Hai Sắc Hoa Tigon Thơ TTKH |
||||||||
Giai
nhân Hà thành tiết lộ về tác giả bài thơ
'Hai sắc hoa ti gôn'
- Một
ngày cuối tháng 5, tại căn nhà nằm khuất sâu
trong con ngơ nhỏ Vơ Thị Sáu, Hai Bà Trưng, Hà
Nội, chúng tôi có dịp gặp gỡ bà Viên Thị
Thuận, năm nay 94 tuổi, một trong những
nữ sinh Đồng Khánh thuở nào. Trường
nữ sinh Đồng Khánh - Hà
Nội (College de Jeunes Filles) được thành lập năm
1917, nay là trường THCS Trưng Vương - Hà
Nội, là ngôi trường duy nhất của miền
Bắc dành riêng cho nữ sinh tới cấp trung
học. Ngôi
trường được xây dựng vào những
thập niên đầuthế kỷ 20, khi vấn đề
nữ quyền đang gặp nhiều rào cản
của tư tưởng phong kiến. Từ
đây, nhiều tiểu thư khuê các nhanh chóng bước
ra khỏi chốn “màn che trướng rủ” để
nhập cuộc với thời đại, trở thành
những nữ sinh Đồng Khánh có tiếng duyên dáng
và nết na. Trong
số họ có rất nhiều người là bậc
kỳ nữ tài hoa sau này, như giáo sư Lê Thi (Dương
Thị Thoa) con gái GS Dương Quảng Hàm, nhà giáo Hoàng
Xuân Sính - nữ tiến sĩ toán học đầu tiên
ở Việt Nam... Bên
cạnh đó, trường Đồng Khánh c̣n
được nhiều người biết đến
là ngôi trường của những giai nhân… Ngôi
trường của những giai nhân Trong
tâm trí người Hà Nội xưa,
trường nữ sinh Đồng Khánh nổi tiếng
với những cô học tṛ xinh đẹp đầy
mộng mơ, hồn thiên thướt tha trong tà áo dài
đă trở thành một miền kí ức khó phai. Một
ngày cuối tháng 5, tại căn nhà nằm khuất sâu
trong con ngơ nhỏ Vơ Thị Sáu, Hai Bà Trưng, Hà
Nội, chúng tôi có dịp gặp gỡ bà Viên Thị
Thuận, năm nay 94 tuổi, một trong những
nữ sinh Đồng Khánh thuở nào.
Thời
gian dẫu nhuốm màu tuổi tác, nhưng vẻ quư phái,
thanh tao của giai nhân Hà thành ngày đó vẫn toát ra
từ người đàn bà ở tuổi cửu
thập cổ lai hy này. Bằng
chất giọng nhỏ nhẹ với phong thái đoan
trang, bà Thuận kể: “Muốn vào trường
Đồng Khánh học, các học tṛ phải vượt
qua các kỳ thi gắt gao, chỉ ai thực sự
học giỏi mới đỗ được vào trường
Đồng Khánh”. Theo
bà Thuận, ngày xưa nữ sinh Đồng Khánh
được học toàn diện, họ không chỉ
được dạy văn hóa, dạy tiếng Pháp mà
c̣n được dạy nữ công gia chánh, hát, đàn
piano, thể dục thể thao.
Bên
cạnh đó, trường c̣n dạy thêu thùa may vá, cách
tắm và chăm sóc cho trẻ sơ sinh, cách chi tiêu sao
cho hợp lư bằng cách phân loại ra tiền điện,
tiền nước, tiền ăn… Ngày
đó, nữ sinh Đồng Khánh nổi tiếng không
chỉ thông minh, xinh đẹp mà c̣n hết sức
nết na thuỳ mị. Ai cũng dịu dàng đài các,
rất đỗi đa cảm nhưng vô cùng kín đáo,
tế nhị. Dù có thích ai họ cũng chỉ
giữ kín trong ḷng hoặc gửi gắm vào những
trang lưu bút. Cựu
nữ sinh Đồng Khánh cho biết: "Ngày đó
cuộc sống của chúng tôi nói riêng và các tiểu
thư đương thời nói chung rất lăng
mạn. Chúng tôi thường đọc thơ và chép
thơ vào những quyển lưu bút". Một
cô bạn cùng lớp bà Thuận, so với các bạn có
phần cá tính, mạnh mẽ hơn nhưng tâm hồn
cũng không kém phần lăng mạn, cô là con gái một
bác sĩ. Cô
bạn này có t́nh cảm với thầy giáo dạy
thể thao người Pháp, đẹp trai và phong độ.
