F-35
– Đỉnh Của Đỉnh !
Mỹ Anh
F-35A
Cuộc
chiến Ukraine đang trở thành dịp để
giới quân sự thấy rơ hơn về khả năng “thực chiến” của
quân đội Nga. Cũng dịp này, người ta càng
thấy rơ, xét riêng về kỹ thuật quân sự,
Mỹ vẫn là cường quốc số một
thế giới. Sự cạnh tranh gay gắt giữa các
tập đoàn tư nhân để giành giật các
hợp đồng quốc pḥng với Ngũ Giác
Đài đă mang lại cho công nghiệp vũ khí
Mỹ những cải tiến liên tục và những
sáng tạo không ngừng nghỉ. Đó là yếu
tố số một khiến không quốc gia nào có công
nghiệp quốc pḥng kinh khủng như Mỹ.
Chỉ cần lấy F-35 làm ví dụ…
Siêu
chiến đấu cơ F-35
Nếu
so sánh các thông số kỹ thuật thuần túy th́
F-22 hơn hẳn F-35: To xác hơn, bay cao hơn, nhanh hơn,
tầm hoạt động xa hơn, mang theo nhiều vũ
khí hơn… Nói riêng về chiến đấu cơ,
F-22 gần như không có đối thủ. Nó có
thể đánh giáp lá cà với những cú nhào lượn
cắt góc ngoạn mục, tăng tốc lẫn
giảm tốc cực nhanh. Nó cũng có thể bay do
thám bởi khả năng tàng h́nh cao đồng
thời sử dụng trong các chiến dịch oanh kích
chớp nhoáng khi thả một quả bom hành tŕnh 500
kg cách xa mục tiêu hơn 30 km từ độ cao trên
dưới 10 km… Nói cách khác, F-22 là “top của top”.
Và nếu F-22 Raptor đáp ứng tất cả các tiêu
chí của chiến đấu cơ thế hệ
thứ năm th́ tại sao quân đội Mỹ
vẫn cần F-35 Lightning II (cả hai đều là
sản phẩm của Lockheed Martin)?
Trước
hết, F-22 là chiến đấu cơ trong khi F-35 là “hệ thống tấn công biết bay”.
Lịch sử không quân thế giới chưa từng
có hệ thống vũ khí nào tương tự. Có
đến ba phiên bản: F-35A (thiết kế như
chiến đấu cơ truyền thống, dành cho Không
quân); F-35B (cất
cánh lên thẳng) dành cho Thủy quân Lục chiến;
và F-35C dành cho Hải quân, cánh
gập, phóng từ hàng không mẫu hạm bằng
lực đẩy hơi nước… F-35A bay thử
lần đầu vào Tháng Mười Hai 2006; F-35B vào
Tháng Sáu 2008; và F-35C Tháng Ba 2010.
Phi
đội F-35A tại Căn cứ không quân Hill ở
Utah (Ảnh: George Frey/Getty Images)
Chỉ
riêng cái mũ phi công F-35 đă là một kiệt tác
kỹ thuật quân sự. Giúp nh́n toàn cảnh 350
độ với hệ thống kết nối với
các điểm cảm ứng gắn khắp thân máy
bay, phi công có thể thấy được bên ngoài
khi đưa mắt xuống sàn! Được
sản xuất bởi RCESA (liên doanh giữa hăng Cedar
Rapids tại tiểu bang Iowa với tập đoàn vũ
khí Elbit của Israel), chiếc mũ F-35 trị giá hơn
nửa triệu đôla này không chỉ giúp nh́n
được không gian phía sau máy bay (không cần quay
đầu) mà nó c̣n hiển thị tất cả thông
tin cần thiết ngay trước mặt (trên kính
chụp đầu), từ vận tốc, mức độ
nhiên liệu, đến định vị…
Một
cách chính xác, F-35 là một hệ thống chứ không phải máy bay thuần túy. Khi tác chiến,
những chiến đấu cơ thông thường,
chẳng hạn F-22, phải đi thành nhóm (2 hoặc
4 chiếc). Trong thực tế, đồng đội
họ thường cách xa đến mức không
thể thấy nhau bằng mắt thường. Trong
khi đó, cỗ máy siêu vi tính F-35 có thể liên
kết và truyền dữ liệu thông qua hệ
thống máy chủ. Họ vẫn “thấy nhau” dù
cách xa đến hàng dặm.
