Một Mẹ Nuôi Mười Con Trần C. Trí |
(Với bài “Hành Tŕnh Văn Hóa Việt tại
UC Irvine”, tác giả đă nhận Giải Việt
bút Trùng Quang 2016. Ông tốt nghiệp cử nhân về
Ngôn Ngữ Học tiếng Tây-Ban-Nha tại UC Irvine. Sau
5 năm rời trường để theo học
tại UCLA, tốt nghiệp với hai bằng cao
học và tiến sĩ về ngành Ngôn Ngữ Học các
thứ tiếng gốc La-Tinh, ông trở lại trường
cũ và trở thành người đầu tiên
giảng dạy chương tŕnh tiếng Việt, văn hoá
Việt tại UC Irvine từ năm 2000 cho tới
nay). *Năm nay là năm thứ 30 tôi ở
Mỹ. Ngày ra đi trên một chiếc thuyền
bằng một căn nhà nhỏ mà chất đầy
96 người, tôi chỉ một nách hai đứa con c̣n
nhỏ dại, không biết sống nay chết mai, hay
đi về nơi đâu. Chồng tôi chết trận
chỉ vài tháng trước khi miền Nam mất vào tay
cộng sản. Ba má tôi già yếu, chỉ biết
dấu nước mắt nh́n con cháu trốn chế
độ bạo tàn đi t́m tự do. Ngoài hai đứa con tôi, tài sản mà tôi mang
theo chỉ là ḷng thương yêu quê hương và
gia đ́nh tha thiết, và một kho tàng nhỏ ca dao
tục ngữ mà má tôi truyền lại. Ở đâu,
làm ǵ, gặp cảnh ngộ nào, tôi cũng chợt
nhớ ra vài câu tục ngữ thích hợp với hoàn
cảnh để được an ủi về mặt
tinh thần. Tôi nhớ rơ từng câu má dạy, vào lúc
nào, ở đâu, trong t́nh huống nào. Tựa hồ má
vẫn đi theo tôi trên từng bước chân luân
lạc của tôi trên xứ người. Định cư ở Mỹ mới được
ba năm, tôi cũng chưa hoàn toàn ổn định
cuộc sống để có thể gởi quà về
gia đ́nh đều đặn và đầy đủ
th́ tôi được tin má đă qua đời sau
một cơn bạo bệnh nơi quê nhà. Trong nỗi
đau buồn mất mẹ, tôi chợt nhớ đến
câu má nói “Một mẹ già bằng ba con mọn”, khi
má đang c̣n chăm sóc bà ngoại lúc ấy đang
nằm một chỗ. Má c̣n có phước được
chăm sóc bà ngoại cho đến khi ngoại qua đời.
C̣n tôi vô phước chưa được một ngày
báo hiếu, chăm lo cho má. Nhưng rồi tôi phải
nuốt nước mắt nhớ thương, lo cho hai
đứa con đang tuổi lớn, cần có tôi trong
việc học hành, sinh hoạt hằng ngày. Vài tháng sau đó tôi may mắn đậu vào
kỳ thi tuyển nhân viên chính phủ của một hăng
bảo hiểm tai nạn lao động thuộc
tiểu bang California. Cuộc sống trở nên dễ
thở hơn cho tôi và hai cháu. Thời gian trôi qua dường
như nhanh hơn. Rồi tôi lại nhận tin ba tôi
mất, chấm dứt những ngày sống quạnh
quẽ bên nhà không có má bên cạnh. Nước
mắt tôi lúc này dường như khô cạn, tuy ḷng
tôi xót xa thương ba, tưởng tượng đến
giờ phút lâm chung buồn bă của ông không có tôi bên
cạnh. Tôi lại nén đau buồn, lấy công
việc và con cái làm vui. Ngày ngày tôi đi làm, bận bịu với công
việc ở sở.Tối đến, tôi chia xẻ
buồn vui với hai cháu về một ngày vừa qua.
Thoắt một cái, con trai lớn của tôi là
Thịnh tốt nghiệp đại học rồi vào
quân đội Mỹ. Em gái của Thịnh, Hồng Sa,
cũng học xong đại học hai năm sau đó
và kiếm được việc làm ở một ngân
hàng lớn trong vùng. Đó cũng là những năm
cuối của tôi với công việc, v́ tôi đă
sẵn sàng về hưu, hưởng giai đoạn
thứ ba của cuộc sống. Lúc c̣n trẻ hơn, mỗi lần tôi nghe
bạn bè hay người quen sắp về hưu, than
thở về tuổi già đang kéo đến, tôi thường
vui vẻ an ủi họ: “Nghĩ cho cùng, giai đoạn
thứ ba của cuộc sống mới là giai đoạn
có ư nghĩa nhất. Lúc c̣n trẻ th́ phải lo
học hành ngày đêm, tiền bạc th́ chưa có.. Lúc
trung niên đi làm lại phải có nhiều trách
nhiệm khác, tuy có đồng ra đồng vào, nhưng
lại phải lo cho con cái, không có th́ giờ nghĩ
đến bản thân. Giai đoạn về hưu
mới là giai đoạn sung sướng nhất. Không
c̣n trách nhiệm nặng nề, chỉ mong có sức
khoẻ và đừng quá thiếu thốn th́
thật ra đó mới là lúc thảnh thơi
nhất.” Khuyên bảo người khác th́ hay lắm, nhưng
đến lượt ḿnh sắp về hưu th́ tôi
lại thấy những nỗi lo khác xuất hiện.
