Một kỷ niệm về đại tá Hồ Ngọc Cẩn BS Nghiêm Hữu Hùng |
Tôi
thuộc ḷng bài thơ "Après la bataille" cuả
Victor Hugo và luôn xem đó là hành trang vào đời khi
nhập ngũ: "Làm cách nào đối xử
với con người cả bạn lẫn thù với ḷng
nhân" Tuy
nhiên những ǵ xảy ra ngoài chiến trường
nhiều khi khác hẳn với thơ Victor Hugo, nhân
vật chính (mon père ...) trong bài thơ là một vị
tổng chỉ huy, có toàn quyền quyết định
về hành động của ḿnh c̣n tôi chỉ là Y Sĩ
Trung Úy, một cấp bậc rất nhỏ, ngoài
phạm vi chuyên môn ra, có rất nhiều hoàn cảnh không
thể tự ḿnh quyết định được như
câu chuyện sau đây: Thời
Chiến Tranh Việt Nam, thông thường các Sĩ Quan
cao cấp đối xử với Bác Sĩ rất
tốt, cả hai bên đều tỏ ḷng quư trọng
lẫn nhau. -
Chích mủ xương rồng vào ngón tay để
gây gangrène (mất ngón trỏ bàn tay phải th́ sẽ
được giải ngũ v́ không thể bóp c̣ súng) -
Tự bắn vào ḷng bàn tay -
Đào một cái hố, tḥ bàn chân vào trong rồi ném
kíp lựu đạn xuống hố, tự hủy
hoại bàn chân v...v Đại
khái có rất nhiều cách mà chỉ trong thời gian
ngắn một Bác Sĩ có thể phân biệt
được vết thương nào là thật,
vết thương nào tự tạo Tuy
nhiên cái khó nhất là xử sự ra sao với t́nh
trạng hủy hoại thân thể Trong
phần lớn trường hợp, dù biết tôi cũng
bỏ qua không báo cáo, vẫn cho xe cứu thương
hoặc gọi trực thăng tải thương Lần
đầu tôi phải đối phó với sự
trớ trêu là tháng 8 năm 1974 khi đi hành quân tăng
phái cho Tiểu Khu Chương Thiện, lúc đó
Tỉnh Trưởng là Đại Tá Hồ Ngọc
Cẩn (Đại Tá Cẩn sau ngày 30 tháng 4 năm 1975
bị Việt Cộng kết án tử h́nh và xử
bắn tại Sân Vận Động Cần Thơ) Đại
Tá Hồ Ngọc Cẩn lớn hơn tôi khoảng 5
tuổi, có vẻ mặt thư sinh và nho nhă, xuất thân
từ Thiếu Sinh Quân, nhưng trái với những
huyền thoại về một chiến binh can trường,
cách nói chuyện cuả ông lại rất từ
tốn và chín chắn tuy ông vẫn lấy làm tiếc
là không được học cao nhưng là một quân
nhân đúng nghĩa, thương binh sĩ, chiến
đấu hết ḿnh và rất trọng người có
học. Ông
tỏ ra rất qúy mến tôi, mỗi buổi chiều
thường mời ăn cơm chung và những
lúc rảnh rỗi ông bỏ ra cả giờ để
tâm sự về cuộc đời Nhưng
một buổi sáng giao t́nh của chúng tôi đột
nhiên trở nên căng thẳng khi ông "mời" tôi
đến thăm "chuồng cọp", nơi giam
giữ các quân nhân bị kỷ luật và các quân nhân
tự hủy hoại thân thể. Đại
Tá Cẩn chỉ một anh lính bị vết thương
hoại tử (gangrène) ở mắt cá chân rồi
hỏi tôi, rất lịch sự: "Xin
Bác Sĩ cho biết trường hợp này nếu
đưa vào Bệnh Viện sẽ phải cưa chân
tới đâu ?" "Tôi
thấy là phải tải thương anh ta ngay, c̣n cưa
chân tới đâu th́ Bác Sĩ ở Bệnh Viện
mới quyết định đươc" Rồi
tôi cũng gần như quên chuyện này v́ quân nhân
đó là thuộc cấp của ông ta, không thuộc
quyền tôi Nhưng
hai, ba hôm sau Đại Tá Cẩn lại mời tôi
tới thăm "chuồng cọp". Tôi
ngạc nhiên tới mức không c̣n phản ứng ǵ
khi thấy vẫn là anh lính cũ mà vết thương
đă nặng hơn nhiều, sốt cao và gangrène đă