Chiếc
nón trị giá hơn nửa triệu đôla của
phi công F-35 (Ảnh: Lockheed Martin)
Những
ư kiến chỉ trích rằng F-35 mang theo ít vũ khí
hơn các loại máy bay chiến đấu đời
cũ đă tỏ ra không chính xác, bởi F-35 có
thể kích hoạt bắn diệt mục tiêu từ các
hệ thống vũ khí trên hàng không mẫu hạm,
trên các tàu khu trục (sử dụng hệ thống tên
lửa Aegis) hoặc trên F-35 đồng đội! Chưa
bao giờ trong lịch sử máy bay quân sự có
một chiến đấu cơ có thể sử
dụng khu trục hạm Aegis như một “đồng đội
bay” (wingman)! Lần đầu tiên,
với dữ liệu thông tin được ghi
nhận từ F-35, Không quân, Thủy quân Lục
chiến và Hải quân Mỹ có thể phối
hợp tác chiến chặt chẽ theo cách chưa
từng có trước đó.
Cho
đến nay, vẫn có lời ra tiếng vào với
F-35, đặc biệt chi phí cho dự án (tính đến
thời điểm hiện tại đă vọt lên
khoảng 1.7 ngàn tỉ đôla!). Viết trên National Interest,
Adam Lowther (giáo sư Viện nghiên cứu Không quân Hoa
Kỳ) và Đại tá Không quân Mỹ Chris Wrenn nói
rằng, việc chỉ trích F-35 không có ǵ lạ.
Trước
kia, các chương tŕnh F-15, AWAC và C-17 cũng bị lên
án tương tự, với những lư do được
nêu y hệt trường hợp F-35 (vượt quá ngân
sách, trễ hạn, thách thức kỹ thuật “không thể vượt
qua”…). Năm 1982, thượng nghị sĩ
Carl Levin gọi chương tŕnh F-15 Eagle là một
vụ “mua sắm đáng ngờ” và yêu
cầu Không quân mua loại chiến đấu cơ
F-14 Tomcat rẻ hơn (bây giờ, người ta cũng
yêu cầu nâng cấp F-15 thay v́ đầu tư
F-35!). Mà nếu thượng nghị sĩ Stuart
Symington thành công trong chiến dịch phản đối
năm 1973 th́ chương tŕnh F-14 có thể cũng
đă không ra đời để Carl Levin có cơ
hội so sánh với “chương tŕnh
tốn kém vô ích F-15”!
F-35B
hạ cánh xuống hàng không mẫu hạm (Ảnh: PO
Arron Hoare/Ministry of Defence via Getty Images)
Năm
1973, Ủy ban quân vụ Hạ viện từng cắt
ngân sách F-15 xuống c̣n ½ sau loạt sự cố cháy
động cơ. Tháng Tư 1974, tờ New Republic viết rằng máy bay
cảnh báo sớm E-3 AWAC là một thứ “đồ dỏm hoàn toàn” và
nó không thể sống sót trong một trận không
chiến. Tháng Năm 1993, trước làn sóng chỉ
trích, Bộ Quốc pḥng Mỹ thông báo với hăng
McDonnell Douglas rằng chương tŕnh vận tải cơ
C-17 sẽ bị hủy trừ khi các vấn đề
kỹ thuật không được cải thiện
kịp thời.
