Sử Lược Việt Nam Thời Cận Đại 1920-2020 (Chương 7_2)

 Lê Quế Lâm

Chương bảy (tiếp) 

Quốc gia Việt Nam ra đời

Hoa Kỳ hoàn toàn đứng ngoài cuộc trong vấn đề Đông Dương cho đến năm l948. Từ giữa năm này, khi quan hệ hai khối Đông Tây bắt đầu căng thẳng, chính giới Hoa Kỳ hết sức quan tâm trước sự bành trướng của Liên Xô ở Đông Âu và tỏ ra lo ngại việc ông Hồ Chí Minh đi theo cộng sản. Nhưng các báo cáo của Bộ Ngoại giao xác nhận họ không tìm ra được bất cứ một bằng chứng cụ thể nào cho thấy ông Hồ Chí Minh thực tế đã nhận chỉ thị của Điện Cẩm Linh. Tuy nhiên "nếu có một mưu đồ do Mạc tư Khoa chỉ huy ở Đông Nam Á thì Đông Dương quả là một trường hợp bất thường chưa hề có". (14) 

Chính vì vậy Hoa Kỳ gây áp lực mạnh hơn buộc Pháp nhượng bộ chấp thuận cho các nước Đông Dương được độc lập khá hơn. Một nền độc lập được cho là cần thiết để "làm hậu thuẫn cho chủ nghĩa quốc gia có thể phát triển, nhờ đó Hoa Kỳ hy vọng sẽ khuyến khích dân chúng Việt Nam tích cực ủng hộ ông Bảo Đại là người không Cộng sản để thay thế ông Hồ Chí Minh và tổ chức Việt Minh. Ông Bảo Đại có thể thực hiện được một giải pháp chính trị công bằng với những người Quốc gia ôn hòa, do đó sẽ làm giảm bớt những hiểm họa do việc các phong trào đấu tranh giành độc lập có thể bị phe cực đoan thao túng".  

Dù vậy Hoa Kỳ vẫn chưa ủng hộ Thỏa ước Élysée 8/3 vì sợ ông Bảo Đại quá yếu. Trong bức điện gởi Sứ quán Hoa Kỳ ở Paris, Bộ Ngoại giao nhấn mạnh: "Trong lúc này chúng ta không thể đưa nước Mỹ đi cam kết một cách vô điều kiện để ủng hộ chính phủ của một người bản xứ khi mà chính phủ này không phát huy được tín nhiệm đối với nhân dân Việt Nam, có thể cuối cùng trở thành một chính phủ bù nhìn, tách rời dân chúng và chỉ tồn tại được nhờ sự có mặt của giới quân sự Pháp". (15) 

Ngày 8/3/1949, tại Dinh tổng thống Pháp (Điện Élysée) Bảo Đại và tổng thống Vincent Auriol ký Hiệp ước Élysée. Pháp chính thức nhìn nhận Việt Nam là một quốc gia độc lập thống nhất thuộc khối Liên Hiệp Pháp, có chủ quyền ngoại giao và nội trị, có quân đội và tư pháp riêng. Tuy nhiên chủ quyền thực sự vẫn còn nhiều hạn chế vì hậu quả của tình trạng chiến tranh với Việt Minh và việc gia nhập khối Liên Hiệp Pháp khiến Việt Nam phải theo đúng chính sách do Thượng hội đồng và Nghị viện Liên Hiệp Pháp đề ra. (16) 

Ngày 24/4/l949, Hội đồng Đại biểu Nam kỳ gồm 16 Pháp và 48 Việt bỏ phiếu chấp nhận việc sáp nhập Nam Kỳ vào Quốc gia Việt Nam. Quyết nghị được Quốc hội Pháp thông qua ngày 3/6/1949. Quốc gia Việt Nam chính thức ra đời ngày 1/7/1949 và chính phủ đầu tiên do Bảo Đại đích thân điều khiển. 

Hiệp ước Élysée đáp ứng gần như trọn vẹn 7 điểm do cụ Trần Trọng Kim phác họa hồi đầu tháng Hai năm 1947. Chỉ có điểm 3 của cụ đòi Pháp phải tử bỏ dự án liên bang ở Đông Dương vì theo cụ đó là cách lập lại chế độ thực dân như thời trước 1945.  

