Những ǵ c̣n lại Nhạc sĩ Tuấn Khanh |
Ns
Tuấn Khanh: Những ǵ c̣n lại
Trong
đám tang của Chris Kyle, tay bắn tỉa lừng danh
nhất nước Mỹ, qua đời năm 2015
ở Texas, người ta nh́n thấy chiếc xe tang
đi qua một đoạn đường dài hơn
300 cây số mà suốt hai bên đường, luôn có
người dân đứng vẫy cờ hoặc nghiêm
chào tiễn biệt. Đó là một h́nh ảnh xúc động
hiếm có về cái chết của một con người.
Chris Kyle làngười lính SEAL được ca ngợi
như một thiên thần hộ mạng v́ đă
cứu cả trăm đồng đội của ḿnh
trên chiến trường Trung Đông nhờ tài
bắn tỉa. Anh giải ngũ, trở về nhà và
sau đó chết như một người lính. Rằm tháng Giêng Mậu Tuất, tức ngày
2/3/2018 tại Sài G̣n, đám tang của nhạc sĩ,
đại tá Nguyễn Văn Đông cũng xuất
hiện một cảnh tượng xúc động tương
tự. Khi lễ di quan diễn ra, nhiều người
đàn ông mặc thường phục, không ai bảo
ai, đă bất ngờ đưa tay lên chào theo
kiểu nhà binh. Thấp thoáng trong những hàng khác, cũng
có những cá nhân im lặng đưa tay chào, không
cần hiệu lệnh. Hầu hết đó là
những cựu thiếu sinh quân VNCH cùng trường
với ông, và những người khác là cựu quân
nhân đă chào tiễn biệt ngài đại tá Chánh Văn
pḥng của Tổng Tham mưu Phó quân lực Việt
Nam Cộng Ḥa về nơi an nghỉ cuối cùng. Hàng người đứng chào theo kiểu nhà
binh trước đám tang của nhạc sĩ – đại
tá Nguyễn Văn Đông, đem lại niềm xúc
động lạ thường, tương tự như
h́nh ảnh tiễn xe tang của Chris Kyle. Nhưng có
lẽ c̣n đặc biệt hơn với câu chuyện
Việt Nam, khi mọi thứ về con người và
hệ thống của chính quyền miền Nam bị săn
lùng, giam giữ và hủy diệt nhiều năm, nhưng
vẫn ẩn khuất đâu đó, rồi bất
ngờ hiển lộ. Nhưng ngoài âm nhạc, vẫn c̣n đôi
chuyện về đại tá Nguyễn Văn Đông chưa
được nói hết. Bài viết này là những ǵ
c̣n lại, chưa kể, sau cuộc tiễn đưa
đó. Đọc tiểu sử cá nhân sau năm 1975,
người ta chỉ biết ngắn gọn rằng
nhạc sĩ Nguyễn Văn Đông đi trại tù
của Nhà nước Bắc Việt trong 10 năm, và
sau đó không đi Mỹ theo diện H.O (Humanitarian
Operation). Đó là một chiến dịch nhân đạo
do tổng thống Mỹ Ronald Reagan bật đèn xanh
nhằm giải thoát hàng trăm ngàn quân nhân cựu quân
nhân VNCH bị đưa đi tù, dưới danh nghĩa
cải tạo (Special Release Reeducation Center Detainee
Resettlement Program). Mọi thứ về đời của
nhạc sĩ Nguyễn Văn Đông, lâu nay vẫn
được mô tả thoáng qua, y như cách mà báo chí
Nhà nước đưa tin ông mất. Ấy vậy mà
vài ngày sau đám tang, nhiều tờ báo vẫn c̣n
bị khiển trách v́ đă có thái độ trân
trọng thái quá với một “sĩ quan ngụy”. Năm 1975, ngay sau khi đại tá Nguyễn Văn
Đông ra tŕnh diện, dù được chính quyền
quân quản tuyên bố là chỉ đi “học
tập tư tưởng mới” trong vài tháng. Thế
nhưng, sự thật sau đó là 10 năm dài tù đày
ở trại Suối Máu, Biên Ḥa. Cho đến sau năm
1980 th́ đưa về Chí Ḥa. Đại tá Nguyễn
Văn Đông được trả về nhà vào năm
1985 để được chết ở nhà, theo chính
sách khoan hồng của cách mạng. Bà Nguyệt Thu,
vợ của nhạc sĩ Nguyễn Văn Đông
kể rằng khi chia tay ông 10 năm trước, bà
vẫn c̣n nhớ h́nh dáng một người đàn ông
gầy nhưng khỏe mạnh, để rồi khi
nhận lại ông, th́ lúc đó gần như chỉ là
một cái xác, chỉ c̣n thoi thóp. Bà Nguyệt Thu, vợ của nhạc sĩ
Nguyễn Văn Đông kể lại rằng gia đ́nh
lúc đó chỉ c̣n đợi ngày để chôn ông,
v́ do ông mang quá nhiều căn bệnh cũng như
thuốc men lại quá đắt đỏ và khan
hiếm vào thời đó. Rồi nhiều năm sau, ông sống lại như
một kỳ tích, khỏe mạnh. Hai người im
lặng sống trong căn nhà nhỏ chỉ có đôi
vợ chồng già, không con cái, không nhiều sinh
hoạt với xă hội. Bà Nguyệt Thư nói
rằng cho đến nhiều năm sau khi ông được
thả về, bà vẫn c̣n khả năng sinh con nhưng
ông không c̣n có thể. V́ vậy hai người đă
chọn sống cô đơn cùng nhau đến ngày
chung cuộc. Lời của bà kể như tiếng chuông chùa
xa xăm về một nỗi đau không lời. Về
với ông được 2 năm, th́ bà bị chia
cắt với đại tá bởi 10 năm tù không
hề ṭa án, cũng như không hề có lời
giải thích. Khi được trả về nhà, th́ ông
đă như một phế nhân. Bà nói rằng không muốn sinh con v́ ông quá
yếu. Nhưng cũng có thể bà không muốn có
một đứa con, bởi cuộc sống như ác
mộng mà bà và ông trăi qua, nếu có đơm hoa
kết trái th́ chắc cũng không thể có được
lúc tỏa hương. Nhạc sĩ Nguyễn Văn Đông bị
đưa đến trại Suối Máu ngay sau khi tŕnh
diện. Thực tế là trại này tên là trại Tân
Hiệp, Biên Ḥa, từng là nơi giam giữ các binh sĩ
Bắc Việt chờ trao trả theo các thỏa ước.