Lúc
đó, C-17 cũng bị dư luận “ném đá” bởi ngân sách vượt
mức, dự án trễ hạn và các sự cố
kỹ thuật. Tuy nhiên, C-17 cuối cùng đă không
bị hủy và nó trở thành loại máy bay không
thể thiếu cho loạt chiến dịch tấn công
Iraq rồi sau này là Afghanistan. Chương tŕnh V-22
Osprey cũng tương tự (thậm chí người
ta c̣n so sánh mức độ tốn kém của nó
với chương tŕnh không gian Apollo!). Tuy nhiên,
kể từ khi được đưa vào hoạt
động năm 2007, V-22 đă chứng minh tính
hiệu quả của nó như thế nào trên
chiến trường…
F-35
vs Su-35
Cả
hai đều mang số “35” nhưng “35”-Nga so với “35”-Mỹ,
chiếc nào lợi hại hơn? Được mang
ra tŕnh làng lần đầu tiên tại cuộc
triển lăm hàng không thế giới Paris Air Show 2013 ,
Sukhoi Su-35 (Сухой Су-35)
đă chinh phục khán giả hoàn toàn. Chúc đầu
rồi lao vút cất cánh thẳng đứng, đang
bay lướt như tên lửa bỗng “thắng” gấp đứng lơ
lửng bất động trong không trung, rồi
lại bất thần phóng đi như sao xẹt, tiêm
kích cơ Su-35 có khả năng linh hoạt đáng
nể mà bất kỳ máy bay chiến đấu nào cũng
phải kiêng dè.
Theo
trang web của hăng sản xuất (sukhoi.org),
các chi tiết kỹ thuật đáng ghi nhận
của Su-35 gồm sự nâng cấp bộ khung giúp nó
tăng thời gian phục vụ lên 6,000 giờ,
tức khoảng 30 năm; ngoài ra, nó không chỉ có
động cơ mạnh hơn mà c̣n được
trang bị hệ thống kiểm soát radar Irbis-E giúp
phát hiện và theo dơi một mục tiêu 3 m2 trong không
trung ở khoảng cách 400 km (có thể nh́n thấy cùng
lúc 30 mục tiêu như vậy!). So với Su-27 trước
đó, bồn nhiên liệu Su-35 cũng chứa
được nhiều hơn 20% (11.5 tấn)…
Su-35
có 12 “chấu” gắn
vũ khí với mỗi cánh có bốn chấu. Ngoài tên
lửa (Vympel R-27, Molniya Kh-29, Kh-31P…), Su-35 có thể
mang theo bom (bom định vị bằng vệ tinh
KAB-500S-E, bom định vị bằng laser LGB-250…) và
được trang bị các loại vũ khí tấn
công chẳng hạn pháo 80 li, 122 li, 266 li hoặc
thậm chí 420 li; và súng GSh-30-1 loại 30 li…
Su-35S
(Ảnh: Russian Defence Ministry / Handout/Anadolu Agency via Getty
Images)
Có
thể bay với vận tốc tối đa 2,390
km/giờ (Mach 2.25), tốc độ cất cánh 18 km/phút,
tầm hoạt động 3,500 km-4,500 km, đạt
độ cao tối đa 18 km, nặng 18.4 tấn…,
Su-35 bắt đầu thực hiện các chuyến bay
thử vào Tháng Hai 2008 (trong một lần thử vào
Tháng Tư 2009, một chiếc Su-35 đă bị rơi
cháy ở Komsomolsk-on-Armur).
Nếu
đụng độ, Su-35 có thể “chơi” lại F-35 Lightning II
của Lockheed Martin? Về radar, F-35 sử dụng radar
APG-81 AESA với 1,200 modul truyền-nhận tín hiệu,
giúp nó có thể phát hiện một mục tiêu 1 m2 ở
khoảng cách 150 km (thua hệ thống Irbis-E của
Su-35).