Chính phủ Pháp không thể đáp ứng đòi hỏi của cụ Trần Trọng Kim nên tìm cách không cho cụ tiếp xúc và cố vấn cho cựu hoàng Bảo Đại nữa. Do đó cụ không trở lại Hương Cảng, cụ cũng không ở trong nước để chứng kiến sự nhượng bộ của Pháp không đáp ứng hoài bảo của mình, cụ và gia đình di chuyển lên Nam Vang.  

Âu đó cũng là sự sắp bài của đấng thiêng liêng. Hoài bảo của một con dân Việt Nam yêu nước cống hiến cả cuộc đời phục dân tộc, sẽ không cứu được nước trong bối cảnh lúc bấy giờ. Còn Pháp vì muốn tái lập ách thống trị của mình, nên phải trả một giá đắt trong giai đoạn từ sau Hiệp ước Élysée đến năm1954.  

Hơn một trăm ngàn binh lính trong đội quân Viễn chinh Pháp đã thương vong để bảo vệ sự sống còn của đất nước VN trước sự tấn công của các thế lực Cộng sản trong ngoài nước. Các chính phủ Pháp sau Thế chiến II đã đền bồi cho VN những mất mác lớn lao dưới thời thực dân từ đầu thập niên 1860 đến 1945. Đó là qui luật nhân quả của lịch sử. Gieo nhân tất phải trả quả. 

Ngày 6/3/1948 tức ngày 26 tháng Giêng năm Mậu Tý, cụ Trần Trọng Kim lên đường đi Nam Vang.Ở Nam Vang cụ cảm thấy được yên ổn hơn Sàigòn, ngày đêm tự do, không có ai cấm đoán gì cả, chỉ phải nóng nực khó chịu. Cụ đọc sách vở về Phật giáo và Ấn giáo, nên cũng nguôi được nhiều điều phìền não. Mỗi khi trời mát mẻ, chiều đến cụ chống gậy ra đứng bên bờ sông nhìn nước chảy, mà nghĩ cuộc đời cũng xoay vần trôi nổi chẳng khác gì dòng nước chảy xuôi dòng. 

Đối với người ngoài, họ cho đó thật là hiu quạnh, song cụ lại thấy có nhiều thú vị hơn những lúc phải lo toan làm công việc nọ kia, giống như người đóng tuồng ra sân khấu, nhảy múa nhọc mệt rồi hết trò, đâu lại vào đấy.  

Nay ngồi yên một chỗ, ngắm rõ trò đời và tự mình tỉnh sát để biết cái tâm tình của mình. Cụ nhớ câu cổ nhân đã nói: “Hiếu danh bất như đào danh, đào danh bất như vô danh”. Muốn có danh không bằng trốn danh, trốn danh không bằng không có danh. Người có trí tuệ mà biết giữ mình ở chỗ vô danh là bậc cao sĩ tuyệt tác, nhưng mình đã trót đeo lấy cái danh vào mình, thì phải tìm cách trốn danh vậy. 

Cụ quan niệm:  danh với lợi ở đời là những cái mồi nó nhử mình vào cạm bẩy để hành hạ cái thân mình, chung quy chỉ là một cuộc mộng ảo, chẳng có gì là thực. Khi đã mắc vào thì lắm lúc lại phải đi vào những nơi hôi thối, phải bưng mắt bịt mũi, thật là khổ. 

Cụ dự định nương náu ở đây chờ cho tình thế yên yên, thì thu xếp về Bắc là nơi có bà con, bạn bè để khi vui buồn có nhau hơn là ở chỗ xa lạ. Đến tháng 3 năm 1949, thấy cựu hoàng Bảo Đại đã điều đình xong với chính phủ Pháp công nhận nước Việt Nam được thống nhất và độc lập trong khối Liên hiệp Pháp, đại khái theo cái nguyên tắc mà ông Bảo Đại và cụ đã đưa cho người Pháp ở Hương Cảng. 

