Củ khoai Yên Bái Bác sĩ Nguyễn Đ́nh Phùng – Bác Sĩ Phạm Hữu Phước |
Gởi Trần Quang Tuyến! Tác giả bài
viết này của BS Phước, hiện định cư
ở Úc, bạn tù ân nhân của TQT. Hai người
đă liên lạc được với nhau. Bài
viết này có post lên diễn đàn k7/68 KQ trước
đây! Củ
khoai Yên Bái Bác
sĩ Nguyễn Đ́nh Phùng – Bác Sĩ Phạm Hữu
Phước
“Mày
đói lắm hay sao mà hối vợ mày làm cơm
dữ vậy?” Tôi
vừa ra phi trường đón Phước về. Chúng
tôi không gặp nhau đă hơn ba mươi mấy năm.
Tôi chỉ nghe nói Phước vượt biên nhiều
lần nhưng không thoát, bị giam cầm nhiều năm.
Cứ mỗi lần được thả ra, Phước
lại t́m đường trốn, đến lần
thứ bảy hay thứ tám ǵ đó, Phước
mới sang được Úc, định cư tại
đây và được hành nghề bác sĩ trở
lại, tại Melbourne. Tôi
không tưởng tượng được có ngày nghe
lại giọng nói của Phước qua đầu dây
điện thoại, hẹn sẽ sang chơi và đến
thăm nhà. Tiếng
cuời vẫn vui, tiếng nói vẫn sang sảng, như
ngày nào chúng tôi cùng ở chung nhà, học thi để
lên lớp cuối năm, đă ba mươi mấy năm
trước. Phước
nhấp ngụm nước: “Trong
khi đợi vợ mày làm cơm, để tao kể chuyện
tao ở tù sau ngày Phước Long thất thủ.” Ừ!
Nghe mày kêu đói, tao sẽ tả cho mày biết cái
đói thực sự nó ra thế nào . . .” Phước
có tài kể chuyện, tôi nhớ đến những ngày
xưa cũ, khi ở chung, Phước thường
kể chuyện rất có duyên.. Những câu chuyện
được xếp đặt thứ tự, mạch
lạc đầu đuôi, có mở đầu, dẫn
nhập, rồi vào chuyện, chi tiết lớp lang như
theo một dàn bài. Tôi nh́n Phước, hít một hơi
dài, mắt lim dim như muốn t́m đầy đủ
những kỷ niệm, những cảm xúc của năm
xưa. Phước như người cẩn thận,
ngăn nắp tôi từng biết, không muốn mất
đi một kư ức nào đă ghim sâu vào tâm khảm,
như người hằng ba mươi mấy năm
nay đă chờ đợi để ngày hôm nay gặp
lại, kể cho tôi nghe những câu chuyện của
đời ḿnh đă trải qua. Phước
cất tiếng: “Mày
biết không? Cuộc đời có những ngă rẽ
không thể ngờ được.. Ai cũng có định
mệnh của ḿnh.. Không thể nào tránh khỏi
được. Nhiều
đêm sau này trong tù tao vẫn nghĩ đến điều
đó. Là nếu tao không nhất định giữ
đúng ngày phép hạn định của ḿnh, ở
lại Sài G̣n, không trở lại Phước Long, tao
đâu có bị những hoạn nạn kinh khủng
đến như vậy! Mày
c̣n nhớ hồi ra trường, mày đi Tây Ninh c̣n
tao đi bệnh viện Phước Long. Tao được
đi phép một tuần về Sài G̣n trước ngày
Việt Cộng đánh Phước Long. Vợ tao khóc
quá mức khi thấy tao nhất định giữ
đúng ngày phép, ra tŕnh diện lại ở Cục Quân
Y. Bố vợ tao cũng ngăn, nói t́nh h́nh nguy
kịch quá rồi, ở nhà luôn đi, đừng lên
Phước Long nữa.” Phước
thở dài: “Mày
biết, tính ḿnh hồi đó c̣n tuổi trẻ,
bồng bột, đâu biết tính toán ǵ. Tao không thích
làm điều ǵ sai quấy, hạn phép nghỉ
chỉ một tuần, hết hạn là ḿnh ra tŕnh
diện, không muốn trốn ở lại. Tao
đến Cục Quân Y lúc đó là buổi chiều.
