Con gái ông Lê Duẩn Tác
giả: Viktor Maslov Dịch
giả: Phan Độc Lập |
Ông
Lê Duẩn có không chỉ một người con gái,
tất nhiên rồi. Nhưng câu chuyện dưới
đây về cô con gái Lê Vũ Anh, con của bà Bẩy
Vân, ngươi vợ thứ 2 của ông Lê Duẩn. Cái
tên của cô từng được nhắc đến
rất nhiều trong giới lưu học sinh tại
Đông Âu những năm 1970- 1980 của thế kỉ
trước. Không chỉ v́ cô là con gái của vị
TBT quyền lực mà c̣n v́ cô là ‘vị cứu tinh’
của những thế hệ sinh viên cùng thời. Thời
đó, những sinh viên du học bị cấm yêu
đương, kể cả với người cùng
đoàn và đặc biệt nghiêm ngặt với người
nước ngoài. Nếu bị bắt gặp đi xem
phim, đi chơi riêng, hẹn ḥ với người nước
ngoài là đă có thể bị kỉ luật. Yêu
đương có thể bị c̣ng tay đưa về
nước, có thể bị giam giữ, bị ghi lư
lịch để khó có thể ngóc đầu lên
được…. Nhiều bi kịch đă xảy ra,
khi những sinh viên liều ḿnh trốn chạy theo
tiếng gọi của t́nh yêu. Lê
Vũ Anh đă đặt dấu chấm hết cho
những bi kịch đó khi cô chạy theo tiếng
gọi của t́nh yêu, bỏ lại quê hương, cha
mẹ và người chồng cũ. Bất chấp
những khó khăn nguy hiểm như có thể bị
bắt, bị hăm hại cô đến với t́nh yêu
của viện sĩ khoa học Viktor Maslov. Giới lưu
học sinh Đông Âu thường nói đùa rằng, Lê
Vũ Anh đáng được dựng tượng!Đáng
lư phải gọi ‘cô’ là ‘bà’ nhưng cô đă
mất ở tuổi đôi mươi khi sinh con,
truyện t́nh của họ giống như một
cuốn tiểu thuyết mà nhân vật chính ở
lại măi với tuổi trẻ đôi mươi. Dưới
đây là hồi kư của chồng cô – người
con rể chưa bao giờ được thừa
nhận của cố TBT đảng CSVN Lê Duẩn.
Cuốn hồi kư sinh động và chân thực nó hé
lộ nhiều điều về một giai đoạn
mà không phải ai cũng biết hay cũng có thể
được biết. Nó
– cuốn hồi kư – cũng đặt nghi vấn
về chuyện Lê Vũ Anh bị đầu độc
do những toan tính chính trị. Tất nhiên không ai có câu
trả lời về việc này. ——————————————————— Lê
Vũ Anh. I. Có
lẽ mọi chuyện đă không trở nên quá
phức tạp, nếu như tôi biết được
ngay từ đầu Lê Vũ Anh là con gái của ai. Khi
sự thật được làm sáng tỏ th́ đă
muộn quá rồi. Tôi đă yêu, yêu đến phát
điên đến nỗi không c̣n biết ḿnh là ai
nữa và không thể từ chối được
mối t́nh đó nữa rồi. Chúng
tôi gặp nhau ở khoa Vật lư của Trường
Đại học Tổng hợp Quốc gia Moskva mang tên
Lomonosov (MGU), nơi Lê Vũ Anh đang theo học.
Tại thời điểm làm quen với nhau tôi đă
là giáo sư tiến sỹ toán-lư và là tác giả
của một lư thuyết, mà ở nước ngoài người
ta gọi là lư thuyết chỉ số nhóm Maslov
(Maslov-type index theory). Lư thuyết này được
sử dụng rộng răi trong toán học trừu tượng,
cũng như trong cơ học lượng tử, hóa
học lượng tử và quang học. Chỗ làm
việc chính của tôi là ở Trường đại
học chế tạo máy điện tử Moskva (МИЭМ),
nhưng khoa Vật lư của MGU lại từng là ngôi
nhà thân yêu, nơi tôi đă từng học tập và
giảng dạy ở đó. Bao
nhiêu năm đă trôi qua, cả một cuộc đời.
Rất nhiểu sự kiện và ấn tượng
đă mờ dần trong trí nhớ, nhưng h́nh ảnh
cố công chúa xinh đẹp, chói sáng vào một ngày
đang đứng nơi cuối hành lang cho đến
tận bây giờ vẫn luôn hiện về trước
mắt tôi. Cô gái không quen biết đang di chuyển
bằng các động tác với vẻ duyên dáng và
kiều diễm không thể tả, tôi bước theo nàng
như một kẻ si mê. Đến gần cửa pḥng
thí nghiệm nàng dừng lại và quay mặt lại. Nàng
thoáng nh́n tôi một giây từ đôi mắt đen
huyền, mỉm cười và ẩn ḿnh vào trong pḥng
thí nghiệm. Cô gái ngoại quốc, tôi chợt
nhận ra và nghĩ rằng, nàng đến từ
Ấn Độ. Thành
thật mà nói, tôi thường thích phụ nữ phương
đông. Một trong những nhà vật lư học
bạn tôi nói đùa” Maslov của chúng ta là nhà đông
phương học lớn”. Trong MGU có rất nhiều
sinh viên từ các nước châu Á theo học, trong
đó có sinh viên từ Việt Nam, đất nước
bị tàn phá bởi chiến tranh. Tất cả họ
đều luôn nhận được thiện cảm và
sự cảm thông từ mọi người. Ở khoa
Vật lư cũng có nhiều sinh viên Việt Nam, tôi
nhanh chóng kết bạn với họ, đặc
biệt là với hai cô gái Phúc và T́nh. Phúc là con gái
của nhà quân sự-chính trị nổi tiếng Vơ
Nguyên Giáp, lúc đó là Bộ trưởng Bộ
Quốc pḥng, c̣n T́nh là con gái của Chủ tịch thành
phố Hà Nội. Cả hai cô gái đều giấu
giếm bố ḿnh là ai, cũng như các sinh viên
Việt Nam khác xuất thân từ giới quư tộc
Việt Nam, họ đề pḥng lộ diện để
tránh các mưu đồ và hành động khiêu khích
chính trị từ chính quyền Xô viết. Thực
tế là như thế này, quan hệ giữa hai nước
chúng ta, bất chấp việc đảm bảo t́nh
hữu nghị măi măi bền vững, nhưng vẫn có
thể xảy ra bất đồng, xuất phát từ
phía này hoặc phía kia. Liên Xô vốn quan tâm đến
việc mở rộng ảnh hưởng của ḿnh
ở châu Á, trong hoàn cảnh đang gia tăng bất
đồng với Trung Quốc, buộc phải hào phóng
viện trợ giúp đỡ “người em”
Việt Nam. Việt Nam hài ḷng làm bạn với người
anh lớn nhưng không sẵn sàng hy sinh những
lợi ích chính đáng của ḿnh mà trở thành nước
lệ thuộc. Các nhà lănh đạo tận dụng cơ
hội để con cái của họ có được
sự giáo dục có chất lượng ở Liên Xô
nhưng họ sợ con cái họ có thể bị
bắt cóc để tống tiền hoặc tạo áp
lực chính trị lên bố, mẹ chúng nên yêu
cầu giữ bí mật. Có lẽ, đây là những
nguyên nhân chính, nhưng theo cảm nhận của tôi th́
các nhà lănh đạo Việt Nam đă quá lo xa một
cách vô ích. Thật ra th́ KGB, với khả năng
của ḿnh, họ thừa biết được
hết con cái của những lănh đạo nào. Tôi
thích Phúc, tôi giúp đỡ cô ấy học tốt môn
Toán, tôi không chỉ một lần mời cô ấy
đến nhà chơi, lúc th́ một ḿnh, lúc th́
với các bạn, nhưng giữa chúng tôi không có
chuyện ǵ cả, dù chỉ là một chút lăng
mạn. Cô gái Việt Nam dễ thương tránh tôi
chỗ đông người như tránh lửa vậy. Có
một lần tôi dẫn Phúc đến gặp và làm
quen với nhân viên đánh máy để giúp cô nhân
bản báo cáo khoa học, sau đó cả hai cùng nhau ra
về. Đi cùng tôi trên đường phố Moskva
nhộn nhịp, cô thể hiện ḿnh như một
nữ du kích trong hậu phương của địch:
tỏ vẻ sợ sệt và suốt thời gian luôn
cảnh giác quan sát tứ phía. Đặc biệt giao thông
công cộng làm cô mất b́nh tĩnh. Chẳng hạn
tại bến đỗ, xe buưt hoặc xe buưt điện
vừa đến, cô đă nhanh chóng ẩn ḿnh vào
trong xe ngay.
Tôi
bèn bắt đầu đặt câu hỏi với Phúc.
Th́ ra là người Việt Nam bị cấm giao
tiếp với người châu Âu, hay nói chung là
với “ Tây mũi lơ” như trong dân gian vẫn
gọi. Từ thời xa xưa, mối quan hệ
với họ sẽ bị lên án và được xem là
sự phản bội. Một cô gái đi trên phố cùng
với một ông “Tây mũi lơ” sẽ bị kỳ
thị hoặc thậm chí bị ném đá. Những người
cộng sản, sau khi dành được chính quyền
và thành lập nước Việt Nam Dân chủ
Cộng ḥa, thật không may, vẫn giữ lại
truyền thống phong kiến đó. Vi phạm điều
cấm giao tiếp với người nước ngoài
có thể bị lên án, đấu tố trong các
cuộc họp đảng, đoàn thể hoặc có
thể bị đưa vào trại cải tạo.
Ở nước ngoài, các công dân Việt Nam cũng
phải tuân thủ các chuẩn mực đă được
chấp nhận trong nước. Thậm chí múa bale
cổ điển cũng bị xem là h́nh thức khiêu
dâm. Sau này có một lần Vũ Anh nói với tôi, các
nhà ngoại giao Việt Nam khi xem kịch múa bale trong nhà
hát lớn ở Moskva đă phải nhắm mắt v́
sợ bị “khiêu dâm” bởi các vũ công mặc
đồ bó sát người như không mặc ǵ. Lê
Vũ Anh và ông Lê Duẩn Các
bạn Việt Nam đă giúp tôi gặp lại và làm
quen với cô gái xinh đẹp nhất đă làm rung
động trái tim tôi, nàng là đồng hương
của họ. Lê Vũ Anh quan tâm đến toán học
và muốn được nghiên cứu sâu thêm về môn
học này. Tất nhiên, tôi đồng ư giúp đỡ
nàng. Nàng đă cuốn hút tôi ngay lập tức từ
cái nh́n đầu tiên, nàng thực sự trẻ trung và
hấp dẫn, không giống như những người
phụ nữ Việt Nam điển h́nh khác: nàng đủ
cao, da trắng, với đôi mắt luôn nh́n thẳng.
Nàng giữ ḿnh như một phụ nữ hoàng gia –
đơn giản, nhưng với những phẩm giá
không b́nh thường. Ở Việt Nam, tôi nghĩ nàng
phải được xem như là một trong những
người con gái đầu tiên đẹp nhất.
Ở trường tôi, những người trẻ
tuổi luôn để ư quan tâm đến nàng. Sau
này tôi được biết, ḍng máu đang chảy
trong cơ thể nàng không chỉ có ḍng máu Việt
Nam, mà một phần trong đó có ḍng máu Trung Hoa.
Mẹ nàng, bà Bảy Vân mang trong người một
phần tư ḍng máu Trung Hoa.Ở Việt Nam, không ai
biết về điều này, gia đ́nh đă giấu
kín “mối quan hệ huyết thống” với người
Trung Hoa của mẹ nàng. Sự thật là nàng khi c̣n
nhỏ đă sống nhiều năm ở Trung quốc.
Bạn thân của nàng là con gái của Đặng
Tiểu B́nh, người đă từng là bạn
của bố nàng và là người số 2 dưới
bầu trời Trung Quốc sau Mao. Với người
cầm lái vĩ đại, nàng cũng quá quen
thuộc. Nàng đă cho tôi xem một bức ảnh nàng
đang ngồi trên đùi của Mao Trạch Đông. Thời
tuổi trẻ của ḿnh, mẹ nàng, bà Bảy Vân cũng
khá đẹp. Lê Duẩn v́ bà mà ly hôn với người
vợ đầu tiên, người vợ mà bố,
mẹ ông đă cưới hỏi cho ông khi c̣n
nhỏ. Người vợ thứ hai của ông xuất
thân từ một gia đ́nh có học, nhưng, như
tôi đă đề cập,ông không thể tự hào
về một nguồn gốc “tinh khiết”. Vũ Anh
là con gái đầu tiên của họ. Ngoài nàng ra, Lê
Duẩn c̣n có hai con gái từ cuộc hôn nhân đầu
tiên của ḿnh và hai con trai cùng với bà Bảy Vân.
