Đón
Xuân này nhớ Xuân xưa Ngọc Trương |
Chỉ c̣n hai tuần nữa là Tết, Tết
Mậu Tuất 2018 rơi vào tháng hai, 2018. Năm mươi
năm trước, ngày 30 tháng giêng 1968, CS Bắc
Việt và VC ở các địa phương miền
Nam Việt Nam đồng loạt tấn công trong ngày
Tết, vi phạm hưu chiến, hy vọng tạo
sự bất ngờ ḥng xâm chiếm và lật đổ
chính phủ VNCH. CS được học tập tuyên
truyền: miền
Nam rất nghèo nàn và yếu kém về quân sự. Khi
tổng tấn công, dân miền Nam sẽ “nổi
dậy” ủng hộ. Trong quân đội VNCH, binh sĩ
sẽ “đào ngũ” nổi lên bắt và giết các
sĩ quan, cấp chỉ huy... Chiến sự xảy ra, quân CS mới biết rơ:
dân miền
Nam không ưa CS, dân chúng bỏ chạy về phía quân
lực VNCH. Tàn sát ở miền Trung, nhất là ở
Huế là tội ác của Hồ Chí Minh và bè lũ Hà
Nội không thể che giấu được. Xin bạn đọc cùng tôi dành một chút
thời gian để tưởng niệm các chiến sĩ
QLVNCH, đồng bào đă bỏ ḿnh trong trận
chiến này. Bài
dịch dưới đây là quan điểm của
một nhà văn, nhà báo ngoại quốc, không hẳn
giống như quan điểm của người
Việt. Xin nêu lên, để bạn đọc tham
khảo. Chúng
tôi muốn biết: Tổng tấn công Tết trong
chiến tranh Việt Nam - ai thắng May
14, 2016 Heather
Fishel - VNCH-Ngọc Trương
dịch 2018.01.30 Heather
Fishel, cây viết tự do cộng tác với
nhiều tạp chí khác nhau, tác giả viết về
những đề tài vừa mang tính cách thông tin,
vừa được độc giả quan tâm. Bài
viết về chiến cuộc Tết Mậu thân 1968,
đăng trên War history online. Xin
cống hiến bạn đọc cái nh́n từ bên ngoài
Việt Nam. Vào
giờ cuối buổi chiều tối ngày 30 tháng 1 năm
1968, năm mới đă bắt đầu. Hàng năm,
Tết được hoan hỷ đón chào, không
phải chỉ đơn thuần một năm mới,
mà c̣n báo hiệu sự khởi đầu mới
mẻ cho người dân Việt. Khi
lính tráng đổ xô về các doanh trại của
Mỹ, bom và tiếng súng nổ như mưa trút
xuống ṭa Đại sứ Hoa Kỳ, vô số lính
bị bắt hoặc bị bắn hạ, cuộc
tấn công Tết Mậu Thân vào chiều tối ngày
đó báo hiệu chiến cuộc ở Việt Nam
đă chuyển hướng.
Quân đội, Cảnh sát chiến đấu
trên đường phố 1968. Cho đến nay, tấn công Tết Nguyên đán
đầu năm 1968 được coi là một trong
những nỗ lực quân sự lớn nhất của
chiến tranh Việt Nam, Việt cộng và Bắc
Việt cầm đầu thành công cuộc tấn công
bất ngờ. Thời kỳ chiến tranh Việt Nam gây
nhiều tranh luận đáng kinh ngạc trong lịch
sử Mỹ và Việt Nam, cuộc chiến Tết
Mậu Thân chỉ tạo thêm phức tạp cho câu
chuyện và thời điểm của chiến tranh. Măi đến ngày nay, vẫn c̣n tranh luận
về việc quân đội nào thực sự đă
thắng trong cuộc tổng tấn công, phía nào
nắm quyền kiểm soát khi không c̣n yếu tố
bất ngờ. Ai giành được danh hiệu chiến
thắng sau cùng cuộc tổng công kích Tết Mậu
Thân? Bắc Việt có đo lường được
những thiệt hại và phá hoại như họ mong
muốn? Hay quân đội Hoa Kỳ và Nam Việt Nam
đánh giá rằng đă chiến thắng?
Các địa điểm CS tấn công lúc
Tết Mậu thân 1968. Cuộc tấn công khi Tết bắt đầu,
nỗ lực quân sự đă kéo dài quá khỏi
một đêm. Khởi đầu với một
loạt tấn công bất ngờ, quân Bắc Việt
thảo kế hoạch và phát động cuộc
tấn công đại quy mô. T́nh thế bất lợi và nguy hại
xảy ra lẹ làng: khi cuộc tấn công toàn
lực bắt đầu vào sáng ngày 31 tháng 1, Hoa
Kỳ và Nam Việt Nam không thành lập được
một tuyến pḥng vệ rộng răi, Bắc Việt
tung 80.000 quân vào hơn 100 thị trấn.
Bối rối v́ bị tấn công bất ngờ,
lực lượng chống cộng mất ngay kiểm
soát ở một số địa phương và thành
phố quan trọng. Yếu tố bất ngờ đạt lợi
thế lớn, quân Bắc Việt tấn công không ai
biết trước và cũng không được báo
động trước, chúng tự do gây thiệt
hại lớn và khủng bố nghiêm trọng trước
khi đối thủ kịp đối phó. Chỉ trong ṿng vài giờ, Việt Cộng
đă vây hăm các cứ điểm pḥng vệ quan
trọng ở miền Nam - lúc đó an ninh pḥng thủ
rất yếu ớt.
