Lý Tiểu Long và dấu chấm hết tiếc nuối

TK (tổng hợp)

Người ta rồi cũng sẽ thôi tò mò về nguyên nhân cái chết của Lý Tiểu Long, nhưng có lẽ người ta sẽ không bao giờ ngưng tiếc nuối.
Nhân dịp sinh nhật Lý Tiểu Long (27/11), ELLE Man nhìn lại những thành tựu trong sự nghiệp cũng như cái chết đầy bí ẩn của ông.

Huyền thoại võ thuật
Lý Tiểu Long sinh ngày 27/11/1940, tên thật là Lý Chấn Phiên, còn được thế giới biết đến với tên Bruce Lee.
Ông sinh nhằm năm Thìn, vào giờ Thìn. Theo thiên văn Trung Hoa, những người sinh vào giờ này sẽ có ảnh hưởng sâu rộng tới người khác.

Ông bén duyên với võ thuật từ khá sớm. Năm 13 tuổi, khi Lý bị một băng nhóm đường phố đánh bại, ông bắt đầu học Vịnh Xuân quyền với võ sư Diệp Vấn, lúc bấy giờ là chưởng môn hệ phái Vịnh Xuân quyền Hong Kong. Võ nghệ của ông ngày càng trở nên cao cường và ông không thua trận đánh nào nữa. Vì ở Hong Kong có quá nhiều bạo lực, gia đình quyết định gửi Lý Tiểu Long sang Mỹ để tiếp tục việc học.

Năm 1959, Lý Tiểu Long sang California, học tại Trường Trung học Công nghệ Edison rồi tiếp theo là khoa Triết, Đại học Washington. Cũng thời gian này, Lý Tiểu Long nhận võ sư Thiệu Hán Sinh làm sư phụ để được truyền dạy các bài quyền “Tinh võ hội tiết quyền”, “Thất tinh Đường lang băng bộ quyền”.

Sau khi sống ở San Francisco một thời gian, ông chuyển tới Seattle và để mưu sinh, ông làm bồi bàn trong một nhà hàng Trung Quốc, đồng thời dạy võ tại công viên. Năm 1963, ông mở hai võ đường, và sang năm sau, đã thể hiện tài nghệ của mình trong giải vô địch Karate Quốc tế ở Long Beach, California. Ông trình diễn “Cú Đấm Một Inch”, tức cú đấm cách đối thủ một inch, theo sau là một cú đấm có thể “thổi bay” đổi thủ.
Màn trình diễn của Lý Tiểu Long đã gây ấn tượng mạnh với những nhà làm phim. Ở tuổi 24, ông đã trở thành diễn viên của bộ phim dài tập Green Hornet. Trong quãng thời gian này, ông đã hoàn thiện trường phái võ thuật của riêng mình, được gọi là Triệt Quyền Đạo.

Không ngừng trau dồi bản thân, khả năng võ thuật của Lý Tiểu Long ngày càng hoàn thiện hơn. Một số dấu ấn của ông có thể kể đến như ông có thể cướp một xu ra khỏi lòng bàn tay mở của một người trước khi họ có thể đóng nó, thực hiện hít đất chỉ sử dụng 2 ngón tay: ngón tay cái và ngón trỏ hay hít xà đơn một tay được 50 lần,…
Những nhà vô địch Karate thế giới như Chuck Norris, Joe Lewis và Mike Stone cũng từng được họ Lý hướng dẫn. Trong suốt thời gian tập luyện cùng ông, ba người thắng tất cả các giải vô địch ở Mỹ.
Không những vậy, Lý Tiểu Long còn sáng tạo ra một trường phái võ của riêng mình, gọi là Triệt Quyền Đạo.
“Nghệ thuật chiến đấu bằng cách chặn đứng đòn tấn công của đối phương” là triết lý chính của môn võ Lý Tiểu Long. Triệt Quyền Đạo là một môn võ bao gồm đòn thế của nhiều môn phái như quyền Anh phương Tây, quyền Thái, Karate Nhật Bản, Taekwondo Hàn Quốc, võ Trung Hoa – Hồng Gia Quyền, Vịnh Xuân Quyền – tất cả được Lý Tiểu Long gọi chung là Kungfu. Phối hợp tất cả tinh hoa của các bài quyền xuất phát từ nhiều môn võ khác nhau, Triệt Quyền Đạo từ đó ra đời.

Song, như thế vẫn chưa đủ để nói về cái hay của Triệt Quyền Đạo, cũng như cái tâm, cái tầm của Lý Tiểu Long đối với ngành võ thuật nói riêng, nghệ thuật nói chung.