Hai người con của ông, con trai tên Thành và con gái
đầu tên Muội, tại thời điểm đó,
sống và học tập ở Moskva. Muội lớn
tuổi hơn nàng nhiều và chịu trách nhiệm chăm
sóc em gái của ḿnh. Chị tốt nghiệp trường
đại học ở Liên Xô và là một nhà sinh
vật học. Chị đă sống một số năm
tại Moskva cùng với chồng và con gái. Nhưng
tất cả điều này măi sau tôi mới được
biết … V́
nàng, tôi đă nhận tiến hành các buổi dạy
thêm không bắt buộc về toán học tại khoa
Vật lư. Ban đầu nhiều sinh viên đến nghe
tôi giảng. Được một thời gian, sinh viên
bỏ học dần dần, cuối cùng chỉ c̣n
mỗi một ḿnh nàng. Nàng đă rất cố
gằng, nàng có năng lực và chăm chỉ học
tập. Cuối cùng chúng tôi không cưỡng lại
được t́nh cảm của ḿnh. Chúng tôi bắt
đầu ḥ hẹn, lúc th́ ở căn hộ riêng, lúc
th́ ở nhà nghỉ ngoại ô của tôi. Chúng tôi nghiên
cứu, cùng nghe nhạc và nói chuyện với nhau
về các chủ đề khác nhau. Nàng giữ cho ḿnh
được tự do hơn hẳn các bạn gái
của ḿnh và không c̣n sợ bất cứ điều
ǵ nữa. Mẹ
tôi nhanh chóng thích nàng. Nh́n chung, bà tôn trọng mọi
đam mê của con trai. Đă từ lâu bà mong ước
cưới được vợ cho người con trai
duy nhất của ḿnh. Cuộc
sống riêng tư của tôi đầy băo tố và
thậm chí của cả những bạn trẻ liên
quan đến tôi. Một trong số đó là Sergay
Mazarop, đă xảy ra thảm kịch, mà tôi được
chứng kiến. Về cái chết của cậu
ấy, theo tôi, báo chí đă viết nhiều. Sergay di cư
cùng với bố mẹ ḿnh sang phương Tây từ
đầu những năm 1980. Định cư ở
Pari, học đại học, mở công ty và hoạt
động trong lĩnh vực tin học. Ban đầu
việc kinh doanh của Sergay không được tốt
lắm, nhưng sau khi ở Liên Xô tiến hành cải cách
đổi mới (perestroika), do Sergay hiểu rơ
được những vấn đề về kinh
tế ở đó nên Sergay đă trở thành một giám
đốc tài giỏi. Sau một số phi vụ
lớn thành công, Sergay trở thành triệu phú. Sergay
sở hữu các bất động sản có giá
trị, thậm chí có hẳn một tiệm thời
trang riêng. Sergay sống với một phong cách phóng khoáng
rộng răi riêng biệt với người vợ –
con gái nhà văn Anatoly Gladilin, người đă sinh cho
Sergay hai đứa con. Sergay đối xử rất
dịu dàng với các con tôi. Một thời gian
ngắn trước khi chết, Sergei đă trở thành
nhà sản xuất của bộ phim “The Limit”
(giới hạn) của Denis Evstigneev. Ngày 22 tháng 11 năm
1994, Sergei bị bắn chết từ một khẩu súng
máy qua cánh cửa ra vào bọc thép tại căn hộ
của ḿnh ở trung tâm thành phố Paris. Cảnh sát
Pháp coi đó là vấn đề có bàn tay của mafia
Nga. Theo như tôi biết,cho đến nay tội
phạm chưa t́m ra được và vẫn c̣n
nhởn nhơ ngoài pháp luật … Trước
khi gặp Vũ Anh, tôi không có ư định tiến
tới một mối quan hệ nghiêm túc nào cả, dường
như đang cố gắng chờ đợi một
điều ǵ đó. Và rồi tôi đă chờ đợi
được. Những người phụ nữ tôi
đă từng gặp và quen biết không thể nào làm
cho tôi có được một cảm xúc mănh liệt,
lạ lùng như khi tôi gặp và tiếp xúc với nàng.
Nàng ở độ tuổi đáng ra phải là con gái
tôi – nàng kém tôi chẵn đúng 20 tuổi – nhưng
giữa chúng tôi thật sự có cảm giác như không
hề tồn tại khoảng cách chênh lệch về
tuổi tác. Nàng giới thiệu rất ít về
tiểu sử của ḿnh: nàng đến từ
miền Nam Việt Nam ( Nàng thuộc danh sách lưu
học sinh bí mật không thuộc sự quản lư
của đại sứ quán Việt Nam dân chủ
cộng ḥa, lúc này Việt Nam chưa thống nhất
thành một quốc gia riêng). Nàng đă sống trong vùng
nông thôn có các hoạt động du kích. 17 tuổi nàng
gia nhập Đảng cộng sản. Tôi sau này có nói
đùa “ Vợ của tôi là đảng viên cộng
sản từ năm 17 tuổi đấy”. Nói
thật, điều này làm tôi rất ngạc nhiên. Theo
tôi biết, ở Việt Nam vào Đảng ở độ
tuổi quá trẻ như vậy rất hiếm, chỉ
dành cho những thanh niên có những cống hiến
đặc biệt mà thôi. Nhưng không chừng, nàng đă giúp đỡ du kích và lập được chiến công hiển hách nào đó. Khi tôi hỏi về vấn đề này, nàng im lặng. Cũng tương tự như vậy khi tôi hỏi về các thành viên gia đ́nh của nàng. Chỉ có một lần khi đă sống cùng nhau, nàng cởi mở một chút khi thổ lộ với tôi : “Ông nội em làm thợ mộc”. Nàng nói tiếng Nga tồi tệ khá buồn cười. Khi tôi chê, nàng cười lớn “ Ở Liên Xô, em càng nói tiếng Nga tồi bao nhiêu th́ em càng được đối xử tốt bấy nhiêu” . Khó khăn lớn nhất ở nàng là khi phải nói họ và tên của người Nga. Tôi nhớ, có lần y tá chăm sóc sức khỏe hỏi nàng về họ, tên và tên lót của con gái, nàng thản nhiên một cách tuyệt đối, nghiêm túc trả lời:” Tôi c̣n chưa học thuộc được tên cháu”. Nhưng tôi một lần nữa dự đoán trước được điều này… Lê Vũ Anh. Ảnh 7days.ru Khi
nàng ở lại một ḿnh với tôi, nàng luôn khiêm
tốn, giữ khoảng cách và giữ ḿnh rất đúng
mực, nhưng tôi có cảm giác nàng đang phải
đấu tranh dữ lắm với những cảm xúc
của ḿnh. Có một lần trong buổi hẹn ḥ
định kỳ ở nhà nghỉ ngoại ô của tôi,
suưt chút nữa th́ nàng đă không thể làm chủ
được ḿnh. Tôi không thể biết được,
kết quả sau đó sẽ ra sao khi chúng tôi quấn
chặt lấy nhau với những nụ hôn sâu đắm
nồng nàn nếu như không có tiếng chuông gọi
cửa bất ngờ vang lên của người hàng xóm.
Tôi ra và nói chuyện ngoài cổng với người hàng
xóm chỉ khoảng 5 phút không hơn, lúc quay lại th́
pḥng trống không. Nàng đă vọt ra ngoài qua cửa
sổ, thức tỉnh từ sự quyến rũ
của t́nh yêu và bỏ chạy về nhà. Tôi
hiểu, nàng đă phải trải qua thử thách quá
lớn như thế nào khi t́m và đạt bằng
được t́nh yêu của ḿnh với một người
đàn ông châu Âu. Nhưng tôi không thể nhận
thức được phạm vi và mức độ các
vấn đề đặt ra trước mặt nàng,
trong đó có các tiêu chuẩn đạo đức
truyền thống kéo dài hàng thế kỷ, kỷ
luật nội bộ trong Đảng và c̣n liên quan
đến các quan hệ quốc tế khó hiểu. Lúc
bấy giờ, tôi thậm chí c̣n không thể ngờ
rằng ḿnh lại đang yêu con gái của Tổng bí
thư Đảng Cộng sản Việt Nam Lê Duẩn.
Xác định theo họ và tên của nàng là điều
không thể, họ Lê của người Việt quá
nhiều. Sau này tôi mới phát hiện ra khi sự
việc của chúng tôi vỡ lở, ở khoa Vật lư,
ngoài một số sinh viên đồng hương thân
thiết của nàng, biết nàng là con của lănh
tụ Việt Nam có một người duy nhất là Trưởng
khoa công tác sinh viên nước ngoài. T́nh
yêu của chúng tôi có thể làm tổn thương
đến ba của nàng, trở thành con át chủ bài
của các đối thủ trong cuộc đấu
đá quyền lực. Phía sau lưng ông là Trường
Chinh, đối thủ chính trị cạnh tranh đă
từng là Tổng bí thư trước ông. Lê Duẩn
định hướng phát triển kinh tế của
đất nước theo mô h́nh Liên Xô, c̣n Trường
Chinh muốn theo mô h́nh của Trung Quốc. Nàng tính toán
rằng, Việt Nam sẽ sụp đổ nếu đối
thủ của ba nàng giành được quyền
lực. Và Liên Xô cũng đặc biệt không mong
muốn điều đó xảy ra. Tuy nhiên thực
tế, sau cái chết của ba nàng, Trường Chinh lên
làm Tổng bí thư Đảng Cộng sản Việt
Nam, những điều tồi tệ nàng nghĩ
tới đă không xảy ra. Cô
gái khốn khổ đă không thể tự nghĩ ra, ḿnh
cần phải làm ǵ. Để cố quên tôi, nàng
bắt đầu hẹn ḥ với một chàng trai
đồng hương học ở khoa cơ học (tôi
sẽ gọi tên cậu ấy là Văn), nàng không
hiểu rằng điều đó không những không ngăn
cản được t́nh cảm mà chỉ làm tăng
thêm những cảm xúc trong ḷng nàng đối với
tôi. Cuối
cùng th́ điều ǵ đến cũng phải đến,
trong một lần gặp gỡ, chúng tôi đă gần
gũi nhau. Ngay lập tức, tôi đề nghị nàng
cưới tôi làm chồng: Nhưng
qua ánh mắt của nàng, tôi hiểu nàng đang nói
dối, nàng nói vậy nhưng không phải là vậy.
Tôi quyết định không vội vă ép nàng đẩy
nhanh sự việc, cho nàng thời gian để nàng suy
nghĩ, để nàng tự giải quyết những
cảm xúc, t́nh cảm của ḿnh. Và rồi nàng
biến mất. Trước đây điều này cũng
đă xảy ra khi nàng tự cho phép ḿnh làm một cái
ǵ đó “thêm” vượt quá giới hạn như
nàng thường nghĩ khi ở bên tôi và nàng cảm
thấy ăn năn về hành động này. Sau đó
tất cả mọi thứ trở lại b́nh thường.
Nhưng lần này khác hẳn, tôi không thể t́m
thấy nàng. Kỳ nghỉ hè bắt đầu. Các
sinh viên phân tán khắp nơi, nên tôi không biết có
thể hỏi ai về nàng. Tôi thật khó khăn khi nóng
ḷng chờ đợi năm học mới, nhưng nàng
đă không xuất hiện ở MGU, ngay cả sau ngày 1
tháng Chín. Tôi
không thể chịu đựng được nữa và
quyết định gọi điện thoại tới
bà Trưởng khoa quản lư sinh viên nước ngoài: Tôi
gần như ngă quy khi nghe điều này. Gặp
gỡ với Breznhep cuối tháng này ư, chắc
chắn phải là Lê Duẩn. Thời khắc đột
nhiên trở nên phức tạp, nhưng dễ dàng để
lư giải rơ ràng những điểm kỳ quặc
trong các câu chuyện và hành vi của người tôi yêu
khi chúng tôi ở bên nhau. Vũ Anh của tôi – con gái
của lănh đạo cao nhất của những người
cộng sản Việt Nam! Nhưng làm thế nào nàng có
thể phản bội lại t́nh yêu của chúng tôi cơ
chứ. Sau
này Vũ Anh đă giải thích tất cả mọi
thứ với tôi. Khi chúng tôi trở nên thân thiết và
gần gũi với nhau, tôi đă giang tay và nguyện
hiến trái tim của ḿnh cầu hôn nàng, điều này
làm cho nàng phải trải qua những giây phút căng
thẳng lớn, nàng cảm thấy hoang mang .Nàng thú
nhận với người bạn trai là Văn. Nàng nói
rằng nàng chỉ muốn quan hệ với tôi trên
tinh thần bạn bè: nhưng rồi, vâng – chuyện
đó đă xảy ra ngược với với ư chí
của ḿnh và nàng cảm thấy hối tiếc về
điều này. Văn yêu nàng, bỏ qua chuyện nàng
đă gần gũi với tôi và đề nghị
kết hôn ngay lập tức. Dẫu sao th́ nàng đă
từng có hẹn ḥ gần đây với Văn khi nàng
muốn quên tôi nên nàng đồng ư, nàng nói rằng nàng
sẽ cố gắng để yêu Văn nhiều hơn.