Dân chúng bỏ chạy ra khỏi khu vực
giao tranh. Tuy nhiên, cuộc tổng công kích không đạt
hiệu quả; mặc dù cuộc tấn công khởi
đầu kéo dài sáu giờ, nhưng cuối cùng
tỏ ra không hữu hiệu về lợi thế quân
sự trong phạm vi rộng lớn của chiến
tranh của Việt Nam. Thay vào đó, quân Bắc Việt và giới
cầm đầu của chúng phát giác ra rằng
tấn công mạnh mẽ, bất ngờ lại là
dấu hiệu của thảm họa sắp xảy ra vào
những tháng sau đó. Dù
quân đội Hoa Kỳ và Nam Việt Nam tạm
thời bị choáng váng trong t́nh trạng bất động,
nhưng không dễ bị đánh bại như
nhiều người tin. Trên thực tế, những tổn thất
rất ngắn ngủi - trong vài ngày, hai đồng minh
đă tái phối trí và trả đũa cuộc
tấn công bất ngờ này. Ngay
sau đó, quân Mỹ và quân đội miền Nam
Việt Nam giành lại kiểm soát các thành phố
bị mất. Hai quân đội này nhanh chóng khai triển
chiến thuật pḥng thủ, chống trả lại quân
Bắc Việt và gây nhiều thương vong cho đối
phương. Trong suốt hai tháng tiếp theo, được
coi là một phần của chiến dịch tấn công
Tết Mậu Thân, Bắc Việt đă bị tước
bỏ tất cả những ǵ họ chiếm
được trong những giờ đầu tiên
của ngày 30 tháng Giêng. Khi
kết thúc chiến dịch Mậu thân, quân Bắc
Việt đă bị đánh bật ra khỏi các
trọng điểm quân sự ở miền Nam, không c̣n
giữ được những vị trí then chốt chúng
đă xâm chiếm lúc đầu.
Việt cộng bị bắn hạ. Tuy thế, không phải lúc nào mọi việc cũng
suôn sẻ, dù lực lượng Hoa Kỳ và Nam
Việt Nam đă tái chiếm mọi cứ điểm
bị Bắc Việt tấn công trước đó,
những ai ở hải ngoại xa xôi nghe hoặc xem
(radio/tv) phóng sự đều không biết rằng các
lực lượng nói trên đạt được thành
công- khán/thính giả không nghe/thấy để
biết rằng dù với những tổn thất trước
đó, các lực lượng chiến đấu đă
tái chiếm nhanh chóng như thế nào. Thay
vào đó, truyền thông ở Hoa Kỳ chỉ nói
về thành công của quân Bắc Việt, chiếu
lại cảnh doanh trại bị cháy, sự đổ
nát ở các thành phố, và ṭa đại sứ Hoa
kỳ bị tàn phá. Hậu quả, dư luận ở
Mỹ tin rằng đă mất tất cả Việt
Nam. Kiểu
tŕnh bày có hại về cuộc tấn công Tết
Mậu Thân, đưa đến việc giới lănh
đạo Hoa Kỳ quyết định rút quân
khỏi Nam Việt Nam và để mặc miền Nam
sụp đổ.. Sử gia James J. Wirtz nhận xét về
tấn công Tết Mậu Thân: “Một
sự kiện long trời lở đất khiến
đầu óc rối loạn, đă làm thay đổi
kế hoạch chiến tranh”. Dù quân Bắc Việt đặt nhiều hy
vọng vào cuộc đột kích của năm
mới, chúng không đạt thắng lợi bất
ngờ như mong muốn - chiến trường vẫn
không thay đổi, mọi cố gắng của quân CS
đều bị chận đứng nhanh chóng. Chúng thành công chỉ riêng trong lănh vực: ư chí
của Hoa Kỳ và dân chúng Mỹ. Khi Bắc Việt sửa soạn kế
hoạch tấn công, mục tiêu của họ là
buộc quân đội Hoa Kỳ phải thay đổi
chiến lược, phải giảm bớt chiến
tranh và từ bỏ hy vọng. Tấn công vào ngày Tết 1968 khiến dân
Mỹ tin rằng không thể chấm dứt những
tổn thất ở Việt Nam, chiến lược
của CS xem ra có hiệu quả.
Sau trận đánh, dân chúng thu dọn nhà
cửa đổ nát ở Chợ Lớn. Sau khi chiến tranh kết thúc, Tết Mậu Thân
vẫn được lịch sử thế giới
nhớ tới lâu dài: đó là chiến dịch quân
sự lớn nhất suốt chiến tranh Việt Nam, hàng
trăm thành phố bị tấn công, trong số đó
nhiều nơi là thủ phủ quan trọng. Cho đến nay, sau hơn bốn thập niên
Hoa kỳ rút quân khỏi Việt Nam, bỏ mặc
miền Nam chiến đấu một ḿnh, thế
giới vẫn c̣n chia rẽ: ai thật sự là kẻ
thắng cuộc trong trận chiến Tết Mậu Thân? Theo lịch sử, cuộc đột kích
bất ngờ này không tạo ra sự khác biệt nào
trong cuộc chiến - Bắc Việt phải trả
một giá cao về sau chờ số thương vong và
cả việc giành được lănh thổ . Tuy
nhiên, v́ dư luận dân chúng Mỹ là yếu tố
sau cùng khiến giới lănh đạo Hoa Kỳ bắt
đầu nỗ lực để rút quân ra khỏi
Việt Nam, có thể nói Bắc Việt thắng
(về mặt tâm lư). Nếu như tổng công kích Tết không làm
thay đổi ư kiến dân chúng Mỹ về chiến
tranh, chiến cuộc Việt Nam có thể kéo dài
rất nhiều ngày và nhiều tháng. Cuộc
tấn công Tết Mậu Thân không là chiến thuật
của chiến trường; nó lại đạt
được về chiến thuật tâm lư. Người dịch: VNCH - Ngọc Trương |