Nguyễn Mạnh Trí
TỔNG
QUÁT
Cách
đây 2, 3 ngày, nói chuyện với người em
trong nước, tôi nảy ra ý định gởi
một tiền nhỏ đến ca sĩ Thủy Tiên
dù rằng đã tham gia cứu trợ nơi mình
ở tại Hoa Kỳ. Hai anh em tản mạn bàn thêm
những câu chuyện quanh việc cứu trợ
của ca sĩ Thủy Tiên tại miền Trung và
những câu chuyện khen chê. Tôi quyết định
cấp tốc viết bài này chỉ với mục
đích duy nhất là đem lại những cảm nghĩ
cho việc cứu trợ bão lụt miền Trung.
LŨ
LỤT MIỀN TRUNG VIỆT NAM 2020
Lũ lụt miền Trung năm 2020 là
một đợt bão, lũ
lụt khắp miền Trung Việt Nam, bắt đầu từ đêm ngày 6, rạng sáng ngày 7/10/2020, tập trung chủ yếu ở các tỉnh Hà
Tĩnh, Quảng
Bình, Quảng
Trị, Thừa Thiên - Huế của Bắc Trung Bộ,
một phần Nam
Trung Bộ gồm Đà Nẵng, Quảng
Nam, Quảng
Ngãi, Bình Định, Phú
Yên. Đây là một loạt các cơn bão kể tứ
1999. Trong khoảng thời gian tháng 10, hoàn lưu áp thấp nhiệt đới, gió
mùa, xoáy thuận nhiệt đới hình thành và liên tiếp biến động ở Biển Đông (ngày
25) Khởi đầu bằng áp thấp thứ
nhất đợt ngày 6 - 8, áp thấp thứ hai
đợt ngày 10 cho đến Bão Linfa (số 6) ngày 11, tiếp đó là áp thấp thứ ba đợt
ngày 12, Bão Nangka (số 7) ngày 13, áp thấp thứ tư ngày 16, lượng
mưa lớn đổ dồn về khu vực,
khiến nhiều địa phương tại miền Trung bị
ngập lụt trên diện rộng, nhiều nơi nước
lũ dâng cao, chia cắt nhiều địa bàn.
Đợt
lũ thứ nhất từ 06 đến 13
tháng 10, các tỉnh miền Trung chịu
ảnh hưởng nghiêm trọng từ hư hỏng
cơ sở vật chất, hạ tầng cho đến
thiệt hại người và của, tác động
xấu tới đời sống của người dân.
Đợt lũ thứ hai từ ngày 16 tháng 10, miền Trung tiếp
tục chịu tác động của cơn áp thấp nhiệt đới mới trong quá trình biến chuyển thành bão cùng
không khí lạnh, không ngừng tiếp nhận các
đợt mưa lớn, đợt lũ lụt kéo dài.
Một số vùng miền Trung có
mực nước vượt qua lịch sử năm
1979, 1999.
Lũ
lụt miền Trung 2020 được xem là một
đợt lũ lụt lịch sử mới,
được đặt mức báo động IV, thuộc
về cấp bậc thiên tai nguy hiểm, rủi ro
rất lớn của Việt
Nam, ảnh hưởng sâu rộng và tác động gây
tổn thất, thiệt hại toàn khu vực, phá
hủy, trì hoãn và đẩy ngược nền kinh
tế – xã hội của miền Trung Việt Nam.
Trong lịch
sử Việt Nam về khí
hậu, hàng năm, các
sự kiện thiên tai về khí
tượng thủy
văn như áp
thấp, bão, hoàn
lưu, mưa lớn, lũ
lụt thường
xảy ra vào cuối năm, nhiều thiên tai gây
ảnh hưởng nghiêm trọng, thương vong con
người, vật
nuôi, tài
sản, cơ
sở hạ tầng, môi
trường khắp cả nước,
đặc biệt là miền
Trung Việt Nam. Đợt lũ
lụt miền Trung 2020 đã được các cơ
quan khí tượng thủy văn quốc gia dự
đoán trước giai đoạn.[8] Ngày 13 tháng 09, Trung tâm Dự báo
Khí tượng – Thủy văn Quốc gia, Tổng
cục Khí tượng Thủy văn, Bộ
Tài nguyên và Môi trường công báo dự tính khí tượng
năm 2020, đánh giá miền Trung có thể xuất
hiện lũ đặc biệt lớn. Quy
luật mùa lũ ở miền
Trung dịch dần từ Bắc vào
Nam, mùa lũ trên các sông từ tỉnh Thanh
Hóa đến Hà
Tĩnh thường
từ tháng 07 đến 11; các sông từ Quảng
Bình đến
tỉnh Ninh
Thuận từ tháng 09 đến tháng 12.
Đợt
lũ thứ nhất:
Cầu
Đập Đá trong tình trạng ngập lụt, ngày
10 tháng 10.