Chiếc trực thăng đậu trong băi đáp đang
sửa soạn để cất cánh bay chuyến chót,
bổ sung người cho bệnh viện tiểu khu Phước
Long. Toán sĩ quan trợ y, Y tá đă ngồi đầy
không c̣n một chỗ trống trên đó. Trung tá Y sĩ
Liễn đích thân đưa tao ra và hạ lệnh cho
trực thăng khoan cất cánh. Ông chỉ tay vào người
sĩ quan trợ y ngồi sát b́a: “Em
đi xuống để chỗ cho bác sĩ Phước
lên.” Người
thiếu úy trợ y mặt trẻ măng chắc
mới ra trường vội đi xuống, không
dấu vẻ mừng rỡ. Tao
sửa soạn để trèo lên trực thăng và ánh
mắt chúng tao chạm nhau. Tao nh́n được
sự sung sướng của người trợ y, như
một kẻ sắp bước chân vào địa
ngục được trở lại trần thế. Ai
cũng biết Phước Long sắp mất trong nay mai
mà bị gọi để đi lên Phước Long
được coi như lănh án tử h́nh. Vận
mệnh của chúng tao trao đổi nhau giây phút đó,
luồng ánh mắt gặp nhau buổi chiều hôm đó! Tao
không hiểu người thiếu úy trợ y được
thoát chuyến bay cuối cùng đi lên bệnh viện
tiểu khu sau này ra sao? Anh có thoát được
những hiểm nghèo khác không trong những ngày sau chót
của cuộc chiến? Hay anh đă chết trong
một trận đánh nào khác? Hay anh đă b́nh yên và
an lành sống một cuộc đời hiền ḥa
ở Hoa Kỳ, ở Úc hay một chỗ nào đó trên
khắp quả địa cầu? Nhưng tao biết,
tao đă lấy chỗ của anh để bước
chân vào địa ngục. V́ vận mệnh của
tao đă sắp đặt để sự việc
xảy ra như thế, để tao phải bị
đọa đầy trong mấy năm trời đằng
đẵng, dài như cả một đời người!” Phước
ngồi thừ một lúc, không nói ǵ . .. . Một lúc
sau Phước bật cười kể tiếp: “Ừ!
Mày biết không? Tao lâu lâu vẫn nghĩ có ngày nào ḿnh
đi đâu đó, rồi gặp lại anh chàng
trợ y đă hoán đổi định mệnh ba mươi
mấy năm trước. Ḿnh muốn biết anh chàng
sau này ra sao? Cuộc đời hắn thế nào? Cũng
hay đấy chứ nhỉ!” Phước
lắc lắc đầu mấy cái, như muốn
đánh đuổi ư nghĩ đó ra khỏi đầu: “Để
tao kể tiếp cho mày nghe. Mày c̣n nhớ Trần Kim
Phẫn không? Nó ra trường về cùng bệnh
viện tiểu khu với tao. Chắc mày không biết
điều này v́ nó dấu kín với tất cả
mọi người. Chỉ tao ở với nó trên Phước
Long mới được biết. Mày không thể
ngờ được là nhà nó nghèo đến thế
nào. Ba nó đạp xích lô nuôi nó ăn học.
Phẫn vào được trường y khoa, nó học
rất giỏi v́ chỉ ở trong nhà thương không
bao giờ về nhà. Lư do là nhà nó kinh khủng quá,
ở trong nhà thương ăn ở đầy đủ,
lại có cơ hội thực hành nhiều, nên nó không
về nhà nữa. Tao đă nghĩ chỉ ḿnh mới
gặp nhiều hoạn nạn, nhưng Phẫn, định
mệnh của nó c̣n thê thảm hơn nhiều. Mày c̣n
nhớ tuy nó là người bạn tốt, nhưng
lại có biệt danh kỳ quái là Phano v́ lúc nào cũng
dễ phẫn nộ. Nhưng trong sự giận dữ
của Phẫn tao thấy một niềm đau đớn
nào đó. Có lẽ Phẫn đă linh cảm được
cái chết sắp đến của ḿnh. Chiều
hôm đó, chiếc trực thăng vừa đáp
xuống bệnh viện tiểu khu, tao đă thấy
Phẫn vội chạy ra. Thấy tao bước
xuống, Phẫn nhào lại nắm lấy vai tao
lắc mạnh: “Trời
ơi! Mày sao ngu quá vậy Phước! Tao đă
mừng tưởng mày được đi phép là thoát
rồi. Sao không ở lại luôn lên làm ǵ?” Phẫn
la hét chửi tao, cơn tức giận không dấu
được như bừng bừng bốc lửa.
