Thiết
hạm tranh hùng
Sean Bảo |
Thời Nội Chiến,
người Mỹ chứng kiến cuộc cách
mạng công nghiệp với điện tín, xe
lửa… Song hành là sự phát triển và ứng
dụng của khoa học làm thay đổi bộ
mặt chiến tranh, nhất là hải quân. Sắt thép
và các động cơ chạy bằng hơi đốt
đã thay thế tay chèo và cánh buồm; súng đại
liên thay thế các khẩu súng hỏa mai; thiết
hạm ra đời thay thế cho thuyền gỗ…
Hampton Roads
là một vùng vịnh với bảy thành phố bao
quanh, với nhiều kênh từ ba con sông của
tiểu bang Virginia đổ ra Vịnh Chesapeake với
nhiều cửa biển. Nơi này là ranh giới
của phe Union; họ kiểm soát đồn Monroe và
Newport News ở bờ Bắc. Bờ phía Nam lại
thuộc phe Confederate; họ nắm giữ Norfolk và căn
cứ hải quân Gosport. Sau khi Virginia tách khỏi Liên
Bang, phe Union rút lui, bỏ hoang căn cứ. Chiến
thuyền buồm gỗ Merrimac trọng tải hơn 4
ngàn tấn, loại khu trục tối tân nhất trước
đó, bị hư máy. Union không kịp kéo theo về
vùng nước sâu đành phải đốt cháy tàu
đến tận mặt nước vì không muốn
để lọt vào tay địch. Khi
Confederate tấn chiếm, sáu tuần sau họ đã
vớt thân tàu dưới bùn lên, tu sửa phần trên
con tàu, bọc kín như mái nhà nghiêng 45 độ,
biến thành tàu bọc thép dày 4 inches, trang bị 10 súng
cà nông, 8 súng bên mạn thuyền và 2 súng trước
và sau tàu. Ðể có được 800 tấn thép xây
tàu, Confederate đã thu gom sắt vụn, các đường
rầy và toa xe lửa cũ, rồi nấu chảy cán
ra thành thép. Tàu được đặt tên là
Virginia, trông xấu xí, dài 80m. Nó chạy chậm
chạp với vận tốc chỉ 5 hải lý
một giờ, nhưng lại là vũ khí kinh hoàng
với mũi tàu bọc thép nhọn nặng hơn
nửa tấn để đâm thủng tàu địch.
Bản
đồ trận chiến Hampton Roads Tin Confederate
xây lắp con tàu bọc thép
đến tai Washington. Phe Union
liền ráo riết xây lắp tàu
bọc thép để đối phó. Một
cuộc chạy đua vũ khí bắt đầu. Cuối
tháng 2, 1862 có một phụ nữ nô lệ da đen
trốn thoát sang miền Bắc, dưới váy bà là
một bản vẽ thiết hạm
CSS Virginia gần hoàn tất. Union càng khẩn
thiết chuẩn bị đối phó, nhất là khi
chiến lược phong tỏa vĩ đại
Anaconda đã tiến hành. Hampton
Roads là vị trí chiến lược quan trọng,
cách Tòa Bạch Ốc ở Richmond
thủ đô của Confederate 70 dặm nếu
theo con sông James, và cách Washington
178 dặm. Cùng thời gian ấy thì phe Union đã hoàn thành một đối thủ
nặng ký cho cuộc tranh hùng – Thiết
hạm USS Monitor, đang trên đường đến
Vịnh Chesapeake tham
gia cuộc phong tỏa. Monitor
được
thiết kế bởi kỹ sư gốc Thụy Sĩ
John Ericsson. Hình dáng nó
rất kỳ quái, chỉ như chiếc phà bằng
sắt dài 52m. Tàu như chìm sát mặt biển,
chỉ nổi lên một ụ súng hình
tròn gọi là monitor, với 2
khẩu “thần công” 280 mm có thể xoay 360
độ nhờ động cơ hơi nước. Ðó
là vũ khí tối ưu của chiến thuyền.
Quân lính gọi USS Monitor là “Hộp phô-ma trên
chiếc phà”, “Cái lon nhôm trên mái nhà”. Và gọi CSS
Virginia là “Cái nhà chìm chỉ có mái
nổi”.
Tàu USS Monitor Sáng
ngày 8 tháng 3, 1862, từ
căn cứ Gosport, CSS
Virginia đi vào Hampton Roads. Nạn nhân đầu
tiên là chiến hạm USS Cumberland của Union.
Chiếc tàu USS Congress cố gắng phản pháo, súng
cà nông bên sườn tàu đồng loạt khai
hỏa, nhưng đạn trúng vào
thành tàu bọc thép rồi dội ra như sỏi ném
vào tường đá. Chiếc Virginia lầm lì áp sát
và kết liễu USS
Cumberland bằng cú húc vào mạn sườn, làm
thủng một lỗ lớn hơn 2m. Nước
biển tràn vào tức thì, kéo theo 121 thủy thủ.
