Quân Phục, Cấp Hiệu, Huy Hiệu, Huy Chương từ Quân Đội Quốc Gia Đến Quân Lực Việt Nam Cọng Hoà

Giới thiệu quí chiến hưủ.

Chủ tịch hội đồng đai diện Cộng Đồng Người Mỷ Gốc Việt, ông  Michael Đổ đă bỏ rất nhiều công sức vừa xuất bản quyễn "Remembering the ARVN" có tất cả cáp hiệu, phù hiệu và huy hiệu QLVNCH.

Sách bán trên Amazon, rất hửu  ích nếu ai cần tham khảo khi ăn mặc hoặc chỉ đễ biết. Các hội đoàn nên có một bản.

https://www.amazon.com/Remembering-ARVN-Collection-Republic-Decorations/dp/1653303433

Sau đây một bài viết của một dân sự b́nh luận về quân phục của quân nhân VNCH khá vui, chính tướng TTMT, tư lịnh Không Quân và tư lịnh Hải Quân VNCH làm gương xấu lúc tại chức th́ ngày nay rả hàng khó mà chỉnh ai.

HVK Thoại

***

 

Lời Giới Thiệu: Nhân dịp tưởng niệm ngày Quốc Hận , ông Nguyễn Đ́nh Phúc tốt nghiệp Học Viện Quốc Gia Hành Chánh Ban Đốc Sự Khóa 11, nguyên Phó Tỉnh Trưởng Phước Tuy, hiện cư ngụ tại Vancouver BC, Canada, đă có nhă ư sưu tập gửi đến độc giả tài liệu đặc biệt về huy chương, cấp hiệu của Quân Lực Việt Nam Cộng Ḥa. Chúng tôi xin cảm tạ ông Nguyễn Đ́nh Phúc và xin giới thiệu cùng quư độc giả.

 

Sau 30.4.1975, chủ quyền đất nước mất vào tay cộng sản (việt cộng và cộng sản Nga,  Hoa). Chánh Quyền và Quân Lực Việt Nam Cộng Ḥa không c̣n nữa. Ngày nay dù phải xa quê hương, hoàn cảnh đổi khác nhưng lư tưởng, chánh nghĩa người Chiến Sĩ một đời theo đuổi vẫn c̣n đó, Tổ Quốc-Danh Dự-Trách Nhiệm vẫn c̣n đó, Quê Hương-Dân Tộc vẫn c̣n đó. Con đường tranh đấu hôm nay dù mang một h́nh thái khác xưa nhưng mục tiêu vẫn nhằm tranh đấu cho nền Độc Lập Dân Chủ Tự Do thực sự cho Hạnh Phúc, Thịnh Vượng muôn đời của toàn dân. Một điều khẳng định, chúng ta không bao giờ quên được Tổ Quốc, Đồng Bào v́ khi vừa nghe tin những Quần Đảo Hoàng Sa, Trường Sa hay mới đây Ải Bắc, Bản Giốc...vừa bị ‘’bạo quyền cắt đất cầu phong’’ hay những tài nguyên thiên nhiên bị cướp đoạt, dâng hiến... tức khắc tim ta nghẹn ngào, muốn đứng vùng lên...Điều này chứng tỏ chúng ta vẫn măi măi là Chiến Sĩ Việt Nam Cộng Ḥa.

 

Ngày mai, khi công cuộc tranh đấu dành lại được chủ quyền từ tay cộng sản  cho toàn dân, nền Đệ Tam Cộng Ḥa được thiết lập, Quân Lực Việt Nam Cộng Ḥa được tái tổ chức th́ câu chuyện về quân phục, cấp hiệu, phù hiệu...hôm nay chẳng là câu chuyện phiếm, cũng một trong trăm ngàn tài liệu cần đến.

 

Từ hơn 2000 năm trước, Đức Khổng Tử đă nói đến tầm quan trọng của nhung phục, đại ư Ngài dạy: ‘’Người tráng sĩ tự ḿnh chưa đủ oai dũng khi lên yên chiến mă nếu như thiếu nhung y giáp trụ, thiếu cờ hiệu, cờ lệnh...’’ Bài viết xin được các Chiến Hữu, Độc Giả bổ sung, tha thứ v́ hầu như hoàn toàn dựa  vào trí nhớ giới hạn, nhận xét cá nhân. Chỉ xin được xem như câu chuyện ‘’lính kể lính nghe’’ trong những ngày bị cấm trại, cấm quân hay phép cuối tuần bị cháy.

 

Ngay khi Hiệp Ước Vịnh Hạ Long ngày 5.6.1948 được kư kết giữa Đại Diện chánh phủ Pháp và Việt Nam dưới sự chứng kiến của Quốc Trưởng Bảo Đại, chánh quyền Quốc Gia ra đời. Nước Việt Nam được Độc Lập, Thống Nhất nhưng vẫn c̣n nằm trong Liên Hiệp Pháp. Quân Đội Quốc Gia ngay sau đó được thành lập nhưng thực tế mới chỉ là một lực lượng quân sự, bán quân sự chiến đấu chống Việt Minh (cộng sản) bên cạnh quân đội liên hiệp Pháp. Cho đến những năm đầu thập niên 50. Bộ Tổng Tham Mưu Quân Đội Quốc Gia vẫn c̣n nhiều sĩ quan Pháp làm việc, nhiền đơn vị do sĩ quan, hạ sĩ quan Pháp chỉ huy, quyền chỉ huy tối cao c̣n thuộc Bộ Tổng Tư Lệnh Pháp và những Secteur, Sous-secteur (Tiểu Khu, Chi Khu Chiến) của Pháp tại địa phương. Sau đó một số Khu Vực mỗi lần được trao trách nhiệm lại cho Quân Đội Quốc Gia như những thí điểm. Thời gian đó, tất cả văn thư, danh xưng c̣n dùng Pháp ngữ từ État Major Général cho đến S. P (Secteur Postal) thay v́ Bộ Tổng Tham Mưu  hay K.B.C Trong hoàn cảnh như vậy nên quân phục, cấp hiệu, phù hiệu...tương tự như quân đội Pháp.