Phẫn đánh mạnh vào tay tao đau điếng.
Phẫn như cuồng điên, sự phẫn nộ tràn
ra ào ạt. Nhưng trong ánh mắt giận dữ
của Phẫn, tao thấy những lo âu, sợ hăi . . .
Những xúc cảm mănh liệt của Phẫn không
dấu sự kinh hoàng của người biết trước
được định mệnh của ḿnh, nhưng
hầu như c̣n được chút an ủi là người
bạn thân đồng khóa đă may mắn được
về phép trước khi Việt Cộng tấn công Phước
Long, tưởng là thoát khỏi hiểm nghèo, nay
thấy tao đột nhiên xuất hiện trên
chuyến trực thăng chót đưa người lên
bệnh viện tiểu khu, đưa đầu vào
chỗ chết, bảo sao Phẫn không nổi điên lên
được!” Phước
không nói nữa. Một lúc sau, Phước nghẹn ngào,
nói ngắn gọn: “Đêm
đó, Việt Cộng tấn công, Phẫn chết ngay
trong đợt pháo kích đầu tiên!” Phước
nh́n tôi, lắc đầu: “Tao
định kể cho mày câu chuyện về đói cơ
mà! Vợ mày chắc làm cơm sắp xong. Những
chuyện khác trong trận đánh Phước Long, tao
sẽ lần lượt kể sau cho mày nghe, nhưng
trong đêm Phẫn chết đó, tao cũng bị thương
nặng ở đùi và trở thành tù binh, cùng với
bao nhiêu người lính khác bị Việt Cộng
bắt sau trận đánh. Chúng
tao bị giam, bị bỏ đói, tao không biết bao
nhiêu ngày nữa. Vết thương đùi của tao làm
độc, tao không c̣n hơi sức, nằm một
chỗ, nhức nhối đau đớn đến cùng
cực.. Đàn ruồi bay vo ve theo tao hàng mấy ngày
rồi v́ mùi thịt thối xông lên nồng nặc.
Những người tù binh khác đều dạt ra xa v́
không muốn phải ngửi mùi kinh khủng này. Chính
tao lúc nào cũng buồn nôn muốn ói v́ cái mùi ghê
tởm ngày đêm bao phủ lấy ḿnh. Tao không đi
được, phải dùng hai cùi chỏ để
lết. Nhưng sau cùng lết cũng không được
v́ mấy ngày không ăn đă kiệt lực không c̣n
hơi sức. Tao chỉ c̣n cách nằm yên, nhắm
mắt lại, cố gắng để quên cái đau và
cơn đói đang hành hạ. Bỗng
dưng mùi thơm lạ lùng thoảng vào mũi tao.
Chừng như mùi hôi thối từ vết thương
đùi cũng không đánh át mùi thơm này. Tao
mở mắt ra, thấy anh lính địa phương
quân tù binh đang được người mẹ cho
ăn cháo. Bà nấu ít cháo đem cho con ăn.. Tao không
hiểu sao bà được Việt Cộng cho phép vào
và đến thăm con. Nhưng tao không muốn t́m
hiểu ǵ thêm. V́ cơn đói như được mùi
cháo thơm làm bùng dậy mạnh mẽ. Cái đói
cồn cào, thôi thúc, c̣n hơn cả cơn đau
vết thương đang hành hạ. Tao không thể
nhịn được và như trong cơn mơ, tao
thấy tao lết lại dần chỗ có mùi thơm
kỳ diệu kia. Mắt tao không thể rời ra
khỏi tô cháo anh lính đang đưa vào miệng húp. Cơn
đói càng lúc càng tăng lên làm tao run bần bật.