Cụ kỳ vọng khi sự độc lập và thống nhất đã thực hiện rõ ràng rồi, thì ông Bảo Đại phải có cái chính sách cương quyết và biết lựa chọn lấy những người ngay chính, đứng đắn ra giúp ông mà làm mọi việc. Nếu lại để cho những người muốn thừa cơ hội mà làm giàu làm sang thì khó lòng mà đem lại lòng tín nhiệm của dân chúng. Việc thành bại sau này, tùy ở lòng thành thực của người Pháp, và chính sách ngay thẳng của ông Bảo Đại. 

Còn phần cụ, nay già rồi chỉ mong được yên ổn, nghỉ ngơi cho trọn tuổi già. Vả lại trong quảng đường vừa đi qua, trải bao những cảnh huống đau buồn khổ sở, may nhờ Trời Phật cứu giúp, cụ duy trì được đến bây giờ, mà không trụy lạc vào đâu cả, thật là cái phúc lớn vậy. 

Cụ tâm sự:  “Bản tâm là tôi viết truyện riêng của tôi, song tôi phải nói đến chính trị của chính phủ Việt Minh và sự hành động của Pháp ở Đông Dương, là vì những việc ấy quan hệ với nhau, không nói rõ không ai hiểu manh mối việc tôi  làm thế nào”.   

Việc người Pháp làm ở Đông Dương, có nhiều lầm lỗi, ngay từ lúc đầu không chịu thay đổi thái độ với người Việt Nam. Họ cứ tưởng lấy võ lực mà đàn áp và dùng quyền mưu lừa dối để đưa người ta vào tròng, như ý mình muốn, họ không biết rằng lòng người đã thay đổi, nhân trí đã biến thiên, không thể lấy thế lực bắt người ta đi theo đường cũ. 

Người Pháp lại có cái tính hay cậy sức mạnh, rồi có xẩy ra việc gì, thì để cho quân lính đi tàn phá giết hại, có ý muốn làm cho người ta sợ. Cái phương cách ấy đối với các dân tộc khác, không biết như thế nào? Nhưng đối dân tộc Việt Nam, chỉ dùng sức mạnh để tàn phá, thì sự tàn phá càng tàn nhẫn bao nhiêu, sự thù oán ghét lại càng tăng thêm bấy nhiêu. 

Tâm lý người Việt Nam, họ ưa chuộng chính sách trong sạch ngay chính, không phá bậy giết càn. Hễ người Pháp không hiểu chỗ ấy, thì bề ngoài thế nào mặc lòng, bề trong không ai phục, thì lảm việc gì cũng thất bại. Vì vậy, việc người Pháp muốn đem lại hòa bình ở xứ Đông Dương mà cứ ngoắt nghéo cho nước Việt Nam độc lập, thống nhất và không thành thật thi hành những điều giao kết, thì khó lòng mà giải quyết được cái tình thế ngày nay. 

Đối với Việt Minh, cụ nhận xét: Về phương diện chính trị thì chính phủ Việt Minh đã thất sách từ lúc đầu, chưa gì đã đem áp dụng cái chủ nghĩa cộng sản một cách đường đột quá, thành ra ở trong nước thì dân tình ta thán, mà ở ngoài thì không có ai muốn giúp đỡ.  

Trước thì họ trông cậy ở nước Nga và ở đảng Cộng sản bên Pháp, sau thì nước Nga vì xa cách không giúp được họ việc gì, đảng Cộng sản bên Pháp thất thế, thành ra bị cô lập, bất đắc dĩ phải lập ra mặt trận kháng chiến. Chính phủ Việt Minh tuy biết lợi dụng lòng ái quốc của quốc dân và nhờ tổ chức chu đáo và sự tuyên truyền khôn khéo, nhưng vẫn không đủ sức để ngăn cản được sự tấn công của quân địch. 

Chủ nghĩa Cộng sản về luận thuyết cũng có điều bảo thủ, như là muốn chữa những điều bất công xã hội thì lại áp chế điều hà khốc và dùng những thủ đoạn khiến người ta mất lòng tin cậy. Đem cái bất công bình nọ mà phá cái bất công bình kia thì dù có thắng lợi, cũng không chắc đã bền vững. 

