Ngày
29 tháng 9/ 2022, vào lúc 10 giờ, Phái đoàn Pḥng Tự
doTôn giáo Bộ ngoại giao Hoa kỳ (Office of International
Religious Freedom, U.S. Department of State) đă đến thăm
Chư Tôn đức tại chùa Từ Hiếu. Phái
đoàn đoàn gồn có:
-
Cô Tina Mufford, Trưởng pḥng Đông Á Thái B́nh Dương,
Văn pḥng Tự do tôn giáo, Bộ Ngoại giao Hoa
Kỳ;
-
Cô Serena Doan, phụ trách Việt Nam, thuộc Pḥng Đông
Á Thái B́nh Dương;
-
Ông Rustum Nyquist, Viên chức chính trị tại Tổng
Lănh sự quán Hoa Kỳ, TP. HCM;
-
Cô Linh Nguyễn, Trợ lư chính trị, Tổng Lănh
sự quán Hoa Kỳ, TP HCM.
Về
phía Chư Tôn Đức, GHPGVNTN gồm có:
-
HT. Thích Tuệ Sỹ, Chánh Thứ Kư Hội Đồng
Giáo Phẩm Trung Ương;
-
HT. Thích Minh Tâm, thành viên Hội Đồng Giáo
Phẩm Trung Ương;
-
HT. Thích Nguyên Lư, thành viên Hội Đồng Giáo
Phẩm Trung ương.
Những
vấn đề chủ yếu đă được
thảo luận như sau:
1.
Vấn đề tự do tôn giáo tại Việt Nam.
Đây
là vấn đề rất tế nhị. Có hay không
tự do tôn giáo cần phải quan sát từ thực
chất và hiện tượng của vấn đề.
Nguyên lư cơ bản của vấn đề cần
được nắm vững để quan sát: ở
đâu không có bao dung tôn giáo,
ở đó không thể có tự do tôn giáo, tất
yếu nó dẫn đến hiện tượng đàn
áp tôn giáo, trách nhiệm thuộc về phía chính
quyền hoặc do những mâu thuẫn tín lư hay xung
đột quyền lợi giữa các cộng đồng
tôn giáo.
Nhà
Nước có thể gián tiếp gợi lên mối
hiềm khích giữa các cộng đồng hay cá nhân tôn
giáo, từ đó thi hành những biện pháp một cách
thiên vị đối với tôn giáo như là một
bộ phận chính trị ngoại vi của của
Đảng chính trị đương quyền.
2.
Quan hệ giữa Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam
(Giáo Hội Nhà Nước) và Giáo Hôi Phật Giáo
Việt Nam Thống Nhất.
Giáo
Hội Phật Giáo Việt Nam (Giáo Hội Nhà Nước)
là một thành viên của Mặt Trận Tổ
Quốc Việt Nam, một bộ phận chính trị
ngoại vi của Đảng Cộng Sản Việt
Nam, với tiêu chí: Dân Tộc – Đạo Pháp –
Chủ Nghĩa Xă hội. Giáo pháp của Đức
Phật cần được phát triển theo định
hướng chủ nghĩa xă hội Mác-xit, theo quy
luật biện chứng duy vật sử quan (historical
dialectical materialism). Định hướng phát triển
theo tiêu chí đó, và là một bộ phận dưới
quyền chỉ đạo của Mặt Trận Tổ
Quốc Việt Nam, Tổ chức Phật giáo thực
chất là một hiệp hội thế tục bên
cạnh các hiệp hội như Hội Phụ Nữ,
Hội Cựu Chiến Binh, Hội Sinh Viên ... Giáo
Hội Phật Giáo Việt Nam (Giáo Hội Nhà Nước)
do đó được thừa nhận chính thức là
đại diện duy nhất cho Phật giáo Việt
Nam, được ủy nhiệm một số đặc
quyền từ việc cư trú của tăng ni, cho
đến việc lập tịnh thất, tự
viện, mà sự giám sát và thi hành các quyền này
mọi người đều biết thuộc về
chức năng nào trong chính quyền các cấp.