Ngày 07 tháng 10 năm 2020, dưới tác
động của hoàn lưu áp thấp, vùng áp
thấp trên Biển
Đông (được Hoa
Kỳ đánh số hiệu 91W) đã
đi vào đất liền các tỉnh Nam
Trung Bộ. Do ảnh hưởng của vùng áp
thấp kết hợp với không khí lạnh, trong các
ngày 06 – 07 tháng 10, mưa lớn đã xảy ra
khắp các tỉnh từ Quảng
Ngãi đến Phú
Yên, với lượng
mưa phổ biến 250 – 300 mm/24 giờ. Đặc
biệt, một số nơi như núi
Bạch Mã, Thừa
Thiên – Huế có mưa lên tới 405 mm, Sa
Huỳnh, Quảng
Ngãi mưa 360 mm, vùng núi
tại huyện Minh
Hóa, Quảng
Bình, lượng mưa đo được
646 mm.
Tại tỉnh Thừa
Thiên – Huế, sáng 10 tháng 10 các hồ thuỷ
điện Tả Trạch, Bình Điền tiếp
tục điều tiết qua tràn và tuabin với lưu lượng tăng
dần, mực nước sông
Hương lên
trên báo động III (+3,5 m) khoảng 0 - 0.2 m vào
khoảng 12 – 14 giờ. Mưa lớn diễn ra và kéo
dài, khiến toàn thành
phố Huế chịu
ngập lụt, các huyện xung quanh như Quảng
Điền, Phú
Lộc, Phú
Vang, thị xã Hương
Thủy, Hương
Trà chịu lũ. Mực nước sông
Hương chiều
11 tháng 10 là 3.84 m, trên báo động III là 0.34 m, nước
dâng lên trên 0.57 m vào 20 giờ tối, chạm
mốc báo động IV, tương đương
với Đại
hồng thủy 1999; sông
Bồ 4.76 m, trên báo động III là
0.26 m, mực nước hồ Tả Trạch là
42.2 m, lưu lượng đến hồ 698 m³/s.
Tại tỉnh Quảng
Bình, từ ngày 09 - 10, lũ trên các sông
Kiến Giang tại Lệ
Thủy ở
mức trên báo động III, gây ngập lụt trên
diện rộng, mực nước trên sông
Gianh lũ dao động ở mức
báo động I, báo động II. Tình trạng
ngập lụt xảy ra trên hạ lưu các sông,
đặc biệt các huyện Minh
Hóa, Tuyên
Hóa, Quảng
Trạch, Bố
Trạch, Quảng
Ninh, Lệ
Thủy, hầu hết toàn tỉnh. Ở
Quảng Trị, ngày 12, mực nước các sông
lớn trên địa bàn: Thạch
Hãn, Ô
Lâu, Bến
Hải, sông
Hiếu đều vượt mức báo
động III; trong đó, lưu vực sông
Thạch Hãn và Ô
Lâu nước lên
rất nhanh, sông
Thạch Hãn đạt 7.40 m, trên báo động
III là 1.4 m, trên lũ lịch sử năm 1999 là
0.11 m.
Sau vùng áp thấp 91W, một áp
thấp nhiệt đới khác mạnh lên thành Bão
số 6 (tên quốc tế là Linfa) trong
các ngày 10 và 11 tháng 10. Sáng ngày 11 tháng 10, Bão
Linfa đổ bộ vào đất
liền tỉnh Quảng
Ngãi. Do tác động từ hoàn lưu bão
kết hợp dải hội tụ nhiệt đới
vắt qua Trung Trung Bộ và không khí lạnh, từ 11
đến 12 tháng 10, ở vùng Trung Trung bộ mưa
rất to, có nơi đặc biệt to với
tổng lượng mưa phổ biến từ Thừa
Thiên – Huế đến Quảng
Nam 500 – 700 mm, có nơi trên 700 mm,
các tỉnh Quảng
Trị, Quảng
Ngãi từ 400 – 600 mm, tỉnh Quảng
Bình, Bình
Định, Phú
Yên từ 300 – 500 mm. Trong giai
đoạn này, miền
Trung tiếp tục đón nhận ba
đợt áp
thấp nhiệt đới, lũ lụt kéo dài gây ảnh hưởng
nghiêm trọng tới địa phương toàn khu
vực. Khoảng thời gian này cũng xuất
hiện các vùng miền Trung có thay đổi khác nhau,
một số vùng lũ rút với tiến độ
chậm, nhiều vùng chìm trong nước. Miền
Trung tiếp tục chịu ảnh hưởng
đợt lũ lụt thứ hai dưới tác động
của các áp thấp liên tục mới.