 

Trên toàn lănh thổ có 4 Quân Khu: Đệ Nhất Quân Khu (miền Nam). Đệ Nhị (miền Trung). Đệ Tam (miền Bắc). Đệ Tứ (Hoàng Triều Cương Thổ/Sơn Cước). Lực lượng chính yếu gồm các Tiểu Đoàn B.V.N (Bataillon Vietnamien), Tiểu Đoàn Nhảy Dù...Bên cạnh, chánh quyền địa phương cấp Phần, đứng đầu bởi Vị Thủ Hiến có tư cách pháp nhân riêng, ngạnh sách riêng, quân đội riêng như Bảo Chính Đoàn (Bắc). Việt Binh Đoàn (Trung), Vệ Binh Hàng Tỉnh (Nam), Vệ Binh Sơn Cước, Ngự Lâm Quân và những lực lượng giáo phái Cao Đài, Ḥa Hảo,  B́nh Xuyên...

 

QUÂN PHỤC

Quân phục gồm lễ phục, quân phục làm việc, ra phố và chiến phục. Vào những năm đầu, quân phục chưa quy củ, luộm thuộm v́ ngay cả quân phục quân đội Pháp cũng không hơn. Nhiều Quân Nhân mặc chenise vàng, quần trận (loại có túi rộng ngang đầu gối). Đến khi Quân Đội Quốc Gia chính thức thành lập (giữa 1950, thời Thủ Tướng Trần Văn Hữu và Tổng Trưởng Quốc Pḥng Phan Huy Quát), quân phục mới được quy định tề chỉnh hơn.

 

Lễ phục Sĩ Quan ngoài màu trắng, có màu xanh đậm (mùa lạnh), mũ casquette. Lễ phục màu nào th́ phần trên mũ phù hợp theo (trắng, xanh không kể màu đỏ dành cho Hiến Binh). Quân phục làm việc tại các Pḥng, Sở, ra khỏi Doanh Trại (số 2) ‘’gabardine’’ hay ka-ki. ‘’béreto’’ cùng màu vàng xám (trừ Nhảy Dù đỏ, Thiết Giáp đen). Khi hành quân đều mặc đồ trận (treillis) màu xanh ‘’olive’’ riêng Nhẩy Dù thêm áo sô (saut) trông rất oai hùng.

 

Tới thời Đệ Nhất Cộng Ḥa Đại Lễ Phục Sĩ Quan rất chỉnh tề, áo trắng dài, cổ cao cúc (nút) vàng, thắt lưng đen ‘’casquett’’ trắng, quần sậm, có sọc như các Quân Trường, có cả dạ phục. C̣n Tiểu Lễ Quân Phục số 2 màu vàng, chiến phục gọn ghẽ hơn xưa.

 

Nhớ lại sau Hiệp định đ́nh chiến 1954, Quân Nhân ra Phố mặc đồ tác chiến sẽ bị Tuần Cảnh bắt giữ ngay. Nhưng thời gian sau, chiến tranh trở lại, quân phục vàng lần lần vắng bóng ngoại trừ Sinh Viên hay Khóa Sinh Quân Trường.

 

Chuyện trang phục của chúng ta ngày trước có nhiều điều rất trái mắt do sự tùy tiện nhất là từ cấp Tướng Lănh. Một Đại Tướng v́ gốc Dù nên mặc Đại Lễ thay v́ đội casquette, ông vẫn ‘’sính’’ đội beret đỏ. Một Vị Lănh Đạo Quốc Gia, v́ gốc Phi Công ‘’anh dũng muôn đời’’ nên cứ diện phi bào với 2 sao để cho Tướng 3, 4 sao phải nghiêm chào. Thêm một Tướng biệt phái sang Hành Chánh thường mặc đồng phục bốn túi kiểu cán bộ, gặp Tổng Thống hay Thủ Tướng lại móc ngay 3 sao trong túi đeo lên ve áo thoải mái cứ như móc hộp quẹt zippo. Có một Đô Đốc, quần lại thích túm (gom) ống trông không giống một ai trong Quân Chủng...Vẽ lại vài ba h́nh ảnh mục đích cho bài viết thêm vui thôi v́ thời phong kiến đă có câu ‘’luật không áp dụng với người trên’’ nên nhằm nḥ ǵ chuyện nhỏ, các vị tùy tiện có chi đâu.

 

Riêng về quân phục, chúng ta phải học ở Quân Đội Hoa Kỳ ‘’ngoài quy định từ Thống Tướng tới Binh Sĩ, không ai đeo thừa, mang thiếu một quy định ǵ so với đồng ngũ đồng cấp’’. Sự đồng nhất triệt để tới cả mức gọng kính cận, đồng hồ đeo tay cũng không khác nhau. Chắc các Chiến Hữu c̣n nhớ chuyện một Vị Tướng Hoa Kỳ, ông đă đeo một huy chương trên đó có thêm ngôi sao nhỏ bị người chê sai, người bên vực đúng nhưng ông vẫn tự sát v́ sự kiện này.