Trong
trường hợp cư trú hay lập tịnh thất
để ẩn cư tu tập, chính quyền địa
phương có thể viện cớ an ninh mà ngăn
cản. Hoặc trong trường hợp tế nhị,
để tránh bị quy kết chính sách đàn áp, Giáo
hội địa phương có thể thay thế chính
quyền mà thi hành biện pháp chế tài (tước
quyền thừa kế tông môn mà luật Nhà Phật
gọi là “sư tư tương thừa”, quyền
xây chùa, lập tịnh thất v́ không được
thừa nhận là cơ sở tôn giáo do không đăng
kư thuộc quyền Giáo hội (Nhà Nước), v.v...)
Mọi
người đều biết rằng, theo Hiến Pháp
Nước Cộng Ḥa Xă Hội Chủ Nghĩa
Việt Nam quyền sở hữu đất toàn
quốc thuộc về nhân dân, quyền quản
quản lư thuộc về Nhà Nước. Với
những điều kiện nào, người dân
được cấp quyền sử dụng đất,
điều kiện nào bị khước từ, căn
cứ theo pháp luật đă được ban hành. Người
ta không thể hiểu Giáo hội thuộc cơ quan giám
sát hay thi hành pháp luật nào của Nhà Nước mà
có quyền cho phép hay không cho phép.
Phật
tử Việt Nam cần có một Phật giáo thuần
túy, chính thống; một cơ cấu cộng đồng
được tổ chức và sinh hoạt theo giáo nghĩa
mà Đức Phật đă thuyết giáo, được
truyền thừa trong Tam tạng Thánh giáo.
3.
Trong thời gian qua, GHPGVNTN có gặp khó
khăn ǵ trong các sinh hoạt?
Một
số khó khăn, ngăn cản trực tiếp từ
chính quyền, tùy theo giải thích của chính quyền
địa phương về các điều khoản
trong Pháp lệnh Tôn giáo, hay những điều
khoản trong Luật H́nh sự, liên hệ đến
vấn đề trật tự an ninh. Người dân
không có khả năng giải thích pháp luật như
quan chức chính quyền vốn được
quyền giải thích tùy tiện.
Một
số trường hợp tế nhị, nhà chùa có
thể bị một nhóm thành niên quấy phá,
được giải thích là có thể do quan hệ mâu
thuẫn thế nào đó với nhóm thanh niên này. Do
bởi nghiệp vụ của nhóm này quá thấp kém nên
mọi người dễ dàng nhận ra chúng từ
đâu đến. Dù sao, nhà chùa vẫn không có cơ sơ
pháp lư để khiếu nại chính quyền.
Một
số trường hợp khó khăn trong các sinh
hoạt được gây ra do Giáo hội (Nhà Nước)
địa phương. Một người thọ
giới pháp xuất gia, mặc các quy tắc truyền
giới và thọ giới được thực
hiện đúng theo quy định của Đức
Phật, nếu không được thông qua Giáo hội
(Nhà Nước), sẽ không được thừa
nhận trên cơ sơ pháp lư là có đầy đủ
phẩm chất của người xuất gia, và không
được hưởng quyền lợi của người
xuất gia.
4.
Các thầy trong GHPGVNTN có bị sách nhiễu sau mỗi
lần gặp các phái đoàn ngoại giao?
V́
là vấn đề tế nhị quan hệ ngoại
giao giữa các chính phủ, do đó không thể nói
bị chính quyền sách nhiễu. Nhưng thường
xuyên bị sách nhiễu là những sự cố
hiển nhiên. Cán bộ chính quyền giải thích đó
là một nhóm người do mâu thuẫn ǵ đó
với các thầy gây ra; chính quyền không có trách
nhiệm ǵ.
5.
GHPGVNTN có dự định sẽ tổ chức Đại
hội sau nhiều năm sinh hoạt bị gián đoạn?
