KỶ NIỆM BẾN NINH KIỀU & ĐƠN VỊ CŨ Châu Đ́nh Lợi |
https://www.youtube.com/watch?v=4VVI3oUQo4Q T́nh cờ xem một video trên YouTube quay cảnh
thành phố Cần Thơ chú trọng vào Bến Ninh
Kiều của người quay sinh sau năm 1975 với
giọng nói đặc sệt dân quê Rạch Giá đầy
nét chất phác làm tôi ṭ ṃ theo dơi. Tuy lời kể
thỉnh thoảng có dùng những ngôn từ của người
trong nước đem đến cho ta dị ứng nhưng
khi nh́n thấy cảnh Bến Ninh Kiều ở cuối
khúc sông nơi trước đây là TRẠI YẾT KIÊU
của Bộ Tư Lệnh Vùng 4 Sông Ng̣i đặt
bản doanh đă làm tôi dâng tràn cảm xúc khi nh́n
cảnh biển dâu toàn cảnh các ngôi nhà xưa không
c̣n nữa để thay thế bằng công viên, khách
sạn. Kỷ niệm xưa dồn dập hiện
về nào có khác chi tâm trạng của thi sĩ Tú Xương
khi nh́n thấy con sông xưa nơi quê ḿnh chập
chờn trong kư ức: Sông kia rày đă nên đồng Chỗ làm nhà cửa, chỗ trồng ngô khoai Vẳng nghe tiếng ếch bên tai Giật ḿnh lại tưởng tiếng ai
gọi đ̣. Tôi đă từng phục vụ ở Vùng 4 Sông
Ng̣i 52 năm về trước lúc đó Trại
Yết Kiêu KBC.3304 cuối góc Bến Ninh Kiều có 3
đơn vị trú đóng: Thủy Xưởng
Miền Tây, Căn Cứ Hải Quân Cần Thơ và
Bộ Chỉ Huy Hải Quân Vùng 4 Sông Ng̣i. BCH/HQ/V4SN là
đại đơn vị chỉ huy 7 Giang Đoàn Xung
Phong trong đồng bằng sông Cửu Long gồm có GĐ.21
và 33 XP hậu cứ ở Mỹ Tho, GĐ.23 và GĐ.31XP
ở Vĩnh Long, GĐ.25 và 29 XP hậu cứ tại B́nh
Thủy (Trại Phan Văn Sanh) và GĐ.26 XP tại
tỉnh lỵ Long Xuyên. Lúc đó Hải Quân Đại
Tá Nguyễn Văn Ánh chỉ huy, sau khi rời chức
vụ Tham Mưu Trưởng Hải Quân sau Tết
Mậu Thân. HQ Trung Tá Nguyễn Bá Trang là CHP kiêm TMT.
Bộ tham mưu được phân chia làm 3 khối riêng
biệt: Khối Hành Quân do HQ Đại úy Phạm
Hữu Khoa phụ trách, Khối Nhân Viên do HQ Thiếu tá
Nguyễn phúc Bửu Diên chỉ huy và Khối Tiếp
Vận do HQ Thiếu tá Nguyễn Công Tâm chỉ huy.
Thủy Xưởng Miền Tây do HQ Thiếu tá Trần
Quốc Tuấn làm CHT, riêng CCHQ Cần Thơ do
Thiếu tá Chiến Binh Trần Ngọc Trinh làm CHT.
Thiếu tá Trinh trước đó là CHT Giang Đoàn 29
Xung Phong, tốt nghiệp Khóa 14 Vơ Bị Đà Lạt,
ra trường phục vụ trong binh chủng Pháo binh vài
năm, sau đó thuyên chuyển sang quân chủng Hải
Quân là em ruột của Trung tướng Trần
Ngọc Tám. Tư gia của ông Trinh có cửa tiệm
uốn tóc trên đường Phan Đ́nh Phùng trong thành
phố Cần Thơ. Tết Mậu Thân, VC mưu sát
gia đ́nh ông bằng cách gài lựu đạn vào xe
Jeep đậu trước cửa nhà ông, bà vợ ra xe
ngồi trước, ông Trinh vào nhà lấy món đồ
ǵ đó rồi mới ra sau th́ quả lựu đạn
phát nổ. Bà vợ tử thương tại chỗ,
ông Trinh thoát chết, sức công phá làm bay mất tên
tiệm MAI LAN trên cặn nhà 2 tầng. Tên của bà
vợ ông Trinh là MAI bị bay mất, chỉ c̣n tên LAN
là tên của người em vợ cùng mở tiệm
uốn tóc. Tôi về Cần Thơ được nghe
kể câu chuyện trên và gặp ông Trinh trong các
buổi thuyết tŕnh hàng ngày có đông đủ
thẩm quyền tham dự. Ông Trinh là người vui
vẻ, hoạt bát, giao thiệp rộng và thường
giúp đỡ anh em. Tôi đă nhờ ông ấy lo dùm
bằng lái quân xa với 2 con dấu v́ ông có bạn thân
làm việc trong Sở Quân Vận của Quân Đoàn 4.