 

Tất nhiên quy tắc nào cũng có ngoại lệ hay linh động v́ mục đích chung nào đó. Chẳng hạn trên chiến phục ngay cấp hiệu cũng phải mang cách thức ngụy trang, nhưng trong dịp Quốc Khánh, kỷ niệm Quân Lực...các Đơn Vị mặc chiến phục diễn hành vẫn theo đầy đủ cấp hiệu, dây biểu chương, huy chương tḥng...để thêm oai dũng khác ngày thường.

 

Khi mới thành lập, chúng ta c̣n đi giầy đinh (có đinh ở dưới) gọi giầy ‘’săng đá’’ (do chữ Pháp Soldat-Quân Nhân), bước đi gây tiếng cồm cộp. Những toán hầu kỳ, chào kính c̣n mang ghệt (guêtre) trắng bằng da hay vải bố để túm ông quần lại cho gọn, đẹp. Hành quân dùng giầy bố. Sau này dùng giấy sô (botte de saut) cột dây, có nhiều loại khác nhau. Những Quân Nhân nào diện c̣n cắt ống giầy gắn fermeture, nhưng khi đổi giầy có thể bị phạt v́ làm hư quân trang. Giống như một Quận Trưởng kiêm Chi Khu Trưởng v́ nhu cầu an ninh đă sơn xe jeep mầu dân sự, khi đổi xe đă phải phạt và đền tiền sơn lại như màu nguyên thủy.

 

Những năm sau này, thêm nhiều Quân Binh Chủng được thành lập nên ngoài chiến phục của Bộ Binh có nhiều kiểu và màu sắc đặc thù riêng rất oai hùng như phi bào (Không Quân) quân phục trắng (Hải Quân) Dù, Thủy Quân Lục Chiến, Biệt Động Quân...Đây cũng là một trong những nét khác biệt của từng màu cờ sắc áo. Sau 1975 trong tù cải tạo, anh em chúng ta nhiều khi vẫn được mặc hoặc chính việt cộng phát quân phục của chúng ta nhưng bắt phá bỏ túi, thay đổi kiểu nhưng tuyệt nhiên không cho mặc hay phát các đồ bông. Sau này mới hiểu chúng vẫn rất rét, bị ám ảnh khi thấy h́nh bóng các thiên thần mũ đỏ, cọp biển...chẳng khác nào theo Bảo Ninh trong Nỗi Buồn Chiến Tranh ‘’nhiều cán binh sống sót về lại miền Bắc không dám đứng dưới quạt trần v́ c̣n ngỡ cánh quạt trực thăng săn đuổi’’.

 

Ngoài ra mũ của chúng ta cũng thay đổi rất nhiều. Xưa kia mũ ‘’béret’’ ka ki vải rất rộng (miền Bắc gọi là mũ bánh đa), hoặc đen, phía gáy có tua vàng đỏ. Mũ ‘’calot’’ xám, đen trên đỉnh xẻ đôi có hai màu xanh đỏ lớn hơn Không Quân. Mùa nắng đội  chapeau de brousse mũ vải cứng rộng vành (hơi giống Quân Nhân Úc) một bên vành mũ bấm gọn lên để khỏi vướng khi vác súng. Sang thời Cộng Ḥa ‘’béret’’ xám đội theo quân phục số 2. Trên mũ có huy hiệu tṛn khác màu tùy mỗi hàng Binh Sĩ, Hạ Sĩ Quan, Sĩ Quan. Sau đảo chính 1963,  thường mặc ‘’tréllis’’ nên mũ vải lúc đầu cứng (như képi) sau như ‘’casquette’’ có múi, nhiều Tướng Tá ‘’làm dáng’’ tay mũ cũng gắn nhành dương liễu như casquette đại lễ. Mũ sắt hai lớp dù nặng nhưng rất an toàn, có lưới gài lá ngụy trang nhưng lại dễ bị vướng, móc. Bao bằng vải rằn ri hay vẽ lên như Biệt Động Quân cũng tiện.

 

Bảng tên được gắn liền trên chiến phục hay đeo bên nắp túi áo phải quân phục số 2 không kể cấp hiệu, phù hiệu được mang đầy đủ trên quân phục như sẽ đề cấp phần sau. Chỉ riêng việc này đă làm mất tính bí mật quân sự. Địch dễ dàng nhận diện hay trên xác Tử Sĩ để lại chiến trường đủ t́nh trạng quân vụ (Đơn Vị, cấp bậc...) ngoài những cáo phó, chia buồn góp vui đầy trên báo chí. Ngoài cổng Doanh Trại ghi đầy đủ hệ thống thuộc, Đơn Vị đồn trú. Trong khi việt cộng đến khi chiếm trọn miền Nam trước cổng chỉ có tấm bảng ‘’doanh trại quân đội nhân dân’’. Như vậy, bài học vỡ ḷng che dấu, ẩn nấp để ‘’ta thấy địch, địch không thấy ta’’ trở thành hài hước.

 

CẤP HIỆU

Cấp hiệu là quy ước có h́nh thức tuy nhỏ, đơn giản nhưng biểu lộ quyền chỉ huy tuyệt đối với thuộc cấp ‘’Huynh đệ chi binh’’ là mối tương quan trong đời Quân Ngũ, nhưng trong hệ thống quân giai, chỉ khác một vạch, màu sắc bạc vàng đủ cho thuộc cấp phải nghiêm cứng người, đủ để tuân lệnh nhẩy vào lửa đạn.