Đợt
lũ thứ hai:
Các
trận bão trên Biển Đông 2020
Ngày 12 tháng 10, áp
thấp nhiệt đới thứ hai (được Hoa
Kỳ đánh số
hiệu 18W) chính thức trở thành Bão
số 7 (tên quốc tế là Nangka), lúc 7
giờ sáng ngày 13 tháng 10 có vị trí tâm bão ở
18,4 độ Vĩ Bắc; 112,3 độ Kinh Đông,
cách đảo
Hải Nam (Trung
Quốc) 220 km về phía Đông Đông
Nam với sức gió mạnh cấp 9, giật cấp
11. Cơn bão có xu hướng tiến về miền
Trung, tiếp tục gây ảnh hưởng cho lũ
lụt miền Trung 2020. Tối ngày 13 tháng 10, bão
đi vào đảo
Hải Nam,
mạnh lên cấp 9 và di chuyển lệch lên phía
Bắc khiến quỹ đạo bão có xu hướng
chếch lên khu vực Nam đồng
bằng Bắc Bộ và phía Bắc của Thanh
Hóa, không phải là
Thanh Hóa – Nghệ An như dự báo ban đầu. Ngày
14, Bão
Nangka vào vịnh
Bắc Bộ,
sau đó chiều tối cùng ngày suy yếu thành áp
thấp nhiệt đới và đổ bộ vào đất
liền tỉnh Ninh
Bình (phía Nam đồng
bằng Sông Hồng), gây gió mạnh cho các tỉnh ven
biển Bắc
Bộ và gây mưa khắp Bắc
Bộ, Bắc
Trung Bộ.
Chênh lệch thời gian ngắn, gần như cùng
thời điểm sau khi Bão
Nangka đi vào phía Nam đồng
bằng Bắc Bộ, một áp
thấp nhiệt đới khác (tên địa phương Philippines là Ofel) di chuyển từ miền
Trung Philippines, tiến về hướng Tây, vào Biển
Đông với
xu hướng mạnh lên thành bão mới, xu hướng
đi vào miền
Trung Việt Nam, trong dự đoán tiếp tục
đợt mưa mới của Trung tâm Dự báo Khí
tượng Thủy văn Quốc gia. Tuy nhiên, áp
thấp nhiệt đới thứ ba này không mạnh lên thành
bão như dự kiến ban đầu, di chuyển
nhanh và đến chiều ngày 16 tháng 10 đã đi vào
vùng biển từ Đà
Nẵng đến Quảng
Ngãi.
Chiều tối cùng ngày, áp
thấp nhiệt đới đi vào khu vực phía Bắc
tỉnh Quảng
Nam và tiếp tục gây mưa
rất lớn cho các tỉnh miền Trung, mưa hoàn lưu
kéo dài đến ngày 21 tháng 10.
Chiều 17, lũ trên các sông
Ngàn Sâu, sông
Ngàn Phố (Hà
Tĩnh), các sông từ Quảng
Bình đến Thừa
Thiên – Huế và khu vực Tây
Nguyên lên nhanh, một số thủy
điện miền
Trung như A Vương, Sông Tranh
xả lũ. Trong đó, sông
Gianh, sông
Kiến Giang (Quảng
Bình) ở báo động II, III; sông
Thạch Hãn (Quảng
Trị) vượt báo động III 1,3 m,
sắp chạm đợt lũ thứ nhất; sông
Bồ, sông
Hương (Thừa
Thiên – Huế) chuẩn bị chạm báo động
III; sông
Vu Gia, sông
Thu Bồn (Quảng
Nam) ở báo động I, II. Bậc
cao của nước lũ miền Trung tiếp
tục trở lại một lần nữa. Ngày
18, lũ lụt tăng mạnh dựa trên lượng
mưa lớn ở Hà
Tĩnh, Quảng
Bình và Quảng
Trị, trong báo động khẩn cấp; sông
Kiến Giang trên mức báo động III là
1,60 m, vượt mốc lũ lịch sử năm
1979 là 0.39 m. Chiều cùng ngày, Ban Chỉ đạo
Trung ương về Phòng chống thiên tai được
chủ trì bởi Phó
Thủ tướng Trịnh
Đình Dũng đã họp khẩn và thống
nhất kích hoạt cảnh báo cấp độ
rủi ro thiên tai do lũ, ngập lụt, lũ quét,
sạt lở đất lên cấp IV – mức
rủi ro vô cùng nguy hiểm của Việt
Nam. Đêm 18, rạng sáng 19, Quảng
Bình và Quảng
Trị có mưa to, có nơi mưa đặc
biệt to như huyện Minh
Hóa 960 mm, xã Trường
Sơn, huyện Quảng
Ninh đạt 1.022 mm. Nước
trên các sông dâng cao trên mức báo động III gây
ngập lụt trên diện rộng, một số
nơi vượt lũ
lịch sử 1999, số liệu 1979, mực nước
được dự báo tiếp tục tăng lên. Tại Hướng
Linh, Quảng
Trị mưa tới 3,245 mm; A
Lưới, Thừa
Thiên Huế và Bạch
Mã đều
gần 3,000 mm (2.869 – 2.941 mm), lượng mưa trong mấy ngày
lớn hơn tổng lượng mưa của cả
một năm, vượt qua Đại
hồng thủy 1999.
Trong diễn biến tác động
mạnh của đợt lũ thứ hai, hai cơn bão
mới dần hình thành ở ngoài khơi Philippines, vùng rìa Thái
Bình Dương, được dự đoán
tiến về Biển
Đông,
một cơn bão được nhận định
tiến về miền
Trung Việt Nam. Dòng bão mới được
dự đoán có thể trở thành một cơn bão
cường độ cao, nguy hiểm hơn các bão năm
2020.