(Nàng nói như thế này: “Em sẽ cố gắng
để yêu anh nhiều hơn.”) Cuộc
hôn nhân này là một đ̣n giáng mạnh vào Lê
Duẩn, có khả năng, ông đă nghĩ đến
việc có được một chàng rể vừa có
lợi cho Đảng nhưng lại phù hợp hơn
cho con gái yêu quư của ḿnh. Vũ Anh đă thu hút
được sự quan tâm, chú ư của một
số “hoàng tử” từ các nước láng
giềng. Văn là một chàng trai thông minh, một nhà
toán học tài năng, nhưng không đáp ứng yêu
cầu môn đăng hộ đối với nàng và
gia đ́nh. Về phía nàng, nàng muốn quên hẳn tôi
nên muốn ở lại Việt Nam và cố gắng yêu
Văn để có thể tiếp tục sống
tốt cùng với Văn. Lê Duẩn đă tha thứ
cho con gái về hôn nhân không tương xứng, nhưng
phản đối mạnh mẽ mong muốn của nàng
ở lại Việt Nam. Nàng cần phải học
tiếp để có được bằng tốt
nghiệp của trường Đại học Tổng
hợp Moskva. Kết thúc năm học vừa rồi
ở Khoa Vật lư, nàng chỉ cần ở lại thêm
một năm là tốt nghiệp. Trong khi đó, Văn
cũng muốn đi học sau đại học ở
Moskva ngay tại MGU. Nàng đă buộc phải tuân theo
lời ba ḿnh, trong ḷng hy vọng cuộc hôn nhân
của ḿnh sẽ có thể thay đổi tất
cả mọi thứ và giúp cho nàng không thể tiếp
tục mối t́nh lăng mạn của ḿnh với tôi. Sau
một số ngày khi nàng quay trở lại Moskva, tôi
đă thuyết phục được nàng đến
nhà nghỉ ngoại ô của tôi cùng với Phúc. Nàng
không thể từ chối, nhưng vẫn giữ thái
độ ngại ngùng và cư xử kiềm chế
miễn cưỡng. Tôi đă cố gắng để
xoa dịu t́nh h́nh. Tôi bông đùa bằng các câu
chuyện tiếu lâm, nói cười thật thoải mái,
và sau đó mời các cô gái dạo hồ trên một
chiếc thuyền, mặc dù thời tiết không
phải là thật tốt – lúc này đang là cuối
thu. Khi chúng tôi đang tiến gần đến bờ,
Phúc không chèo thuyền thành công để quay trở
lại và rơi tơm xuống nước. Tôi vội
nhảy xuống hồ kéo cô ấy lên và bế
chạy đến ngôi nhà gần nhất để thay
quần áo ấm. Chủ nhà đưa cho chúng tôi
một cặp áo khoác, chúng tôi thay quần áo đă
ướt và khoác áo khô vào người Phúc. Tôi và nàng
đưa Phúc về nhà nghỉ của tôi, xức
cồn và xoa bóp bằng rượu cho ấm người.
Được một lát th́ Phúc cảm thấy
buồn ngủ và cô ấy vào giường nằm
nghỉ. Lúc
này trong pḥng khách chỉ c̣n lại tôi và nàng tâm
sự với nhau. Nàng thú nhận rằng trong mấy tháng
qua, nàng đă sai lầm khi nghĩ rằng cứ
lấy chồng th́ nàng có thể quên được tôi.
Nhưng đời thật trớ trêu, trái tim nàng đă
không hề muốn tuân thủ lư trí của nàng. Hàng
đêm nằm bên chồng mà nàng luôn nghĩ về tôi.
Nàng thổn thức, vừa muốn ở lại
Việt Nam để lẩn tránh tôi, lại muốn bay
sang ngay Moskva để được gặp tôi,
được nằm gọn trong ṿng tay vững
chắc và thưởng thức nụ hôn cháy bỏng
của tôi.Trong đầu nàng luôn tái hiện lại h́nh
ảnh và những cảm giác lần đầu tiên
gần gũi với tôi, đă trao trinh tiết quư giá
của người con gái cho người mà nàng yêu quư
nhất. Nàng bảo với tôi, con gái Việt Nam coi
trọng điều này lắm, bởi họ quan
niệm trong truyền thống từ cả ngàn năm là
nó rất thiêng liêng trong t́nh yêu, nó thể hiện ḷng
chung thủy. Nàng cảm thấy có lỗi với Văn,
dù thật ra nàng đă không lừa dối anh ấy, nàng
đă tâm sự, thổ lộ hết với Văn và
Văn đă chấp nhận v́ hiểu được
hoàn cảnh éo le từ mối t́nh lăng mạn không có
hồi kết của nàng và tôi. Đặt chân
xuống sân bay ở Moskva, những kỷ niệm
với tôi lại ùa đến khiến nàng không
thể cưỡng lại được t́nh cảm
của ḿnh và ngọn lửa t́nh yêu trong tim nàng
với tôi lại được dịp bùng lên dữ
dội. Bây giờ gặp lại tôi, nàng thừa
nhận rằng nàng muốn được chung sống
măi măi với tôi, làm một người vợ
hiền chăm sóc cho tôi, nhưng nàng lại không dám
tin vào một khả năng có thể dẫn đến
hiện thực như vậy, nàng nói: -
Vài năm trước, chính quyền không cho phép con gái
của một bộ trưởng nước em kết
hôn với con trai của thủ tướng một nước
châu Âu. Đôi trai gái yêu nhau này đă chấm dứt
cuộc sống và mối t́nh lăng mạn của ḿnh
bằng cách cùng nhau tự tử. Trường hợp
như vậy ở Việt Nam nhiều lắm khi các
đôi trai gái v́ quá yêu nhau nhưng bị ngăn
cản bởi gia đ́nh mà t́m đến cái chết.
Anh không thể tưởng tượng được
đâu, rằng đă có bao nhiêu người chết v́
truyền thống này! Tôi
an ủi xoa dịu nàng, rồi nhẹ nhàng ôm nàng vào
người thật chặt, đặt lên đôi môi hé
mở của nàng một nụ hôn ngọt ngào, say
đắm. Nàng nhắm mắt, người nàng mềm
nhũn và run nhẹ. Bỗng nàng chợt bất ngờ
xô tôi ra, thảng thốt: Thời
gian tiếp sau, do không kiềm chế được, tôi
và nàng vẫn t́m cách bí mật để gặp
được nhau. Nàng quyết định ly thân
với Văn, nói thẳng với Văn là nàng đă
cố gắng nhiều nhưng không thể nào yêu
được Văn. Nàng có nằm bên cạnh Văn
th́ cũng chỉ hờ hững mà không thể, không
một chút cảm xúc. Cuối cùng th́ Văn cũng
phải chịu, v́ dù sao nàng là con gái Lê Duẩn nên không
thể ép ǵ được nàng, để kệ cho nàng
được tự do, muốn làm ǵ th́ làm. Văn
tập trung vùi đầu hết thời gian vào
việc làm luận án tiến sỹ cho quên đi
mọi chuyện. Tất nhiên, chúng tôi không quảng bá
mối quan hệ của chúng tôi cho bất cứ ai,
bởi nó không phù hợp với truyền thống
đạo đức v́ dù sao th́ nàng cũng là người
đă có chồng, chưa kể đến việc
đây mối quan hệ với người nước
ngoài. Để có được mỗi lần gặp
nhau, chúng tôi phải dàn dựng công phu, giấu kín không
bị lộ. Chúng tôi phải rất thận trọng
để không dẫn đến hậu quả tệ
hại là buộc nàng bị trục xuất về nước.
Thông thường, các mối t́nh lăng mạn Xô-Việt
nếu có sẽ khá nhanh chóng được đại
sứ quán biết đến. Những người
đang yêu nhau đó sẽ được “chấn
chỉnh” bởi sự cảnh báo của những công
dân ưu tú luôn cảnh giác với t́nh yêu. Cứ
thế chúng tôi vụng trộm trong bí mật như
vậy được gần một năm. Điều
ǵ có thể chứng minh chúng tôi ngoại t́nh: Nàng
chỉ nh́n như một đứa trẻ, mà việc
giám sát “trẻ em” Việt Nam không hề tồn
tại, ít nhất mọi thứ đều nguyên
trạng. Sau đó, nàng đă mang thai và không hiểu v́
sao đó mà nàng đă giấu điều đó
với tôi. Do không giữ ǵn cẩn thận và tự
thương lấy ḿnh nên nàng đă bị sẩy
thai. Tôi đă vào thăm nàng trong bệnh viện và
đă rất lo sợ rằng tất cả mọi
thứ bị phát hiện và người ta sẽ mang nàng
đi mất. Nhưng tôi c̣n sợ hăi hơn cho sức
khỏe của nàng. Bởi vậy nên tôi nghĩ, người
ta có thể mang nàng đi, miễn là tất cả
đều phải tốt đẹp cho nàng. Và rồi
thời điểm đó đă đến. Sau khi điều trị ở bệnh viện, người ta gửi nàng đến thành phố Pushkino, vào Viện an dưỡng chính trị cao cấp. Tại đây nàng được xem như một yếu nhân có một vị trí đặc biệt, tất nhiên, nàng được đăng kư ăn ở pḥng ăn dành cho những người có đặc quyền. Những người khách nghỉ b́nh thường ở đây thường muốn ngó xem trong khay đựng thức ăn gồm những ǵ được mang đến cho cô công chúa Việt Nam khi các cô phục vụ bê mang ngang qua pḥng sinh hoạt chung. Nàng khó chịu với đặc ân này của chế độ Xô viết, nhưng nàng bắt buộc phải chung sống ḥa b́nh với điều này. Lê Vũ Anh trong đám cưới bí mật. Ảnh 7days.ru Ở
Pushkino vài ngày nàng đă thấy buồn chán, nàng
gọi điện đề nghị tôi đến thăm
nàng. Một hồi lâu tôi từ chối, nói rằng chúng
tôi có thể bị bắt, nhưng cuối cùng tôi
đầu hàng và chấp nhận lời thỉnh
cầu của nàng. Tôi đến với một con chó
– chó săn chồn, và t́m nhà nghỉ trong khu nghỉ
mát gần Viện an dưỡng của nàng. Khỏi
phải nói, chúng tôi mừng rỡ khi gặp được
nhau, ôm hôn nhau nồng thắm như thể chưa bao
giờ đă từng như vậy. Rồi một
lần chúng tôi gặp nhau trong rừng đă bị
một nhân viên an ninh bắt gặp! Ông ấy đang
ngồi nấp trong bụi cây theo dơi chúng tôi th́
bất ngờ bị con chó của tôi phát hiện ông
ta ở đó. Tất
cả bí mật giữa chúng tôi nhanh chóng bị
bại lộ, một cách hoàn toàn t́nh cờ. Cơ quan
an ninh xác định rơ được ngay tôi là ai và
nhanh chóng thông báo cho Lê Duẩn, rằng có mối t́nh
lăng mạn giữa con gái ông với một nhà vật
lư Xô Viết. Vậy là có một cuộc họp gia
đ́nh, trong đó mọi người cùng thảo
luận về hành vi ngoại t́nh của nàng. Nhưng
những người thân trong gia đ́nh sợ nàng
bởi cá tính quá táo bạo và độc lập. Nàng
có thể phê b́nh, chỉ trích mạnh mẽ ngay cả
ba ḿnh. Trong tim tôi, nàng là một người cộng
sản lớn hơn cả Lê Duẩn. Để
ngăn chặn hành động ngoại t́nh của con gái
ḿnh, Lê Duẩn cử một đặc phái viên –
một người bạn của gia đ́nh, người
đang làm việc ở Moskva giúp đỡ giải
quyết vấn đề này. Ông này mời nàng đi
xem vở kịch ballet “Anna Karenina” ở Nhà hát
lớn Moskva. Buổi đi xem thưởng thức
biểu diễn nghệ thuật này rơ ràng không
phải là t́nh cờ. Khi xem xong quay ra, ông ấy
nhắc nhở nàng về trách nhiệm của gia đ́nh,
“Đại sứ thiện chí” gợi nàng nhớ
đến số phận bi thảm của nhân vật
nữ chính Anna của Tolstoy: “Cháu thấy không,
cuộc sống của người phụ nữ trong tác
phẩm kịch đă kết thúc với bi kịch ra
sao nếu phản bội, thay đổi chồng ḿnh?”.
Nàng đă phải khó khăn lắm mới nhịn
được cười. Trên
cương vị của ḿnh, để giữ uy tín Lê
Duẩn đă không thể sử dụng bạo lực
và trục xuất cô con gái yêu. Giải pháp cuối cùng
là phải để nàng ly hôn, cô sẽ kết hôn
với tôi và ở lại cùng chồng ở Moskva. Qua
một thời gian, tất cả mọi việc đă
lắng dịu xuống, nhưng không thể tŕ hoăn thêm,
chúng tôi cần thiết phải tiến hành đăng
kư kết hôn và tổ chức hôn lễ càng sớm càng
tốt để cuộc sống chúng tôi sớm ổn
định. Mặc
dù đă ly thân, nhưng Văn không muốn ly hôn
với nàng. Tôi nghĩ đó không chỉ do cảm xúc
của Văn, mà c̣n v́ lợi ích riêng của người
cha, sự nghiệp của ông ta đă đi lên cao sau
khi con trai ông kết hôn với nàng. Tôi đề
nghị nàng thể hiện sự thông minh và tài
ngoại giao của ḿnh để cố gắng đạt
được một thỏa thuận với chồng,
nhưng nàng không muốn tỏ ra nhẫn tâm như
vậy. Nàng không muốn có thêm lỗi với Văn, mà
muốn để Văn tự quyết định trước
thực tế t́nh cảm của vợ ḿnh. Lỗi là
tại nàng, v́ nàng đă lợi dụng Văn để
làm cớ quên được tôi trong cuộc đấu
tranh với chính bản thân ḿnh, từ đó mới
xuất hiện mối quan hệ không đáng có
của nàng với Văn. Nhưng khi nàng đă có thai
lần nữa, câu hỏi nảy sinh về nhiều khía
cạnh. Nàng phải hành động để không
phải rơi vào t́nh trạng không rơ ràng: nếu nàng
trên danh nghĩa vẫn là vợ Văn tại thời
điểm ra đời đứa con của chúng tôi,
phía Việt Nam về mặt luật pháp có thể xem Văn
là cha của đứa bé. Nàng
hứa với Văn rằng, sẽ không để ai
biết việc ly hôn của họ ở Việt Nam :
“Em sẽ giữ bí mật, và chúng ta sẽ vẫn là
bạn bè thân thiết của nhau như trước.