Bị các bạn trong lớp phát hiện, trêu đùa, cô
thường hay ngượng ngùng. Rồi
mối t́nh đơn phương đó cũng sớm
kết thúc khi thấy giáo kết hôn cùng người
phụ nữ khác. C̣n cô th́ gửi nỗi buồn da
diết của mối t́nh đầu tan vỡ vào
những quyển sổ lưu bút. Bà
Viên Thị Thuận cho biết thêm, các nữ sinh Đồng
Khánh thường mặc áo dài thướt tha, thả
mái tóc dài mượt, gọn gẽ đến trường.
Đặc
biệt, theo nội quy nhà trường, không ai
được phép trang điểm khi đi học.
Thế mà các nữ sinh Đồng Khánh lại rất
đẹp, đẹp đến hút hồn khiến bao
trái tim nam sinh các trường THPT, ĐH phải si mê,
ngơ ngẩn.
Theo
đó nam nữ học riêng, buổi chiều tan
học, nam sinh từ các trường khác thường
mon men đến cổng trường Đồng Khánh,
đứng ngắm, nh́n trộm từ xa lúc các cô gái
tan học về. Hầu như chàng trai nào cũng mơ
được làm quen với một nữ sinh Đồng
Khánh. Họ
coi đó là niềm hănh diện, tự hào để
khoe với bạn bè, nhưng điều này quả là
chuyện khó, bởi mấy nữ sinh Đồng Khánh
luôn lạnh như băng, thâm trầm như biển sâu.
Với họ nữ sinh Đồng Khánh luôn là...
một ẩn số. Giai
nhân tiết lộ sự thật về tác giả bài
thơ “Hai sắc hoa ti gôn” Bà
Thuận cho biết, học sinh nữ từ các tỉnh
miền Bắc về đây học tập, phần
lớn là con gái gia đ́nh trung lưu, có địa
vị trong xă hội. Vào thời gian bà Thuận
học năm 3 ở trường Đồng Khánh, có
người bạn rất xinh đẹp, tên là Phạm
Thị Lư (SN 1922, quê ở Phủ Lư). Người
bạn này của bà được mệnh danh là hoa khôi
trường Đồng Khánh, xinh đẹp, thông minh
nhưng gia đ́nh muốn bà lấy một người
chồng bà không có t́nh cảm. Vốn có tâm
hồn đa sầu, đa cảm nên khi phải lấy
người ḿnh không yêu, bà rất buồn bă. Bà
Viên Thị Thuận chia sẻ: “Cũng có thể trong
ḷng bà ấy đă có ư trung nhân nào khác nhưng ở
thời kỳ nữ quyền vừa bắt đầu
những bước đi đầu tiên, vẫn mang
nặng tư tưởng phong kiến th́ việc dành t́nh
cảm cho người con trai nào đó, dẫu “t́nh
trong như đă, mặt ngoài c̣n e” là điều không
thể. Nên khi phải về lấy chồng bà ấy
rất buồn… Trước khi lấy chồng, bà
Phạm Thị Lư đă sáng tác bài thơ 'Hai sắc
hoa ti gôn' gửi đăng báo bằng bút danh TTKH,
với mục đích giấu tên. Bà
không ngờ được bài thơ ḿnh sáng tác trong cái
giây phút ngẫu hứng lại trở nên nổi
tiếng cho đến ngày nay. Hôm đó, bà Lư cùng
tôi đến ṭa soạn gửi bài thơ rồi đi
thẳng nên chẳng ai t́m được tác
giả". Bà
Thuận cũng cho biết thêm: “Trước khi
gửi đăng báo, bà Lư từng đọc cho các
bạn trong lớp nghe…”.
Sau
này, rất nhiều giả thiết được
đưa ra để xác định tác giả
thực sự nhưng đều dừng lại ở
mức độ nghi vấn, v́ tác giả bài thơ chưa
bao giờ lên tiếng xác nhận. H́nh
như, dù là cuộc hôn nhân “ép buộc” nhưng
cuộc đời bà lại vô cùng hạnh phúc. Có
thể v́ thế, những cảm xúc đầu đời
cùng bài thơ "Hai sắc hoa ti gôn" được
bà Lư cất gọn trong kí ức. Vợ
chồng bà sinh được 10 người con, sau này
bà theo chồng sang Mỹ định cư và mất
ở tuổi 80. Và, tác giả của một bài thơ
nổi tiếng giờ vẫn là bí ẩn trong văn
đàn. Một
nữ sinh nổi tiếng khác của trường Đồng
Khánh, không thể không nhắc đến là GS Lê Thi tên
thật là Dương Thị Thoa, con gái của cố
GS Dương Quảng Hàm. Bà
cùng các anh chị em được cha mẹ cho ăn
học tử tế ngay từ khi c̣n nhỏ. Gần 80 năm đă trôi qua, nữ sinh trường Đồng Khánh cùng khóa bà Thuận chỉ c̣n lại vài người. Nhưng mỗi dịp có cơ hội gặp gỡ, họ vẫn tranh thủ ngồi lại hàn huyên và ôn lại những kỉ niệm vàng son thủa nào...
|
||||||||