Mỗi buổi sáng lúc 9.30 là giờ thuyết tŕnh
của P2, P3 và Sĩ Quan Đại Diện V4ZH, ông Trinh
thường vào sớm để tán gẫu với các
sĩ quan tham mưu, chuyện tṛ vui vẻ trong khi
chờ hai sếp lớn đến chủ tọa. Nào
ngờ cuối năm 1970, v́ buồn chuyện gia đ́nh,
ông Trinh đă uống thuốc độc quyên sinh để
lại bao thương tiếc cho toàn đơn vị.
Tang lễ của ông được tổ chức đặc
biệt cho linh cữu từ nhà riêng chạy vào Bến
Ninh Kiều để thăm Căn Cứ Hải Quân
Cần Thơ lần cuối. Hàng rào kẽm gai chận
con đường dọc theo Bến Ninh Kiều
tiếp giáp đường Ngô Gia Tự được
mở ra cho đoàn xe tang chạy thẳng vào. Đây là
lần duy nhất hàng rào này được mở ra, b́nh
thường cổng vào đều từ con đường
Ngô Gia Tự tiến vào nơi đặt một
trạm gác kiểm soát, rồi quẹo trái chạy
dọc theo con đường lộ ngăn chia khu quân
sự để tới cổng chính cách đó 100 mét
với bảng hiệu TRẠI YẾT KIÊU với lính gác
và quân cảnh kiểm soát cẩn mật. Vào bên trong cổng, sát bên cổng chính về
tay mặt là căn pḥng riêng biệt của Pḥng T́nh Báo
sát cạnh bờ sông Cần Thơ, dưới sông có
một pontoon bằng các thùng phuy ghép lại để
cho chiếc ca nô của cố vấn Mỹ cặp
tại đó, thường dùng trong các buổi trượt
nước hoặc đi công tác trong những nơi lân
cận. Phía bên trái cổng chính là các cơ xưởng
của Thủy Xưởng Miền Tây có ụ nề
kiến trúc bằng đường rầy dẫn ra
bờ sông, thỉnh thoảng các giang đĩnh lên
xuống ụ phải chạy qua con đường chính
nên xe Jeep phải ngừng lại nhường đường.
Bên cạnh đường rầy gần P2 c̣n
miếng đất trống nên sau này được xây
cất căn nhà dành cho sĩ quan độc thân có 8 pḥng
để cư ngụ, không c̣n phải ở chung
với các sĩ quan có gia đ́nh và các sếp lớn
nơi khu nhà cách đơn vị khoảng 200 mét
nữa. Qua khỏi đường rầy, bên mặt là
câu lạc bộ cho toàn đơn vị do một thượng
sĩ giải ngũ làm quản lư, anh này bị thương
khi ở GĐ.29XP, kế đến là sân cờ
trải nhựa khá rộng. Trung Tâm Hành Quân nằm
đối diện nh́n thẳng ra sân cờ và toàn
cảnh sông Cần Thơ và Xóm Chài bên kia sông. Kế
đến là ṭa nhà chính 2 tầng do Hải Quân Pháp
để lại với lối kiến trúc khá đẹp
là nơi đặt các Pḥng Ban của Khối Tiếp
Vận kể cả P6 nơi góc trái hướng
Bắc. Từ cầu thang đi lên lầu, bên mặt là
pḥng Cố vấn Trưởng, bên trái là Văn pḥng
CHT, kế đến là Pḥng CHP và pḥng CHT có pḥng
họp rộng lớn có cửa sổ nh́n xuống sân
cờ. Các pḥng có vách tường ngăn cách kế
tiếp là P1, P4, Pḥng HCTC... Phía dưới lầu có
P5, Kho Tiếp Liệu và doanh trại riêng của CCHQ
Cần Thơ quản trị. Phía sau cùng là nhà kho xăng
