Đông
Du Học Vũ Linh
|
Hồi cuối năm ngoái, kẻ này có dịp đi du
lịch bên Âu Châu và đă có dịp viết ít bài ‘phúc tŕnh’ cho quư vị đọc
để thay đổi không khí,
bớt bàn chuyện chính trị quá nặng nề,
đọc măi phát mệt. Tuần
này, kẻ này đang ở Tokyo, thủ đô Nhật.
Nhân dịp cũng muốn có một bài ‘phúc tŕnh’ cùng
quư độc giả, cũng trong mục đích thay
đổi không khí. Tại
sao lại là “đông du học”? “Đông” v́
thật sự khi từ Mỹ đi Nhật là đi
về phiá tây, nhưng là đi về cái chúng ta thường
gọi là ‘phương đông’ dĩ nhiên; “du học” v́ phải thành
thật thú nhận đi Nhật bao giờ cũng là
đi … ‘du học’, chẳng những cho dân
chậm tiến an-nam-mít ta, mà cũng cho dân cả
thế giới luôn. Chỉ v́ thật sự mà nói, nước
Nhật và dân Nhật có cả triệu chuyện tân
kỳ, mới lạ, văn minh, lịch lăm,… cho
tất cả chúng ta học hỏi. Đă
có quá nhiều bài viết về cuộc sống bên
Nhật, kẻ này sẽ không ‘nhai lại’ nữa,
mà sẽ xin kể qua vài chuyện chính mắt thấy
tai nghe, hơi lạ, ít khi thấy đăng trên
diễn đàn của cộng đồng ta. Chỉ là
vài câu chuyện đáng kể lại, chẳng theo
thứ tự nào. Cũng chẳng có lư do ǵ đặc
biệt. Bây
giờ, xin mời quư độc giả cùng kẻ này
đi… du học. Tokyo Tokyo
là thành phố lớn khủng khiếp, có trên dưới
40 triệu dân. Các thành phố lớn trên thế
giới như New York, Paris,… thường có một
trung tâm, tiếng Mỹ gọi là ‘downtown’.
Tokyo có ít nhất nửa tá ‘downtown’, đều là những trung tâm
cực kỳ lớn, với những sắc thái độc
đáo riêng của mỗi khu. Chẳng hạn như
trung tâm Asakusa là trung tâm tôn giáo, có ngôi chùa lớn và
đẹp nhất thủ đô; Shibuya là trung tâm thương
mại sầm uất nổi tiếng; Shinjuku là nơi
tập trung của giới trẻ,… Tuy
cực lớn và đông dân, Tokyo không bị nạn
kẹt xe thường trực khắp nơi như
ở Los Angeles hay bất cứ thành phố lớn nào
của Mỹ. V́ Tokyo có hệ thống xe điện
ngầm khổng lồ, vĩ đại và cực
kỳ phức tạp. Mỗi ‘nhà ga’ dưới hầm của
mỗi trung tâm là một rừng đường
hầm đi ngang dọc và trên dưới hai ba
tầng lầu của cả chục đường xe
điện kết nối với nhau, và lúc nào cũng
là một rừng người hấp tấp đi qua
đi lại như chạy giặc. Rất rẻ nên
hầu hết dân Tokyo chỉ di chuyển bằng xe
điện nên đỡ bị nạn kẹt xe.
Chẳng hạn đi từ trung tâm Shibuya qua trung tâm
Shinjuku khoảng hơn 5km, đi taxi tốn khoảng 25
đô, đi xe điện tốn hơn MỘT đô và
nhanh hơn nhiều. Dân Nhật Thế
chiến thứ hai cho thấy h́nh ảnh mấy ông lính
Nhật tàn ác dă man hơn dă thú, không một chút t́nh
người. Bây giờ qua Nhật, h́nh ảnh của
người Nhật hoàn toàn trái ngược hẳn.