Nhiều người bị thương. Xác nổi trên
sóng biển mịt mù khói súng. Do đâm sâu vào tàu
Cumberland, suýt nữa thì tàu Virginia bị kẹt dính vào
và chìm theo. Tàu phải lùi máy, mũi tàu nhọn
bằng sắt nặng gần tấn bị rớt ra
nhưng vẫn tiếp tục tấn công chiếc USS
Congress đang cố chạy vào vùng nước
cạn để trốn thoát. Thiết hạm Virginia
nã đạn cà nông vào chiếc Congress trong nhiều
phút, giết chết nhiều thủy thủ. Tàu
Congress bốc cháy, các cánh buồm, sàn gỗ cháy theo.
Tàu Congress treo cờ trắng đầu hàng.
Thuyền trưởng Buchanan của Virginia lên
buồng tàu xem xét thì bị đạn súng trường
của quân lính Union trên bờ bắn ra trúng vào đùi.
Tàu Virginia tạm thời rút lui về vùng biển
Confederate. Ngày đầu tiên của
trận Hampton Roads kết thúc với chiến thắng
của Confederate. Ðó là lần hải quân Union
bị thiệt hại nặng nhất trong lịch
sử, chỉ sau trận Trân Châu Cảng trong Ðệ
Nhị Thế Chiến.
So
sánh 2 tàu Virginia và Monitor Tối ngày hôm đó
thiết hạm USS Monitor của Union đã đến
kịp để so găng với
đối thủ đáng gờm CSS Virginia.
Thủy thủ đoàn mệt mỏi và mất
ngủ nhưng cố bảo vệ vòng đai phong
tỏa, nhất là chiến thuyền buồm Minnesota
bằng gỗ của Union, lúc này như cá nằm trên
thớt. Khi tàu Virginia quay trở lại hòng kết
liễu chiến thuyền Minnesota thì chạm trán
với Monitor. Cả 2 tàu bọc thép vờn quanh và
liên tục rót cà nông vào nhau, có lúc gần đến
suýt va vào nhau, nhưng các quả cà nông và đạn
pháo không làm suy suyển tàu. Khói mù trời, biển
dậy sóng đen vì than bụi, tiếng đạn pháo
va vào kim loại tạo những âm vang cuồng
nộ. Các thủy thủ liên tục đốt lò và
tiếp đạn cà nông; súng nóng đỏ nòng. Sau
bốn giờ tranh hùng, chừng như không bên nào
chịu thua. Ðộng cơ xoay ụ súng của Monitor
bị trục trặc và mất kiểm soát, cứ
tiếp tục xoay, pháo viên phải nã đạn
ước chừng. Trong khi đó thì Virginia chậm
chạp, khó khăn trước các cú xoay hướng
nhanh nhẹn của Monitor. Khi cố tìm cách đâm
thẳng vào tàu địch thì Virginia nhận ra mình
đã rơi mất mũi sắt nhọn bọc tàu.
Vào trưa, một quả đạn
của Confederate rơi vào buồng lái của Monitor,
mảnh đạn làm chột mắt thuyền trưởng.
Monitor liền rút lui. Chiếc Virginia
cố quay sang hoàn tất việc tiêu diệt tàu
buồm Minnesota, nhưng thủy triều lúc này
đang rút, Virginia đành rút lui và chấm dứt
trận hải chiến.
Tranh vẽ trận thư hùng Virginia và Monitor ngày
8 tháng 3, 1862 Hai
tháng sau khi quân Union tấn công chiếm bán đảo
sông James, phe Confederate thua trận rút lui,
tàu Virginia nặng nề chậm chạp không phù
hợp cho tuần dương biển cả và đi vào
các sông cạn, Confederate đành phá nổ để
Virginia không lọt vào tay Union. Cuối năm 1862 thì
Monitor cũng bị sóng bão đánh chìm khi trên
đường kéo về N. Carolina.
Thiết hạm CSS Virginia
Sau
trận hải chiến Hampton Roads, cả hai phe
đều tuyên bố chiến thắng, dù thật
sự bất phân thắng bại. Trận hải
chiến hôm đó có sự chứng kiến của các
tàu Anh, Pháp. Tin tức lan nhanh khắp thế giới.
Trận chiến đã chứng minh quyền năng
tối thượng của tàu bọc thép, kết thúc
thời đại của những chiến thuyền
buồm gỗ. Dù trước đó ở Châu Âu
đã có vài thiết hạm ra đời, nhưng chưa
được dịp thử sức trong chiến
trận. Cả thế giới lao vào sản xuất tàu
bọc thép và hoàn thiện động cơ hơi
đốt. Trước khi Nội
Chiến kết thúc 3 năm sau thì cả hai phe Nam
Bắc có tổng cộng 70 thiết hạm, mở ra
một kỷ nguyên mới cho hải chiến. Monitor
và Virginia là tiền thân của các hạm đội
khổng lồ tung hoành khắp thế giới ngày nay
của Hải quân Mỹ.
USS
Cumberland bị CSS Virginia đâm chìm SB
|