Đợt
lũ thứ ba:
Ngày 20, hoàn lưu ảnh hưởng
và lượng mưa có xu hướng giảm
dần, tình hình nước lũ dần thay đổi:
đa phần vùng khu vực miền
Trung, Tây
Nguyên nước rút; một số vùng
vẫn ngập lụt, tốc độ nước rút
chậm. Ngoài Biển
Đông,
áp thấp nhiệt đới thứ năm (được Hoa
Kỳ đánh số hiệu 19W)
chuyển thành bão
Saudel (số 8) đi qua Philippines, hướng về Việt
Nam. Lúc 10 giờ sáng
ngày 21, vị trí tâm bão
Saudel ở khoảng 16.1 độ Vĩ
Bắc; 118,2 độ Kinh Đông, cách quần
đảo Hoàng Sa khoảng 600 km về phía Đông Đông Nam.
Sức gió mạnh nhất vùng gần tâm bão mạnh
cấp 8 (60 – 75 km/giờ), giật cấp 10. Saudel dự kiến vào miền
Trung, với hoàn lưu và cường
độ tạo thành đợt lũ thứ ba. Ngày
23, bão mạnh cấp 13, giật cấp 15, trong
thời điểm mạnh nhất khi di chuyển.
Đến sáng 24, vị trí tâm bão cách quần
đảo Hoàng Sa khoảng 160km về phía Đông
Bắc; sức gió mạnh nhất vùng gần tâm bão
mạnh cấp 10, 11 (90 – 115km/giờ), giật cấp
13, bắt đầu yếu dần. Hoàn lưu của
bão bắt đầu ảnh hưởng miền
Trung,
mưa xuất hiện lại. Sang ngày 25 tháng 10, Bão
số 8 đi vào vùng biển từ Hà
Tĩnh đến Quảng
Trị và suy yếu thành áp
thấp nhiệt đới, đêm cùng ngày tiếp tục suy
yếu nhanh thành một vùng áp thấp trên khu vực
ven biển tỉnh Quảng
Bình,
đi vào đất liền tỉnh này và tan dần.
Vì suy yếu nhanh nên mưa do bão không lớn và
tập trung tại các tỉnh từ Nghệ
An đến Thừa
Thiên Huế.
Ngay khi bão
Saudel đang tiến về khu vực
từ Hà
Tĩnh đến Quảng
Trị, Trung tâm Khí tượng
Thủy văn Quốc gia thông báo ở vùng biển phía
Đông Nam Philippines ngày 24 đã hình thành một áp
thấp nhiệt đới. Ngày 25, áp thấp nhiệt đới
mạnh lên thành bão
Molave và nhanh chóng mạnh lên cấp
12, đổ bộ vào Philippines, sáng ngày 26 đi vào Biển
Đông với
cường độ cấp 12 trở thành cơn Bão
số 9 trong mùa mưa bão 2020. Trung tâm Dự báo Khí tượng
Thủy văn Trung ương dự báo, Bão số 9
sẽ đổ bộ vào miền Trung, từ Đà
Nẵng đến Phú
Yên với cường
độ rất mạnh trong ngày 28 tháng 10, khi cập
bờ bão có khả năng mạnh tương
đương bão
Damrey (Bão số 12) vào Khánh
Hòa năm 2017 và có xu hướng
tiếp tục kéo dài đợt mưa lũ lịch
sử ở Trung Bộ vốn đã bắt đầu
từ ngày 06 tháng 10. Ngày 26 tháng 10, Thủ
tướng Nguyễn Xuân Phúc chủ trì họp trực
tuyến về phòng chống Bão Molave số 9 và
thống nhất nâng cảnh báo mức độ
rủi ro thiên tai do Bão số 9 lên cấp 4 (cấp
cực kỳ nguy hiểm). Bão Molave dự trù đổ
vào bờ biển Quãn Ngãi ngày 28 - 29/10.
Tình
hình chung
Tính
đến ngày 26 tháng 10, có 130 người chết vì
đợt lũ lụt 2020.
Ngày 11, từ
tỉnh Quảng
Bình, Quảng
Trị, Thừa
Thiên – Huế, Đà
Nẵng, Quảng
Nam tình
hình ngập lụt với 206 xã, phường bị
ngập, độ ngập sâu từ 0.3 – 3 m, nặng
nhất là Quảng
Trị 81
xã, Thừa
Thiên – Huế 54 xã. Về
giao thông, trên các tuyến quốc lộ có 93 điểm
bị sạt lở và 19 điểm bị ngập. Quốc
lộ 1A trên
địa phận Thừa
Thiên – Huế có 05 điểm
ngập sâu 0.2 – 0.6 m, đường
sắt Bắc Nam đoạn qua
tỉnh Thừa
Thiên – Huế bị ngập.