Mắt tao hoa lên, mồ hôi ra ướt đẫm trán
nhưng cố gắng để chặn ḿnh không
mở miệng xin ăn cháo. Cả đời tao chưa
bao giờ bị đói. Tao chưa hề một lần
mở miệng xin xỏ ai, dù là bất cứ điều
ǵ. Tao nghĩ đến bố mẹ, đến tổ
tiên ḍng họ, ngay thẳng chân chính, không hề
quỵ luỵ ai, lúc nào cũng giữ lưng cho
thẳng, có bao giờ mở miệng van xin dù có
chết chăng nữa. Tao đang nằm đây,
mắt không chớp nh́n tô cháo, đánh nhau với
chính ḿnh, cố gắng bậm môi đến gần
bật máu để không mở miệng xin ăn. Nhưng
cái đói không để yên, sự hành hạ quá
mức, tao không thể chịu nổi nữa. Tao nghe ḿnh
nói, thều thào: “Cho…
xin… chút… cháo!” Anh
lính Địa phương quân tù binh không quay đầu
lại, tiếp tục húp cháo, nhưng bà mẹ quay
sang tao, giọng thật hung dữ: “Cháo
này tao cho con tao ăn c̣n hổng đủ, dư đâu
cho mày!” Bà
bĩu môi, hất tay như muốn xua tao đi chỗ
khác. Tao
thấy quay cuồng, cơn đói, cơn đau vết
thương và nỗi nhục nhă uất ức như cùng
nhau hợp vào, ùa đến như làn sóng thần
phủ chụp. Nước mắt tao chảy ra dàn
dụa. Anh
lính lúc đó mới quay đầu lại, chừng như
bất nhẫn, nh́n bà mẹ một hồi rồi
ngập ngừng đưa tao tô cháo đang húp dở. Tao
giơ tay cầm tô cháo. Mùi thơm ùa vào mũi và như
một phản xạ không kiềm chế được,
tao há miệng cho ḍng cháo chảy vào. Nhưng
nước mắt tao càng lúc càng chảy ra nhiều hơn. Cái
đau tinh thần đă thay thế cho tất cả
những nỗi đau thân thể và cơn đói hành
hạ. Tao
thấy tao: Một Bác sĩ vừa ra trường,
cả đời chỉ lo học hành, đi t́m cái hay,
cái đẹp của cuộc đời, muốn giúp người,
cứu người . . . Và chỉ trong mấy tháng
vừa qua sau khi ra trường làm việc tại
Bệnh viện Tiểu khu này, tao đă cứu
được nhiều thương bệnh binh và cũng
được nhiều người kính phục.
Tại sao tao lại ở đây, khổ sở, đau
đớn, điên cuồng v́ đói để bị
sỉ nhục, khinh khi chỉ v́ cái đói kinh khủng
đă làm tao phải mở miệng để xin ăn
cháo! Ḍng
cháo thơm tho, nuôi sống, đă vào miệng rồi
nhưng cơn nghẹn ngào và nước mắt tuôn rơi
làm tao không thể nuốt nổi. Cổ
họng tao như thắt lại và dù cơn đói thôi
thúc, tao nhả ra và trao lại tô cháo cho anh lính. Tao
cố gắng dùng tàn hơi để bắt ḿnh
lết dần sang một chỗ khác, để không
thấy, không nghe tiếng húp cháo nữa, dù mùi cháo thơm
tiếp tục bay đến hành hạ như không bao
giờ ngơi nghỉ.” * *
* Phước
nh́n tôi, hỏi, nhưng cặp mắt mơ màng như
vẫn c̣n đang sống trong kỷ niệm của ba mươi
mấy năm về trước: “Mày
nghe đă sợ cái đói thực sự như thế
nào chưa? Nhưng
khoan! Trước khi vào ăn cơm, để tao
kể nốt cho mày nghe câu chuyện đói khác.