Tổ
chức Đại hội để kiện toàn cơ
cấu tổ chức của Giáo hội là mục tiêu
hiện tại của chúng tôi, nhưng c̣n phải
chờ hội đủ điều kiện thuận
tiện. Trong hoàn cảnh hiện tại, v́ không
được công nhận là một tổ chức tôn
giáo theo Pháp lệnh Tôn giáo, v́ chỉ một tổ
chức Phật giáo duy nhất được công
nhận là đại diện hợp pháp cho Phật giáo
Việt Nam, do đó tổ chức Đại hội
sẽ bị quy kết là tụ tập bất hợp
pháp. Nhưng Phật giáo Việt Nam cần một
tổ chức không tự đặt ḿnh dưới
sự chỉ đạo của bất cứ tổ
chức thế tục nào, dù đó là một Đảng
chính trị đương quyền hay không
đương quyền.
6.
GHPGVNTN có bị bắt buộc báo cáo thường niên
các sinh hoạt của ḿnh cho chính quyền?
Đó
là phận sự của Giáo Hội Phật Giáo
Việt Nam (Giáo Hội Nhà Nước), một bộ
phận của Mặt Trận Tổ Quốc Việt
Nam, được pháp luật Nhà Nước công
nhận là đại diện duy nhất của Phật
giáo Việt Nam, do đó cần phải có báo cáo thường
niên (để Nhà Nước có cơ sở cứu xét
mà ban phát huân chương và nhiều đặc ân khác).
GHPGVNTN
về mặt pháp luật không được công
nhận như một Tổ chức Tôn giáo; do đó,
để hưởng được các quyền
tự do tôn giáo, mọi sinh hoạt cần phải tuân
theo Hiến chương và những quy định
của Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam (Giáo Hội
Nhà Nước). Trong tư cách đó, GHPGVNTN không có ǵ
để phải báo cáo sinh hoạt thường niên.
Nếu có những đóng góp nào của GHPGVNTN cho các
hoạt động văn hóa, giáo dục và cứu
tế xă hội trong truyền thống dân tộc, cũng
phải được xem như là những thành
tựu của Giáo Hội. Phật tử Việt Nam
cần một tổ chức Phật giáo chính thống
và chân truyền, phát triển trên cơ sở những
giáo nghĩa mà Đức Phật đă thuyết,
chứ không phải phát triển theo địnhh hướng
xă hội chủ nghĩa dưới sự chỉ đạo
của Mặt Trận Tổ Quốc Việt Nam.
Trước
ngày chấm dứt chiến tranh, trước khúc quanh
lịch sử 1975, GHPGVNTN đă có những đóng góp
tích cực bằng những thành tựu văn hóa, giáo
dục, xă hội; với hệ thống giáo dục
từ cấp Tiểu học cho đến Cao đẳng,
Đại học, với các cơ sở từ
thiện, cứu tế xă hội từ địa phương
đến trung ương; tất cả những thành
tựu này một cách bị loại ra khỏi lịch
sử phát triển của dân tộc; các thế hệ
trẻ được giáo dục để không
biết đến những thành tựu này; rất
nhiều tăng ni trẻ không biết đến GHGVNTN
là tổ chức Phật giáo ǵ. Lịch sử Phật
giáo Việt Nam cần được viết lại
một cách trung thực.
Tổng
kết.
Cuối
cùng, Cô Tina Mufford nhắc lại lần hội kiến
với Đại Lăo Ḥa Thượng Thích Quảng
Độ năm 2015, được Ngài tiếp đón
rất ân cần. Lần hội kiến này, phái đoàn
do Cô dẫn đầu cũng được tiếp
đón ân cần. Cô cảm ơn sự tiếp đón
này.
HT.