Anh biết rồi đó, ngay từ đầu em đă
không có t́nh cảm với anh. Anh nói rằng anh yêu thương
em, vậy th́ anh nên chấp nhận thỉnh cầu
của em. Anh có muốn em ghét bỏ anh không?”.
Cuối cùng th́ anh chàng đă phải chấp nhận
từ bỏ nàng. Văn vẫn c̣n yêu đơn phương
nàng. Họ đă cùng đến một văn pḥng
đăng kư ly hôn tại Moskva dành cho người nước
ngoài, vậy là họ đă ly dị mà tất cả
người Việt Nam và Lê Duẩn đă không
được biết bất cứ điều ǵ. Cũng
không có ai thông báo điều này cho Đại sứ
quán Việt Nam. Văn tỏ ra rất khó chịu,
buồn bực bởi việc này, bị khủng
hoảng tinh thần đến mức phải nhờ pḥng
khám thần kinh chữa trị. Chúng
tôi giấu việc nàng mang thai con đầu ḷng, v́ chúng
tôi không muốn ai đó quấy rầy nàng sinh con và
đăng kư khai sinh cho con ở Liên Xô. Tại trường
đại học, tôi đă bố trí cho nàng một
“chuyến công tác” trong vài tháng ở một trường
đại học ở Kiev và giúp đỡ cho nàng
thỉnh thoảng gọi “từ Kiev” cho chị
Muội (nàng vẫn giữ liên lạc với gia đ́nh
thông qua chị), đồng thời nàng gửi thư
cho người thân với tem đóng dấu từ Kiev
để họ yên tâm đúng là nàng đang ở
đó. Trong toàn bộ thời gian mang thai, nàng đă
sống ở trong nhà nghỉ ngoại ô của tôi và
trốn kín, nếu một người nào đó
bất chợt đến thăm tôi. Trong
thời kỳ tŕ trệ của Liên Xô, những
cuộc hôn nhân của cư dân Vùng Moskva (bao gồm thành
phố Moscow) với công dân nước ngoài chỉ
được tiến hành đăng kư tại hai văn
pḥng – một ở Moscow và một ở Zagorsk –
Việc này cho phép Ủy ban an ninh quốc gia (KGB )
kiểm tra, kiểm soát dễ dàng hơn. Tại hai Văn
pḥng này, chúng tôi không thể đăng kư được
v́ nếu an ninh biết th́ Lê Duẩn chắc chắn cũng
sẽ được thông báo ngay. Nhưng thời
kỳ đó pháp luật cũng quy định, ở
những nơi nào không có văn pḥng đăng kư
kết hôn cho người nước ngoài, các cuộc
hôn nhân với người nước ngoài có thể
đăng kư và được thành viên của Hội
đồng đại biểu nhân dân địa phương
chứng nhận. Tôi quyết định phải
tận dụng lợi thế này và đăng kư
kết hôn của nàng với tôi tại thành phố
Troitsk. Ở thị trấn Akademgorodok ngoại ô Moskva, tôi
có rất nhiều bạn bè ở tất cả các
Viện nghiên cứu, họ sẵn sàng giúp đỡ tôi.
Tất nhiên, nếu họ biết cô dâu của tôi là
ai, th́ chắc chắn không ai mạo hiểm dám giúp tôi
để có đăng kư kết hôn với nàng
được. Tôi đă phải né tránh, lừa
dối và thậm chí tạo ra một giấy phép
giả cho nàng từ Đại sứ quán Việt Nam. Và
quan trọng nhất – tôi phải có đăng kư cư
trú chính thức ở thành phố Troitsk. Mặc dù pháp
luật quy định về hôn nhân yêu cầu không
nhất thiết phải như vậy. V. Thời
gian đó tôi đă xây một nhà để xe tại
nhà nghỉ ngoại ô – gọi là nhà chứa xe nhưng
trông khá “hoành tráng” với việc mở rộng thêm
một pḥng ngủ lớn. Một trong những bức
tường của nó được xây h́nh bán
nguyệt. Các cửa sổ được xây dài và
hẹp như kẽ hở lớn, tôi củng cố chúng
bằng các song sắt. Trong căn pḥng với những
“kẽ hở” như vậy c̣n có thêm một cánh
cửa bằng thép. Kết quả xây dựng giống
như một pháo đài thật sự mà sau này sẽ
đáp ứng đúng vai tṛ của nó cho việc
giải tỏa nỗi sợ hăi của nàng về
mối đe dọa bị bắt đưa về nước. Tôi
đă đăng kư xác nhận ở Sở Cư trú
Moskva, nhưng người đứng đầu văn
pḥng hộ chiếu lại yêu cầu cần sự cho
phép đăng kư tạm trú của chủ tịch
Ủy ban hành chính thành phố Troitsk, người mà tôi
đă có mối quan hệ thân mật nhất. Tôi đến
gặp đúng thời điểm bà chủ tịch
sắp đi nghỉ phép, v́ vậy bà ấy dễ dàng
kư ngay quyết định theo đơn tŕnh của tôi.
Tôi bày tỏ ngay nguyện vọng xin phép kết hôn
khẩn cấp tại nơi cư trú mới, “chúng tôi
không thể chờ đợi lâu được. Cô dâu
sắp sinh con. Có giấy chứng nhận của pḥng
khám thai đây ạ”. Bà chủ tịch đă
viết tay và kư tên vào một mảnh giấy : “Tôi yêu
cầu khẩn trương cấp giấy đăng kư
kết hôn cho GSTS Maslov ngay sau khi có quyết định
của Ủy ban Hành chính thành phố về việc
cấp giấy phép cư trú.” Và bà ấy lên
đường đi nghỉ phép. Với
mảnh giấy này tôi đă đi đến gặp ông
ủy viên Ủy ban hành chính, người có trách
nhiệm xử lư việc đăng kư kết hôn (ông
là một người quen của tôi), và thú nhận
rằng, muốn kết hôn với một cô gái nước
ngoài, nhưng tôi phải giấu kín, không để
chuyện này bay ra ngoài khỏi Viện nghiên cứu khoa
học của tôi. Ông hứa rằng mọi việc
sẽ được giải quyết kín đáo, ông
sẽ giữ bí mật tuyệt đối và sẽ
trực tiếp trao đổi với thư kư của
Ủy ban hành chính – một người phụ nữ
trung niên dễ thương. Tôi đă rất vui
mừng, nhưng chưa kịp thực hiện th́ có
chuyện thay đổi nhân sự xảy ra bất
ngờ. Vài ngày trước khi đăng kư, người
phụ nữ trung niên đă được chuyển công
tác và thay vào vị trí đó một nhân viên đă
từng là cán bộ Đoàn thanh niên từ thành
phố Podolsk mới chuyển đến. Nghe nói cô gái
này là một công chức mẫn cán, tích cực và
rất nguyên tắc. Tôi sợ rằng cô ta sẽ phá
vỡ “âm mưu” đăng kư kết hôn với nàng
của ḿnh. Tôi
quay sang nhờ một người bạn t́m cách vô
hiệu hóa cô gái này. Bạn tôi sẽ t́m một thanh
niên đẹp trai nào đó có khả năng tán
giỏi, quyến rũ mời bằng được cô
gái đến gặp, đi dạo chơi suốt trong
ngày nào đó, làm sao để cô gái chuyển trách
nhiệm giải quyết vụ việc của tôi cho ông
ủy viên mà tôi quen biết. Tại sao ư, tất nhiên,
tôi đă không nói. Một trong những nhà khoa học
trẻ – một người đàn ông đẹp trai
và đầy hấp dẫn, hợp gu yêu thích của
phụ nữ – đă giúp đỡ. Ngày hôm sau
cậu ấy gọi cho tôi: “Ngày thứ bảy cô
ấy sẽ không có mặt tại cơ quan, cô ấy
đă xin nghỉ phép. Chỉ cố gắng kiếm cho
chúng tôi một cặp vé xem bất kỳ buổi
biểu diễn nghệ thuật tuyệt vời nào
đó.” Tôi gửi cho cậu ta cặp vé đi nghe
nhạc jazz Đức. Vị
ủy viên đáng kính đă không làm tôi thất
vọng, ông đă giúp chúng tôi kết hôn như đă
hứa một cách hoàn hảo – “Không một
tiếng ồn và dính tư bụi nào”. Cho đến
những giây phút cuối cùng tôi vẫn c̣n lo sợ
những bất lợi không mong muốn bất ngờ
ập đến có thể ngăn cản mối t́nh
của chúng tôi. Bạn thân của tôi, Bulat Okudzhava
đề nghị: “Nếu có bất kỳ trở
ngại nào, hăy gọi cho tôi. Tôi sẽ đưa các
nhà báo nước ngoài đến, chúng tôi sẽ làm
um lên để họ không thể ngờ hậu
quả lại như vậy!”. Tôi biết Okudzhava
từ khi c̣n nhỏ. Các bà mẹ của chúng tôi thân
nhau như là chị em ruột. Hồi bé tôi đă
sống trong gia đ́nh Bulat sáu tháng tại căn
hộ của họ ở phố Arbat. Tại sao ư? Tôi
không hề biết được. Trong thời kỳ
ảm đạm của năm 1937, nhiều người
dân khi đó v́ nhiều lư do, buộc phải thay đôi
chuyển nơi ở, họ đă cố gắng
trốn tránh để thoát khỏi bị bắt. Người
ta đă bắt giam cha của Bulat – ông Shaliko. Mẹ tôi
ly dị với cha tôi và sau đó kết hôn với
Boris Fedorovich Piston, một nhà sử học và triết
học nổi tiếng. Cha dượng đă đóng
một vai tṛ rất lớn trong cuộc sống của
tôi. Tôi yêu ông rất nhiều. Mẹ của Bulat là bà
Ashkhen Stepanovna và bà nội Maria Vartanovna đă nuôi
nấng, chăm sóc tôi một thời gian. Bà Ashkhen sau
đó vẫn luôn luôn giúp đỡ tôi. Bà cũng
đă đến dự góp vui trong ngày cưới
của tôi với Vũ Anh. Chúng
tôi tổ chức đám cưới ở nhà nghỉ
ngoại ô. Chúng tôi chỉ mời bạn bè thân
thiết gần gũi nhất và những người
thân trong họ hàng. Mẹ tôi đă cho con dâu của ḿnh
một chiếc ṿng cổ bằng vàng nạm kim cương.
Một chiếc ṿng cổ rất thanh lịch, “sang
trọng”, nhưng nàng xấu hổ khi đeo nó. Nàng
là một cô gái khiêm tốn. Mẹ tôi c̣n tặng thêm
cho nàng một chuỗi ṿng cổ với các hạt
ngọc trai lớn h́nh dạng không đồng đều
– nàng luôn đeo nó ẩn dưới lớp dưới
áo ngoài. Hôn
nhân của chúng tôi được tiến hành nhanh chóng
một cách kỳ lạ nhưng đầy trắc
trở, đặc biệt là tờ giấy phép cư
trú gắn liền với toàn bộ một câu
chuyện ly kỳ, mạo hiểm. Đầu tiên là
sự ngại ngần, lưỡng lự của bà trưởng
văn pḥng hộ chiếu thành phố Troitsk. Bà nói
rằng việc đăng kư tạm trú không cho
quyền cư trú, cũng như việc cho phép của
chủ tịch Ủy ban hành chính Troitsk là không đủ
thẩm quyền, và gửi hồ sơ xin cư trú
của tôi đến Cục Nội vụ Vùng Moskva.
Ở đó, tôi bắt buộc phải chạy khắp
nơi đúng một ṿng tṛn. Phải công nhận tôi
là một người đă rất kiên tŕ khi đến
quấy rầy một loạt các bộ phận
chức năng liên quan, và rồi cũng đạt
được kết quả như ư. Người em
họ của bạn tôi là Okudzhava đă giúp đỡ.