dầu và nhà bếp cạnh con rạch Cái Khế nơi
sau này xây cất thành cây cầu đi bộ dẫn ra
Cồn Ấu tiếp giáp bờ sông Hậu Giang. Từ chỗ sân cờ ra bờ sông có cây
cầu bằng bê tông, tương tự như cây
cầu L của Bộ Tư Lệnh Hạm Đội
tại sông Sài G̣n, nơi dành riêng cho các LST cặp
cầu. Cây cầu chữ T này khá kiên cố, tuy có
bất tiện cho các tàu bè cặp bến v́ nước
thủy triều lên xuống. Nơi đây đă
được sử dụng làm khán đài để
TT Nguyễn Văn Thiệu nhân dip chủ tọa ban hành
luật Người Cày Có Ruộng ngày 26-03-1970 trước
Ṭa Hành Chánh Tỉnh Phong Dinh và buổi chiều đến
khán đài tại cây cầu này để chủ
tọa xem biểu diễn nhảy dù và cuộc đua
chèo thuyền hào hứng trên sông Cần Thơ.
Phải nói là các anh lính Nhảy Dù là những HLV
cự phách biểu diễn nhảy dù xuống sông
Cần Thơ và được các ca nô phóng đến
vớt ngay lên tàu, khá nguy hiểm v́ đôi chân mang
bốt đờ sô xuống nước. Các thuyền
đua từ 16 tỉnh Miền Tây kéo về tham dự
trong ngày hội lớn và dân chúng đứng đen kín
hai bên bờ sông reo ḥ náo nhiệt. Cũng cần nói
thêm, muốn dựng một khán đài trên cầu cho
Tổng Thống và các yếu nhân ngồi tham dự, Quân
Đoàn 4 đă trưng dụng một Tiểu Đoàn
Công Binh làm việc ngày đêm trong 3 ngày để hoàn
thành cấp tốc, tôi đă chứng kiến họ làm
việc và BCH đóng đô trong TTHQ suốt mấy ngày
đó. Thế nhưng chỉ hơn một tháng sau,
Cần Thơ liên tiếp mất hai vị chỉ huy
đầu năo. Thiếu tướng Nguyễn Viết
Thanh Tư Lệnh Quân Đoàn 4 và Quân Khu 4 tử
trận khi công tác thị sát mặt trận tại
Mộc Hóa ngày 02-05-1970 cùng với cố vấn Mỹ.
Đại tá Nguyễn Văn Khương, Tỉnh Trưởng
Phong Dinh tử trận khi ngồi trên chiếc xe Jeep
đến thăm một quận bị VC phục kích.
Hai biến cố liên tiếp xẩy ra làm dân chúng
xứ Cần Thơ xôn xao và liên quan khiến cho
một công tŕnh thổi xáng để xây dựng
của một công ty Nhật phải hủy bỏ. Trong suốt năm 1970 có nhiều chuyện liên
quan đến Vùng 4 Sông Ng̣i. Đầu tiên là việc
cải danh đơn vị, nâng cấp từ BCH lên thành
Bộ Tư Lệnh Vùng 4 Sông Ng̣i (không có chữ
Hải Quân) đồng loạt với các Vùng Duyên
Hải, Vùng Sông Ng̣i, Biệt Khu Thủ Đô, Hạm
Đội và các Tư Lệnh Lực Lượng Đặc
Nhiệm Thủy Bộ, Tuần Thám, Duyên Pḥng, Trung
Ương nên các vị này được gọi là Tư
Lệnh, khác với trước đây chỉ có duy
nhất Tư Lệnh Hải Quân mà thôi. Đầu năm
đó, quân nhân Hải Quân từ cấp HSQ trở lên
không được phép mặc quân phục ka ki màu xanh
hay màu vàng như trước nữa, chỉ c̣n màu tím
mà thôi. V́ thế, mỗi quân nhân được
cấp vải để đủ may hai bộ quân
phục để mặc cho đúng quân luật.