Thích Tuệ Sỹ cũng ngỏ lời thay mặt chư
Tôn Đức Hội Đồng Giáo Phẩm Trung
Ương bày tỏ sự cảm ơn phái đoàn
đă đến thăm viếng; và nhân đây cũng
xin ngỏ lời cảm ơn Chính phủ và nhân dân
Hoa kỳ đă có những hoạt động tích
cực cho tự do tôn giáo tại Việt Nam nói riêng,
cho các cộng đồng các tôn giáo khác trên thế
giới, làm cơ sở cho tính bao dung tôn giáo trên đó
xác lập tính phổ quát của phẩm giá con người.
Những
điểm bất đồng có thể có giữa các
tôn giáo, từ tín lư cho đến thực hành, rất
dễ dẫn đến hiềm khích, và mâu thuẫn,
tranh chấp, là duyên cớ để chính quyền,
viện dẫn t́nh trạng an ninh, trật trự xă
hội, và luật pháp can thiệp vào những vấn
đề nội bộ của các tôn giáo, theo mục
tiêu chính trị xă hội của một đảng chính
trị nào đó. Trong các trường hợp này, các tôn
giáo bị áp bức, bị hạn chế hoạt động,
không có cơ sở pháp lư để khiếu nại lên
bất cứ tổ chức nhân quyền và tôn giáo
trong phạm vi một quốc gia, cho đến b́nh
diện quốc tế. V́ vấn đề an ninh và
trật tự xă hội cần được giải
thích là vấn đề nội bộ của một nước.
Cũng vậy, những vấn đề liên hệ pháp
luật cũng là vấn đề nội bộ
của một nước v́ mỗi quốc gia có
Hiến pháp luật pháp riêng để bảo đảm
sự tồn tại của nó trong trường đấu
tranh quyền lực của các quốc gia trên thế
giới. Chính phủ các nước và các tổ
chức bảo vệ nhân quyền, và quyền tự do
tôn giáo trên thế giới rất khó khăn để
can thiệp vào những vấn đề nội bộ
của một nước. Hậu quả là, những
tổ chức tôn giáo được biết là bị
đàn áp dưới h́nh thức nào đó, mà trách
nhiệm thuộc về chính quyền hay do hiềm khích,
mâu thuẫn giữa các tôn giáo, rất khó khiếu
nại trước cộng đồng quốc tế v́
không có cơ sở pháp lư của nước sở
tại, mặc dù các khiếu nại được bênh
vực theo tinh thần Tuyên Ngôn Quốc Tế Nhân
Quyền (Universal Declaration of Human Rights). Yêu cầu
của chúng tôi đây là không mong các Chính phủ và các
cộng đồng quốc can thiệp và các vấn
đề được biện minh là vấn đề
nội bộ của một nước trên cơ
sở Hiến pháp và Luật pháp của nước
sở tại, chỉ mong lư tính phổ quát của các
tôn giáo được thiết lập để từ
trên đó xây dựng tinh thần bao dung tôn giáo.
Vấn đề tự do tôn giáo không đơn
giản là các quyền tự do của con người,
mà căn bản đó là quyền tôn trọng phẩm
giá của con người, và mỗi cá nhân có các
quyền tự do để thể hiện phẩm
chất con người cao quư của ḿnh trong các
cộng đồng nhân bản. V́ vậy, tự
bản chất, vấn tự do tôn giáo không phải là
vấn đề nội bộ của một nước,
mà là vấn đề chung của nhân loại, của
các cộng đồng nhân bản, biết nâng cao
phẩm giá con người, do đó, nơi nào mà
phẩm giá con người không được tôn
trọng do bởi quyền tự do tôn giáo và các
quyền tự do căn bản không được tôn
trọng.
Cuối
cùng, một lần nữa chúng tôi cảm tạ sự
thăm viếng của phái đoàn, và nhân do có
được buổi hội kiến có ư nghĩa hôm
nay. Cầu chúc phái đoàn đạt nhiều kết
quả tốt đẹp trong sứ mệnh của ḿnh.
Xin kính chào tất cả.
Tường thuật:
Thích Nguyên Lư,
Trưởng pḥng Hành sự
|