Sáng 12, vụ sạt lở kèm nước sông dâng cao
gây tắc đường tại đoạn tuyến
Km 250+700 – Km 250+920 đường
Hồ Chí Minh nhánh Tây, Quốc
lộ 1A,
49A, 49B, Quốc
lộ 9 (Quảng
Trị), Quốc
lộ 15 (Quảng
Bình);
thêm khu vực các phương tiện không thể lưu
thông ở phía Bắc cầu treo Đakrông và ngã ba La
Lay, dẫn đến 13 tuyến quốc lộ,
30.050 m đường giao thông bị ngập, hư
hỏng. Gần 150,000 ngôi nhà bị ngập,
sập đổ, hư hỏng. Gần 4.500 ha lúa,
hoa màu bị ngập, vùi lấp; hơn 2,100 ha thủy
sản bị thiệt hại; hơn 151.000 con gia
súc, gia
cầm bị
chết, cuốn trôi; nhiều nơi bị chia
cắt, nhiều khu vực dân cư bị cô lập
trong đợt lũ thứ nhất.
Ngày 16, còn
14.937 hộ bị ngập và có nguy cơ sạt
lở đất đang phải sơ tán, trong
tổng số 21.785 hộ đã sơ tán. Ngày 18,
trong đợt thứ hai, Quốc
lộ 1A qua Quảng
Bình có
bốn đoạn lũ ngập sâu, trong đó có
đoạn tại huyện Lệ
Thủy và Quảng
Ninh nước ngập
tới 1,4 m; lần đầu tiên trong lịch sử,
thành phố Đồng Hới – thủ phủ
tỉnh Quảng Bình ngập trong lũ. Hầu
hết các hộ gia đình ở hai huyện chìm trong
lũ; Lệ
Thủy:
17.600 nhà dân ở hầu hết các xã bị ngập,
một số xã ngập sâu như An
Thủy, Lộc
Thủy, Hồng
Thủy, Sơn
Thủy, thị trấn Kiến
Giang có
nước lũ 1,0 – 2,5 m; Quảng
Ninh: 10.448 nhà dân bị ngập
với mức độ sâu. Sáng 19, số hộ dân
bị ngập tăng lên thành 121.694 hộ, cụ
thể Hà
Tĩnh:
2.704 hộ tại bảy huyện Hương
Khê, Cẩm
Xuyên, Nghi
Xuân, Đức
Thọ, Lộc
Hà, Thạch
Hà, thành
phố Hà Tĩnh; Quảng
Bình:
65.231 hộ tại tám huyện Lệ
Thủy, Quảng
Ninh, Bố
Trạch, Tuyên
Hóa, Minh
Hóa, Quảng
Trạch,
thị xã Ba
Đồn,
thành phố Đồng
Hới; Quảng
Trị:
53.759 hộ tại chín huyện Hướng
Hóa, Đakrông, Cam
Lộ, Vĩnh
Linh, Gio
Linh,
thị xã Quảng
Trị, Triệu
Phong, Hải
Lăng thành
phố Đông
Hà. Ngày
19, tình hình ngập lụt trở nên nghiêm trọng
ở Quảng
Bình,
được cho là vượt qua lịch sử thiên
tai; số lượng lớn hàng trăm nghìn người Bắc
Trung Bộ bị
kẹt trong lũ, nhà chìm, ngập nước, không
thể tự di chuyển, thiếu lượng
thực, thực phẩm, đòi hỏi cứu
trợ, cứu nạn khẩn cấp quy mô lớn. Trong
gần một tuần, ở sáu tỉnh từ Quảng
Bình đến Quảng
Nam đã
có hơn 260.000 hộ gia đình, với hơn một
triệu người ảnh hưởng bởi lũ
lụt, trong đó, Quảng
Bình chiếm
hơn một phần ba. Gần 155,000 gia đình ở Hà
Tĩnh, Quảng
Bình và Quảng
Trị tiếp
tục ngập nước đêm 19.
Sạt
lở thủy điện Rào Trăng 3:
Các đập
thủy điện phía Tây Huế
Phía Tây thành
phố Huế tập
trung các vị trí thủy điện Rào Trăng 3, Rào
Trăng 4, A Lin B2, Trạm quản lý bảo vệ
rừng 67. Các vị trí này xảy ra sạt lở
trong lũ, khiến 17 công nhân mất tích. Đoàn
hỗ trợ của đơn vị Sở Chỉ huy
tiền phương Quân
khu 4, Ủy ban Nhân dân địa phương
gồm 21 thành viên
tổ chức tới cứu trợ
ở Rào Trăng 3, nhưng gặp phải biến
cố lớn. Đêm ngày 12, trên đường
tới Rào Trăng, đoàn tạm nghỉ ở
Trạm 67, dự tính tiếp tục di chuyển ngày hôm
sau. Lúc nửa đêm, sạt lở toàn diện cường
độ lớn bất ngờ xảy ra ở nơi
đoàn nghỉ, khiến nhóm phải thoát khỏi vùng
đất chìm, có tám người an toàn, 13 người
mất tích, gồm cả bộ
đội, cán
bộ, công
chức. Thiếu tướng Nguyễn
Văn Man, Chỉ huy trưởng Sở
tiền phương thuộc nhóm mất tích. Tính
đến ngày 14, có 30 người mất tích trong
sự kiện sạt lở Rào Trăng (17 công nhân
đợt sạt lở thứ nhất ở Rào Trăng
và 13 thành viên nhóm cứu nạn trong đợt
sạt lở thứ hai ở Trạm 67). Ba công nhân
chết vì sạt lở được xác nhận
tối ngày 13.