Người phụ nữ tuyệt vời này, tôi đă
thậm chí chưa bao giờ nh́n thấy, là bạn
học với phó cục trưởng cục Nội
vụ Vùng Moskva. Cuối cùng nhờ anh ấy mà chúng tôi
cũng đă nhận được giấy phép cư
trú tại vùng ngoại ô Moskva. Trong
thời kỳ Xô Viết, tất cả mọi thứ có
thể đạt được bởi sự quen
biết. Tôi đưa nàng vào nằm ở một
bệnh viện phụ sản vừa mới được
khai trương ở Moskva nhờ sự giới
thiệu của bạn bè mà không cần có giấy
tờ. Bác sĩ, người trực tiếp chăm sóc
nàng, một bác sĩ phẫu thuật tuyệt vời,
không biết cô ấy là ai. Tôi nói với bác sỹ
rằng, nàng là t́nh nhân của tôi, chúng tôi yêu nhau và
có thai, chúng tôi muốn lừa dối người
chồng rất hay ghen, nàng đă phản bội
chồng, bây giờ anh ta đang bận công tác trong
một chuyến đi dài ngày. Bảy tháng trước,
chồng nàng đă về Moskva vào dịp nghỉ phép,
sau đó lại đi tiếp. Do đó, chúng tôi
cần một giấy chứng nhận rằng đứa
trẻ được sinh non bảy tháng. Trong thực
tế, tờ giấy chứng nhận này chỉ
nhằm mục đích để pḥng chống lại
tuyên bố có thể có của phía Việt Nam. Nàng ly hôn
vào tháng thứ hai của thai kỳ, và nếu muốn
người ta có thể nói Văn là cha đứa bé.
Thời đó khoa học chưa có phân tích ADN. Bác sĩ
phụ khoa cấp ngay chứng chỉ cần thiết mà
không yêu cầu bất kỳ vấn đề ǵ. Ông
đă bị cuốn hút bởi nàng. Và, tất nhiên, tôi
rất biết ơn ông. Ngày
31 tháng 10 năm 1977, nàng đă sinh hạ một bé gái,
chúng tôi đặt tên bé là Elena, dựa vào tên của
người bạn gái thân của nàng là Liên, con gái
của Bộ trưởng Bộ Tư pháp, người
đă giúp chúng tôi bằng nhiều cách, đặc
biệt là một giấy phép kết hôn giả của
Đại sứ quán Việt Nam mà tôi đă đề
cập. Tôi ngay lập tức đăng kư khai sinh cho
đứa trẻ ở Troitsk, và đến giây phút này
có thể nói rằng “chương tŕnh tối
thiểu” đă được thực thi. Một
thời gian ngắn trước khi nàng sinh, Lê Duẩn
đă đến Moskva. Ông đă không thể gặp
được nàng ngay. Điều này làm cho ông
tức tối lên cơn giận dữ. Con gái tôi đâu?,
ông hỏi đại diện phia Liên Xô. Thông thường,
các chuyên viên của Ban đối ngoại của
Ủy ban Trung ương Đảng Cộng sản Liên
Xô sẽ đón và đưa nàng đến gặp ông
ngay trong ngày khi ông vừa bay đến Moskva. Nhưng
lần này họ không thể t́m thấy nàng – không
ở Kiev, nơi nàng chính thức được cử
đi công tác, cũng như không t́m thấy bất
cứ chỗ nào ở Moskva. Những người
phụ trách an ninh giải thích rằng, có thể nàng
đang ở nơi nào đó với Maslov. Sau một
tuần, nàng và con gái đă được xuất
viện, nàng ngay lập tức tự ḿnh đến
gặp Lê Duẩn, nàng sẽ kể hết toàn bộ câu
chuyện. Tôi đă cố gắng để ngăn
cản nàng, nhưng nàng không chịu nghe. Nàng
gặp cha ḿnh tại nhà khách chính phủ trên đồi
Lenin. Lê Duẩn đă cố gắng thuyết phục
con gái về Việt nam để làm thủ tục ly hôn
với Văn, điều mà nàng đă từng yêu
cầu trước đây. Nàng cho biết nàng đă chính
thức ly hôn Văn và kết hôn với tôi. Lê
Duẩn tím mặt với cơn giận dữ và
bắt đầu la hét, mắng nàng thậm tệ,
đổ lỗi nàng hư hỏng v́ mang một
phần ḍng máu xấu Trung Hoa, mà nàng được
thừa hưởng từ mẹ nàng. Nàng cảm
thấy phẫn nộ kinh khủng, nàng không thể
chấp nhận chủ nghĩa dân tộc của ba ḿnh.
Nhưng nàng không muốn tranh luận với Lê Duẩn
nữa. Nàng xin phép ba quay về và bỏ đi thật
nhanh. Khi
nàng đi ra ngoài để đến điểm
dừng xe buưt, một chiếc xe “Volga” màu đen
chầm chậm chạy theo nàng, rồi dừng lại
cách nàng một khoảng không xa. Nàng bước thêm vài
bước,người lái xe ngay lập tức nhấn
ga. Cô vội chạy nhanh th́ chiếc “Volga” cũng tăng
tốc thêm. Không ai biết điều ǵ sẽ xảy
ra nếu nàng không kịp chạy đến bến và
lên kịp chiếc xe buưt chạy điện vừa
dừng. Về đến nhà, nàng xuất hiện trước
mặt tôi với nước mắt lưng tṛng. Nàng
kể lại với tôi nàng đă sợ hăi như
thế nào khi bắt đầu thấy chiếc xe đuổi
theo nàng: Tôi
an ủi, vỗ về động viên nàng, c̣n nàng
vừa khóc, vừa liên tục lắp bắp nói: “Em
đă chết! em đă chết!” Ngày
hôm sau, nàng gọi điện thoại cho chị
Muội. Chị nàng nói rằng ba đă bị sốc và
rất lo lắng v́ chuyện của nàng đă xảy
ra như vậy. Cả đêm ông đă không thể
ngủ được và muốn làm lành, tha thứ cho
nàng. Nàng kiên quyết trả lời chị: “Tốt hơn
hết là ba, má và chị nên chúc mừng chúng em. Chúng
em đă có một cô con gái mới sinh.” Chị gái nàng
không tin thực tế đó, cho rằng nàng bịa ra
chuyện để gây sức ép cho ba phải thừa
nhận hôn nhân của nàng với tôi. Nàng và chị
Muội đă thỏa thuận gặp nhau tại nhà
nghỉ ngoại ô của chúng tôi và cả hai sẽ cùng
đi đến gặp Lê Duẩn. Khi đến nhà tôi,
trông thấy Lena, Muội đă bật khóc và đề
nghị nàng nên ở nhà, chị sẽ đến
gặp ba một ḿnh. Chị sẽ kể tất cả
mọi chuyện cho Lê Duẩn. Lê Duẩn một
lần nữa lại bị sốc khi biết về
sự ra đời cháu gái ngoại của ông. Trong
một thời gian dài sau này, Lê Duẩn không thể
chấp nhận sự thật, rằng con gái ḿnh đă
không vâng lời, vi phạm luật pháp và kết hôn
với người nước ngoài. Ông thỉnh
cầu Suslov, người gần gũi quen biết
nhất của ông trong Đảng Cộng sản Liên Xô
với một yêu cầu giúp t́m ra quan hệ thực
chất của nàng với tôi – mối t́nh thoảng
qua theo cảm xúc nhất thời hay t́nh yêu thực
sự. Sau đó, KGB đă cử một ” chuyên gia
về t́nh yêu.” tiếp cận chúng tôi. Ông đă bí
mật đi lang thang xung quanh nhà, nơi chúng tôi
sống, quan sát, nghe trộm, thu thập thông tin, và
đă buộc phải thừa nhận: đó là t́nh yêu
thực sự. Mặc
dù biết chúng tôi yêu nhau thật sự, nhưng Lê
Duẩn vẫn không tha thứ cho con gái ḿnh. Tôi đă
nghe nói rằng,trong gia đ́nh, Lê Duẩn đă cấm
không cho ai được nói chuyện về nàng,
thậm chí chỉ là nhắc đến tên nàng. Nhưng
tất cả quà tặng thủa bé của nàng đều
được ông sắp xếp, giữ ǵn cẩn
thận trên bàn làm việc của ḿnh. Khi một trong
số những món quà đó bị ai đó lấy
mất, Lê Duẩn đă làm ầm ỹ cả nhà,
tạo nên một scandal nho nhỏ. Điều này có nghĩa
là trong sâu thẳm ḷng ḿnh, ông vẫn rất yêu quư nàng,
thương nàng như xưa mà không hề chối
bỏ nàng… Nàng
đă thay đổi rất nhiều sau sự ra đời
của bé Lena. Trước đó nàng luôn tỏ ra can
đảm, độc lập, c̣n bây giờ nàng không
ngừng run lên v́ sợ hăi. Lúc nào nàng cũng có
cảm giác như đang trong t́nh trạng chờ đợi
các cuộc tấn công, bắt cóc, nàng sợ những
chiếc xe màu đen và thậm chí nàng sợ cả các
đồng hương của ḿnh. Nàng cho biết,
với họ tốt hơn hết là không nên gặp
mặt, không để bị lôi kéo vào cuộc tụ
họp, để dành thời gian tập trung vào làm
việc, nghiên cứu. Một thời gian ngắn, người
thân của nàng xa lánh, tẩy chay nàng, gọi nàng là
kẻ phản bội. Họ thường xuyên gọi
điện thoại và gửi thư với thái độ
giận dữ. Nàng đă phải chịu áp lực
lớn, nàng tin rằng, nàng đă gây ra một tội
lỗi khủng khiếp, và nàng sẽ bị trừng
phạt. Trước
đây nàng không thực sự muốn ở trong căn
pḥng với những khe hở lớn như pháo đài
tôi đă xây, c̣n bây giờ nàng lại luôn yêu cầu
tôi khóa chặt cửa và nàng ở trong pḥng cùng
với Lena suốt cả thời gian khi tôi đi
vắng v́ công việc ở Moscova. Nàng luôn giữ bên
ḿnh khẩu súng săn của tôi. Nàng nói rằng căn
pḥng này là nơi an toàn nhất trong cả nước.
Nàng không c̣n sợ bị đuổi bắt từ các
đường phố, từ bên trong pḥng này nàng có
thể thoải mái để bắn ra ngoài. Rơ ràng, nàng
có thể đang hồi tưởng về tuổi
trẻ du kích của ḿnh. Có
một lần nàng làm tôi hoảng sợ suưt chết. Nàng
biến mất cùng với Lena. Tôi lái xe về đến
nhà nghỉ, thấy vắng tanh không có ai ở đó
cả. Tôi thiếu chút nữa th́ lên một cơn
đau tim, nghĩ rằng họ đă bị bắt cóc.
Rồi nàng bất chợt hiện ra và nở một
nụ cười rơ tươi. Tôi
đă có cuộc tṛ chuyện với một người
lính từ một tiểu đoàn xây dựng. Cậu
ấy muốn bán cho tôi một khẩu súng lục
bắn bê tông, từ đó có thể chụp chốt vào
tường bê tông. Tôi hỏi khoảng cách bắn
được bao xa. Người lính nghe tôi nói vậy
th́ tỏ ra sốt sắng: “Bác cần súng bắn
được với khoảng cách xa à? Tôi có thể
bán cho bác súng trường tự động kèm
với đạn”. Tất nhiên, tôi từ chối
cậu lính. Khi tôi vừa cười vừa nói với
nàng về cuộc tṛ chuyện đó với người
lính, nàng đột nhiên nhận thấy tiếc rẻ
về cơ hội hiếm có đó: Ngay
sau đó bé Lêna đă bị ốm, phải nhập
viện. Trước khi vào bệnh viện cùng nằm
để chăm sóc bé, nàng đă viết cho tôi
một bản tuyên bố chính thức: “Nếu tôi
bị bắt mang đi một ḿnh hoặc cùng con gái và
đưa đến Đại sứ quán Việt Nam,
mọi người cần phải biết, điều
này được thực hiện bằng vũ
lực, trái với ư muốn của tôi, bất cứ
điều ǵ do người thân trong gia đ́nh tôi
hoặc đại sứ quán phát ngôn đều không có
giá trị. Tôi muốn sống với chồng Viktor
Maslov ở Liên Xô, và tôi muốn chồng tôi nuôi dưỡng
con gái của chúng tôi trưởng thành và thấm
nhuần nền văn hóa Nga “. Tôi cho cất giữ
tờ giấy này vào một nơi an toàn. Phần
lớn thời gian chúng tôi sống trong nhà nghỉ
ngoại ô và hầu như lúc nào cũng ở bên nhau.
Tôi bắt đầu tham gia giảng dạy ít hơn,
cố gắng dành thời gian nghiên cứu, làm việc
tại nhà. Vào ban đêm, đôi khi tôi ngắm nh́n nàng
ngủ và tôi tự nhủ, “Lạy Chúa, tại sao tôi
hạnh phúc thế này? Tôi thật không xứng đáng”.
Cũng giống như tôi luôn cảm thấy có quá ít
thời gian được ở bên nàng… Ban
đầu, tôi sợ rằng nàng buồn v́ nhớ gia
đ́nh và quê hương. Một lần bạn tôi là
Viện sĩ Mishchenko đă hỏi cô về điều
đó. “Em chỉ nhớ khi có khách đến nhà chơi”
– với sự thẳng tính của ḿnh nàng trả
lời. Nàng không thích các nhóm bạn ồn ào,
những cuộc tranh luận vô bổ. Tôi cảm
nhận được nàng khó chịu khi nh́n thấy
cảnh bạn bè tôi say rượu vui vẻ, mặc dù
nàng không thể hiện ra ngoài sự không hài ḷng,
nếu có ai mời uống rượu th́ nàng nhẹ
nhàng từ chối. Nói chung là nàng không thích uống rượu. Cùng
sống với nàng tôi đă tự nhận thấy ḿnh
thay đổi nhiều, trẻ hơn, dễ chừng
phải đến 15 tuổi. Chưa bao giờ tôi
lại làm việc đạt hiệu quả lớn như
lúc này. Chúng tôi hầu như không bao giờ đi
đến nơi nào khác (Các nhân viên Ban quốc tế
của Ủy ban Trung ương Cộng sản Liên Xô
đă khuyến cáo chúng tôi không nên xuất hiện
ở những nơi công cộng), nhưng không cảm
thấy ḿnh có ǵ đó sai trái. Các bạn gái và em trai
thường vẫn đến thăm nàng. Nàng vẫn
đến trường Đại học Tổng
hợp Moscova, cố gắng hoàn thành chương tŕnh
nghiên cứu sau đại học. Nàng có khả năng
làm việc tốt hơn nhiều so với tôi, và
nếu nàng tham gia vào nghiên cứu khoa học, tất
cả mọi thứ hóa ra không đến nỗi quá
phức tạp như tôi tưởng. Nàng đă
bảo vệ luận án thành công và trở thành phó
tiến sỹ khoa học vật lư và toán học. Một
lần, tôi nhớ, chúng tôi đă đến dự xem
buổi ḥa nhạc của Vladimir Vysotsky, được
tổ chức trong trường Đại học
chế tạo máy điện tử Moscova (МИЭМ).