Việc làm của Việt Minh cộng sản có hai điều trở ngại. Một là đem cái phương sách hành động ở một nước bạn Tây phương sang thi hành ở Việt Nam có nhiều điều không thích hợp với hoàn cảnh và tính tình của phần nhiều người trong nước cho nên có trái ngược. Hai là vì vị trí nước Việt Nam ở trong vòng ảnh hưởng của Anh Mỹ, theo hiện tình bây giờ họ cũng không để đất nước thành cộng hòa. Chỉ khi nào trống mái rõ rệt, thiên hạ hoặc là đều cộng hòa cả, hoặc là đều tư bản cả. Lúc ấy dù muốn dù không cũng chẳng làm được gì. Trong khi hai cái lý tưởng còn đối lập, thì mình chưa sao thoát khỏi cái thế lực của Anh Mỹ. Như vậy mình cố chấp muốn cộng hòa, thì chỉ có phần thiệt hại mà thôi, chứ khó lòng thành công được. 

Đảng Cộng sản có tính cách tôn giáo, phải mê và tin, tin chỉ có mình là phải, còn người ta là sai lầm hết cả… Song những người làm chính trị quan hệ đến vận mệnh một nước, phải hiểu thời thế, mà tùy cơ ứng biến. Theo ý cụ, thì đó là điều những người cầm quyền trong đảng Việt Minh phải liệu mà hành động. 

Dù hay dở thế nào mặc lòng, đảng Việt Minh đã có cái công lớn tổ chức được cuộc kháng chiến khiến nước Pháp phải cho nước Việt Nam được độc lập và thống nhất. Song trong tình thế hiện thời, thì đảng Việt Minh chỉ làm được đến đấy thôi, không làm hơn được nữa. Muốn cố chấp làm cho được như ý muốn thỉ làm khổ dân hại nước mà không chắc đạt được những mong muốn của họ.  

Vã lại cái mục đích ấy định đi đến đâu? Tại sao người mình đã phơi xương đổ máu trong sáu bảy chục năm trời từ khi có cuộc bảo hộ nước Pháp đến giờ? Có phải tại người mình muốn sống cái đời sống tự chủ của mình, chớ không làm nô lệ ai không? Lẽ nào ta đem cái ý tưởng chưa được thực hiện được mà đem mình làm nô lệ một dân tộc khác. Dù ta có say mê một lý tưởng nào nữa, thì cũng từ từ để cho thời gian dũa mòn bớt góc cạnh có thể gây ra nhiều đau đớn. Đời chưa đủ khổ hay sao, mà còn muốn gây thêm ra nữa! 

Hiện nay đảng Việt Minh có nước cờ đánh rất cao, là tự mình lùi bước đi, để cho đảng chân chính quốc gia đứng ra thực hiện sự độc lập và thống nhất nước nhà, rồi lập thành một chính thể theo đúng cái nghĩa dân chủ đang thịnh hành ngày nay, cho các đảng phái được công nhiên lấy nghĩa lý mà tranh đấu trên trường ngôn luận nhưng không được dùng võ lực mà tranh quyền cướp thế. Làm được như thế, tất nhiên là họ giúp cho nước Việt Nam sẽ có địa vị rõ ràng trong quốc tế, không ai xâm phạm được nữa. Khi ấy mọi người trong nước phải quả quyết đi vào con đường kiến thiết, ai nấy đều đem hết tài lực của mình mà học tập và làm việc để đưa đất nước đến trình độ cường thịnh như các nước khác. 

“Cứ như thiển kiến của tôi, thì đó là cái phương sách cứu nước rất ngay thẳng và có phần mau chóng hơn cả không biết những bậc cao minh trong nước nghĩ sao? 

“Tôi đem cái ý kiến ấy mà phô bày ra đây, là theo cái tình thế hiện thực mà nói, chớ không phải là một điều mơ tưởng, mà cũng không phải là tôi thiên vị chủ nghĩa nào, hay đảng phái nào cả, tôi đã nhất quyết không mưu cầu danh lợi gì hết, chỉ mong người trong nước bỏ bớt cái lòng tư tâm tư lợi mà ra sức giúp cho nước nhà chóng được yên ổn và thịnh vượng để cùng với thế giới đi lên con đường tiến bộ. 