Kẻ này đi du lịch thế giới rất rất
nhiều, đụng chạm với dân đủ
loại chủng tộc, nhưng chưa bao giờ
thấy có một giống dân lịch sự, hiếu khách
như dân Nhật. Trong
cái rừng đường phố chằng chịt,
rừng người chen chúc và rừng xe điện
đó, du khách tất nhiên không lạc mới là
lạ. Kẻ này bị lạc gần như mỗi
lần tḥ đầu ra khỏi khách sạn. Thế
nhưng không có ǵ phải lo, v́ dân Nhật cực
kỳ hiếu khách và lịch sự. Mỗi lần
đưa một địa chỉ hay tên một nơi
nào ḿnh muốn đi, gặp bất cứ anh chị
Nhật nào đi ngang qua cũng có thể chặn
lại hỏi. Thỉnh thoảng có người gấp
chuyện ǵ đó, không thèm trả lời hay ngưng
lại nghe câu hỏi, nhưng hầu hết đều
lắng nghe, rồi trăm người như một, móc
ngay điện thoại cầm tay, bấm bấm,
rồi đưa cho coi bản đồ khu đó,
rồi cố gắng chỉ dẫn ḿnh. Nếu là nơi
cách không xa lắm th́ họ sẵn sàng đi trước
dẫn đường ḿnh tới nơi tới
chốn. Ngày đầu tiên mới tới, đi xe
điện từ phi trường tới nhà ga Shibuya, cách
khách sạn khoảng 200m, kẻ này mù tịt, không
biết đi lối nào, hỏi một bà trạc
tuổi 50, bà ta coi địa chỉ khách sạn
rồi ra dấu đi theo bà, và bà dẫn chúng tôi
đi tới tận trước cửa khách sạn. Chỗ
nào cũng có thang máy cuốn -escalator- Và dân Nhật luôn
luôn đứng hàng một phía trái của thang
cuốn, nhường chỗ trống bên phải cho
những người có chuyện gấp, muốn
chạy cho nhanh. Hai vợ chồng đi cùng với nhau
cũng không ngoại lệ, cũng người đứng
trước, người đứng sau, không bao giờ
đứng hàng ngang, chặn lối đi bên phải. Kẻ
này được nghe kể lại dân Nhật luôn luôn
đi bên trái, v́ lư do lịch sử là ngày xưa, dân
Nhật dùng kiếm, đeo kiếm bên trái, rút ra
bằng tay phải, nên đi bên trái để tay
phải có thể rút kiếm ra đánh đối phương. Đi
tour, th́ tất nhiên xe buưt rất sạch sẽ, khang
trang. Tất cả mọi người đứng
xếp hàng thứ tự, không bao giờ chen lấn lên
xe. Mà điểm đặc biệt có một không hai
của dân Nhật là khách xếp hàng trước, khi lên
xe, tự động đi xuống tuốt hàng ghế
cuối, để khách cuối cùng ngồi hàng đầu.
Một chuyện mà dân ta chắc sẽ cho là… N-G-U !!! Đi tiệm ăn Tiệm
ăn ở các khu trung tâm, có thể nói có cả trăm,
cả ngàn, lớn nhỏ, đủ kiểu. Phần
lớn dân Nhật ăn trong các tiệm rất nhỏ,
không có bàn riêng mà tất cả đều ngồi
ở quầy như trong các bar bán rượu. Mỗi
tiệm có chừng một chục ghế. Gặp
tiệm ngon th́ ngoài cửa tiệm, có vài người
khách hàng kiên nhẫn đứng chờ, ôm điện
thoại quẹt quẹt trong khi chờ. Trong
những tiệm có bàn riêng th́ mỗi bàn đều có
một cái ‘computer’, gọi là ‘tablet’, là
thực đơn để khách ăn tự chọn,
mỗi món đều có chụp h́nh trông rất
hấp dẫn. Tha hồ bấm, bấm xong, máy sẽ
liệt kê lại tất cả các món ḿnh đă
chọn, có ghi giá tiền đầy đủ. Ḿnh
bấm ‘OK’ là vài phút sau, có người
phục dịch mang ra đầy đủ. Tại
những tiệm lớn hơn th́ c̣n văn minh hơn
nữa. Ngay cửa, có một người máy -robot- cúi