Nghệ thuật – võ thuật giao thoa

Không chỉ là một huyền thoại của võ thuật, điện ảnh cũng in dấu ấn và là nơi Lý Tiểu Long nổi tiếng.
Sự nghiệp điện ảnh của ông bắt đầu rực sáng sau phim Đường Sơn đại huynh, phát hành năm 1971, doanh thu đạt hơn 3,5 triệu USD chỉ sau 3 tuần công chiếu. Ông bước lên đỉnh cao danh vọng với những phim Tinh võ môn, Mãnh Long quá giang, Long tranh hổ đấu, Tử vong du hí.

Năm 1972, với phim Tinh võ môn, Lý Tiểu Long nhận liền một lúc 2 giải, là Giải Kim Mã cho phim Hoa ngữ xuất sắc nhất và Giải Kim Mã của Hội đồng giám khảo đặc biệt. Sau khi chết, năm 1994, Lý Tiểu Long còn nhận được giải Thành tựu trọn đời.

Tuy vậy, không phải chỉ vừa múa võ, vừa đóng phim là Lý Tiểu Long trở thành điểm giao thoa giữa võ thuật – nghệ thuật. Thứ khiến ông trở thành huyền thoại ở cả hai lĩnh vực chính là môn võ do chính ông sáng chế: Triệt Quyền Đạo. Như đã đề cập ở trên, Triệt Quyền Đạo quy tụ, chắt lọc tinh hoa từ nhiều bài quyền, thế võ khác nhau mà ra đời.

Không những vậy, Triệt quyền đạo còn là sự kết hợp tài tình giữa nghệ thuật khiêu vũ của châu Mỹ và tinh hoa võ học của châu Á. Lý Tiểu Long đã sáng tạo ra một hình thái cơ thể hoàn toàn mới, một kết hợp độc đáo, chưa từng có giữa nghệ thuật và võ thuật.

Đây cũng là lý do truyền thông Mỹ phong tặng Lý Tiểu Long là một trong những người tạo nên cách mạng trong thế giới võ thuật. Ông được tờ tạp chí Time xếp vào danh sách 100 nhân vật có tầm ảnh hưởng nhất của thế kỷ 20. Ông được vinh danh là một trong những nhà nghiên cứu võ thuật có tầm nhìn và tư tưởng ấn tượng nhất mọi thời đại.
Lối sống của một triết gia

Huyền thoại Lý Tiểu Long vang danh khắp nơi không chỉ nhờ vào tài năng diễn xuất và kỳ tài võ học của ông, mà qua những vai diễn của ông mà khán giả phương Tây có dịp tiếp xúc với văn hóa phương Đông. Từng là một sinh viên khoa Triết, họ Lý đã dung hòa tư tưởng hiền nhân với triết lý bản thân. Luận về nước chảy là một trong những quan điểm triết học nổi tiếng nhất của võ sư họ Lý.

Quãng thời gian đầu đóng phim, họ Lý thường bị các hãng phim Hollywood cho ra rìa. Những hãng phim này vốn dĩ có thành kiến về màu da, thường sử dụng người da trắng đã thể hiện các nhân vật Châu Á được xây dựng theo một công thức tẻ nhạt. Cứ hết lần này tới lần khác, họ bảo họ Lý rằng khán giả da trắng sẽ không chấp nhận một người đàn ông Châu Á nhận vai chính trong phim.

Mặc dù ông đã cố gắng vươn lên và thậm chí còn được diễn vai chính, các hãng phim Hollywood vẫn đối xử với ông như một người máy không não, một anh hề biết diễn kungfu. Họ đã cố gắng cắt bỏ triết lý mà Lee đã gửi gắm vào phim Enter the Dragon (Long Tranh Hổ Đấu – 1973), vì họ chỉ muốn nó là phim hành động thuần giải trí. Suốt hai tuần liền cha đẻ Triệt Quyền Đạo đã không chịu đóng phim, khẳng định rằng võ thuật và tư tưởng phải gắn bó với nhau, cái này là động lực thúc đẩy cái kia.

Nếu không nhờ sự đấu tranh bền bỉ của Lý Tiểu Long, Hollywood sẽ không nhìn diễn viên Châu Á bằng cặp mắt khác.
Rốt cuộc, Hollywood đã phải nhượng bộ và chính triết học đã nâng tầm Enter the Dragon.
Lại nhắc tới Enter the Dragon, đây là phim thành công nhất và quan trọng nhất của họ Lý, dù trước đó ông đã có những phim hết sức xuất sắc như The Big Boss (Đường Sơn Đại Huynh), Fist of Fury (Tinh Võ Môn), Way of the Dragon (Mãnh Long Quá Giang). Tuy nhiên, họ Lý đã không sống đủ lâu để nhận lãnh ánh hào quang mà Enter the Dragon đem lại: Ông đột ngột qua đời trước khi phim ra mắt.