Tên Suối Máu là do các tù nhân sau năm 1975 gọi thành
quen mặc dù bị quản giáo cấm. Bởi năm
1968, cuộc đột kích thất bại ở cứ
điểm này, mà dân trong vùng mô tả máu dân thường
và của hai bên Nam Bắc chảy như suối,
từ đó mà thành tên. Trại Suối Máu giam giữ khoảng 5000 người,
chia làm năm trại theo kư hiệu K. Nhạc sĩ
Nguyễn Văn Đông ở K5. Chỉ một năm ở trại này, do điều
kiện giam giữ và ăn uống khắc nghiệt, không
chỉ đại tá Nguyễn Văn Đông mang
bệnh, mà rất nhiều người cũng đổ
ra đủ thứ bệnh từ nội khoa đến
ngoại khoa. Mà thuốc th́ chủ yếu là một
loại dược phẩm dân tộc được bào
chế ở miền bắc có tên là Xuyên Tâm Liên.
Bệnh ǵ cũng uống một loại ấy. Nhà văn Hà Thúc Sinh, tác giả của tác
phẩm Đại Học Máu, đă kể rằng
nhạc sĩ Nguyễn Văn Đông v́ bị mang
bệnh ghẻ nhầy nhụa kỳ lạ, khiến
cả mảng lưng của ông lở loét. Đă
vậy nhiều chứng bệnh khác như đau bao
tử, thấp khớp, huyết áp… ập tới hành
hạ ông liên tục nhiều năm. Vào lúc thập
tử nhất sinh, anh em khiêng lên trạm xá được
ít bữa th́ y tá ở đó đuổi về. Lư do là
ở bệnh xá không có thuốc điều trị, cũng
như cho về th́ khỏi mang trách nhiệm. Nhà văn Hà Thúc Sinh viết rằng mấy người
bạn của nhạc sĩ Nguyễn Văn Đông khiêng
ông ra hố nước để tắm lại sau
nhiều ngày nằm liệt, như một cách giúp duy
nhất có thể. Nhưng do phải đi lao động
nên mọi người chỉ kịp nh́n thấy ông
Nguyễn Văn Đông nằm sấp trên mặt đất,
chứ không c̣n đứng nổi, cố múc nước
rồi nằm quơ quào cố tắm rửa một ḿnh
như vậy. Nói về sáng tác trong giai đoạn đó,
đại tá Nguyễn Văn Đông đă cố
giữ lại cảm hứng của ḿnh trong những năm
đầu bị tù, v́ nghĩ rằng cùng lắm 2-3 năm
ǵ đó sẽ ra. Nhưng rồi dần dần mọi
thứ thui chột theo sức khỏe và niềm hy
vọng. Ngay lúc bệnh đă nặng, nhưng phát
hiện tù nhân Đỗ Văn Phúc là em họ của
ca sĩ Duy Khánh cũng bị tù chung trại, ông đă
vui đến mức sáng tác lại. Cảm mến
giọng hát của người này mà nhạc sĩ
Nguyễn Văn Đông viết riêng một bài hát
để tặng, có tựa đề là “Sài G̣n trong
trái tim tôi”. Tác phẩm này, giờ chắc đă
tuyệt bút, chỉ c̣n được nhắc lại
với đôi ba câu với những ai từng nghe qua như
“Sài G̣n tiếc nuối không thôi, Hà Nội héo
hắt răng môi, cho nhớ thương vời
vợi. Ôi, Sài g̣n trong trái tim tôi…” Năm 1985, khi khiêng ông về nhà, bà Nguyệt
Thu nói rằng không nghĩ ông sống qua được
năm đó. Sự tuyệt vọng tràn ngập đến
mức khi nhận được hồ sơ ghi danh
đi chương tŕnh H.O ngay trong nhóm đầu, ông
đă từ chối v́ muốn được chết
trên quê hương ḿnh. Bà cũng thuận theo ư ông.
Ấy vậy mà với sự chăm sóc nhẫn
nại và yêu thương của người vợ
hiền, nhạc sĩ Nguyễn Văn Đông đă
chậm chạp sống lại một lần nữa,
cho đến ngày buộc phải chia tay trần
thế. Khác
với cuộc đưa tiễn người lính Chris
Kyle, buổi chia tay nhạc sĩ Nguyễn Văn Đông
không có nhiều người khóc. Chỉ có những cánh
tay đưa lên, im lặng chào đưa tiễn ông.
Động tác rất quen thuộc khiến những người
xa lạ nhau như gần lại. Có điều ǵ
đó dâng lên trong suy nghĩ, đầy xúc động.
Quả là có những triều đại nguy nga lộng
lẫy, nhưng mọi thứ đă không c̣n. Nhưng cũng
có những chế độ đă mất nhưng con người
và tinh thần quốc gia th́ c̣n sống măi. Ns Tuấn Khanh |