Những nỗi lo này không nằm trong danh sách những
điều tôi dùng để khuyên lơn người
khác. Tôi lo không biết lương hưu có đủ
cho tôi sống hằng ngày hay không. Tôi lo không biết
phải ở đâu v́ căn chung cư hai pḥng ngủ
mấy chục năm nay tôi thuê để sống
với hai con sắp trở thành quá rộng và quá
mắc, v́ Thịnh không c̣n ở nhà nữa, mà
Hồng Sa lại đang rục rịch làm đám cưới
với một anh kỹ sư, đă đánh tiếng
đang t́m mua nhà riêng. Về việc này, tôi cũng
rất buồn v́ Hồng Sa chỉ thản nhiên báo cho
tôi biết là nó và Huy, anh kỹ sư mà nó đang
hẹn ḥ, đang dự tính lấy nhau, chứ không xin
phép xin tắc ǵ tôi hết. Tôi vẫn c̣n thuộc
nằm ḷng câu má dạy “Cha mẹ đặt đâu
con ngồi đó.”Thật là mỉa mai đối
với tôi trong lúc này. Tôi đem chuyện kể
với cô bạn cùng sở và nhắc lại câu
tục ngữ trên. Cô ta bật cười và bảo tôi
không phải là người duy nhất đối
diện với hoàn cảnh trớ trêu này. Cô ta c̣n thêm: - Ở Mỹ này, một là bồ đừng xài
ca dao tục ngữ ở bên Việt Nam nữa, hai là
bồ phải sửa lại một chút mới xài
được. Thí dụ nói như vầy chắc nghe
có lư hơn: “Cha mẹ đặt đây, con ngồi
đó!” Ha ha! Cô bạn nói đúng thật, nhưng tôi
lại thấy cô ta cũng ác v́ có thể cười
cợt khi tôi đang buồn muốn chết. Dù sao
đi nữa,tôi cũng thầm mong Hồng Sa sẽ
mời tôi cùng ở với vợ chồng nó sau này.
Với ư nghĩ thầm kín đó, tôi lại nhớ
đến câu tục ngữ má nói ngày xưa
“Sống mỗi người mỗi nhà, chết
mỗi người mỗi mồ.” Buồn cười
là ngay lúc ấy tôi không muốn tin má nữa.. Tôi nghĩ
câu tục ngữ đó nghe có vẻ ích kỷ quá.
Nếu ai cũng sống riêng rẽ th́ lấy ai lo cho
ai lúc tối lửa tắt đèn, lúc đau ốm
bệnh hoạn? Ông bà ngày xưa dạy dỗ
những thế hệ sau qua ca dao tục ngữ chắc
cũng có lúc sai lầm chứ chẳng lẽ lúc nào cũng
đúng cả? Không riêng ǵ má tôi ngày xưa mà bây giờ
mấy ông già bà cả ở Mỹ cũng c̣n thích dùng
tục ngữ trong lúc tṛ chuyện lắm. Chẳng
hạn như chuyện anh bạn tôi có thằng cháu
vừa ở Việt Nam qua định cư. Khác
với những đợt định cư của
thuyền nhân như tôi các đây vài thập kỷ, ra
đi với hai bàn tay trắng, nhiều người
ở Việt Nam qua sau này có mang theo ít nhiều tài
sản dành dụm được từ bên nhà sang. Bà
nội của anh chàng mới ở ViệtNam qua này,
biết đứa cháu có rủng rỉnh ít tiền,
khuyên bảo: - Cháu nên t́m một căn nhà nhỏ mà mua
đi. An cư mới lạc nghiệp được,
cháu ạ! Anh bạn tôi xen vào: - Cô ơi, cháu phải xin lỗi cô trước,
nhưng quan niệm an cư lạc nghiệp bây giờ
đă lỗi thời rồi, nhất là ở Mỹ.
Ở đây ai cũng phải kiếm một cái job trước,
ổn định công việc một thời gian
rồi mới thuê hay mua nhà ở gần chỗ làm. Bây
giờ th́ phải nói “lạc nghiệp rồi hăy an cư”
mới thích hợp, cô ạ. Bà cụ hứ to một tiếng, liếc anh
một cái rơ dài: - Anh ăn nói hay ho nhỉ! “Áo mặc sao qua
khỏi đầu”, anh biết chưa? Nhà anh bạn tôi là người Bắc. Các
cụ miền Bắc lúc nào nói cũng đậm đà,
sâu sắc. Chẳng thế mà má tôi, vốn là người
Nam, vẫn thường khen các cụ, dạy tôi câu
tục ngữ thật độc đáo: “Nói ở
đây, chết cây Hà Nội.” Má tôi giảng: “Các
cụ miền Bắc ăn nói thâm thuư lắm.
Nhiều khi c̣n cay độc nữa. Chẳng thế mà
ở một nơi thật xa Hà Nội, các cụ có
thể nói một câu khiến cho cây cối ở măi
tận Hà Nội chết hết!” Nhưng chẳng có câu tục ngữ ca dao nào
giúp tôi giữ vững tinh thần trong lúc đó
được. Sau khi hoàn tất các giấy tờ
về hưu, tôi ngậm ngùi từ giă đồng
nghiệp trong buổi tiệc dành riêng cho tôi. Hai mươi
mấy năm gắn bó với chỗ làm, bảo sao tôi
không buồn cho được. Nhưng tôi phải
tiến về phía trước trong giai đoạn
thứ ba của cuộc sống, giai đoạn mà tôi
vẫn thường rao giảng với mọi người
là phần đời đẹp nhất trong mỗi chúng
ta. Hiềm một nỗi là ngay lúc bắt đầu
giai đoạn này cũng là lúc tôi cảm thấy
hụt hẫng nhất. Lương hưu của tôi khá
khiêm tốn, vắt mũi cũng chỉ vừa đút
miệng. Lúc này lại là lúc giá bất động
sản trong vùng đang lên cao. Mua hay thuê ǵtrong thời
gian hiện tại cũng là một nan đề. Khi c̣n
đi làm, lương của tôi dư trả tiền
thuê nhà và trang trải những chi tiêu khác. Nay đồng
lương hưu không c̣n làm cuộc sống của tôi
thoải mái như trước. Nếu Hồng Sa c̣n
độc thân thêm một thời gian nữa và phụ
tiền nhà với tôi như lâu nay nó vẫn làm từ
khi có việc th́ tôi không đến nỗi phải lo
trước mắt. Ngặt một nỗi là nó đang
tính chuyện lấy chồng và ra riêng. Một hôm, tôi đánh bạo ḍ ư nó: - Nay mai con lấy chồng , tụi con có bàn nhau
về việc mua hay thuê nhà không? Hồng
Sa thủng thỉnh đáp: -
Dạ, anh Huy và con cũng đang kiếm mua một cái
condo đó má. Tôi
tiếp tục thăm ḍ: -
Chà, vậy th́ tụi con tính chuyện tiền down nhà
ra sao? Nhà cửa bây giờ mắc mỏ lắm! Hồng
Sa hồn nhiên kể: -
Má biết không, anh Huy mới t́m được một
dự án bất động sản dành cho những người
trẻ tuổi mới đi làm như tụi con. Họ
cho ḿnh down chỉ có 5% thôi nên tụi con sẽ lo
liệu được. Tôi
vẫn chưa chịu ngưng: -
Vậy th́ tiền nhà hằng tháng th́ sao? Hồng
Sa thản nhiên nói: -
Tụi con đứa nào cũng có việc làm, chắc
không phải lo đâu má. Tới
đây th́ tôi không úp mở hoài được
nữa: -
C̣n má th́ con tính sao? Nay mai con ra riêng, cái apartment này hai
pḥng, má ở sao cho hết? Mà má cũng đâu có
trả tiền nổi nữa với lương hưu
của má! Hồng
Sa nh́n tôi: -
Th́ má trả lại, đừng thuê nữa! Tôi
bắt đầu thấy nghẹn ngào: -
Rồi má biết ở đâu đây? Đến
đây th́ Hồng Sa đă hiểu ư tôi. Nó vội
chặn đầu: -
Ư, má ở với tụi con không được
đâu! Thấy kỳ lắm! Tôi
làm như không thấy ǵ là kỳ hết: -
Má có thể giúp con coi nhà coi cửa, nấu ăn cho
tụi con. Có vườn tược ǵ má cũng chăm
sóc cho tụi con luôn. Hồng
Sa bật cười: -
Bộ má quên là má vẫn thường nói với con câu
bà ngoại dạy “Sống mỗi người mỗi
nhà, chết mỗi người mỗi mồ” sao? Ư
cha! Bây giờ con gái tôi lại “tấn công” tôi
bằng chính “vũ khí” của tôi trao truyền cho nó!