Dù
vậy, F-35 được trang bị “Hệ thống phát hiện mục tiêu điện
quang” (EOTS) giúp nó có thể nh́n thấy
Su-35 từ rất xa. Tầm hoạt động
của Su-35 rộng hơn – 4,500 km so với vỏn
vẹn 2,222 km của F-35. Không chỉ mang theo ít tên
lửa hơn (10 tên lửa – 4 bên trong và 6 bên ngoài),
F-35 cũng bay chậm hơn, với Mach 1,6 (1,699
km/giờ)… Tổng quát, Su-35 hơn hẳn F-35 ở
khả năng linh hoạt, tốc độ, tầm
hoạt động và trọng lượng vũ khí.
Tuy
nhiên, F-35 hơn Su-35 ở khả năng tàng h́nh; và
đây lại là một ưu thế rất lớn
trong t́nh huống xảy ra không chiến, bởi F-35 hoàn
toàn có thể “trốn” khỏi cặp mắt
quan sát của radar đối phương. Ngoài ra, tên
lửa AIM-120 của F-35 bắn xa hơn tên lửa
Su-35. C̣n nữa, trong khi Su-35 có thể phát hiện
đối thủ ở khoảng cách 40 km, F-35 lại
có thể dễ dàng “khóa” radar mục tiêu (Su-35) ở
khoảng cách đến 150 km. Cuối cùng, dù mức
độ “đâm ngang bổ
dọc” kém hơn nhưng F-35 lại có
khả năng nhắm bắn ở góc 360 độ
quanh mục tiêu!…
F-35C
(Ảnh: U.S. Navy photo courtesy Lockheed Martin via Getty Images)
Khó
có thể biết nếu xảy ra không chiến
mặt đối mặt th́ ai diệt ai trước,
F-35 hay Su-35; nhưng với những ǵ diễn ra trên
chiến trường Ukraine hơn hai tháng qua đă giúp
cho thấy một thực tế chua chát đối
với quân Nga rằng, vũ khí của Nga có vẻ
thiên về “Sơn Đông măi vơ” hoa
lá cành biểu diễn hơn là có khả năng
thực chiến đấm cú nào ra cú đó như “vơ sĩ” Mỹ. Đă có một “con” Su-35 bị bắn cháy tại
Ukraine.
Ngày
3 Tháng Tư 2022, trên mạng xuất hiện video và h́nh
ảnh cho thấy hỏa tiễn Ukraine đă bắn
cháy tan tành một chiếc Su-35S. Theo tin Bộ Quốc
pḥng Ukraine, chiếc Su-35S bị bắn tại một
địa điểm gần thành phố Izyum, cách khu
vực chiến sự khốc liệt Kharkiv khoảng
75 dặm về phía Đông. Tay phi công Nga kịp
nhảy ra và bị bắt.
Trên Yahoo News (29-4-2022),
Billie Flynn – một trong những phi công bay thử hàng
đầu thế giới, từng lái thử các
chiến đấu cơ của Lockheed Martin trong 17 năm
(2003-2020), trong đó dĩ nhiên có F-35 – nói rằng
nếu F-35 được đưa vào Ukraine th́
cục diện được thay đổi tức th́
và Ukraine sẽ chiến thắng nhanh chóng. Nhận xét
của Billie Flynn được nhiều tờ báo trích
lại. Nếu có ai rành F-35 “từ trong ra ngoài” th́
người đó là Billie Flynn.
Với
Ngũ Giác Đài, F-35 không chỉ là tiêm kích cơ. Nó
c̣n đang được nhắm đến với
việc được sử dụng như một
oanh tạc cơ ôm bom hạt nhân. Năm 2021, hai
chiếc F-35A đă được thử nghiệm
mang bom nhiệt hạch B61-12. Quân đội Mỹ
đang tậu 152 chiếc F-35 mỗi năm cho Không quân,
Hải quân và Thủy quân Lục chiến và dự
kiến 1,115 chiếc F-35 được giao vào năm
2023.
Mỹ
Anh