“Cũng bởi tấm lòng vì dân vì nước ấy và khi thấy quốc gia gian nan, không lẽ ngồi nhìn, nên tôi tự biết mình đã già yếu kém cỏi không làm gì được, nhưng ít ra cũng theo cái lương tâm mà đem những sự tôi đã biết và đã thấy mà phô bày ra để mọi người suy xét cho đúng sự thực. Dù ai có bảo đó là lời nói của một anh hủ nho, tôi cũng cam tâm mà tự cho mình đối với tâm của mình đã làm hết bổn phận làm người vậy”. 

Trên đây là những lời tâm huyết của một chí sĩ quốc gia suốt đời phụng sự dân tộc được cụ ghi lại trong những dòng cuối quyển Một Cơn Gió Bụi. Cụ Trần Trọng Kim đã viết xong sách này tại Nam Vang ngày 1/5/1949 tức mùng 4 tháng tư năm Kỷ Sữu. (17) 

                                                            *** 

Vì Pháp không chấp nhận Việt Nam được hoàn toàn độc lập tự chủ, nên từ khi Quốc gia Việt Nam ra đời, đa số những người quốc gia chân chính đều không muốn hợp tác với một chính phủ Quốc gia thân Pháp, điển hình là Ngô Đình Diệm, người đã từng khuyến cáo Bảo Đại phải cứng rắn với lập trường Việt Nam độc lập và thống nhất. Trong đó còn có một số lãnh tụ Việt Nam Quốc dân Đảng như Lê Ngọc Chấn, Nguyễn Hòa Hiệp, Xuân Tùng... Ngoài ra còn có Trần Văn Hương, nguyên Chủ tịch Mặt trận Kháng chiến tỉnh Tây Ninh, Trần Văn Văn, ủy viên Kinh tài Ủy ban Kháng chiến Nam bộ... Số người này đã từng hợp tác với Việt Minh nhưng sau khi thấy được bộ mặt thật của người cộng sản, họ bỏ kháng chiến trở về thành và cũng không ra hợp tác với các chính quyền thân Pháp. Ngoài ra còn có một số lớn trí thức không dám hợp tác với chính quyền quốc gia vì sợ bị Việt Minh khủng bố. 

Cuộc kháng chiến chống Pháp của Việt Minh vẫn còn tiếp diễn nhưng tính chất của cuộc đấu tranh này đã thay đổi. Chính Hồ Chí Minh đã xác nhận: "Kháng chiến Việt Nam là một hình thức cao rộng của giai cấp đấu tranh, nghĩa là cuộc đấu tranh lớn lao trên toàn thế giới giữa thế giới tư bản và thế giới cộng sản. 

Nhờ cuộc kháng chiến này mà những người quốc gia ôn hòa đã tranh thủ được nền độc lập cho đất nước bằng con đường thương lượng hòa bình. Dù nền độc lập ban đầu còn nhiều hạn chế sẽ được kiện toàn dần dần, nhưng người quốc gia đã đi sau về trước. Mục tiêu đấu tranh giành độc lập của người Quốc gia đã hoàn tất, công cuộc kháng chiến đánh đuổi thực dân của cộng sản không những mất đi phần nào ý nghĩa mà còn biến Việt Nam trở thành đấu trường chính của cuộc xung đột giữa hai thế giới đối lập hình thành sau Thế chiến II. 

Năm 1945, sau khi giành được chính quyền, ông Hồ Chí Minh khôn khéo vận động ngoại giao với khối thế giới tự do, ông mượn những ý tưởng về dân chủ tự do trong Tuyên ngôn Độc lập 1776 của Hoa Kỳ để mở đầu bản Tuyên ngôn Độc lập của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Và dùng tiêu đề Độc lập, Tự do, Hạnh phúc của chủ nghĩa Tam dân: Dân tộc độc lập, Dân quyền tự do, Dân sinh hạnh phúc của Trung Hoa Quốc Dân Đảng làm nền tảng cho chế độ mới. 