Chẳng biết tự bao giờ, tôi đă bắt
đầu thủ thỉ với các con tôi những câu
ca dao tục ngữ của má tôi ngày xưa. Tôi
rất tự hào rằng hai đứa con ḿnh nói sơi
tiếng Việt ở xứ người. Đó là
nhờ tôi chỉ dùng tiếng Việt trong nhà. Tôi
hiểu rằng đằng sau mỗi ngôn ngữ luôn luôn
có một nền văn hoá phong phú. V́ vậy tôi
rất chăm chỉ truyền đạt những
kiến thức văn hoá cho hai đứa con của ḿnh,
trong đó có ca dao tục ngữ, bất cứ khi nào có
cơ hội. Nước
mắt tôi bây giờ chỉ chực trào ra, nhưng tôi
cố dằn lại. Chẳng lẽ tôi là mẹ mà
lại đi đôi co với con gái, nói lại với
nó: “Ủa, vậysao hồi giờ ở với má con
không lấy câu này ra áp dụng?” Tôi
chỉ biết cười lạt, buông thơng một câu: -
Con dạo này khá đó! Ngôn ngữ, văn chương
không thua ai hết. Hồng
Sa biết tôi giận, nói giả lả: -
Hay là má chịu khó mướn một căn apartment nào
gần chỗ tụi con ở. Ḿnh chạy qua chạy
lại với nhau th́ xa cũng như gần vậy. Tôi
nói xuôi xị: -
Bộ con tưởng giá apartment một pḥng thời
buổi này rẻ lắm sao? Ở khu tệ nhất giá
chót cũng phải một ngàn đô trở lên. Má
làm sao kham nổi! Hồng
Sa bàn: -
Đi share pḥng chắc rẻ hơn nhiều phải không
má? Nghe
con nói vậy, tôi lại càng nghẹn ngào hơn. Tôi
vừa quay đi vừa nói, dấu hai hàng nước
mắt vừa lăn xuống má: -
Ư kiến cũng hay đó! Để má coi rồi tính
sau. Tôi
lững thững bước ra cái patio nhỏ phía sau căn
chung cư, nơi mà tôi và hai đứa con đă có bao
nhiêu kỷ niệm trong mấy chục năm trời
vừa qua.. Sắp xa nơi này, ḷng tôi sao nghe bùi ngùi
khó tả. Tôi buồn buồn nh́n những liếp rau,
cây chanh, cây ớt mà tôi đă tỉ mẩn chăm sóc
trong thời gian qua. Chẳng hiểu cảm xúc lúc tôi
xuống thuyền rời Việt Nam và cảm xúc
sắp xa căn chung cư này, cái nào da diết hơn cái
nào? Hay là cảm xúc ngày xưa xa quá rồi tôi không c̣n
nhớ, chứ bây giờ tôi thấy quyến luyến
nơi này quá đỗi. Rồi bỗng dưng tôi mường
tượng đến những chuỗi ngày sắp
tới phải sống một ḿnh và chợt thấy bàng
hoàng khôn tả. Bấy
lâu nay cuộc sống của tôi là với hai đứa
con không lúc nào rời xa, như h́nh với bóng.
Thịnh vào quân ngũ, tôi chưa thấy xa xôi lắm
v́ nó vẫn thường gọi điện thoại có
h́nh ảnh về nói chuyện với tôi khá thường
xuyên. Vả lại Hồng Sa vẫn c̣n bên cạnh tôi.
C̣n sắp tới... Tôi lại muốn rưng rưng nước
mắt, không dám nghĩ đến nữa. Hồng Sa
đáng trách hay tôi cũng ích kỷ? Nó đang háo
hức với t́nh yêu, chuyện cưới hỏi,
tổ ấm, đó có phải là chuyện b́nh thường
không? Ngày
xưa khi tôi cũng đang yêu, cũng mơ mộng
chuyện chồng con, tôi có nghĩ đến má
nhiều không? Có một lần, tôi ham chơi, về nhà
trễ, chẳng giúp má chuyện bếp núc ǵ cả. Hôm
đó má rầy tôi nhiều, vừa dọn cơm cho tôi
ăn, má vừa cằn nhằn: -
Con gái lớn rồi mà hư quá, c̣n phải để
mẹ hầu cơm nước! Đúng là “một
mẹ nuôi mười con; mười con không nuôi
được một mẹ”! Tôi
xin lỗi má rối rít, nhưng trong ḷng không đồng
ư với câu má nói. Vừa ăn cơm, tôi vừa lén
má cười tủm tỉm. Má tận tuỵ lo cho gia
đ́nh th́ đă rơ ràng rồi, nhưng tôi cho rằng
khi nói câu này, một là má muốn đề cao hơi
quá đáng vai tṛ của người mẹ, hai là má không...