tới gần đầu gối, Đại Tá Cẩn
vẫn nói rất từ tốn nhưng có vẻ hơi
lạnh lùng: "
Bác Sĩ cho biết nếu bây giờ tải thương
th́ cưa chân tới đâu?" Tôi
trả lời: "Xin
Đại Tá cho tải thương ngay đi, v́
cầm chắc phải cưa tới đầu
gối" "Vậy
tôi nhờ Bác Sĩ mỗi ngày ghé qua đây một
lần, khi nào cưa tới háng th́ báo cho tôi
biết" Bây
giờ th́ tới lượt tôi nổi nóng: "Đại
Tá có đùa với tôi không đấy? là y sĩ
tôi không thể mất nhân tính như vậy được" Mặt
ông ta đột nhiên đỏ bừng và chuyển thái
độ xưng hô: "Anh
có biết là chưa có một ai trong Tỉnh này dám trái
lệnh tôi không ?" Và cũng
là lần đầu tôi lớn tiếng với một
Sĩ Quan cao cấp: "Tôi
biết, người đầu tiên dám trái lệnh ông
là tôi, ngay từ bây giờ ông có thể kiếm
bất cứ ai không dám trái lệnh ông mà hỏi, tôi
sẽ không làm việc với ông nữa" Rồi
cả hai chúng tôi đều quay mặt bỏ đi không
nói với nhau thêm lời nào Một
điều tôi biết chắc chắn là ngoài chiến
trường những Sĩ Quan cao cấp và có toàn
quyền như Đại Tá Cẩn, nếu muốn
giết một Quân Y Sĩ như tôi rất dễ dàng,
có thể sai bất cứ một thuộc cấp nào làm
rồi đổ cho chiến tranh là xong Tối
hôm đó khi trở về pḥng ngủ, mấy người
lính Quân Y và người cận vệ lo ngại
lắm, tổ chức gác ṿng trong ṿng ngoài nhưng tôi
chỉ biết cám ơn và nói với họ: "Nếu
họ muốn giết ḿnh th́ canh gác được
tới bao giờ?" Tôi
ngồi viết một bản tường tŕnh nhờ
người cận vệ cất giữ để
"nếu có ǵ xẩy ra" sẽ trao cho gia đ́nh
tôi Qua
hai ngày như thế, tới đêm thứ ba th́
bỗng nhiên Đại Tá Hồ Ngọc Cẩn đích
thân tới pḥng tôi mời lên tư dinh để
"nhậu chơi" với thái độ rất ḥa
hoăn và lịch thiệp Trong
bữa tiệc rượu chỉ có hai người, ông
tâm sự: "Bác
Sĩ có thể xem thường tôi nhưng thử nghĩ
xem, tôi là một quân nhân thuần túy, phải trừng
phạt họ để cảnh cáo chứ tôi cũng
biết đau ḷng, và nếu ai cũng hủy hoại
thân thể th́ lấy ai đánh Việt Cộng? "Khi
đất nước mất rồi th́ chúng nó "cưa
đầu" tất cả anh em ḿnh, thành ra cái chân
của một thằng hèn đâu có nghĩa lư ǵ?" Tôi
thật sự cảm động với thái độ
hết sức lư lẽ của ông ta nên cũng đáp
lại: "Tôi
cũng suy nghĩ nhiều mấy ngày hôm nay, tôi
hiểu và cảm phục Đại Tá nhưng mong
Đại Tá cũng hiểu cho là những ǵ tôi
được dạy dỗ từ trong gia đ́nh
tới học đường đều là đúng và
tôi không thể thay đổi cách suy nghĩ được" Đaị
Tá Hồ Ngọc Cẩn đă đứng dậy
bắt tay tôi rồi nói: "Tôi
thành thật xin lỗi việc vừa qua, sáng mai
nhờ Bác Sĩ tải thương binh này sang Quân Y
Viện” Câu
chuyện đă gần 40 năm mà mỗi tháng tư
đến, tôi vẫn nhớ tới Đại Tá
Hồ Ngọc Cẩn như chuyện mới xảy ra hôm
qua và rất khâm phục thái độ “quân tử”
của ông Bây
giờ nghĩ lại tôi vẫn tiếc là ngày đó ḿnh
c̣n qúa trẻ đầy tự ái và cao ngạo. Đúng
ra tôi phải t́m đến trước để nói
chuyện với Đại Tá Hồ Ngọc Cẩn th́
mới phải lẽ ! Mong hương
hồn Đại Tá xem đây là một lời tạ
lỗi cuả tôi, dù có hơi muộn màng Bác sĩ Nghiêm Hữu Hùng
|