Chúng tôi ở xa, không ngồi ở hàng ghế đầu,
nhưng sau khi biểu diễn xong ca sỹ ngay lập
tức đă đi tới gần nàng. Vysotsky thấy nàng
khi anh hát và suốt thời gian biểu diễn chỉ
nh́n nàng. Nàng ngạc nhiên và nghĩ rằng, có lẽ
ca sĩ nhầm lẫn với ai đó. Và Vysotsky giăi bày
tâm sự khi khen nàng dễ thương, dạt dào t́nh
cảm, và muốn được liên lạc sau
buổi biểu diễn này, nói ngắn gọn, ca
sỹ cư xử như thể không có tôi ngồi bên
cạnh nàng. Tôi đă cố gắng để giải
vây cho nàng. Khi ca sỹ hỏi nàng có hiểu hết
tất cả nội dung trong bài hát của ḿnh không, tôi
trả lời thay cho nàng: Sau
khi ḥa giải với gia đ́nh Vũ Anh quyết định
giới thiệu cháu gái lớn với cha. Khi Lê
Duẩn đến Moskva lần sau đó, nàng đem theo
Lena đến gặp ông. Ông ngay lập tức yêu
mến cháu. Ông đề nghị để Vũ Anh và
cháu ở lại cùng ông cho đến khi ông về nước.
Lúc đầu cháu bé c̣n lạ, nhưng dần dần
quyến luyến với ông ngoại. Ông chủ ư
giấu tất cả chuối trong nhà để tự
ḿnh đăi Lena – mong chiếm được cảm t́nh
của đứa cháu. Lê
Duẩn luôn yêu cầu đưa Lena đến gặp
ông mỗi lần đến Moskva. C̣n gặp tôi th́
dứt khoát không muốn. C̣n nhớ tôi đưa Vũ
Anh và con gái đến thăm mẹ vợ ở cái
đatra cũ của Khrusov ở Rublebka và phải đợi
trong xe, trong khi các cháu đang ở bên ông. Lê Duẩn
đưa Lena và Vũ Anh đi xem xiếc rồi
đưa họ đi theo dự lễ khai mạc Olimpic
Moskva. Con bé lên cơn đỏng đảnh đúng lúc
long trọng nhất, kêu to: “Mẹ ơi, con muốn
đi đái!” Lần
khác trong lúc ăn trưa ngồi cạnh Lê Duẩn,
đúng lúc đang nói chuyện về bắt đầu
chiến tranh chống chế độ Khmer đỏ
ở Campuchia, Lena bỗng nhiên hỏi: “Ông ơi,
thế ông không bị găy răng chứ?” Không
biết có sự liên tưởng nào xuất hiện
trong đầu con bé, để đúng lúc nói
chuyện gay cấn nhất lại hỏi như
vậy? Ở nhà chúng tôi cũng trao đổi về
cuộc chiến tranh với chế độ Polpot –
Ieng Sari. Có thể Lena nhớ lại câu mà tôi đă nói
khi nào đó? Vũ Anh có suy nghĩ khá tốt về
Ieng Sary, nhân vật thứ hai của chế độ
ở Campuchia. Có thể trong cuộc nói chuyện ở
buổi tiếp khách Việt Nam đó đă vang lên cái
tên này, và gợi lại sự liên tưởng nơi
con bé? Người phiên dịch hiểu câu hỏi theo
nghĩa bóng, nín lặng, nhưng cố gắng
truyền đạt tối đa ư nghĩa của câu
hỏi. Lê Duẩn không hề bối rối. Ông
cắn chặt hàm răng chắc khỏe của ḿnh và
nhe ra với Lena. T́nh huống được giải
tỏa. Vũ
Anh cũng rất trực tính và tiết lộ các “bí
mật” xô-viết cho cha một cách đơn
giản. Hơn nữa, ông ấy cũng biết cách
để hỏi. Một hôm người cha nói rằng
theo lời Brejnev đất nước vừa thu
hoạch một vụ bông kỷ lục. “Vậy mà
vải trải giường nhà con thủng hết
rồi”, Vũ Anh nhận xét. Ngay ngày hôm sau cán bộ
phân ban Việt Nam trong Ban quốc tế của BCH TW
ĐCSLX dẫn Vũ Anh đến gian hàng số 200
nổi tiếng của GUM, nơi chỉ bán cho các khách
hàng chọn lọc. Thế là chúng tôi có đồ
trải giường mới. Vũ
Anh không muốn lợi dụng sự ưu đăi, nhưng
dù sao vẫn mua đồ ở gian hàng cấm này
của GUM, và tôi thường nhận được các
đơn hàng mà nàng đặt. Nàng không nhận
của cha dù một xu nhỏ, ngay cả khi học
ở MGU. Chính quyền chúng ta đề nghị cấp
cho nàng một căn hộ rộng răi ngay trung tâm
Moskva, nhưng nàng từ chối. Chỉ nhận một
căn hộ ba pḥng b́nh thường trong một ṭa nhà
lắp ghép ở Beliaevo. Để pḥng khi nhỡ có
việc chúng tôi đột ngột phải chia tay, th́
vẫn có chỗ ở và làm việc. Nhưng
chúng tôi sống ḥa thuận cùng nhau. Trong suốt
thời gian chung sống chỉ căi nhau vài lần, đấy
là Vũ Anh cho rằng thế. Lần đầu tiên là
khi Vũ Anh giận dữ v́ tôi chở trên xe hai cô gái,
cho dù trong xóm chúng tôi ở việc cho đi nhờ
vẫn hay xảy ra. Nhưng Vũ Anh lại tức
giận. Lần
thứ hai th́ xảy ra một chuyện nói chung là
ngớ ngẩn. Buổi chiều tôi nghe “đài địch”.
Vũ Anh ngồi cùng tôi, nhưng nàng không hiểu
tiếng Anh, do vậy nhanh chóng đứng dậy và
đi vào pḥng trẻ con. Tôi nghĩ lũ trẻ đă
đi ngủ, và khép cửa thật chặt để
khỏi đánh thức chúng. Sau đó tôi cũng
thiếp đi. Vũ Anh ra khỏi pḥng trẻ, kéo
cửa, nhưng không mở được. Nàng cho
rằng tôi không muốn gặp nàng, lấy làm khó
chịu và sáng hôm sau bỏ đi đến nhà chị
Muội. Đến chiều Vũ Anh trở về, và
chúng tôi làm lành. Nàng không thể sống trong t́nh
trạng xung đột với tôi. Mẹ
nàng, bà Bảy Vân, cố gắng làm cho con gái chống
lại tôi, có lần nói ra sự không hài ḷng với
việc chúng tôi sống tằn tiện. Vũ Anh
giải thích cho mẹ: “Bao nhiêu tiền anh ấy
gần như dành cho đatra. Luôn cứ phải mua hay
sửa cái ǵ đó. Con không thể từ chối anh
ấy trong chuyện này. Những người đàn ông
khác họ uống rượu hết tiền, c̣n anh
ấy th́ xây dựng”. Vũ
Anh giành lấy việc chăm sóc cho mẹ tôi, khi bà
bị đột quỵ, và nàng rất biết cách chăm
sóc. Có lẽ nàng đă từng làm y tá trong thời
gian chiến tranh. Mùa
thu năm 1980 Vũ Anh lại mang thai, tôi vốn mong có
một gia đ́nh lớn. Vào tháng năm năm 1981
mẹ tôi khá hơn, người ta cho bà ra viện. Chúng
tôi chuyển ra đatra. Tôi thuê một cô y tá, cô
ấy ngủ bên cạnh người ốm và giúp bà
đi lại và nói năng. Trẻ con th́ có bảo
mẫu, được đưa từ Việt Nam sang
theo yêu cầu của Vũ Anh, để lũ trẻ có
thể nói chuyện với chị bằng tiếng
mẹ đẻ. Lê
Duẩn chuyển cho nàng một món quà – một con
đồi mồi. Vũ Anh rất hoảng hốt khi nh́n
thấy món quà cha tặng: Kết
quả siêu âm cho biết lần này chúng tôi sẽ có
con trai. Vũ Anh cảm thấy người không
khỏe, tôi đặt trước chỗ cho nàng ở
nhà hộ sinh “kremlin” của Cục 4 trên phố
Vesnina. Vũ Anh đă sinh Tania ở đó và nói chung
thấy hài ḷng chỗ này. Hồi ấy Vũ Anh có pḥng
riêng, có TV và điện thoại, nàng có thể b́nh tĩnh
viết báo khoa học. Bác sĩ hồi ấy đă
sửng sốt: “Một phụ nữ tuyệt làm sao!
Nằm nhà hộ sinh c̣n làm khoa học!” Nhưng
nàng không muốn nằm tại bênh viện này, sợ
hăi điều ǵ đó. Một lần nàng nói sẽ
chết khi sinh nở: Tôi
không tin vào linh cảm, cho rằng đó là những lo
lắng của các phụ nữ mang thai. Đêm
mùng sáu sang ngày mùng bảy tháng sáu Vũ Anh bắt
đầu đau. Để an tâm tôi gọi liền hai
xe cấp cứu, từ Troitsk và từ Moskva – pḥng khi
bỗng nhiên có việc ǵ trục trặc. Xe từ
Troitsk lao đến trước, nhưng nó chỉ
chở được Vũ Anh đến Podolsk. Tôi
đề nghị họ chở nàng vào Moskva, đến
nhà hộ sinh số 25, gần nhà chúng tôi trên phố
Dmitri Ulianov. Khi đến nơi mới rơ ra một
nửa ṭa nhà đang phải sửa chữa. Người
trực nhận giấy tờ của Vũ Anh, nh́n
thấy nàng đăng kư ở Cục 4, liền
gọi ngay xe cấp cứu từ đó. Vậy là người
ta vẫn chở Vũ Anh đến phố Vesnina. Ở
đấy, các bác sĩ lập tức khám và nói,
tất cả đều ổn, quá tŕnh sinh nở b́nh
thường. Tôi chuẩn bị ngồi chờ ở pḥng
tiếp nhận th́ sực nhớ mẹ tôi hầu như
đang ở ngoài đatra có một ḿnh. Cô y tá chúng tôi
đă cho nghỉ hè, c̣n chị bảo mẫu người
Việt không nói được tiếng Nga. Tôi liền
lao về đó. Tại đatra mọi việc đều
b́nh thường, nhưng mẹ nói rằng xe cấp
cứu từ Moskva không tới. Thật lạ lùng. Vào
7 giờ sáng Vũ Anh sinh bé trai. Người ta gọi
điện cho tôi từ nhà hộ sinh thông báo điều
đó, tôi hỏi t́nh trạng của người
mẹ ra sao, đầu dây bên kia im lặng. Sau một
khoảng im lặng dài, họ đề nghị tôi
tới và nói chuyện với bác sĩ. Ở Moskva tôi
được biết rằng Vũ Anh bị chảy máu
rất nhiều, chưa cầm được. “Chúng tôi
làm tất cả những ǵ có thể – Bác sĩ nói
– Sắp tới họ sẽ chuyển máu tới. Ông
tốt nhất nên quay về nhà. Đợi ở đây
là vô nghĩa”. Tôi
chạy đến các bác sĩ quen để hỏi ư
kiến. Họ không vui, nói rằng trong những trường
hợp như vậy phải lập tức cắt
bỏ tử cung. Nhưng các bác sĩ Kremlin có lẽ
sợ lănh về ḿnh trách nhiệm đó, bệnh nhân
không phải nhân vật b́nh thường. Tôi
quay trở về nhà hộ sinh. Lúc ấy người
ta đă phẫu thuật cho Vũ Anh. Bác sĩ phẫu
thuật chính của Cục 4 được mời
đến xử lư cho nàng. Khi ông vừa ra khỏi pḥng
mổ, tôi lao đến: Vài
tiếng sau đó Vũ Anh qua đời. Người ta
cho phép tôi vào pḥng bệnh. Vũ Anh nằm trên giường,
phủ tấm ra – trông nàng xinh đẹp làm sao, như
đang ngủ. Một cục ǵ chẹn lấy
cuống họng tôi, tôi quỳ xuống hôn tay người
tôi yêu dấu. Tấm ra phủ di chuyển, hé lộ thân
thể vợ tôi, phủ đầy các vết xanh –
đỏ. Tôi kêu lên v́ sợ hăi. Mọi người
chạy đến bên, đỡ lấy tôi và
đưa ra hành lang … Lần
cuối cùng tôi nh́n thấy Vũ Anh là ở chỗ
hỏa táng – mười ngày sau đó. Quyết định
hỏa táng không phải do tôi đưa ra. Nói chung không
ai hỏi ư kiến tôi muốn an táng vợ ḿnh ra sao.