giỏi toán! Tôi trộm nghĩ, trong mười đứa
con chẳng lẽ không có đứa nào lo lại
được cho cha mẹ hay sao? Quay nhanh cuốn phim
cuộc đời cho tới hiện tại, trong hoàn
cảnh này, bây giờ tôi mới thấm thía câu
má nói. Đến
lượt tôi làm mẹ, tôi mới hiểu v́
sao ông bà ḿnh đă nói ra một câu cay đắng nhưng
cũng chất chứa đầy sự thật như
vậy. Cũng may là hôm đó tôi không căi lại má, lư
sự với má về ư nghĩa của câu tục
ngữ này. Liên
tiếp mấy tuần sau, tôi ráo riết hỏi thăm
bạn bè xem có ai biết nơi nào quen giới
thiệu cho tôi share pḥng không. Tôi lên cả Internet để
t́m tin tức. Qua nhiều tuần lễ, nhiều cú
điện thoại thăm ḍ chỗ share pḥng, tôi
mới ưng ư một chỗ nhất. Căn nhà
đó chủ là một bà lớn tuổi, sống
với hai người con, đều đă có gia đ́nh
(Đó, người ta vẫn sống chung với nhau
được, c̣n ḿnh...). Nhà bà ở khu Anaheim,
gần Disneyland, nhưng cũng không phải là nơi hoàn
toàn an ninh lắm. Tôi th́ cũng đâu có thể kén cá
chọn canh ǵ trong hoàn cảnh này, khi biết được
giá share pḥng là 500 đô, rất vừa túi tiền
của ḿnh. Bà chủ nhà có hai điều kiện,
một là không nuôi súc vật, hai là không được
nấu ăn. Điều kiện thứ hai cũng khá
ngặt nghèo cho tôi, nhưng tôi cũng đành biết
tắc lưỡi mà chấp nhận chứ biết sao
hơn. Tôi lái xe đến gặp bà chủ cho hai bên
biết nhau. Đến nơi gặp gỡ và nói
chuyện với bà chủ, tôi cũng mừng v́
thấy bà có vẻ nhân hậu, thật t́nh. Chắc bà
cũng thấy tôi tội nghiệp sao đó, gần
cuối câu chuyện, bà bỗng đổi ư và bảo
sẽ cho tôi nấu ăn. Tôi mừng hết lớn, chưa
biết nói sao th́ bà đă nói tiếp: -
Tôi muốn cô có chỗ hoàn toàn riêng biệt với căn
nhà, vừa hay cho cô mà cũng cho chúng tôi. V́ vậy cô
sẽ không dùng chung bếp với chúng tôi mà tôi
sẽ gọi thợ dựng cho cô một cái bếp bên
hông nhà cho tiện. Tôi
lắp bắp: -
Nhưng… nhưng như vậy th́ sẽ tốn kém cho
chị quá! Bà
chủ vui vẻ nói: -
Cô đừng thắc mắc làm chi. Coi như tôi free
cho tôi tháng đầu tiền nhà vậy mà. Người
Việt với nhau không giúp đỡ nhau th́ ai giúp ḿnh? Nói
là làm, vài hôm sau, bà chủ gọi thợ che mái tôn bên
hông nhà ,chỗ tiếp giáp với căn pḥng tôi
sẽ ở. Bà cho chạy ống nước vào “nhà
bếp” mới. Một bên nhà bếp để mở
cho tôi ra và từ căn pḥng, c̣n bên kia, chỗ đi
ra trước nhà, bà cho làm một cánh cửa ngăn
lại. Bà đặt mua ở Home Depot một cái tủ
nhà bếp, có ṿi nước và chậu rửa chén
hẳn ḥi. Trên mặt tủ, kế bên chậu rửa
chén là chỗ c̣n trống. Bà bảo tôi sắm
một cái bếp gas nhỏ để nấu nướng.
Bà c̣n cẩn thận mua một b́nh gas, bảo là
“free” cho tôi lần đầu, về lâu về dài th́
tôi phải tự mua lấy. Tôi đi từ ngạc nhiên
này sang ngạc nhiên khác, từ cảm xúc này sang
cảm xúc khác. Vui mừng, cảm động, xen
lẫn một chút tủi thân. Hôm đến xem nhà
bếp mới, tôi gởi bà tiền nhà tháng đầu
(bà không lấy tháng cuối như nhiều chủ nhà
vẫn thường làm) và hẹn hai tuần nữa
sẽ dọn đến. Những
ngày sau đó tôi bận rộn với việc chuẩn
bị cho đám cưới của Hồng Sa và Huy. Đôi
vợ chồng sắp cưới này, ngoài việc lo
đám cưới, c̣n phải lo đủ thủ
tục để dọn vào một căn condo mà chúng cũng
vừa kịp mua. Lo cho con, tôi không có th́ giờ nghĩ
đến ḿnh. Tôi lại có thêm một niềm vui là
Thịnh xin nghỉ phép về dự đám cưới
em gái. Trong đêm tiếp tân đám cưới
Hồng Sa, tôi hết khóc lại cười. Mọi
việc diễn ra như trong một giấc mơ đẹp,
nhẹ nhàng, êm ái, mà cũng đầy ắp cảm xúc.
Hai đứa con tôi, hai người thân c̣n lại trong
đời tôi,nay đă thành nhân chi mỹ. Tôi cảm
được một niềm hănh diện kín đáo là
ḿnh đă tạm chu toàn bổn phận làm mẹ.