rạp đầu chào, rồi dắt khách đến bàn
trống, mỗi bàn có một robot đứng thường
trực ngay bàn, với một ‘tablet’ trước ngực là
thực đơn. Khách hàng chọn xong, có robot khác mang
đồ ăn từ bếp tới tận bàn. Đặc
biệt, tiệm ăn Nhật không bao giờ đ̣i ‘boa’. Cái mà Mỹ gọi là tips, không
có bên Nhật, chẳng phải chỉ trong tiệm
ăn, mà bất cứ việc ǵ khác, bất cứ
chuyện ǵ, ḿnh cho tịps là người Nhật coi
như ḿnh nhục mạ họ. Việc họ làm là
bổn phận, và khi thi hành cái bổn phận đó,
họ đă được trả lương tương
xứng, tips coi như của bố thí, xúc phạm
họ. Nhật
có một loại tiệm ăn mà dân Việt bên đó
gọi là ‘sushi băng chuyển’, Mỹ gọi
là sushi conveyor belt, tức là khách hàng ngồi chung quanh
một bàn tṛn lớn, trên đó các đĩa món
ăn được cho chạy ḷng ṿng, khách ăn
cứ tự lấy cho ḿnh. Mỗi đĩa có mầu
khác nhau tùy giá tiền. Khách ăn xong cứ chồng các
đĩa lên bên cạnh ḿnh. Ăn xong, có người
phục dịch ra cầm cái máy nhỏ như máy
xấy tóc của mấy bà, quẹt ngang qua chồng
đĩa, là một giây đồng hồ sau, máy in ra
giấy tính tiền, v́ máy tính theo màu của các
đĩa. Tin
báo cho biết một tiệm ăn này, có quay phim
cả tiệm v́ an ninh, cho thấy cảnh một khách
hàng cầm đũa của ḿnh gắp thử một
miếng cá lên xem rồi bỏ lại. Thế là ngay
sau đó, tiệm này tự ư đóng cửa, bỏ cái
dàn ‘băng chuyển’ để thay
thế bằng cách phục vụ khách hàng b́nh thường.
Chủ tiệm giải thích cái ‘băng chuyển’ đó
tiện cho khách hàng và tiệm, nhưng vấn đề
vệ sinh không kiểm soát được, nên v́
muốn bảo vệ sức khoẻ cho tất cả khách
hàng, ông quyết bỏ phương thức ‘băng chuyển’. Câu
chuyện nói lên đầy đủ tinh thần
của dân Nhật. Trả tiền Tiền
Nhật có nhiều bạc cắc, vẫn rất thông
dụng. Trong túi ai cũng có cả lô bạc cắc, là
chuyện bất tiện. Nên mỗi khi trả tiền,
người ta thường cố moi móc bạc cắc
ra trả trước. Dân
Nhật cũng vậy. Nhưng cái khác là trong các
tiệm ở Nhật, có một cái máy đếm
bạc cắc cho quư vị. Quư vị chỉ cần
cầm một đống bạc cắc bỏ đại
vào cái lỗ lớn, máy sẽ tự động đếm
số bạc cắc bỏ vào, thiếu hay thừa so
với số tiền phải trả, máy sẽ hiện
lên cho biết. Thiếu th́ bỏ thêm, thừa th́ máy
tự động nhả ra số tiền thừa
lại cho bạn, tất cả trong ṿng một hai giây
đồng hồ, khỏi mất công đứng
lần ṃ từng đồng mất cả năm
bẩy phút, làm phiền người trả tiền sau
bạn. Dân
Nhật kỵ nhất là trao tiền từ tay người
này qua tay người khác. Họ luôn luôn đưa cái
khay nhỏ ra để ḿnh đặt tiền vào, và
khi thối tiền, họ cũng luôn luôn đặt
tiền trên cái khay đó đưa lại cho ḿnh. Đi taxi V́
mang theo hành lư cồng kềnh, đi xe điện
bất tiện nên kẻ này đă lấy taxi. Địa
chỉ khó t́m v́ ngơ ngách đường phố
Nhật khá nhỏ và ḷng ṿng, rắc rối. Xe taxi
đi ḷng ṿng t́m địa chỉ trong khi kim đồng
hồ tính tiền nhẩy tưng tưng. Nhưng quư
vị khỏi lo. Khi taxi tới nơi, bác tài bấm nút
ở đồng hồ tính tiền, số tiền