Bước thành công kế tiếp trong sự nghiệp chính trị của Chủ tịch Hồ Chí Minh là triệt hạ, cô lập và trung lập hóa một cách hợp pháp những đối thủ chính trị đối lập, những người có khả năng lèo lái dân tộc đi ra ngoài quỹ đạo cộng sản, để ông độc quyền lãnh đạo cuộc cách mạng do ông vạch ra. Ông lại lợi dụng nhiệt tình yêu nước của nhân dân trong lúc bọn thực dân Pháp trở lại Đông Dương để phát động cuộc kháng chiến chống Pháp giành độc lập tự do nên đã thu hút được lòng dân. Những điểm này sẽ giúp ông hoàn thành cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc như là một lãnh tụ ái quốc chân chính của một nước thuộc địa. 

Nhưng ba năm sau với thắng lợi của cộng sản Trung Quốc, do tham vọng tranh quyền lãnh đạo "Thế giới Cách mạng" của Mao Trạch Đông, Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa là nước đầu tiên trên thế giới công nhận chính phủ Hồ Chí Minh, bắt buộc Liên Xô và các nước cộng sản khác phải đặt quan hệ ngoại giao với nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Trung Cộng trở thành hậu phương lớn yểm trợ kháng chiến Việt Minh, kể từ đó ông Hồ Chí Minh dựa hẳn vào Bắc Kinh để đương đầu với chính phủ hợp pháp của Bảo Đại vừa được Pháp trao trả độc lập. Ảnh hưởng Trung Cộng ngày càng phát triển trong hàng ngũ Việt Minh, tất cả các chính sách và đường lối cách mạng của Trung Cộng như cải cách ruộng đất, chiến tranh nhân dân, trường kỳ kháng chiến... đều được Việt Minh áp dụng tại Việt Nam. 

Mưu đồ nhân danh một nhà cách mạng yêu nước, núp kín trong lòng Quốc tế Cộng sản, để chiến đấu cho chính nghĩa của dân tộc của ông Hồ Chí Minh đã bị lật tẩy. Từ đây ông phải công khai đứng trong trận tuyến chống chủ nghĩa đế quốc do Liên Xô lãnh đạo. Đất nước trở thành vũ đài của cuộc xung đột thế giới, 

Việc Trung Cộng, Liên Xô và các nước cộng sản Đông Âu công nhận Việt Nam Dân chủ Cộng hòa và ủng hộ chính phủ Hồ Chí Minh, lúc đó Hoa Kỳ và các nước Tây phương mới chính thức đặt quan hệ ngoại giao với chính phủ Quốc gia Việt Nam do cựu hoàng Bảo Đại lãnh đạo. 

Năm 1952, Quốc gia Việt Nam xin gia nhập Liên Hiệp Quốc được Đại Hội đồng thông qua với 40 phiếu thuận và 5 phiếu chống (12 nước vắng mặt). Hội đồng Bảo An biểu quyết với 9 phiếu thuận chỉ có Liên Xô dùng quyền phủ quyết bác bỏ. Dù không phải là thành viên của Liên Hiệp Quốc, song từ tháng 10/1949, Quốc gia Việt Nam lần lượt trở thành hội viên chính thức của nhiều cơ quan quốc tế như Viễn Đông Kinh ủy hội, Tổ chức Y tế thế giới, Lao động thế giới, Lương nông thế giới, Văn hóa thế giới... 

Ngày 3/7/1953, Pháp quyết định trao trả độc lập hoàn toàn cho ba nước Đông Dương dẫn đến Hiệp ước về Độc lập (Traité D'Indépendance) ký ngày 4/6/1954 giữa Thủ tướng Pháp Jooeph Laniel và Thủ tướng Quốc gia Việt Nam Bửu Lộc, gồm các điều khoản sau đây: 

- Điều 1: Nước Pháp công nhận nước Việt Nam là một quốc gia hoàn toàn độc lập có đầy đủ chủ quyền và thẩm quyền do Quốc tế công pháp công nhận. 

- Điều 2: Nước Việt Nam thay thế nước Pháp trong các quyền lợi và trách nhiệm do những hiệp ước mà Pháp đã ký thay cho Việt Nam. 

- Điều 3: Nước Pháp cam kết chuyển giao cho Việt Nam thẩm quyền các công sở do Pháp chi phối trên lãnh thổ Việt Nam. 