Lần đầu tiên tôi có được một
niềm vui không vị kỷ, đó là vui lây với
hạnh phúc mới của con gái ḿnh. Nó khác với
niềm vui khi thấy con mọc răng, biết lẫy,
biết ḅ, tập đi tập đứng ngày chúng c̣n
thơ bé. Bây giờ niềm vui của Hồng Sa là hoàn
toàn thuộc về nó, và niềm vui lây của tôi sao mà
thấy vị tha quá đỗi.. Nh́n Thịnh khoẻ
mạnh, rắn rỏi, đẹp trai, tôi càng vui
gấp bội. Đêm ấy h́nh như tôi cụng ly,
uống rượu với khách hơi nhiều, cười
nói luôn miệng. Đến khuya về nhà, tôi ch́m ngay
trong giấc ngủ mệt nhoài. Vài hôm
sau, tôi trở lại với thực tế. Hồng
Sa đă dọn vào nhà mới. Thịnh bịn rịn
chia tay với tôi rồi trở lại đơn
vị.C̣n lại ḿnh tôi với căn chung cư hai pḥng
trống vắng, lạnh lẽo, mà chỉ nay mai thôi tôi
cũng sẽ rời xa. Đồ đạc trong nhà tôi
đă cho hết vào từng thùng cạc-tông gọn
ghẽ, cẩn thận ghi tên nội dung từng thùng trên
nhăn để dán vào nắp thùng. Tôi phải cho đi
hay bán tháo rất nhiều đồ đạc, v́
chỗ mới của tôi chỉ chứa được
một phần nhỏ những ǵ tôi đang có. Thịnh
đă thuê một nhà kho cá nhân để xếp
tạm những đồ vật trong pḥng ngủ
của nó. Đứng một ḿnh trong căn pḥng khách
im ĺm, tôi chợt nhận ra là cuộc đời ḿnh
vừa sang một trang mới. Chưa bao giờ tôi
thấy tôi trở về với chính tôi một cách
thật gần gũi như hôm nay. Bao nhiêu năm
qua, từ lúc lo vượt biên đến lúc phấn
đấu để hội nhập nơi xứ người,
lo cho con cái ăn học, lo cho nghề nghiệp của
ḿnh, tôi như mất đi chính tôi. Lúc nào tôi cũng
hướng ngoại, lúc nào cũng phải cắn răng
cố vươn lên trong cuộc sống. Tôi không có
th́ giờ để hướng nội, không có th́
giờ để sống với chính ḿnh, soi rọi tâm
hồn ḿnh, hay để độc thoại với
nội tâm. Th́ nay tôi đă có cơ hội rồi
đó. Các con tôi như những con chim đă ra ràng,
đă rời tổ ấm. Tôi là con chim mẹ, một
hôm bỗng thấy ḿnh không c̣n cần thiết cho ai
nữa. Có lẽ bây giờ tôi phải cần đến
tôi. Tôi phải d́u tôi đi cho đến hết
cuộc đời. Tại sao lại không nhỉ? Bây
giờ mới là lúc tôi sống một cuộc sống
tràn đầy, trọn vẹn với tất cả ư
nghĩa của nó. Tôi
gọi cho bà chủ nhà, xin phép ghé qua căn pḥng để
xem lại một vài chỗ trước khi thuê xe
chở đồ đạc sang. Vừa lái xe tôi
vừa gậm nhấm cảm giác của một người
vừa thấy ḿnh đang bắt đầu một
cuộc sống mới. Hơn một lần, tôi có
đọc ở đâu đó câu nói bằng tiếng
Anh, đại khái có nghĩa là “Ngày hôm nay là ngày
đầu tiên của phần đời c̣n lại
của bạn.” Chẳng phải là chí lư lắm sao?
Với ư nghĩ đó, tôi thấy như có một làn
gió mới mẻ, tươi mát thổi nhẹ qua
hồn ḿnh. Nhưng một nỗi buồn nào đó
vẫn cứ váng vất trong ḷng tôi. Hai mắt tôi
lại cay cay, nhưng trái tim tôi cũng có một
niềm phấn khởi mỏng manh nào đó. Xe tôi
chạy từ từ vào khu xóm như đang c̣n uể
oải trong giấc ngủ trưa, dưới ánh
nắng cuối hè vẫn c̣n khá gay gắt. Tôi bấm
chuông, bà chủ chạy ra tươi cười mở
cửa cho tôi vào. Sau một vào câu trao đổi
với nhau, bà ư tứ để tôi một ḿnh trong căn
pḥng mới “của tôi”. Ngày trước, khi c̣n
ở với hai con, tôi chưa bao giờ có cảm giác
sở hữu căn chung cư hai pḥng ngủ. Điều
này cũng phải thôi v́ nhà là nhà thuê. Tuy thế,
đối với căn pḥng mà tôi sắp share này, cũng
là pḥng thuê mà sao tôi lại thấy như ḿnh thật
sự sở hữu nơi chốn nhỏ bé mà ấm cúng
này. Căn pḥng ngó ra một cái patio có mái che và
nhiều cây hoa và cây ăn trái. Cánh cửa trong pḥng thông
ra các pḥng khác trong nhà đă được khoá kín
lại. V́ vậy, coi như cái patio là của tôi,
trừ khi người trong nhà chịu khó đi ṿng
từ trước ra sau bằng lối đi bên hông c̣n
lại. Tôi đi một ṿng xem qua nhà tắm, cũng là
của riêng tôi, và nhà bếp mới xây, trong ḷng dâng
lên một niềm hân hoan khó tả. Đây là nơi trú
ngụ mới của ḿnh, hy vọng là cho đến
hết quăng đời c̣n lại. Đây là nơi
bắt đầu của cuộc sống mới của
ḿnh. Tôi không nợ nần ai hết. Tôi chỉ mong
trời thương cho ḿnh sức khoẻ để
khỏi làm phiền con cái. Lúc
tôi giật ḿnh nh́n đồng hồ tay chỉ 7
giờ rưỡi th́ nắng chiều cũng
vừa biến đi những tia yếu ớt cuối
ngày. Tôi nhẹ nhàng bước ra sân sau, nh́n mông ra bên
kia bức tường. Đâu lưng với căn nhà
của bà chủ là nhiều nhà hàng xóm san sát nhau. Trong
buổi chiều vàng, tôi nghe đủ loại âm thanh
sinh động của khu xóm sau một ngày làm việc.
