỆU
CHỨNG LẠ của stroke hay heart attack (thí dụ: cánh
tay mỏi ră, tức ngực, ngay sau khi toát mồ hôi).
Ở Mỹ: Không nên nhờ người nhà chở vô
nhà thương, mà phải gọi 911. Lư do: bệnh
viện có bổn phận phải cấp cứu ngay
lập tức khi tiếp nhận một bệnh nhân
do 911 đưa tới. Người paramedic đưa ḿnh
tới phải chờ cho đến khi thấy ḿnh
được chăm sóc bởi bác sĩ, rồi
mới đi được. Nếu ḿnh tự tới
xin cấp cứu, trừ khi bị thương máu me
đầm đ́a như bị đụng xe, c̣n không
sẽ phải làm nhiều thủ tục và chờ
đợi trước khi được cấp
cứu. Nếu bị stroke hay heart attack mà mất
chừng 15 phút là nguy lắm rồi.
Thứ tư: Cố
gắng PHÂN BIỆT CÁC TRIỆU CHỨNG GIỮA STROKE
VÀ HEART ATTACK. Khi chuyên viên cấp cứu đến nhà,
cố gắng trả lời rơ ràng sao cho họ có
thể hướng sự cấp cứu về một
loại tai biến: Stroke hay Heart Attack. Lư do: những giây
phút cấp cứu đầu tiên là cực kỳ quan
trọng. Nếu không phải stroke v́ máu nghẽn, mà
v́ đứt mạch máu, nhức đầu mạnh,
mạch máu chính trên đầu bị bể, mà nhân
viên cấp cứu cho thêm aspirin làm loăng máu,
nitroglycerin làm giăn mạch... th́ tiêu luôn tại
chỗ! Theo các bác sĩ, khi thiếu máu vào nuôi,
tế bào óc sẽ chết mau hơn tế bào tim
nhiều. Do đó, nếu nhân viên cấp cứu tin là
bệnh nhân bị stroke do đứt, bể mạch máu
th́ nhiều phần là họ sẽ lo chở bệnh
nhân vào bệnh viện thật sớm (bây giờ
ở Mỹ và các nước tiên tiến có thuốc
chích có thể hồi phục stroke, nếu được
chích trong ṿng một, hai giờ kể từ khi có
triệu chứng đầu tiên, càng sớm càng
tốt.) Nếu tin là heart attack th́ họ sẽ
thử làm cho máu loăng và mạch nở tại
chỗ, mất chừng 10 phút trước khi họ
chở đi. Mười phút phù du đầu tiên
đó quư giá bằng 10 năm hay có thể bằng
cả quăng đời c̣n lại!
Thứ
năm: Trong bệnh viện, cần TỈNH TÁO
(khi c̣n có thể), NÓI CHUYỆN NH̀ỀU với y tá,
bác sĩ (không hiểu th́ yêu cầu người thông
dịch). Đặt câu hỏi mỗi khi nhân viên y
tế làm bất cứ thủ thuật nào trên cơ
thể ḿnh. Thí dụ: Chích thuốc này làm ǵ?
Tại sao cần chụp X-ray ngực hai lần trong ṿng
vài giờ khi t́nh trạng không có ǵ thay đổi? -
Nhờ hỏi mà tôi tránh được 1 lần X-ray
vô ích do lỗi của y tá, người ca trước
đă làm, người ca sau lại định làm
nữa!
Thứ sáu: Khi đă lên bàn
phẫu thuật mà không bị đánh thuốc mê th́
hăy quên hết mọi sự, mà chỉ NGHĨ VỀ
CHUYỆN VUI, như chuyện trên Diễn Đàn THTĐ,
mặc kệ họ làm ǵ th́ làm! Chẳng có ǵ
phải lo lắng nữa!
Vài hàng chia sẻ cùng thầy cô và anh chị em.
Kính chúc thầy cô và thân chúc ACE không ai đau
ốm, mà có đau ốm (con người ai tránh
được?) th́ cũng sẽ mau lành.
Kính mến,
Nguyễn Hưng (K7)
|