Tại sao phải đợi lâu thế vẫn măi là câu
hỏi. Có thể Lê Duẩn đă bí mật đến
Moskva. Tôi không gặp ông, c̣n bà mẹ th́ bay sang ngay.
Tro cốt của Vũ Anh được đưa
về Việt Nam, b́nh tro được giữ ở nhà
bà Bảy Vân, trong một căn pḥng riêng. Sau
cái chết của Vũ Anh các cháu được bà
cụ mẹ của Bulat, bà Askhen Stepanova yêu quư, đă
rất già yếu chăm sóc. Bà cụ ở lại cùng
chúng tôi ba tuần. C̣n tôi trong thời gian đầu rơi
vào một trạng thái quên lăng, mù mờ sao đó. Trí
nhớ của tôi từ chối tin vào những ǵ
vừa xẩy ra. Một lần tôi tỉnh dậy
giữa đêm trong hoảng hốt. Trái tim bóp nghẹt
trong lồng ngực. Tôi mơ thấy một luồng sáng:
người ta đă đầu độc Vũ Anh. Tôi
chia sẻ phỏng đoán với các bác sĩ. Họ
không loại trừ khả năng ấy, nhưng cho
rằng các vết xanh-đỏ trên da có thể
xuất hiện trong trường hợp chảy máu nghiêm
trọng. Sau đó nhiều năm, khi nằm điều
trị tim tại một bệnh viện tim mạch tôi
quan sát thấy người ta đă tiêm geparin cho các bênh
nhân để làm loăng máu, và trên người họ cũng
xuất hiện những vết đúng như thế.
Theo quan điểm của tôi đă xuất hiện thêm
một phương án khả tín: việc chảy máu là
do tác động cố ư, bằng cách tiêm thứ
thuốc đó. Không phải tự nhiên Vũ Anh đă
linh cảm thấy tai họa. Và máu đă chảy
cạn … Trong
đám tang bà mẹ đau khổ đến mất trí.
Bà ấy nói rằng cha của Vũ Anh đă giết
con và muốn giúp đỡ tôi – đưa bọn
trẻ về Việt Nam. “Không đời nào!” – tôi
trả lời. Tôi biếu bà chuỗi hạt đă
từng giữ hơi ấm cơ thể của Vũ
Anh. Bà ấy nhận nó, là để sau này sẽ trao
cho vợ của cháu trai, khi nó lớn lên và cưới
vợ. Tôi
che giấu cái chết của Vũ Anh không nói cho
những người thân biết. Mẹ tôi rất
đau ốm, c̣n các cháu gái th́ quá bé. Mẹ tôi có
lẽ cảm thấy điều ǵ đó, bà bị
đột quỵ lần hai, và lần này th́ điều
trị không lại được. Tôi nói với Lena là
Vũ Anh ở trong bệnh viện, và sau đó –
rằng mẹ đă đi có việc, nhưng con bé cũng
hiểu hết. Một lần nó kéo tôi ra bên và th́
thầm hỏi tôi: “Bố ơi, người ta chôn
mẹ rồi phải không?”. Lena luôn than thở về
nỗi buồn vắng mẹ, nó khóc: “Bố, hăy
đi Việt Nam, mua mẹ cho con!” Bảy
Vân quyết định ở lại Moskva ít lâu. Bà
ấy yêu cầu dẫn Tania đến thăm, nói
rằng sẽ đưa trả con bé và cô bảo
mẫu về nhà vào hôm sau. Nhưng đă không cho
về. Hai ngày liền tôi gọi cho mẹ vợ, nhưng
người ta không gọi bà ấy nghe điện,
viện cớ có công việc quốc gia quan trọng nào
đó. Ban đầu tôi không cảm thấy lo lắng
đặc biệt, nhưng sau đó hiểu ra rằng
bà đang cố thực hiện ư định của ḿnh
– lấy lũ trẻ khỏi tay tôi. Tôi t́m được
địa chỉ của bà với không ít khó khăn,
đem theo một đồng nghiệp biết tiếng
Pháp để hỗ trợ và làm phiên dịch, lên
đường đ̣i lại con gái. Bảy Vân không
muốn trả lại Tania, ngay cả khi tôi nói rằng
mẹ tôi sắp mất và bà cụ muốn vĩnh
biệt cháu gái. Tôi buộc phảo hứa rằng
họ sẽ gặp lại nhau trong lúc chuẩn bị
cho tang lễ. Mẹ
tôi mất ngay ngày hôm sau. Mẹ vợ chạy đến
ngay: “Các cháu sẽ ở với tôi!”. Tôi phải
giải thích rằng các cháu c̣n đang ốm. Tania
thực sự đang bị sốt. Bảy Vân đề
nghị thu xếp chữa cho cháu tại căn hộ
của ḿnh, nhưng tôi không đồng ư. Tôi
biết rằng bà ta sẽ lại xuất hiện
ở đatra vào ngày cử hành tang lễ, lúc tôi không
ở nhà, do vậy đă gửi Lena đến chỗ
người quen, c̣n Tania tôi khóa cùng với người
cháu của tôi trong căn pḥng có các lỗ châu mai, và
dặn không được mở cửa cho bất
cứ ai, đặc biệt cho bà ngoại nó. Bà
bảo mẫu được dặn phải nói là
cả hai cháu đang ở nhà các bạn của tôi.
Ngay khi tôi vừa rời đến chỗ hỏa táng,
Bảy Vân đă xuất hiện ở đatra. Không t́m
thấy lũ trẻ, bà ta ra về trong sự tức
giận khủng khiếp. Với
đứa con trai, tôi đặt tên nó là Anton, t́nh h́nh
phức tạp hơn nhiều. Ở nhà hộ sinh
họ không trao cháu cho tôi. Họ thông báo rằng do t́nh
trạng sức khỏe của cháu bé, cháu cần
ở lại bệnh viện để các bác sĩ chăm
sóc. Tôi chỉ làm được giấy chứng sinh
cho cháu, và lập tức tiến hành các biện pháp.
Tại bệnh viên của BCH trung ương, nơi cháu
được chuyển đến từ nhà hộ
sinh, cháu đă nhập viện với tên là Anton Maslov:
các bạn của tôi đă giám sát tại lối vào
bệnh viện để cháu được đăng
kư đúng như đă định. Đây là một
thắng lợi, không lớn nhưng dầu sao cũng là
thắng lợi. Bây giờ đưa con trai tôi ra
khỏi biên giới sẽ khó khăn hơn nhiều. Họ
cho phép tôi vào bệnh viện, đi dạo cùng con trai,
nhưng bên cạnh luôn có người của BCH TW.
Một thời gian tôi đă muốn ăn cắp Anton và
giấu cháu trong gia đ́nh chị bạn người
Triều Tiên và giả như đó là con của
chị. C̣n tôi sẽ đưa về nhà một cháu bé
có bề ngoài đông phương khác trong trường
hợp Lê Duẩn quyết định đưa cháu
trai ra mà không có sự đồng ư của tôi. Nghĩ
ra đủ phương án, nhưng không thực
hiện được. Và lạy Chúa – tôi sợ tṛ
phiêu lưu này sẽ làm tôi nguy đến tính
mạng. Vị
cán bộ từ BCH TW, người đảm nhận liên
lạc giữa tôi và gia đ́nh Vũ Anh, đề
xuất một giải pháp thỏa hiệp – tôi
giữ các cháu gái cho ḿnh, c̣n trao đứa cháu trai cho
ông nó: “Cứ để nó sống ở Việt Nam vài
năm, khi cháu lớn lên, họ sẽ trả cháu
về. Ông lúc nào cũng có thể đến thăm người
thân của vợ và gặp Anton”. Cuộc bầu
cử mà Vũ Anh lo sợ đang sắp diễn ra. Xem
ra nhóm thân Trung Quốc loan tin rằng không nên tin tưởng
vào Lê Duẩn. Ông ấy không thể theo đường
lối độc lập nếu cháu trai ông ấy đang
bị Kremli giữ làm con tin. Trong cơn sóng gió trước
bầu cử người của ta có thể bắt
đi tất cả các đứa con của tôi, chỉ
để giúp Lê Duẩn c̣n giữ được
quyền lực. Tôi hứa sẽ suy nghĩ, cố kéo
dài thời gian. Nhưng áp lực ngày một gia tăng.
Họ đe dọa tôi bằng những điều
bất tiện trong công tác. Người cán bộ nói
anh ta đă biết “phương án Triều Tiên” –
tức phương án bắt cóc con trai tôi với
sự giúp đỡ của chị bạn người
Triều Tiên. T́nh thế trở nên nghiêm trọng. Bà
ngoại Bảy Vân một lần đă nói thẳng:
“Không muốn tốt – cũng chẳng cần”. Chống
đối tiếp tục đă thành vô nghĩa, và tôi
quyết định phải có sự đảm bảo
– soạn một tuyên bố chính thức về
việc cho phép đưa con đi trong hai năm. Ở sân
bay tôi đă khôn khéo lấy hộ chiếu của Anton
từ nhân viên an ninh cửa khẩu, chụp ảnh
tất cả các trang và đút trả lại. Bạn
của tôi chụp ảnh ghi lại cuộc ra đi
của thằng bé. Vào đúng ngày hôm ấy Lê
Duẩn đến Moskva. Ông đă gặp Brejnev. V́
cuộc hội kiến này (có vẻ rất quan
trọng) nên mới có sự vội vă như vậy. Chẳng
bao lâu tôi lăn ra ốm. Ban đầu là viêm phổi,
sau đó phát hiện có một khối u. Nghi ngờ
đến khả năng xấu nhất, nhưng
rồi mọi việc cũng qua – khối u hóa ra lành
tính. Tôi nằm viện khá lâu, Muội có đến thăm
tôi. Chị chắc có nói chuyện với bác sĩ,
biết về các chẩn đoán của tôi và kể
cho những người thân biết. Những người
này lập tức chạy vạy – nhờ cậy
những người bạn xô viết nhờ nhận
lại các cháu gái từ người cha “đang
sắp chết”. Nghĩ
lại thấy thật đáng sợ, không biết
chuyện ǵ sẽ xảy ra nếu nếu tôi không
xuất viện đúng một ngày trước khi các
thanh tra về công việc với vị thành niên đến
nhà tôi. Một bà mặc sắc phục đại úy
cảnh sát đến nhà với yêu cầu chính
thức từ Ủy ban vùng – xem xét khả năng xác
nhận đưa Elena và Tatiana Maslovye vào cơ sở nuôi
dạy trẻ. Tôi không thể nói với bà ta toàn
bộ sự thật, nhưng cho bà ta hiểu rằng
trong câu chuyện này mọi việc không đơn
giản, khuyên ta bà đừng vội vă. Hộ chiếu của Anton được người cha chụp lại Sau hai năm người ta vẫn không đưa Anton trở lại. Tối đấu tranh thêm hai năm nữa để họ cuối cùng đưa cháu trở lại Moskva. Tôi yêu cầu việc này với tất cả người thân của Vũ Anh. Cuối cùng Thành, em trai nàng bay sang Moskva. Chúng tôi gặp nhau và đă t́m được tiếng nói chung. Thành nói chuyện với Lê Duẩn, và ông ta quyết định đưa cháu trai về với cha nó và các chị. Nhưng con trai tôi trở về đă không phải với tên là Anton Maslov, mà là công dân Việt Nam Nguyễn An Hoàn và hộ chiếu Việt Nam. Lê Duẩn không có ư định trao cháu cho tôi. Ngược lại – ông hy vọng sẽ mang luôn cả các cháu gái về. 4 năm sau Anton mang cái tên VN Con
trai không nói được tiếng Nga, nó lạ tôi và
không rời bà bảo mẫu người Việt đă
nuôi cháu từ trứng nước. Ở Việt Nam
Anton thực sự là hoàng tử: nó được
ở cả một tầng nhà. Tôi
hi vọng sẽ thu xếp được với con
trai, nhưng người bà Việt Nam bay sang, sau khi
quyết định đi nghỉ lại Krưm tuyên
bố rằng ở Moskva không tốt cho thằng bé. Sau
kỳ nghỉ bà ta sẽ đưa cháu trở lại
Việt Nam, c̣n tạm thời cần đưa cháu vào
một nhà trẻ tốt trong suốt mùa hè. Bà ta
sẽ cho phép tôi và các cháu gái tới đó. Trong
cuộc nói chuyện của chúng tôi có mặt một cán
bộ khá cao cấp của Ban quốc tế BCH TƯ, làm
nhiệm vụ phiên dịch. Ông đă thấy tôi
giận dữ như thế nào, và khuyên tôi đừng
nổi cáu, cố gắng đạt được
thỏa thuận với người bà quyền lực.