Tiếng người lớn ŕ rào nói chuyện,
tiếng trẻ em kêu nhau ơi ới, bằng đủ
loại ngôn ngữ: tiếng Anh có, tiếng Mễ có,
tiếng Việt cũng có nốt. Bên trên những mái
nhà là một khoảng trời xanh, đang dần đổi
sang màu tím biếc của hoàng hôn đang buông
xuống. Trong khu vườn nhỏ “của tôi”, cái
ǵ dường như cũng có, mỗi thứ một
chút: chỗ này là cây chanh, chỗ kia là cây tắc; phía
bên trái những khóm rau dền, cây đậu bắp, lá
và quả không biết được bón phân ra sau mà
xanh ngăn ngắt và lớn như tôi chưa từng
bao giờ được thấy. Đặc biệt, có
một bụi cây lớn có hoa trắng thật đẹp
mà thoạt nh́n tôi ngỡ là hoa dâm bụt. Nhưng khi
đến gần th́ thấy không phải, v́ lá không
giống là cây dâm bụt, và hoa có cánh cũng khác
với cánh hoa dâm bụt.. Vả lại thật ra tôi cũng
chưa từng thấy hoa dâm bụt trắng bao
giờ. Hôm nào tôi sẽ hỏi bà chủ nhà xem
loại hoa lạ này tên là ǵ mới được. Tôi
ghé ngồi xuống chiếc ghế sau nhà, yên lặng
thưởng thức làn gió nhẹ của buổi hoàng
hôn. Trong đầu tôi tự dưng những h́nh
ảnh ngày xưa liên tục tái hiện, từ lúc
nhỏ ở với ba má, đến lúc lấy
chồng, có con, vượt biên qua Mỹ và lập
nghiệp cho đến bây giờ, tất cả như
một khúc phim dài sống động. Hai đứa con
tôi bây giờ sao mà thấy xa xôi quá đỗi, như
một kỷ niệm nào xưa lăng lắc. Bỗng
dưng tôi muốn gặp Hồng Sa ngay lúc này, thủ
thỉ với nó rằng tôi không bao giờ giận nó
cả. Có lẽ tôi sẽ nói cám ơn nó nữa là
đằng khác, v́ nhờ nó “hất hủi” mà tôi
đă t́nh cờ t́m lại cuộc sống cho chính ḿnh.
Tôi c̣n h́nh dung một ngày không xa, con gái tôi sẽ có
một đứa bé xinh xinh, kháu khỉnh. Lúc ấy
chắc nó sẽ lại cần đến tôi, cần bà
ngoại trông cháutrong những lúc vợ chồng nó
bận bịu. Chỉ tưởng tượng đến
h́nh ảnh đó thôi mà ḷng tôi bỗng dào dạt
một t́nh thương ấm áp. Tôi chợt muốn nói
với má tôi rằng ngày xưa má nói thật là đúng,
một mẹ nuôi mười con, hay c̣n hơn thế
nữa. Tôi c̣n muốn thêm vào câu nói đó là
“cả mười đứa cháu nữa cũng
được!” Trong buổi chiều đang dần
xuống, ḷng tôi bỗng thanh thản, nhẹ hẫng như
một đám mây trắng nào vừa ch́m trong bóng
tối của một ngày vừa chấm dứt. Trần
C. Trí A
mother raised ten children Tran
C. Tri (With
the "UC Irvine Cultural Journey", the author received the Trung
Quang Prize for Literature in 2016. He graduated with a bachelor's degree in
Spanish Language from UC Irvine. He studied at UCLA, graduated with his MA
degree in Linguistics and Linguistics. He returned to his former school and
became the first person to teach the Vietnamese language and culture at UC.
Irvine since 2000 until now). *
This year is my 30th year in America. The day I left on a boat with a small
house filled with 96 people, I was just an under arm of two young children,
I do not know whether to live tomorrow, or go somewhere. My husband died
only a few months before the South lost to the communists. My parents are
old and weak, they only know the tears to see their descendants escape
tyranny seeking freedom. In
addition to my two children, the property I brought with me was just the
love of my hometown and family, and a small treasure of proverbial folk
songs that my mother passed on. Where, what, in what circumstances, I
suddenly remembered some proverbs appropriate to the circumstances to be
comforted in spirit. I remember every sentence I teach, when, where, in what
situations. My mother still follows me on every step of my dynasty on human
land. Having
settled in the United States for only three years, I have not been
completely stable enough to be able to send gifts to my family regularly and
fully, I have been told that my mother died after a terrible illness in her
hometown. In the sadness of losing her mother, I suddenly remembered her
mother's words, "An old mother with three children," when her
mother was still looking after her grandmother was lying down. Mum had the
blessing to look after her grandmother until he passed away. And I was not
blessed without a day of filial piety, care for the mother. But then I have
to swallow my tears, care for two older children, need me to study, daily
activities. A
few months later I was lucky enough to pass the California Employee Accident
Insurance Agency's government employee recruitment exam. Life becomes easier
for me and my two children. Time seems to be faster. Then I found out that
my father died, ending the days of living around the house without the cheek
next door. My tears now seem to dry up, although my heart aches, I imagine
my sadness is not with me beside me. I repressed my grief, took my job and
my children for fun. Day
by day I go to work, busy with work in the office.Following, I am happy to
share with you two days. Turns out one, my older son Thinh graduated from
college and into the US military. Hong's younger sister also finished
college two years later and earned a job at a major bank in the area. It was
also my last years with work, because I was ready to retire, enjoying the
third stage of life. When
I was younger, every time I heard my friends or acquaintances about to
retire, lamenting old age, I was happy to comfort them: "After all, the
third stage of life is the most meaningful passage. When young, they have to
study day and night, money is not available .. In middle age go back to work
must have many other responsibilities, although there is copper, but have to
worry about children, no time think of yourself The new retirement period is
the happiest period. No longer heavy responsibility, just want to have
health and not too short, then it is the most leisure time. " Advising
others is great, but in my turn about to retire, I see other worries appear.
These worries are not on the list of things I use to advise others. I do not
know if my pension is enough for me to live every day or not. I worry about
where the two-bedroom apartment I rent for two decades to live with two
children is about to become too wide and too crowded, because Thinh is no
longer home, but Hong Sa is still doing A wedding with an engineer, who has
been fighting for a home. Regarding this, I was also very sad that Hong Sa
just told me that Huy and him, the engineer he was dating, are planning to
marry, not asking for permission to obstruct me. I still fall in love with
my mother saying, "Where are you sitting?" It was sarcastic for me
at the moment. I brought the story to my colleague and recalled the proverb.
She laughed and told me not to be the only one facing this irony. She added: -
In the US, one is not using the proverbial prose in Vietnam anymore, the
second you have to fix a bit of new use. For example, it seems to sound more
logical: "Parents here, you sit there!" Ha ha! She
was right, but I found her too evil to laugh when I was dying to die.
Anyway, I also pray that the Paracel Islands will invite me to stay with the
couple later. With that secret thought, I remembered the old saying "I
live each and every one of them, every one dead at every tomb."