Với họ Lý, triết học là một phần không tách biệt trong đời sống hằng ngày, cũng như tâm trí thì không tách rời khỏi cơ thể, chúng được ví như hai đầu cục pin, không ngừng tiếp năng lượng cho nhau. Ông không ngừng hoàn thiện chương trình tập luyện của mình, cũng như những suy ngẫm triết học. Bao giờ ông cũng mang theo một cuốn sổ nhỏ, trong cuốn sổ này ông ghi chép mọi thứ, bao gồm: lịch tập, số điện thoại học trò (cả những học trò siêu sao Hollywood như Chuck Norris hay Steve McQueen), thơ ca, những tuyên ngôn, những phản ánh triết học. Ngay cả nét chữ, vốn phải được cân đo đong đếm sao cho phù hợp với kích thước cuốn sổ, cũng phản ảnh được tính ngăn nắp đáng kinh ngạc của họ Lý. Dưới đây là một vài ghi chép trong cuốn sổ tay 1968 của Lý Tiểu Long, ngay trước sinh nhật lần thứ 28 của ông:
“Khi nhận ra sức mạnh ý chí là tòa án tối cao bao trùm những khu vực khác của tâm trí, tôi sẽ thực hành nó mỗi ngày, khi tôi cần hành động dù mục đích gì chăng nữa; và tôi sẽ hình thành thói quen cụ thể hóa sức mạnh ý chí thành hành động một lần mỗi ngày.”

“Nhận ra cảm xúc của tôi bao gồm tích cực lẫn tiêu cực tôi sẽ hình thành thói quen giúp phát triển phần cảm xúc tích cực, và giúp tôi chuyển hóa cảm xúc tiêu cực thành các hành động có ích.”
“Cảm xúc tiêu cực lẫn tích cực sẽ rất nguy hiểm nếu không được kiểm soát và hướng tới đích đến mong muốn, tôi sẽ trao gửi mọi khát khao và mong muốn cho năng lực lý trí, và năng lực lý trí sẽ dạy tôi cách thể hiện những điểu này.”

Tử thần đột ngột ập đến

Lý Tiểu Long và bạn diễn ăn ý-Miêu Khả Tú
Tháng 7 năm 1973, Lý Tiểu Long, lúc bấy giờ 32 tuổi, có cuộc hẹn với diễn viên George Lazenby để bàn về việc hợp tác thực hiện phim Tử vong du hí do Lý Tiểu Long làm đạo diễn đồng thời cũng là diễn viên chính.
Song, người đàn ông sở hữu tất cả tiền tài và danh vọng ấy lại không thể chiến thắng trước lưỡi hái tử thần. Lúc bấy giờ, Lý Tiểu Long ở nhà cô đào Betty Ting Pei (Đinh Phối), đột ngột cảm thấy không khỏe nên đã uống thuốc giảm đau và nằm nghỉ. Sau đó người ta phát giác ông nằm đó hôn mê và ngay lập tức gọi cấp cứu đưa ông đến bệnh viện. Do được phát hiện quá muộn, Lý Tiểu Long cuối cùng không qua khỏi. 11 giờ 30 phút tối ngày 20/7/1973, Lý Tiểu Long qua đời tại bệnh viện Queen’s Elizabeth ở Hong Kong.

Cái chết của Lý Tiểu Long đã gây ra rất nhiều lời đồn đoán. Dù bệnh viện đã kết luận Lý Tiểu Long chết vì “phù não do phản ứng với thuốc giảm đau”, Donald Langford, bác sĩ riêng của Lý Tiểu Long có lần đã lên tiếng phản bác:
“Chẳng ai chết chỉ vì hai viên Aspirin. Người ta không dám nói thẳng là Lý Tiểu Long chết vì dùng ma tuý”, vị bác sĩ cho biết rất nhiều ma tuý được phát giácn trong bao tử Lý Tiểu Long khi ông mất. Theo đó, lý do huyền thoại họ Lý tìm đến chất gây nghiện là vì không thể chịu được áp lực quá lớn của danh vọng.
Ngoài ra, còn rất nhiều lời đồn xung quanh cái chết của Lý Tiểu Long cho đến ngày nay: một đại gia phim ảnh Nhật Bản thuê ninja giết Lý Tiểu Long để loại ông ra khỏi thị trường giải trí, Lý Tiểu Long bị người tình là Đinh Phối đầu độc,…

Song, cho dù có là nguyên nhân nào thì cái chết của Lý Tiểu Long là một sự mất mát không nhỏ đối với ngành võ cũng như ngành điện ảnh thế giới.

Một ngôi sao đột ngột vụt tắt trong khoảnh khắc nó chiếu sáng nhất trên bầu trời danh vọng – ngôi sao bất tử của võ thuật, Lý Tiểu Long.

TK (tổng hợp)

Trở lại