hiện lên phải trả giảm gần một
phần ba. Kẻ này thắc mắc, hỏi lại, th́
bác tài giải thích anh ta trừ số tiền đi ḷng
ṿng t́m địa chỉ, và máy này tự động
tính lại số tiền phải trả trong khoảng
cách từ khi lên xe tới khi tới đúng địa
chỉ. Ở
xứ ‘đỉnh cao của
trí tuệ loài người’ của ta, tài
xế taxi thông minh hơn nhiều. Cố t́nh chở khách
đi ḷng ṿng càng xa càng lâu càng tốt v́ kiếm
được càng nhiều tiền. Đồ ăn Nhật Dân
Nhật nổi tiếng là dân lịch lăm, biết
sống, có đầu óc nghệ thuật ít ai bằng,
nhưng về ‘tinh thần’ ăn
uống th́ xin lỗi, phải nói ngay, đồ ăn
Nhật tệ nhất thế giới, cho dù h́nh
chụp lúc nào cũng có vẻ hấp dẫn nhất,
cũng như cho dù có vẻ tinh khiết, ít độc
nhất. Ngoại trừ cái món cá sống gọi là
sushi nổi tiếng cả thế giới, c̣n các món
ăn khác, chẳng món nào hợp khẩu vị dân
thế giới ngoài dân Nhật. Món ḿ ramen nổi
tiếng, thua rất xa ḿ Tầu hay Việt. C̣n thua ḿ gói
MAMA! Dân Việt tại Nhật Nước
Nhật đất ít, dân đông nên rất khó vào
Nhật sinh sống. Nhưng trái lại Nhật luôn luôn
mở rộng cửa đón sinh viên ngoài nước vào
học. Ở
Nhật gần như không có dân Việt sống. Dân
tị nạn có một số nhỏ được
Nhật đón nhận, ngoài ra không có bao nhiêu. Tuy nhiên
sinh viên Việt đang học ở Nhật rất
nhiều, nghe nói vài chục ngàn. Rất nhiều người
học rất giỏi, trong những trường
rất khó xin vào, chưa kể trước khi
được nhận, phải học cả năm
tiếng Nhật trước. Đám
sinh viên này, theo ư riêng kẻ này đang bị mang
tiếng oan rất lớn. Một vài thành phần, khó
tránh được khi có cả mấy chục ngàn sinh
viên, có những hành vi bất hảo, như trộm
cắp, lừa đảo. Một số người
Việt trong cộng đồng tị nạn Việt
tại Mỹ luôn luôn có phản ứng phóng đại
những tin xấu này rồi nhục mạ tất
cả dân Việt và sinh viên Việt sống tại
Nhật, v́ quan điểm gọi là ‘chống cộng’, thù ghét tất
cả những ǵ dính líu xa gần tới VC, mà vô h́nh
chung đă nhục mạ dân cả nước VN ta. Công
tâm mà nói, dân Việt ta không thần thánh hay ma quỷ
hơn các dân tộc nào khác, cho dù sống dưới
chế độ chính trị nào, luôn luôn có người
tốt, kẻ xấu, không thể v́ một vài người
xấu rồi vơ đũa cả nắm nhục
mạ tất cả. Có thể một số không
nhỏ là loại con ông cháu cha đám quan chức vô
học, nhà quê, bần cùng VC, nay gặp thời sâu
bọ lên làm người, có con du học rồi theo thói
quen làm bậy, nhưng vẫn không thể v́ một nhúm
nhỏ làm bậy mà nhục mạ tất cả. Không
thể đồng hoá dân cả nước Việt
với đám lâu la VC. Chính kẻ này quen biết
được hai sinh viên Việt đang du học
tại Nhật, một từ Vĩnh Long, một từ
Bắc Ninh. Cả hai đều hết sức lễ phép,
lương thiện, hiếu khách t́nh nguyện làm hướng
dẫn viên kiêm thông dịch viên, dắt chúng tôi đi
thăm viếng Tokyo. *
* * Chuyện
dài về Nhật, kể hoài không bao giờ hết,
chỉ dám xin kể lại vài chuyện để….
biết người biết ta, trăm trận trăm
thắng. Vũ Linh |