Laughing at that moment I did not want to believe anymore. That word sounds
too selfish. If anyone lives separately, who should take care of someone in
the dark, turn off lights, sick in sick? Old grandparents teach the
following generations through the proverbial song sure to have a wrong time,
but not always correct? Not
only my mother in the old days but now old men in the United States also
like to use proverbs in the chat too. For example, my friend has a boyfriend
in Vietnam just settled. Unlike the settlement of the boat people like me
for several decades, leaving with empty hands, many in Vietnam later brought
with it a lot of property saved from the house to. The grandfather of the
new guy in Vietnam through this, know his grandchildren have little money,
advice: -
You should find a small house that buy. A new career, can you! My
friend interrupted: "Miss,
I must apologize to you first, but the idea of a peaceful
retirement is now obsolete, especially in America. Here everyone must find a
job first, stabilize the work for some time before renting or buying a house
near work. Now it's time to say "career and then settle down" to
be suitable, she. The
grandmother let out a loud one, glaring at him a long clear: -
You say good or not! "Dress to wear off the head", you know? My
friend's house is North. The North instruments always say deep, deep. That's
why my mother, who is a native of South Vietnam, often praised me, teaching
me a very unique proverb: "Say here, die Hanoi." My mother said:
"The North spoke profusely very much Many times cynical. Not so in a
place far away from Hanoi, the old man can say a sentence that makes the
trees go to Hanoi to die! " But
there is no proverbial proverb that keeps me mentally in the meantime. After
completing the retirement papers, I pity my colleague at a party dedicated
to me. Twenty years of sticking to work, why do not I be sad. But I have to
move forward in the third stage of life, the stage where I often preach to
everyone is the best part of every one of us. One of the hindrances is that
at the beginning of this period, it was also the time when I felt the least
of my losses. My retirement is modest, and my nose is just a little bit too
tight. At this time, the real estate price in the region is rising. Buying
or renting in the present time is also a problem. When I was working, my
salaries paid for rent and other expenses. Now pension does not make my life
as comfortable as before. If Hong Sa is still single for a while and the
extra money with me as long as it is still working since I was not so
worried. Strictly speaking, it is considering getting married and leaving. One
day, I savored it: -
Now you married, do we talk about buying or renting? Hong
Sa submits to answer: -
Yes, Mr. Huy and I are also buying a condo that cheek. I
continue to explore: "Well,
how are we going down the house?" The house is now so much! Hong
Sa innocently told: -
You know, Huy found a real estate project for young people to work as
children. They give me down only 5% so we will take care of it. I
still have not stopped: -
Then what is your monthly rent? Hong
Sa calmly said: -
We all have jobs, do not worry about your mother. To
this I can not open anymore: -
What about your mother? Now come to my own, this apartment has two rooms,
how are you cheek? That cheat does not pay off too with your pension! Hong
Sa looked at me: -
Your cheeks, do not hire again! I
started choking: -
Where did you know that? At
this, Hong Sa understood me. It hurried head: -
Italy, my mother is with us not! See very much! I
do not see what is all the time: -
Mum can help her look at the door, cook for us. There is a garden that will
take care of us always. Hong
Sa laughs: -
The mother forget that her mother often told her grandmother's mother taught
"Living each person every house, die each person every tomb"? Ya
dad! Now my daughter "attacked" me with my own "weapon"
handed to it! Do not know myself, I began to talk with my children the
proverbial lyrics of my mother in the past. I am very proud that my two
children speak Vietnamese in the country. That's because I only use
Vietnamese in the house. I understand that behind every language there is
always a rich culture. So I'm very diligent in imparting cultural knowledge
to my two children, including proverbs, whenever I have the opportunity. My
tears now just fizzled out, but I tried again. I am the mother that goes
with her daughter, said to him: "Now, this time with your baby do not
take this sentence to apply?" I
just laugh, say a sentence: -
This is a good walk! Language, literature does not lose anyone. Hong
Sa knows I'm angry, say fake: -
Or is it hard for me to rent an apartment near where we live? I ran running
together as far and near as possible. I
say sloppy: -
Do you think the price of a cheap one-room apartment is cheap? At the last
lowest price is also a thousand dollars or more. How can you do it! Hong
Sa Table: -
Go share room much cheaper than you? Listen
to me, I'm getting choked. I just turned away and said, two tears tears
rolling down the cheek: -
Opinion is good! Let your cheeks count. I
stepped out to the small patio behind the apartment, where I and my two
children have had many memories in the past few years .. Far far away, my
heart heard the hard to describe. I looked sadly at the vegetables, lemons
and peppers that I had cared for in the past. I did not understand the
feelings when I got off the boat leaving Vietnam and the feeling of being
away from this apartment, which one is stronger? Or is the feeling so far
away I do not remember, but now I feel attached to this place too. Then
suddenly I envision the series of days to come to live alone and suddenly
dizzy indescribably. So
far my life is with my two children never leave, like with the ball. Thinh
was on the military side, I did not feel too distant because he often called
me with pictures of talking to me quite often. Hong Sa is still by my side.
As soon as I come ... I want to cry, do not dare to think anymore. Hong Sa
blame or I also selfish? She is excited about love, wedding, home, is not it
normal? In
the past when I was in love, also dreaming about her husband, I do not think
much about cheeks? One time, I giddy, home late, did not help mum cook
anything at all. On that day my mother scolded me a lot, just cooked rice
for me to eat, cheeks just grumbled: -
My daughter is too naughty, also have to mother to eat water! It is true
that "a mother raising ten children; ten children do not raise a mother
"! I
apologize to my mother, but I do not agree with her statement. When I ate
rice, I just smacked my cheek. Mother concerned about the family is clear,
but I think that when I say this, one is the mother would like to overwhelm
the role of the mother, two are not ... good math! I thief thought, out of
ten children can not have any children to care for their parents? Speeding
film life to the present, in this situation, I now know that my mother
tongue. It
is my turn to be a mother, I understand why my grandparents said a bitter
but also filled with truth. Fortunately, that day I did not argue with you,
reasoning with you about the meaning of this proverb. Several
weeks later, I urgently asked my friends if anyone knew where to introduce
me share room. I went to the Internet to find news. Over the many weeks,
many phone calls explored the share of the room, I like a new spot. That
house is an old lady, living with two children, are married (That, people
live together, but ...). Your home in Anaheim, near Disneyland, but not
completely secure. I can not pick up anything in this situation, knowing
that the share price is $ 500, just in the pocket of money. The hostess has
two conditions, one is not raising animals, the other two are not cooking.
The second condition is pretty strict for me, but I also know tongue tongue
that accept but know more. I drove to meet the owner to know each other.