 

Từ khi thành lập Quân Đội Quốc Gia, cấp hiệu được gọi bằng lono (galon trong Pháp ngữ) hoàn toàn như quân đội Pháp cho tới thời Cộng Ḥa được thay thế hơi theo kiểu Mỹ. Nhiều buổi tổ chức đốt bỏ cấp hiệu cũ, cùng thời với việc đốt bỏ những bộ bài, bàn đèn á phiện sách báo khiêu dâm...Đây là sự kiện thiếu tế nhị trong chánh sách ngoại giao tiếp theo việc đoạn giao với Pháp.

 

Trước đó, hoàn toàn như Pháp nên cấp hiệu đều dùng vạch vàng thẳng trên ‘’lon’’ Sĩ Quan, ngoại trừ Thiết Giáp Binh (Kỵ Binh) dùng vạch trắng. Từ ‘’adjudant’’ (ông Ách) đều vạch thẳng ngân tuyến, kim tuyến có sợi chỉ đỏ chạy dọc, ‘’aspirant’’ (Chuẩn Úy) 2 sợi chỉ đen ngang, lên tới hết cấp Tá vẫn dùng vạch. Tiếng Việt lúc đó chúng ta thường gọi Quan Một, Quan Hai...tới Quan Tư, vạch thứ tư cách xa để phân biệt từ cấp này là Sĩ Quan cao cấp (Officier Supérieur), dưới đó chỉ là Sĩ Quan cấp thấp (Officier Subalterne). Trên Quan Tư có khoanh trắng (Lieutenant Colonel) với 5 vạch (3 vàng 2 trắng) và Quan Năm khoanh vàng (Colonel) 5 vạch đều vàng. Cấp Tướng mang sao (từ 2 sao trở lên). Hạ Sĩ Quan và Binh Sĩ mang vạch h́nh chữ V ngược vàng, đỏ nơi cánh tay.

 

Người viết không rơ các danh xưng Tá, Úy do ai trong Bộ Quốc Pḥng hay Tổng Tham Mưu đặt ra, riêng danh xưng các cấp Hạ Sĩ, Trung Sĩ, Thượng Sĩ xuất xứ từ Lực Lượng Bảo Chính Đoàn (Bắc Việt) đặt ra trước cùng lúc với các Hoa Mai của cấp Sĩ Quan Bảo Chính Đoàn trong khi Sĩ Quan Chính Quy vẫn c̣n đeo ‘’lon’’ hoàn toàn như sĩ quan Pháp. Xin được mở dấu ngoặc nói thêm về cấp hiệu của Bảo Chính Đoàn.

 

Bảo Chính Đoàn là lực lượng quân sự cấp Phần, trực thuộc Thủ Hiến. Ngay khi thành lập cấp chỉ huy hoàn toàn Việt Nam, không có một hạ sĩ quan hay sĩ quan Pháp nào. Tư Lệnh Phó Bảo Chính Đoàn (có lúc gọi là Phó Giám Đốc) là Đốc Quân Đoàn Chí Khoan (sau này là Đại Tá, Phụ Tá Tổng Trưởng Phát Triển Sắc Tộc). Ông Đoàn Chí Khoan có thể coi như người soạn thảo sơ đồ tổ chức Bảo Chính Đoàn, tất nhiên có phần quân phục, cấp hiệu, phù hiệu. Có thể ông được ảnh hưởng tổ chức Quân Đội Trung Hoa Quốc Dân Đảng và tổ chức hành chánh nên dùng các danh xưng Đốc Quân và Phó Đốc Quân cho Sĩ Quan cấp Tá và Úy. Mỗi cấp có 3 hạng: Phó Đốc Quân hạng ba, hạng hai và hạng nhất (tương đương Thiếu, Trung, Đại Úy) và Đốc Quân cũng có ba hạng. Trên hết là Chánh Đốc Quân (như cấp Tướng, nhưng chưa có ai được phong). Tư Lệnh Biệt Chính Đoàn đầu tiên là Đốc Quân hạng 2 Hoàng Văn Tỷ (sau này là một trong 6 Đại Tá đầu tiên của Quân Đội Quốc Gia). Tư Lệnh Phó là Đốc Quân hạng 3 Đoàn Chí Khoan. Giám Đốc Trường Sĩ Quan Biệt Chính Đoàn là Đốc Quân hạng 3 Linh Quang Viên (sau thăng Trung Tướng Quân Lực Việt Nam Cộng Ḥa).

 

Đốc Quân và Phó Đốc Quân đều đeo hoa mai bạc (hạng 3 một bông...hạng 1 ba bông) nằm ở vạch ngân tuyến. Cấp Đốc Quân thêm hai sợi ngân tuyến chạy kèm song song hai bên.  Kể cả hàng Binh (Bảo Chính Viên) trở lên đều đeo trên vai, nhưng là sợi ngân tuyến, theo h́nh chữ V. Điểm đặc biệt là danh xưng Hạ Sĩ, Trung Sĩ và Thượng Sĩ được đặt ngay thời đó và sau này vẫn c̣n được dùng. Riêng danh xưng Đốc Quân, Phó Đốc Quân không được duy tŕ v́ không thuận tiện (nếu chỉ gọi Đốc Quân sẽ không rơ cấp bậc, gọi thêm hạng lại quá nhiêu kê).