Bắt cóc Anton thật vô nghĩa: cháu là công dân
Việt Nam và họ sẽ ngay lập tức đưa
cháu đi khỏi nhà tôi. Nhưng
tôi không có ư định đầu hàng. Bây giờ
đă là thời khác, lănh đạo đất nước
Liên Xô không c̣n là Brejnev, mà là Gorbachev. Hơn nữa sau
những năm tháng ấy tôi đă kịp trở thành
Viện sỹ hàn lâm và được trao Giải thưởng
Lenin. Tôi viết đơn yêu cầu trả lại con
trai và đi khắp các cửa, c̣n thiếu đâu
nữa: Bộ Nội vụ, Bộ Ngoại giao, BCH TƯ
ĐCS LX. Khắp nơi người ta thông cảm
với tôi, nhưng giúp đỡ th́ đều từ
chối. Họ nói rằng việc đó ngoài khả năng
của ḿnh. Một lần tôi chia sẻ với một
chị bạn tốt – thư kư của Chủ
tịch Viện Hàn lâm khoa học. Chị ấy khuyên tôi
nên cầu cứu Anatolia Gromưco – con trai Chủ
tịch Xô viết tối cao Liên Xô Andrei Andreievich Gromưco,
một người thân cận với Gorbachev, và
chị ấy sẽ giúp thu xếp cuộc gặp này. Gromưco-con
là giám đốc Viện Phi châu thuộc Viện HL KH
LX. Tôi kể cho anh nghe về câu chuyện của tôi và
Anh, đưa cho anh xem các bức ảnh chụp cùng
vợ con. Anatolia Andreevich tỏ ra cảm động. Anh
nói: “Anh hăy viết đơn gửi cho chính Gorbachev. Tôi
hứa rằng ông ấy sẽ nhận được
và sẽ đọc. Nhớ kèm theo cả những
bức ảnh, đặc biệt bức chụp cùng
bọn trẻ này. Nó mạnh hơn bất kỳ
bức thư nào”. Tôi làm theo những ǵ anh chỉ
dẫn, và cùng với các bức ảnh tôi c̣n để
cả bản tuyên bố của Vũ Anh viết năm
1978. Vài hôm sau không chờ đươc, tôi gọi
điện cho Gromưco. Anh nói: “Họ đă biết
quan điểm của anh”. Tất cả chỉ có
thế. Tôi không biết sẽ phải nghĩ ǵ và hành
động ra sao. Để
bà ngoại yên tâm, tôi thu xếp gửi Anton vào nhà
trẻ của Cục bốn, khá xa đatra của tôi.
Tôi thỏa thuận với bà giám đốc rằng bà
không được giao đứa bé cho ai, trừ tôi.
Những người bảo vệ hứa sẽ gọi
điện nếu thấy xuât hiên những “kẻ
đột nhập” vào khu vực nhà trẻ. Tôi dúi
cho họ 4 chai vodka Smirnov, hồi đó chỉ bán theo
chỉ thị của nhà thờ, và họ nóng ḷng
chờ sự xuất hiện của “kẻ đột
nhập Việt Nam”. Chẳng bao lâu sau kẻ đột
nhập xuất hiện thật. Bảy Vân nhận
được sự từ chối thẳng thừng và
buộc phải rút lui. Nhưng giám đốc nhà
trẻ nài nỉ tôi phải đưa Anton đi: “Tôi
sẽ không chịu đựng được cuộc
tấn công sau đâu. Anh không tưởng tượng
được là chúng tôi đă căng thẳng ra sao
đâu”. Tôi nói chuyện với bạn bè, và họ t́m được cho chúng tôi một ngôi nhà ở Belorussia – ở tít tận xó rừng sâu Belovejskaia Pusia. Tṛng ṿng bán kính 5 km quanh đó không có ai cả. Chúng tôi ở đó chừng vài tháng – Lena, Tania, Anton, bà bảo mẫu của chúng, và tôi. Pusia quả thật là một chốn thiên đường. Lũ trẻ đến giờ c̣n nhớ khu rừng nguyên thủy, những băi cỏ đầy nấm và quả rừng, có thể sờ tay vào lũ thú rừng và chim chóc. Lũ hươu kéo đến tận nhà, làm bà bảo mẫu sợ chết khiếp. Lũ ḅ rừng nhởn nhơ đi lại đằng xa. Anton trở thành một đứa trẻ khác hẳn khi ở Belorussia, chơi với các chị và bắt đầu nói một ít tiếng Nga. Ba chị em được giấu ở nhà nghỉ trong rừng Tôi
không nhận được tin tức ǵ từ Moskva, nhưng
hi vọng vào những điều tốt. Tôi nghĩ
rằng Gorbachev không muốn có một Sakharov – viện
sĩ – nhà bất đồng chính kiến thứ hai.
Để giành lại các con, tôi sẵn sàng làm tất
cả, kể cả một scandal quốc tế. Mấy
tháng trôi qua tôi biết được từ một người
bạn Việt Nam, gần gũi với gia đ́nh
của Vũ Anh, rằng Lê Duẩn đă từ bỏ
ư định bắt cháu về. Ông nói: “Nếu cha chúng
nó yêu chúng như vậy, th́ cứ để chúng
sống với anh ta”. Có vẻ hai nước đă
đi đến một nhận thức chung về
chuyện này, Gorbachev và Lê Duẩn đă thỏa
thuận để gia đ́nh chúng tôi được yên.
Sự đau khổ của tôi kết thúc. Mấy năm
sau Lê Duẩn từ trần. Vào cuối những năm 80 – 90 tôi có dịp đi khắp thế giới. Với tư cách là giáo sư mời tôi đă giảng bài ở Mỹ, Anh, Pháp. Đất nước tôi hồi đó ở trong giai đoạn không dễ dàng ǵ. Khoa học thoi thóp, các nhà bác học được trả bằng xu, mà trong tay tôi – ba đứa trẻ. Cần phải kiếm tiền bằng cách nào đó. Nhưng tôi chưa bao giờ nghĩ sẽ ở lại sống ở nước ngoài. Bọn trẻ luôn đi cùng với tôi, cũng như người vợ sau Irina. Chúng tôi cưới nhau năm 1991. Tôi quen Ira đă lâu, từ khi Vũ Anh c̣n sống. Cô ấy cùng tuổi với Vũ Anh. Ira là nhà ngôn ngữ, phó tiến sỹ khoa học. Sau khi Vũ Anh mất, giống như nhiều bạn bè và người thân của tôi, cô ấy đă giúp tôi trông nom bọn trẻ. Đối với tôi mối quan hệ của cô với chúng cũng quan trọng không kém t́nh cảm giữa chúng tôi. Ira là một phụ nữ đáng kinh ngạc. Sau khi cưới, cô ấy quyết định không sinh thêm một đứa con nữa, đứa con chung của chúng tôi, để không phải làm d́ ghẻ, mà hoàn toàn thay Vũ Anh làm mẹ của Lena, Tania và Anton. Các
con tôi hiện sống ở nước ngoài, dù khi c̣n
trẻ không dự định việc này và chúng đều
vào học tại MGU mà không phải một trường
đại học tây phương nào đó. Nhưng
về sau những ḍng người có vẻ ngoài châu Á
tràn vào Moskva. Và bắt đầu nảy sinh các
vấn đề. Thí dụ đă xảy ra một
chuyện không dễ chịu với Tania ở đatra.
Một nhân viên cảnh sát, đến v́ một
chuyện hoàn toàn khác, t́nh cờ nh́n thấy cháu và
cho rằng đấy là một người di cư
bất hợp pháp từ Trung Á, và suưt nữa tôi
bị cáo buộc vào tội “che dấu”. Những
t́nh huống như vậy khá nhiều, và không hề
dễ chịu. Chúng tôi họp gia đ́nh và quyết
định rằng sẽ tốt hơn nếu
đưa lũ trẻ sang châu Âu, ở đó đă
quen với việc có nhiều sắc tộc. Kết
quả là Tania và Anton sang sống ở Anh, c̣n chị
cả Lena – ở Hà Lan. Cháu lấy chồng là người
Hà Lan xuất thân từ một gia đ́nh quư tộc
tỉnh lẻ lâu đời. Chồng cháu là một người
làm phân tích nghiệp vụ và có thời gian là khách hàng
của một hăng máy tính của Anh, nơi Lena làm
việc. Mối t́nh bắt đầu ở nước
Anh. Sau khi cưới đôi trẻ chuyển sang sống ở Hà Lan, trong một thị trấn nhỏ cách Amsterdam chừng một giờ đi xe. Lena là kiến trúc sư – lập tŕnh, đă đạt được đỉnh cao nhất trong nghề. Cháu là một chuyên gia độc nhất, được đánh gía cao ở hăng, được tạo các điều kiện làm việc thuận lợi nhất. Lena có một con nhỏ – cháu sinh con gái Anna năm ngoái. C̣n Tania năm nay sinh được cậu con trai Oskar. Tania tốt nghiệp MGU ở Moskva chuyên ngành “ngôn ngữ”, khi sang Anh th́ chuyển nghề và, giống như Lena, làm về lập tŕnh. Sống với chồng là người Anh ở thị trấn ngoại ô Bristol. Tania từ bé đă yêu súc vật và đem theo cùng ḿnh đến Anh hai con chó và một con mèo. Anton tốt nghiệp MVK – khoa toán học tính toán và điều khiển học MGU. Cháu cũng làm việc liên quan đến máy tính và ở không xa chị gái. Cậu chàng chưa cưới vợ, và tôi sợ sẽ c̣n lâu. Có vẻ cháu giống tính tôi. Tất
nhiên tôi sẽ vui mừng nếu có các con ở bên,
chứ không phải cách xa hàng ngàn cây số. Nhưng
cuộc sống là như vậy. Tôi vẫn tṛ chuyên
với các con hàng tuần, qua Skype. Mùa hè nào chúng cũng
trở về Nga và về ở Selinger, nơi chúng tôi có
một căn nhà ngoại ô. Tôi và Ira sống phần
lớn thời gian ở đatra. Ở đấy
nghỉ ngơi và làm việc đều tốt. Tôi
tiếp tục làm khoa học, điều đem lại
cho tôi niềm vui lớn, tôi c̣n có nhiều công tŕnh
dở dang. Tôi vẫn là nhân viên toàn thời gian của MIEM. Học viện đă được củng cố đáng kể, trở thành một phần của Trường đại học – nghiên cứu “Trường kinh tế cao cấp”. Điều này hoàn toàn trùng hợp với các kế hoạch khoa học của tôi và cổ vũ trong tôi niềm say mê sáng tạo. Ngoài ra tôi c̣n là cộng tác viên khoa học của Viện các vấn đề cơ học – RAN và chủ nhiệm bộ môn thống kê lượng tử và lư thuyết trường tại khoa lư của trường MGU ruột thịt. Năm 2013 tôi nhận giải thưởng nhà nước lần thứ 3 do những đóng góp vào việc xây dựng cơ sở toán học cho ngành nhiệt động học hiện đại. Khi
làm việc, tôi luôn cảm thấy Vũ Anh đang nh́n
ḿnh. Trong pḥng làm việc đă nhiều năm vẫn
treo bức ảnh chân dung lớn của nàng. Tôi
cản thấy Vũ Anh hài ḷng về cuộc sống
của các con chúng tôi. Tuy rằng cái nh́n của nàng
nghiêm nghị, nhưng theo tôi, có nét tán đồng. Tôi
thường mơ thấy nàng, trẻ trung và hạnh
phúc. Đôi
khi tôi có cảm tưởng rằng Vũ Anh không
chết, nàng chỉ đang đi đâu đó. Có
thời gian tôi đă nghĩ đến việc làm ǵ
đó để vinh danh vợ: đến “với nàng”
tại Việt Nam. Vào cuối những năm 90 tôi
được mời dạy ở Hong Kong. Khoảng cách
từ đó đến TP Hồ Chí Minh, nơi bà
Bảy Vân sống, không quá xa. Nhưng sau khi suy nghĩ,
tôi đă từ chối. Đối với bon trẻ,
việc di chuyển đến Hong Kong có thể tạo
nên stress lớn, cần phải thích nghi với khí
hậu, nước uống, đồ ăn hoàn toàn khác
biệt. Tôi sợ chúng sẽ bị ốm. Về sau, khi đă trưởng thành, Lena, Tania và Anton đă hai lần về Việt Nam để gặp những người ruột thịt. Chúng được đón tiếp như các vương tôn công tử. Ở đất nước này người ta vẫn c̣n lưu giữ kư ức thiêng liêng về Lê Duẩn, giống như trong thời xă hội chủ nghĩa ở nước ta nhớ về Lenin. Trong mỗi thành phố đều có các con phố hay quảng trường mang tên ông. Và các cháu của lănh tụ được đối xử một cách trọng thị. Bảy Vân, bà vợ góa của ông vẫn c̣n sống. Bà nay đă gần chín mươi tuổi. Anh giao phó cho tôi các con của chúng tôi. Nàng mong muốn các cháu sống ở Liên Xô và được giáo dục theo các truyền thống văn hóa Nga. Không có Ira tôi không thể thực hiện được sự ủy thác của nàng. Cái chính là bọn trẻ không lúc nào cảm thấy chúng là trẻ mồ côi. Và nếu không có Ira chúng không thể thấm nhuần văn hóa và tâm hồn của chúng ta. Do vậy chúng vẫn là những người Nga, cho dù sống ở đâu. Nguyên
bản tiếng
Nga Tác
giả: Viktor Maslov Dịch
giả: Phan Độc Lập
|