Going to meet and talk to the owner, I'm glad to see you look good, honest.
Perhaps she also saw me poor, that near the end of the story, she suddenly
changed her mind and told me to cook. I was happy big, did not know how to
say she went on: -
I want you to have a completely separate place with the house, just for you
or for us as well. So she would not share the kitchen with us, and I would
call her builder a kitchen on the side of the house for convenience. Said
to do, a few days later, the owner called the metal roof hanger, adjacent to
the room I will stay. She ran the plumbing in the new "kitchen".
One side of the kitchen to open for me and from the room, the other, the
place in front of the house, she made a door to stop. She ordered at Home
Depot a kitchen cabinet, a faucet and a sink. On the side of the cabinet,
next to the sink is the empty space. She told me to buy a small gas stove
for cooking. She carefully bought a gas bottle, said to be "free"
for me for the first time, in the long run, I have to buy it myself. I went
from surprise to surprise, from one emotion to another. Excited, touched,
mixed with a little body. I came to see the new kitchen, I sent my first
month home money (she does not have the last month as many homeowners do)
and a two-week appointment will move in. The
following days I was busy preparing for the wedding of Hong Sa and Huy. The
couple, in addition to the wedding, also have to complete procedures to move
into a condo that they just bought. For me, I do not have time to think of
myself. I have another joy is that Thinh applied for leave to attend the
wedding sister. At the reception of Hongsa wedding, I cry out laughing.
Everything is going like a beautiful dream, light, smooth, but also full of
emotions. My two children, the two closest relatives in my life, have now
become American. I feel a sense of pride that I have temporarily fulfilled
my motherhood obligation. For the first time I have had an unselfish joy, it
is a joy to spread with my daughter's new happiness. It is different from
the joy of seeing children teething, crawling, crawling, practicing and
practicing the day they are young. Now the joy of the Hong Sa is totally
belong to it, and my pleasure spread so altogether altruistic. Looking at
Thinh healthy, solid, handsome, I am more than happy multiples. That night,
I looked like I was drinking glasses with my guests a lot, laughing and
saying my mouth. Late at night, I sink right in the sleep tired. A
few days later, I am back to reality. Hong Sa moved into new home. Thinh
broke up with me and went back to the unit. I was left with two rooms
apartment empty, cold, but only tomorrow I will leave. The furniture in my
home was packed in neatly packed boxes, carefully labeling the contents of
each box on the label for sticking to the lid. I have to give away or sell a
lot of furniture, because my new place only contains a small part of what I
have. Thinh rented a personal shed to shelve the contents of his bedroom.
Standing alone in the silent living room, I suddenly realized that my life
was just a new page. I have never seen myself return to myself as closely as
today. How many years, from the fear of crossing the border to strive to
integrate in human land, worry for my children to study, care for my career,
I lost myself. I am always outgoing, always have to bite my teeth trying to
rise in life. I do not have time to look inward, to have time to live with
myself, to enlighten my soul, or to have a monologue of introspection. I've
got a chance now. My children are like birds, have left home. I am the
mother bird, one day suddenly find myself no longer needed to anyone
anymore. Maybe now I need me. I have to guide me for the rest of my life.
Why not? Now is the time to live a full, full life with all its meaning. I
called the landlady, allowed to visit the room to see a few places before
renting a car. Driving while driving, I just feel the sensation of a person
who has just started a new life. More than once, I have read somewhere in
English, which means "Today is the first day of your life." Is not
it funny? With that in mind, I felt like a fresh, fresh breeze blowing
through my soul. But some sadness still stuck in my heart. My eyes are
spicy, but my heart also has some delicate excitement. My car slowly ran
into the neighborhood as if it was sluggish during the nap, in the late
summer sun still quite hot. I press the bell, the boss ran out laughing open
the door for me. After a conversation with each other, she advised me to be
alone in my "new" room. The day before, when I was with my two
children, I never felt the possession of a two bedroom apartment. This is
all because the house is rented. However, for the room where I'm going to
share this, is also the hired room, why I feel like I really own this cozy
little place. The room looked out over a covered patio and lots of flowers
and fruit trees. The door in the room to the other rooms in the house was
locked. So, as if the patio was mine, unless the indigestion went from front
to back with the other side of the passage. I take a look around the
bathroom, also my own, and the new kitchen, in the heart to offer an
unbelievably jubilant. This is my new home, hopefully for the rest of my
life. This is the beginning of his new life. I do not owe anybody. I just
hope for the health of my love to not bother children. When
I start to look at the clock hands only 7:30 pm, the afternoon sun has also
turned away the weak beam at the end of the day. I gently step back to the
back yard, looking across the wall. The back of the owner's house is that
many neighbors are close to each other. In the golden afternoon, I hear all
kinds of lively sounds of the neighborhood after a day's work. The voices of
the adults are murmured, the children's voices are loud, the language of all
languages: English, Spanish and Vietnamese. Above the roofs is a blue sky,
gradually changing to the dark purple of the sunset is falling. In my
"little garden", what seems to be there, every little bit: this
place is lemon, the other is the tree; On the left side of the amargina,
corn, leaves and berries are not known to be fertilized after the green and
big block as I have never seen. In particular, there is a large bushes with
beautiful white flowers that at first sight I thought hibiscus flower. But
when I came near, it was not, because the leaves were not like hibiscus, and
the blossomed flowers were different from the hibiscus petals. Also, I have
never seen white whites before. Every day I will ask the hostess to see what
kind of flowers this new name is. I
sat down in the back seat, quietly enjoying the light breeze of the sunset.
In my head, the images of the past are constantly reappearing, from the time
they were with their parents, to the time they got married, have children,
crossed the border to the United States and settled down to now, all like a
long film. lively. How are my two children now so distant, like an old
memory? Suddenly I wanted to see Hong Sa right now, telling him I was never
angry with him. Maybe I'll say thank you again, because, thanks to it,
"I do not care" that I happened to find life for myself. I even
envision a day not too far away, my daughter will have a pretty baby,
lovely. At that time, it would need me again, and my grandmother would look
after her husband's busy days. Imagine that image only my heart suddenly
flooded with a warm love. I suddenly want to tell my mother that the old
saying is true, a mother raising ten children, or more. I would like to add
that it is "all ten of my niece again too!" In the afternoon is
gradually down, my heart suddenly serene, as light as a white cloud just
sunk in the dark of a day just dot stop. Tran C. Tri |