Chuyện này có hậu hơn. Tao biết mày thích
chuyện ǵ cũng phải có hậu mà phải không? Tao
sẽ kể thêm những chuyện trong trại tù binh
ở miền Nam cho mày nghe sau, để tao nhảy sang
chỗ tao bị chuyển ra Bắc, bị đưa ra
trại Yên Bái tuốt miền Bắc, cùng với
những Sĩ quan khác. Đoàn
xe của chúng tao chạy suốt quăng đựng dài,
dân chúng miền Bắc như được lệnh,
thấy mặt chúng tao là sỉ vả, nguyền
rủa. Tao có nhiều chuyện lắm cho cuộc hành
tŕnh này, tao sẽ lần lượt kể cho mày nghe
sau. Nhưng để tao kể chuyện này khi gần
đến Yên Bái. Lúc
đó trời đă về chiều, đoàn xe dừng
lại. Những tên bộ đội đi xuống
kiếm chỗ đi tiểu hay ăn uống. Chỗ này
đă gần đến Yên Bái và có ít căn nhà thưa
thớt của dân dọc hai bên đường.
Một người đàn bà dáng đă già tiến
lại hỏi mấy tên bộ đội về đoàn
xe. Nghe giải thích đây là những tù binh từ
miền Nam bị bắt đưa ra trại giam Yên Bái,
bà tiến lại chỗ chúng tao, hoa chân múa tay
bắt đầu chửi: “Tiên
sư bố chúng mày! Cho chúng mày chết hết đi!
Đáng đời chúng mày!” Bà
càng chửi càng hăng hơn. Bộ đội thích thú
cười. Chúng tản mát ra kiếm chỗ để
lấy đồ ngồi ăn và uống nước. Một
lúc không thấy tên bộ đội nào lảng
vảng gần đó, bà cụ tiến gần hơn
chiếc xe tao đang nằm trên cáng, mặt bà dịu
lại, vẻ dữ tợn biến đâu mất, trên
khuôn mặt nhăn nheo, sạm nắng và cặp
mắt trũng sâu, chỉ c̣n ḷng trắc ẩn. Bà
lại gần tao, nh́n vào vết thương đùi không
lành đă mấy tháng nay, lúc nào cũng đầy
mủ và bắt đầu có ḍi. Bà nói nho nhỏ: “Tội
nghiệp con! Làm sao để ra nông nỗi này. Chúng nó
khốn nạn quá!” Rồi
bà rút trong ngực áo ra một củ khoai, dúi vào tay
tao: “Con
ăn đi cho đỡ đói!” Bà
vừa nói vừa láo liên nh́n về phía bọn bộ
đội. Thấy một tên đi xăm xăm
lại, bà quay người đi ngay. Tao
ngẩn người nh́n theo bà lăo. Dù đang đói
lả, cơn đói như cào xé lấy ruột gan, tao
cũng không thể ăn ngay được. Cho đến
khi bóng bà lăo khuất sau hàng dậu thưa của căn
nhà bên đường và tên bộ đội trở
lại chỗ ngồi cũ, tao mới ngoạm vào
củ khoai c̣n nóng. Miếng khoai ngọt ngào trôi vào
trong cổ họng, thơm ngon và ấm áp. Nuớc
mắt tao ứa ra, nhớ lại bát cháo ngày nào ở
Phước Long. Miếng cháo cũng thơm ngọt, nhưng
dù có sắp chết tao không thể nào nuốt trôi. C̣n
miếng khoai này, đầy ắp t́nh người,
đă nuôi sống tao buổi chiều hôm đó, cũng
như giúp tao trải qua những đọa đày cùng
cực của ba năm giam cầm ở trại giam Yên
Bái. Mày
thấy không? Trong chốn địa ngục trần
gian đó, chỉ hy vọng là điều ngăn cách
giữa cái sống và cái chết, giữa lương
tri và ác độc, giữa chịu đựng và buông
xuôi. T́nh người của bà lăo Yên Bái đă giúp
cho tao c̣n chút hy vọng, khi tuyệt vọng khôn cùng,
khi chỉ c̣n muốn nhắm mắt để vĩnh
viễn ra đi. Củ
khoai của bà đă nuôi sống tao đến tận bây
giờ đó mày ạ. Và
đừng bao giờ, đừng ai nói chuyện ḥa
hợp ḥa giải với tao! Bác sĩ Nguyễn Đ́nh
Phùng – Bác Sĩ Phạm Hữu Phước. |