Sáng ngày 13, Phó
Thủ tướng Trịnh
Đình Dũng đến tỉnh Thừa
Thiên – Huế, trực tiếp mở cuộc
họp tại xã Phong
Xuân,
huyện Phong
Điền, chỉ đạo cứu trợ người
mất tích trong vụ sạt lở Rào Trăng cùng Bí
thư Tỉnh ủy Lê
Trường Lưu,
Chủ tịch tỉnh Phan
Ngọc Thọ và
Tư lệnh Quân
khu 4, Trung tướng Nguyễn
Doãn Anh. Ngay sau đó, Đại
tướng Ngô
Xuân Lịch chỉ
đạo cơ quan chức năng Quân
đội, Bộ tư lệnh Quân
khu 4 nhiệm vụ tranh thủ
thời gian, dồn nhân lực và vật lực
phối hợp cứu trợ các nạn nhân bị
mất liên lạc. Sở Chỉ huy tiền phương
được tăng cường, lãnh đạo
bởi Trung tướng, Phó
Tổng tham mưu trưởng Nguyễn
Trọng Bình và Trung tướng Nguyễn
Doãn Anh, phối hợp tư trang, vật
liệu từ Quân đội để tiếp
cận khu vực bị nạn. Sáng ngày 14,
Thiếu tướng Phạm Trường Sơn trực
tiếp chỉ huy tổ bay trên không của Trung đoàn
930 (Sư
đoàn 372), tổ chức thực hiện bay
tiếp tế, thả hàng tiếp tế cho các công nhân
tại khu vực thủy điện Rào Trăng 3, xác
nhận hư hỏng nghiêm trọng khu vực Rào Trăng
3.
Tình thế cứu nạn Rào Trăng
được quan tâm trong cả nước và đốc
thúc nỗ lực triển khai. Đến 14 giờ 55
phút chiều 15, đội cứu nạn đã tìm
được thi thể của bảy thành viên nhóm
mất tích, trong đó có Chủ tịch Phong Điền
Nguyễn Văn Bình. Đến tối 15, đội
cứu nạn tìm thấy 12 thi thể, trong đó có
thi thể Thiếu tướng Nguyễn
Văn Man. Lúc 19 giờ 20 phút tối 15, thi
thể thứ 13 được Sở Chỉ huy
tiền phương tìm thấy, đội cứu
nạn mất tích không một ai sống sót, sau
đó, toàn bộ được đem về Viện
Quân y 268 của thành phố Huế, làm lễ tang quân đội và nhân
dân. Ngày 16, các đơn vị cứu nạn tiếp
tục mở đường, tìm kiếm 16 công nhân
mất tích.
NHỮNG
CÂU CHUYỆN XUNG QUANH VIỆC CỨU TRỢ CỦA CA
SỈ THUỶ TIÊN
Thủy
Tiên tên đầy đủ Trần
Thị Thủy Tiên (sinh 25 tháng 11 năm 1985 tại Kiên
Giang) là một nữ ca
sĩ, nhạc
sĩ, người mẫu ảnh kiêm diễn
viên điện
ảnh, diễn viên truyền hình, nhà từ thiện người Việt
Nam. Cô nổi tiếng qua hai album phòng
thu Giấc mơ
tuyết trắng (nhạc
phim Tuyết nhiệt đới)
và Ngôi nhà hạnh phúc (nhạc
phim Ngôi nhà hạnh phúc).
Năm 2009, Thủy Tiên tình cờ gặp gỡ
cầu thủ bóng đá Lê
Công Vinh trong
một buổi chụp hình và kể từ đó 2 người
đã chính thức hẹn hò cùng với nhau. Thủy
Tiên đã chính thức cử hành hôn lễ với
cầu thủ Công Vinh ngày 27 tháng 12 năm 2014, sau 6 năm
quen biết và đã có một con gái. Cả hai làm lễ
Hằng thuận tại chùa và trong
tiệc cưới chỉ đãi món
chay.
Năm
2020, khi
miền Trung bị lũ lụt lớn trong tháng 10,
Thủy Tiên đã đứng ra kêu gọi cộng
đồng mạng đóng góp tiền để cô
trực tiếp đi làm từ thiện tại các vùng
lũ. Ngày 12, Thủy Tiên kêu gọi quyên góp người
dân vùng lũ thông qua tài khoản cá nhân, tới Thừa
Thiên – Huế bằng
chuyến bay ngày 13, đem các thực phẩm tiếp
tế hỗ trợ người dân khắp vùng lũ;
tổng mức quyên góp đạt 10 tỷ đồng ngày
14, cho đến ngày 24/10, số tiền quyên góp đã
lên đến 150 tỷ đồng (6.3 triệu USD).