Thời điểm đó ở Cần Thơ, Quân Đoàn
4 chỉ liên lạc hàng ngang với V4SN đại
diện cho Hải Quân với HQ Đại Tá Nguyễn
Văn Ánh, bên Không Quân là Đại tá Nguyễn Huy Ánh,
Không Đoàn Trưởng Không Đoàn 74 Chiến
Thuật, sau đó cải danh thành Sư Đoàn 4 Không
Quân và Đại tá Ánh với chức vụ Sư
Đoàn Trưởng Sư Đoàn 4 Không Quân. Sự
Vụ Văn Thư của BTTM ban hành hơi quái dị,
nên các ông sếp Sư Đoàn Không Quân không được
gọi là "Tư Lệnh". Sau Tết âm lịch 1970, Đại tá Ánh có tên
thuyên chuyển, về BTL/HQ giữ chức Chánh Thanh Tra
Hải Quân. Lễ bàn giao hồi tháng 2/1970 cho HQ Trung Tá
Vũ Đ́nh Đào nguyên là vị hạm trưởng
đầu tiên của HQ.11 cùng với HT Ánh nhận lănh
HQ.10 tại HQCX Philadelphia tháng 1/1964. V́ nâng cấp
đơn vị và vừa có vị chỉ huy mới nên
tổ chức đơn vị có nhiều thay đổi.
Dưới quyền TMT là hai vị TMP Hành Quân và
Tiếp Vận mà thôi và các sĩ quan Trưởng Pḥng
không c̣n được kư các công văn công điện
nữa. Lúc đó Thủy Xưởng Miền Tây có
lệnh giải tán, đơn vị mới có tên
Mỹ là Căn Cứ Yểm Trợ Tiếp Vận B́nh
Thủy ra đời, CHT là HQ Thiếu tá CK Trần Công
B́nh K7 là CHT, nguyên CHT Trần Quốc Tuấn K9
chuyển lên làm TMP/TV, HQ Thiếu tá CK Nguyễn Công Tâm
K9 đổi đi làm CHT Tiền Doanh YTTV Rạch
Sỏi. HQ Thiếu tá Bửu Diên lên làm TMP/HQ. Đơn
vị sau đó dồn dập cuốn hút vào chiến
sự, vừa tổ chức khai diễn hai cuộc hành
quân Trần Hưng Đạo 8 và 14 do ḿnh trách
nhiệm ở Kiến Ḥa và sông Cổ Chiên / Mang Thít,
đồng thời yểm trợ cho cuộc hành quân
sang Kampuchea sau vụ đảo chánh vua Sihanouk. Năm
đó, hai chiếc Trợ Chiến Hạm HQ.225 bị ch́m
ở Năm Căn và HQ.226 liên quan đến chiến
dịch ở sông Cổ Chiên làm cho nhiều quan
chức điên đảo. Cuối năm 1970 là
những thiệt hại to lớn của GĐ.26XP
ở kinh xáng Xà No và vùng Chương Thiện làm cho
nhiều giang đĩnh bị ch́m, nhiều quân nhân
tử trận nên toàn giang đoàn cạo đầu
để tang nên Pḥng Nhân Viên khá bận rộn. Giờ đây, những căn nhà nơi
đơn vị cũ ghi dấu nhiều kỷ niệm
không c̣n nữa. Nhớ lại chuyện xưa mà
ngậm ngùi khi nh́n video trước mặt, nào có khác
chi Kim Trọng trong truyện Kiều khi cảnh cũ người
xưa không c̣n nữa: Từ ngày muôn dặm phù tang, Nửa năm ở đất Liêu Dương
lại nhà. Vội sang vườn Thúy ḍ la, Nh́n phong cảnh cũ, nay đà khác xưa. Đầy vườn cỏ mọc, lau thưa, Song trăng quạnh quẽ, vách mưa ră
rời… Trước sau nào thấy bóng người, Hoa đào năm ngoái c̣n cười gió đông. Giờ đây, rời xa Cần Thơ đă hơn
hơn nửa thế kỷ, tôi mạn phép ghi lại
những cảm xúc để thân tặng quư bạn
Hải Quân VNCH đă một thời cùng chung đơn
vị hoặc đă từng in dấu những bước
chân kỷ niệm Tây Đô mà vị CHT năm xưa
thường tâm đắc: Cần Thơ gạo trắng nước trong Ai về xứ đó ḷng không muốn rời.
|