 

Nhân đây, xin nói về truyền thống, ư nghĩa cấp hiệu. Từ xưa có 3 Quân Binh Chủng đeo cấp hiệu theo truyền thống quốc tế v́ thường có tầm hoạt động ngoài lănh thổ, phải theo nhiều luật lệ hàng hải, hàng không gồm Hải Quân, Không Quân, Thiết Giáp Binh và Lực Lượng Cảnh Sát. Không hiểu lư do nào, khi quy định lại cấp hiệu theo kiểu Mỹ chỉ riêng Hải Quân được giữ lại. Trái lại Cảnh Sát đổi cấp hiệu theo như Quân Đội. Trước đây Ngành Cảnh Sát đă có tổ chức quy củ với những ngạch trật như Thanh Tra, Quận Trưởng, Biên Tập Viên, Chánh Phó Thẩm Sát Viên...đến khi Tướng Phong sang chỉ huy, mang theo rất nhiều Sĩ Quan và có lẽ tiện việc sắp đặt chức vụ, đă dùng theo cấp bậc Quân Lực Việt Nam Cộng Ḥa, bỏ quy chế, cấp hiệu cũ,  không quan tâm đến thời gian huấn luyện, thâm niên công vụ. Một Biên Tập Viên cùng tŕnh độ văn hóa và thời gian thụ huấn như một Chuẩn Úy Bộ Binh nhưng khi tốt nghiệp mang ngay cấp Đại Úy Cảnh Sát Quốc Gia. Ngoài ra dù mang cấp bậc như Quân Đội. Cảnh Sát Quốc Gia cũng không có thẩm quyền ǵ với Quân Nhân lại tạo cho dư luận, cộng sản dễ chỉ trích quân phiện, cảnh sát trị trong khi chính bộ máy ḱm kẹp, phá hoại của việt cộng có tới cấp bộ công an.

 

Sau năm 1955, trước khi cấp hiệu các lực lượng quân sự địa phương chính quy hóa. Bảo An Đoàn mang cấp hiệu riêng như Bảo Chính Đoàn trước kia. V́ thiếu thống nhất nên dễ ngộ nhận nhất là khi xuất ngoại. Thiếu Úy Bảo An đeo bông hoa thị bạc 6 cánh, trong vừa giống hoa mai, vừa giống sao, lại thêm hai nhành lúa ôm hai bên  trông như hai nhánh thiên tuế. Khi du học, du hành quan sát Sĩ Quan Đồng Minh kể cả cấp Tá cũng như Huấn Luyện Viên, một điều Yes Sir hai điều cũng yes, General với Thiếu Úy và c̣n chào kính túi bụi v́ nghĩ thầm ít ǵ cũng Chuẩn...Tướng.

 

Trở lại cấp hiệu Sĩ Quan thời Đệ Nhất Cộng Ḥa, cấp Tá mang mai bạc lớn hơn, Úy mang mai vàng, nhưng từ xa khó nhận ra, nên sau này thêm hàng lá thiên tuế kèm theo mai bạc cấp Tá. Cũng từ thời Tướng Nguyễn Khánh, lập thêm cấp Chuẩn Tướng (một sao) v́ muốn cho Hội Đồng Tướng Lănh đông hơn, nhiều hậu thuẫn, tạo thành lớp ‘’Tướng trẻ’’ dễ dàng khống chế lớp ‘’Tướng không trẻ’’ hoặc để áp lực cho đi ‘’Đại Sứ’’. Đó là thời ‘’Loạn Tướng’’. Đề cập đến loạn Tướng thiết nghĩ phải nói đến quy chế Tướng Lănh một cách đúng truyền thống quốc tế. Khi đă bước lên hàng Tướng, cấp bậc có tính cách trọn đời ngay cả khi đă bỏ binh quyền, đời quân ngũ. V́ vậy không có thể gọi là Cựu Trung Tướng, Cựu Thiếu Tướng...mà là Trung Tướng Nguyễn Văn Thiệu, Cựu Tổng Thống Việt Nam Cộng Ḥa... Hoặc khi họ đáo hạn tuổi giải ngũ, dời bỏ binh quyền cũng vẫn dùng cấp bậc Tướng Lănh, chỉ thêm chữ hồi hưu như General Westmoreland (Ret). Quân Đội vẫn phải đăi ngộ Tướng Lănh với đầy đủ quy chế,  nghi lễ, lương bổng, quân phục, cấp hiệu, Tướng Kỳ, Tùy Viên, Hộ Tống, chào kính...ngoại trừ binh quyền.

 

Ngoài ra tưởng cũng nên nhắc đến một số cấp hiệu, phù hiệu của các Lực Lượng Đồng Minh tham chiến tại Việt Nam trước kia. Ngoài những ǵ theo truyền thống quốc tế như mỏ neo với Hải Quân, cánh bay Không Quân, chữ thập Quân Y...có những đặc thù riêng như Khối Liên Hiệp Anh (Úc, Tân Tây Lan...) với Vương miện (Crown). Tháiland trọng bảo tháp (Phật) dành cho hàng Tướng, sao cho cấp Tá, Úy.

 

Nhiều người khen quân phục Hoa Kỳ đẹp, quy củ nhưng cấp hiệu không ư nghĩa. Thật ra Hoa Kỳ lấy biểu hiệu từ thấp lên cao, cấp Thiếu và Trung Úy đeo vạch vàng, trắng và Đại Úy 2 vạch trắng là kim loại c̣n nằm sâu dưới đất. Lên cấp Tá trên cao hơn với lá vàng, trắng.  Đại Tá đeo h́nh chim đại bàng, tung cánh trời cao, đầu đàn...(thường dùng danh hiệu đại bàng) Ngôi sao sáng hàng Tướng Lănh mang biểu hiệu cao tột đỉnh, dẫn đạo chỉ huy.