- Điều 4: Hiệp ước sẽ bắt đầu thi hành ngay sau khi ký kết và bãi bỏ tất cả mọi án văn trái ngược với hiệp ước trên đây. (18) 

Lúc bấy giờ, Quốc gia Việt Nam đã được 35 quốc gia trên thế giới thừa nhận. Ngày 16/6/1954, bốn ngày sau khi chính phủ Bidault đổ, tổng thống Pháp Réné Coty bổ nhiệm Mendès-France lập chính phủ mới để chấm dứt chiến tranh Đông Dương. Trước bước ngoặc của lịch sử dân tộc, Quốc trưởng Bảo Đại mời Ngô Đình Diệm làm thủ tướng, thay thế hoàng thân Bửu Lộc. 

Ba tháng trước đó, thủ tướng Laniel đã công khai ngỏ ý trước Quốc hội rằng Pháp cần chấm dứt chiến tranh bằng cách thỏa hiệp với Việt Minh. Đích thân Bảo Đại đã đến gặp René Coty và Laniel để phản đối dự định nghị hòa với cộng sản. Ông tuyên bố với báo chí: không chấp nhận bất cứ hiệp ước nào do Pháp ký với đối phương đi ngược với quyền lợi dân tộc. (19) 

Trong hồi ký, cựu hoàng nhắc lại rằng: "trong tình thế hiện tại, không có ai hơn ông Diệm được. Ông ấy là một bảo đảm chắc chắn nhất để chống cộng sản, ông ta quả thật là người của thời cuộc". Bảo Đại đã giao toàn quyền quân sự lẫn dân sự cho thủ tướng Diệm điều khiển vận mạng đất nước để đối phó với tình hình khẩn trương lúc bấy giờ. Khi giao trọng trách này, Bảo Đại yêu cầu Diệm "hãy thề là sẽ bảo vệ đất nước chống lại bọn cộng sản vô thần và nếu cần chống lại người Pháp nữa". (20) 

Bác sĩ Trần Văn Đỗ được thủ tướng Diệm cử làm ngoại trưởng thay thế Giáo sư Nguyễn Quốc Định dẫn đầu phái đoàn Quốc gia Việt Nam tham dự Hội nghị Genève 1954. 

Lê Quế Lâm 

CHÚ THÍCH 

1. Cao Văn Luận, Bên dòng lịch sử: Hồi ký 1940-1965, Nxb Sống Mới, Sàigòn,  Tr. 147-148 

2. Trần Trọng Kim, Một cơn gió bụi, Nxb Vinh Sơn, Sàigòn, 1969, Tr. 162-165 

3. Trần Quân, “Giải pháp Bảo Đại”, Báo Chuông Sàigòn, Úc Châu, 1/7/1988. 

4. Đoàn Thêm, Những ngày chưa quên, Nam Chi Tùng Thư Xuất bản, Sàigòn, tr. 127-129. 

5. Trần Trọng Kim, Sđd, Tr. 167-179. 

6. Đoàn Thêm, Sđd, tr.142. 

7. Trần Quân, Tài liệu đã dẫn trên. 

8. James Mac Gregor Burns, “Roosevelt: The Soldier of Freedom 1940-1945”, Weidenfeld & Nicolson, London, 1971, P. 379. 

9. Elliott Roosevelt, “As He Saw It”, Duell-Sloan & Peace, New York, 1946, P. 115. 

10-11. Neil Sheehan, “A Bright Shinning Lie”, Picador, London, 1990, P. 150. 

12. The Pentagon Papers, Published by The New York Times, Bantam Books, NY, 1971, PP.7-8 

13. Neil Sheehan, A Bright Shinning Lie, Picador, London, 1990, P.147 

14-15.The Pentagon Papers, Published by The New York Times, Bantam Books, NY, 1971, PP.9-10 

16. Đoàn Thêm, Sđd, tr.158-159 

17. Trần Trọng Kim, Sđd, Tr. 180-191. 

18. Nam Đình (Kỳ Nam Nguyễn Thế Phương), Hồi ký  lịch sử : 1923 đến 1964, Nhật báo Thần Chung, Sàigòn, 1965. 

19  Đoàn Thêm, Sđd, Tr. 172. 

20. Bao Dai SM, “Dragon D'Annam”, Blon, Paris, l980. P. 329

Trở lại