Một số fanpage Facebook đã mạo danh cô để
lừa tiền từ thiện của cộng đồng.
Một số người dẫn Thủy Tiên đến
một số hộ dân sau đó ăn chặn 40%
tiền từ thiện của cô đã bị Thủy
Tiên phát hiện, đòi lại tiền. Cô được
xem là một hình tượng phụ nữ với
đông đảo người dân ủng hộ,
với tên gọi gần gũi khác là: Cô Tiên.
Ca
sỉ Thủy Tiên
Trong tình
trạng đợt lũ diễn biến phức
tạp, các cá nhân, tổ chức đã đóng góp
lớn cho hoạt động thiện nguyện vì người
dân khó khăn miền
Trung,
gồm báo chí như Báo
Tuổi trẻ, Báo
Thanh niên, VnExpress, Vietnamnet;
ngân hàng, doanh nghiệp như: VietinBank 15
tỷ, Vietcombank 11
tỷ, Tập
đoàn Vingroup 13 tỷ; cá nhân
đóng góp lớn có thể kể đến như
gia đình Lý
Hải,
gia đình Thủy
Tiên – Công
Vinh.
Đến ngày 23, quyên góp ủng hộ người dân
vùng lũ miền
Trung được
đông đảo người
Việt hướng
tới, tăng lên đáng kể, theo hình thức
đóng góp trực tiếp và đóng góp qua một
số nhân vật cụ thể như: thông qua Trấn
Thành 3.0
tỷ, Độ
Mixi 1.2 tỷ, Hoài
Linh 4.7
tỷ, Hoa
hậu Việt Nam 7.5 tỷ.
Ngay sau lời kêu gọi của Thủ
tướng, các cơ quan Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc,
bộ, ban, ngành, đoàn thể đã trực tiếp
quyên góp ủng hộ đồng bào miền
Trung đang bị ảnh hưởng bởi bão lũ.
Tính đến ngày 17, trong đêm đã có 2,400 tỷ
đồng ủng hộ chương trình Cả
nước chung tay vì người nghèo – Không để
ai bị bỏ lại phía sau 2020, một
phần được chuyển về miền
Trung, giúp người dân vượt qua kỳ lũ.
Số tiền 2,400 tỷ của các cơ quan Đảng
so với 400 tỷ của một ca sĩ nhỏ bé là
điều đáng suy nghỉ.
Ca
sĩ Thủy Tiên cứu trợ lũ lụt
Có nhiều dư
luận trái chiều về việc ca sĩ Thủy Tiên
cứu trợ lũ lụt cũng như nhận
được quá nhiều tiền. Những dư
luận chống đối có thể đến
từ những người ganh tị với Thủy
Tiên và ngay cả những nhóm lợi ích và chính
quyền địa phương không ăn có
được trong nỗ lực cứu trợ.
Thậm chí có nguồn tin nói Thủy Tiên nhận
được tài trợ từ ngoại quốc.
Điều này chỉ có trong tưởng tượng.
Nổ lực cứu trợ của Hoa Kỳ, Trung
Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan, LHQ và
ASEAN tổng cọng chỉ đến 1 triệu USD và
hàng hóa cứu trợ. Hồ sơ biên nhận
của Vietcombank có thể được kiểm
chứng dễ dàng.
Sáng
21/10, trao đổi bên hành lang Quốc hội (QH)
với báo chí, một số đại biểu (ĐB)
bày tỏ sự hoan nghênh ca sĩ Thủy Tiên và các cá
nhân khác đang làm từ thiện, giúp đồng bào
vùng lũ vượt qua khó khăn. ĐBQH cũng băn
khoăn về quy định bất cập về
việc làm từ thiện tại Nghị
định 64/2008. ĐB
Lê Thanh Vân bày tỏ pháp luật phải từ
cuộc sống và phục vụ cuộc sống.
Đề cập đến quy định của pháp
luật về vấn đề này, ĐB Lê Thanh Vân nói:
“Rất tiếc, Nghị định 64 ban hành từ
2008 nhưng Chính phủ chưa có tổng kết xem các
quy định trong này có phù hợp thực tiễn
hay không”. Việc ca sĩ Thủy Tiên kêu gọi
được hơn 100 tỷ đồng giúp đỡ
đồng bào miền Trung vượt qua lũ
lụt, ông Vân thấy ai cũng ủng hộ, không ai
phản đối, nhất là trong tình hình này. “Khi
Nhà nước với nhân dân chung tay hỗ trợ
đồng bào bị thiên tai, đó là việc nên
khuyến khích, vì nguồn lực Nhà nước có
hạn”, ông Vân bày tỏ. Thủ tướng
Nguyễn Xuân Phúc cũng đã ra lệnh rà soát
lại nghị định 64.
Trong
khi đó, đại biểu Quốc hội tỉnh
Thanh Hóa Bùi Sỹ Lợi - Phó Chủ nhiệm Ủy
ban Về các vấn đề Xã hội của
Quốc hội nói nếu thông qua một tổ
chức có năng lực thì sẽ hiệu quả hơn.