 

Ngược lại thời gian mang cấp hiệu theo kiểu Pháp kể cả lúc sau này, cấp hiệu đeo trong đại lễ phải đầy đủ, tiểu lễ và thường ngày đeo giản lược trên vai áo. Hàng Trung Sĩ trở xuống đeo h́nh chữ V ngược nơi tay áo. Có tài liệu cho đó là tượng trưng cấp chỉ huy gánh vác trọng trách (Sĩ Quan, Hạ Sĩ Quan cao cấp), c̣n hàng Hạ Sĩ Quan cấp thấp tuy chỉ huy nhưng thẩm quyền nhỏ hẹp. Cấp hiệu thời đó không đeo trên ve áo như sau này, trái lại quân đội Pháp c̣n quy định những Tướng lănh cao cấp lại được phong thêm các cấp hiệu Binh Nhất, Hạ Sĩ, Trung Sĩ danh dự mang trên ve áo hay tay áo. Như Đại Tướng De Latter, được đeo thêm cấp Hạ Sĩ Nhất danh dự. Trung Tướng Cogny thêm cấp Hạ Sĩ. Đây là quy định chính thức như chức Huyện, Phủ Hàm thời trước, không như cách vui chơi khi có người gọi một ca sĩ là Hạ Sĩ danh dự. Chúng ta có một danh từ chỉ chức vụ rất đặc thù là chức Tư Lệnh cho cấp chỉ huy các Đại Đơn Vị (commandant en chef/commander in chief) thay v́ Chỉ Huy Trưởng. Nguyên nghĩa ‘’Tư Lệnh’’ nói lên sự toàn quyền ban phát lệnh thay v́ chỉ chuyển lệnh từ cấp trên xuống như cấp Chỉ Huy Trưởng.

 

HUY HIỆU HUY CHƯƠNG

Huy hiệu, phù hiệu mang trên quân phục chỉ rơ Đơn Vị trực thuộc. Nhiều khi c̣n dùng thêm khăn quàng trong các buổi lễ để rực rỡ cho mầu cờ sắc áo, hoặc các ‘’nơ’’ màu để dễ nhận bạn.

 

Thời phôi thai, Quân Đội mới có đến cấp Tiểu Đoàn, nên phù hiệu đeo dưới nắp túi ngực phải, bằng kim loại chế tạo từ Pháp. Ngoài ra c̣n được làm nhỏ để gắn trên bút nịt, vật dụng tùy thân (hộp quẹt, hộp thuốc...). Các Quân Trường Vơ Khoa Thủ Đức, Liên Quân Đà Lạt...cũng có phù hiệu riêng, nhiều khi đeo ngay trên cầu vai (épaulette). Sau này khi thành lập được các Đại Đơn Vị, Binh Chủng...phù hiệu vải đeo cánh tay trái trên cao, đằng trước ngực dành đeo phù hiệu Đơn Vị nhỏ. Trên quân phục, chúng ta c̣n đeo thêm các bằng chuyên môn...như bằng Rừng Núi Śnh Lầy, bằng Dù, cánh Bay...

 

Quân Đội có nhiều h́nh thức tuyên dương, ban thưởng cho toàn Đơn Vị, cá nhân như các dây biểu chương, huy chương. Trước kia, chúng ta chỉ có Croix de guerre, Médaille d’honneur...của Pháp, nhiều loại được lănh phụ cấp hàng tam cá nguyệt. Sang thời chính thể Quốc Gia, Quốc Trưởng ban thưởng Bảo Quốc Huân Chương là huy chương cao trọng nhất với 5 hạng, trên mặt Bảo Quốc chạm nổi hàng chữ Tổ Quốc Tri Ân. Thể thức cấp thưởng rất khó khăn đ̣i hỏi những chiến công hiển hách, thành tích lớn lao đối với Tổ Quốc, Dân Tộc.  Nghi thức trao gắn rất long trọng, Quân Nhạc cử điệp khúc Quốc Thiều, người được ân thưởng tay nâng Huân Chương để Nguyên Thủ Quốc Gia chào kính. Nếu phạm trọng tội, trước khi truy tố phải có sắc lệnh thu hồi. Nếu khinh tội có thể được miễn tố hoặc giảm khinh. Đối với hạng nhất, nếu tôi nhớ không lầm chỉ có 3 người sinh thời được ban thưởng là Bảo Long, Hoàng Thái Tử kiêm Tư Lệnh Danh Dự Ngự Lâm Quân. Kế là Đại Tướng De Latter, Cao ủy kiêm Tổng tư lệnh quân đội Liên hiệp Pháp tại Đông Dương, nhờ chiến thắng Vĩnh Phúc Yên 1951. Sau này Thống Tướng Lê Văn Tỵ khi gần mất mới được phong Thống Tướng và ân thưởng Đệ Nhị Đẳng. Đại Tướng Đỗ Cao Trí chỉ được truy thăng Đại Tướng và truy tặng Đệ Nhất Đẳng sau khi tử trận. Anh Dũng Bội Tinh, chạm chữ Quốc Gia Lao Tường với Nhành Dương Liễu và sao vàng, bạc, đồng do sự khác biệt giữa Sĩ Quan, Hạ Sĩ Quan, Binh Sĩ về chiến công và phạm vi tuyên dương trước Quân Đội hay chỉ trước cấp Lữ Đoàn, Sư Đoàn.

 

Ngoài ra, sau này cùng với sự lớn mạnh của Quân Đội, chiến trận gia tăng rất nhiều huy chương thuộc các Quân Binh Chủng được ban thưởng. Quân Công, Quân Phong, Quân Vụ Bội Tinh, Lục Quân Huân Chương, Hải Vụ, Phi Vụ, Chiến Thương...chưa kể huy chương của nhiều Quốc Gia, Quân Lực Đồng Minh cũng trao tặng.

 

Riêng về dây biểu chương có ba hạng mang tên màu:Anh Dũng, Quân Công, Bảo Quốc và trên hết là dây biểu chương màu tam hợp đ̣i hỏi toàn thể Đại Đơn Vị phải lập chiến công và ít nhất phải được tuyên dương công trạng cấp Quân Đội từ ba lần trở lên.

 

Huy chương khi được ban thưởng, ngoài văn thư có một bằng treo, không kể huy chương (tḥng, ngắn). Khi mang huy chương cũng phải tuân theo các cách thức quy định. Huy chương cao hơn phải đeo từ trong phía ngực trái ra ngoài, hàng trên xuống dưới. Riêng Bảo Quốc Huân Chương Đệ Ngũ và Đệ Tứ Đẳng dù thấp nhất trong Bảo Quốc nhưng cũng phải xếp trên cùng. Đệ Tam đeo dây ṿng qua cổ, Đệ Nhị một bên cạnh sườn và Đệ Nhất vắt ngang vai. Trong Tiểu Lễ, huy chương mang dưới dạng đơn giản (chỉ có phần cuống).

 

Với dạ phục mang huy chương tḥng nhưng thu nhỏ. Các dây biểu chương cũng thu lại bằng như một huy chương ngắn, đóng khung vàng, đeo riêng trên cùng. Ngoài ra trên Quân Kỳ các Quân Binh Chủng, Đại Đơn Vị, cũng sẽ gắn các dây biểu chương và huy chương đă được ban thưởng.

 

Với huy chương của các Quốc Gia Đồng Minh, phải có sự chấp thuận trước hoặc phải được hợp thức, Quân Nhân đương sự mới được mang.

 

Các cấp hiệu, huy hiệu, phù hiệu...v́ không được tuyển chọn kỹ lưỡng nên thường hay thay đổi, gây tốn kém cho Quân Nhân, chỉ có lợi cho các nhà sản xuất, buôn bán như Phước Hùng, An Thành.

 

NGHI THỨC CHÀO KÍNH

Nhập ngũ bài học đầu tiên là cấp hiệu và chào kính. Có nhiều cách thức chào kính như: Chào tay, chào súng, gươm và nhiều cách khác tùy điều kiện, hoàn cảnh và cũng thay đổi theo thời gian.

 

Theo một số tài liệu, chào tay phát xuất từ xa xưa ở Tây Phương. Khi gặp Vua Chúa,  Quan quyền, thần dân thuộc hạ phải dơ tay phải lên che mắt để không được thấy, cùng bày tỏ cung kính và tay không vơ khí. Cách thức này chẳng khác sự phủ phục trước Thiên Tử ở Đông Phương.

 

Đến giữa thập niên 50, số Sĩ Quan cũng c̣n rất ít. Ngay tại Bộ Tổng Tham Mưu, một Thiếu Úy ra vào cổng chính, Lính gác đă phải đứng nghiêm, Từ Trung Úy phải chào súng. Nếu nhiều như sau này, chắc Binh Sĩ không đủ thời gian đem súng xuống. Tại các Đơn Vị, từ cấp Đại Đội Trưởng (Thiếu hoặc Trung Úy) mỗi khi ra vào cổng, Toán Binh Sĩ trực đă phải dàn chào dưới sự chỉ huy của Đốc Canh.

 

Thời trước, Binh Sĩ chào súng theo kiểu Pháp, súng dọc thân ḿnh phía phải, tay phải đỡ đế súng, bàn tay trái khép để trước súng, ḷng bàn tay úp xuống mặt đất. Với tiểu liên, ṇng súng quay sang trái. Riêng Bảo Chính Đoàn, súng vác vai, tay trái đặt ngang báng. Sau này cơ bản thao diễn theo kiểu Mỹ, súng để trước, giữa thân ḿnh. Với Garant M1, biểu xích ngang thắt lưng. M16 loa che lửa ngang tầm mắt. Nếu mang vai tay trái giữ dây súng, tay phải chào tay. Diễn hành súng vác th́ bộ máy c̣ sát vai (ngược lại kiểu xưa ngửa lên trời), mặt ngước về Thượng cấp. Trước kia khi gặp cấp trên, nếu hai tay mang xách hoặc ngồi xe hai bánh, thuộc cấp chào kính bằng cách ‘’hất mặt’’ về cấp chỉ huy. Vào Câu Lạc Bộ, nhà ăn, chào tay một lần, bỏ mũ, sau đó dù tŕnh diện cấp trên cũng chỉ đứng nghiêm (không chào nữa).

 

Khi Sĩ Quan vào pḥng, Quân Nhân cao cấp nhất thấy trước sẽ hô ‘’phắc’’ hay ‘’vào hàng phắc’’ đối với  từ cấp Trung Tá (Đơn Vị Trưởng) trở lên. Khi Thượng cấp rời khỏi pḥng chỉ hô ‘’nghiêm’’. Khi hô ‘’vào hàng phắc’’ đúng ra, ai phải về vị trí nấy (xạ thủ về trước súng,  âm thoại về trước máy...).