Tuy nhiên, ông không nói ra tại sao một cá nhân bé
nhỏ như ca sỉ Thủy Tiên lại có thể
vận dụng sự đóng góp đến 150 tỷ
đồng.
Đã có vài
người đề nghị nên
đóng tài khoản để tránh bị làm khó
dễ hay xảy ra sự cố. Thủy Tiên tiết
lộ đã gọi cho mẹ để hỏi ý
kiến. Bất ngờ là mẹ nữ ca sĩ
đưa ra lời khuyên rất hợp với ý định
của cô con gái khi nói không nên đóng.
“Tiền
bao nhiêu cho đủ? bao nhiêu người dân còn
cực khổ, mình còn lo giúp nhiều người con
cứ để đó đi, không đủ mà giúp người
ta xây lại nhà cửa mua giống làm ăn đâu,
con cứ làm đúng tự khắc Trời Phật
sẽ giúp mình, không phải lo”,
cô thuật lại lời mẹ nói.
“Thực
ra mình hỏi thử lòng mẹ mình coi có sợ không
chứ với mình ‘đã làm thì không sợ, đã
sợ thì không làm’, chết mình còn không sợ thì
những việc cỏn con này sợ gì mà không cố
gắng được.
Người
ta sống trên đời chết đi không mang theo
được gì cả, tiền bạc, danh vọng,
địa vị, gia đình… Chết đi chỉ
mang theo được cái gì người ta tạo ra
bằng suy nghĩ hay hành động nên yêu thương
được ai thì yêu thương, giúp được
ai thì giúp.
Nếu
như vì việc này mà mình không may mất hết mình
cũng vui vẻ chấp nhận, vì mình tin rằng
với số lượng người được
giúp, cũng đánh để mình đánh đổi
mà. Ai mà không đến lúc già đi và mất
hết chứ”, giọng
ca “Giấc mơ tuyết trắng” nói thêm.
Chắc
Thủy Tiên cũng đã nhận được khá
nhiều dư luận đáng buồn về việc làm
từ thiện của cô nên mới nói ra như
vậy. Trên mạng Facebook, tác giả có viết vài dòng
về ca sĩ Thủy Tiên:
"Thật
sự, khi tham gia nỗ lực cứu trợ đồng
bào miền Trung, Thủy Tiên đã đem hết
tấm lòng của mình để giúp đỡ đồng
hương. Sự nhận được một
số tiền quá lớn trong thời gian kỷ
lục đã biến Thủy Tiên thành một
"political figure", tâm điểm của nhiều
sự nghi ngờ, ganh tỵ. Mong Thủy Tiên hoàn
tất nỗ lực của mình càng sớm càng
tốt để trở về cuộc sống bình thường
như mọi người. Hy vọng Thủy Tiên đọc
được vài hàng cảm mến này”.
KẾT
LUẬN
Câu
chuyện cứu trợ của ca sĩ Thủy Tiên,
mới nhìn vào chỉ là chuyện nhỏ nhưng
thật ra ảnh hưởng rất lớn. Một
sự đối xữ khôn khéo và nhanh chóng của chính
phủ Trung Ương có thể đem lại một
sự đồng thuận không những của đồng
bào trong nước mà cả đồng hương
hải ngoại. Từ lúc các trận lũ lụt
miền Trung đang xảy ra, bên cạnh những
tổ chức lớn hơn, đã có những nhóm
nhỏ 1, 2 chục người tại hải ngoại
chung nhau góp 1, 2 ngàn USD để giúp các bạn bè
miền Trung. Những nỗ lực này đã nói lên tình
thương quê hương của đồng bào
hải ngoại. Trong bất cứ xã hội nào cũng
có những nhóm quyền lực, vì những lý do riêng
của họ, đã nhìn mọi vấn đề trên
khía cạnh tiêu cực, chê bai nhửng nỗ lực
của những người có lòng … Một vài hành
động nhanh chóng của chính phủ Việt Nam như
cám ơn hành động cứu trợ của ca sĩ
Thủy Tiên cũng như giúp cô ấy khắc
phục những thiếu sót mà cá nhân cô ấy không
thể nghĩ ra được là điều cần
thiết đem lại sự đồng thuận không
những cho đồng bào trong nước mà còn
cả đồng hương hải ngoại.
THAM
KHẢO
1) Lũ
lụt miền Trung tại Việt Nam 2020 – Bách khoa toàn
thư mở Wikipedia
2) Thủy
Tiên (ca sĩ) - Wikipedia tiếng Việt
3) Bài
viết “Chuyện Trấn Thành, Mỹ Tâm, Thủy Tiên
từ thiện: Sao lại đong đếm tấm lòng?”
đăng trên mạng Lao Động Online ngày
17/10/2020.
4) Bài
viết “Ca
sĩ Thủy Tiên được khuyên đưa $ 4.3
triệu cứu trợ cho chính quyền”
đăng trên báo Người Việt ngày 23/10/2020.
5) Bài
viết “Đại biểu Quốc hội nói về
việc ca sĩ Thủy Tiên làm từ thiện”
đăng trên báo Người Việt ngày 21/10/2020.
*****