 

Nhân đây xin kể lại chuyện một lần chào kiếm trong Lễ măn khóa của Sinh Viên Thủ Đức dưới sự chủ tọa của Quốc Trưởng Phan Khắc Sửu. Như thông lệ, Thủ Khoa sau khi hô động lệnh chào súng cho toàn Khóa xong, đàng sau quay rồi tuốt gươm chào. Bài bải chỉ đúng có vậy. Không ngờ Quốc Trưởng chắc thấy buổi lễ diễn ra quá đẹp dưới mắt Cụ, Nhà Lănh Đạo gốc dân sự, chưa quen Lễ Nghi Quân Cách nên bước ngay xuống, dơ tay bắt tay Sinh Viên Thủ Khoa. Phần này không dự liệu nên anh Thủ Khoa hốt hoảng vă mồ hôi, nhất là nh́n tay Quốc Trưởng đă đưa ra. Anh không biết xử trí ra sao, hấp tấp, chuyển kiếm sang tay trái, lấy tay phải đón bắt tay Quốc Trưởng, trong khi tay trái cầm kiếm quờ quạng. Sau buổi lễ anh được lănh ngay lệnh phạt gia tăng từ  Đại Đội Trưởng lên tới Tướng Chỉ Huy Trưởng với lư do ‘’chào kính Nguyên Thủ sai quy cách’’ (phải tra kiếm vào bao rồi mới được bắt tay).

 

Chuyện sau không diễn ra một lần mà tái diễn hoặc tùy tiện mỗi người. Nhiều Sĩ Quan cao cấp khi được biệt phái sang chỉ huy Tỉnh, Quận vào những dịp cúng tế tại Đ́nh Miếu đă rất lúng túng hoặc hành xử sai quy cách. Có ông đứng vái, có ông lại lên gối, xuống gối trong bộ quân phục đầy huy chương, biểu chương...có ông tránh tham dự để khỏi ngượng ngùng. Người viết thường được hỏi về thái độ thích nghi và đă cố giải thích: ‘’Với Quân Nhân cao trọng nhất là Tổ Quốc, qua biểu tượng Quốc Kỳ, chúng ta cũng chỉ chào theo Quân Cách. Quân Đội không dự trù có trường hợp Quân Nhân giữ nhiệm vụ hành chánh phải đến nơi tôn nghiêm. Các Sĩ Quan Tỉnh, Quận Trưởng, cho dù với tư cách Thượng Khách, khi được mời lên chiêm bái, chỉ cần đứng thế nghiêm là đủ (không bái lậy, khoanh tay, chắp tay v́ các động tác này không hề có theo Quân Cách). Việc cử hành lễ là hoàn toàn là quyền hạn và trách nhiệm của Ban Hương Chức. Nếu muốn bày tỏ cung cách nào khác hơn, hăy mặc thường hay quốc phục’’. Không biết các ư kiến Niên Trưởng ra sao? (Đúng!)

 

Chuyện về quân phục, cấp hiệu, huy hiệu...rất dài, phức tạp. Đủ thẩm quyền, phương tiện phải là Bộ Quốc Pḥng, Tổng Tham Mưu hay toàn thể Chiến Hữu chứ đâu phải do một anh Lính ‘’tốt đen’’. Tuy vậy, đă là Lính từng biết hô lớn câu ‘’tan hàng, cố gắng’’ nên cuộc đời ‘’cố gắng’’ đă quen, chẳng ngại ngần hay dở, đúng sai cứ miệt mài ngồi bên bàn máy.

 

Nh́n lại quân phục, cấp hiệu, phù hiệu hay nói rộng hơn chiến lược, chiến thuật của ta suốt 25 năm ảnh hưởng Pháp rồi đến Hoa Kỳ. Điều này sao tránh v́ chúng ta phải nhận viện trợ, yểm trợ của Đồng Minh trong cuộc chiến tự vệ, sinh tồn.

 

Ngày mai, khi chủ quyền, đất nước về lại nhân dân qua đấu tranh th́ mọi điều lớn nhỏ hoàn toàn do ta. Chỉ riêng chuyện quân phục, cấp hiệu, phù hiệu...chẳng theo kiểu Tây kiểu Mỹ mà do ḿnh chọn từ chiến công, h́nh ảnh ngàn năm giữ nước. Nào cọc sắt Bạch Đằng, mũi khoan Yết Kiêu (Hải Quân, Người Nhái), ngựa sắt Phù Đổng (Thiết Kỵ), ḷ đúc Cao Thắng (Quân Cụ), nỏ thần An Dương Vương (Pháo Binh), Loa Thành (Công Binh), lá khô thấm mật Nguyễn Trăi (Tâm Lư Chiến)...kể sao cho hết.

 

Người viết, một Khinh Binh Việt Nam Cộng Ḥa, trong tư thế nghiêm chào tay. Chào Quốc Kỳ tượng trưng cho Tổ Quốc, chào Quân Kỳ, cấp hiệu, phù hiệu, huy chương tượng trưng cho Quân Đội. Kính cẩn nghiêng ḿnh trước Anh Linh Anh Hùng Liệt Sĩ, Chiến Hữu đă hy sinh. Sau cùng, tay nâng bài viết trân trọng trao đến Chiến Hữu, Độc Giả. 

 

Nguyễn Đ́nh Phúc

 

***

Xin kính gửi vài trang trong sách để quư vị xem. Michael Đỗ

Michael Do (Do Van Phuc)
Chairman of the Board of Directorss.
The Vietnamese American Community of the USA









Trở lại