Đường
vào đại học danh tiếng ở Mỹ
Bùi Văn Phú |
Tháng
Ba vừa qua, trong khi cả triệu học sinh Mỹ
đang nóng ḷng chờ đợi kết quả
nhận vào đại học th́ dư luận bùng lên
xôn xao về việc có những cha mẹ giầu có,
những phụ huynh có tiếng tăm đă bỏ
tiền t́m cách chạy chọt, kể cả sửa
học bạ, sửa bài thi, viết giùm bài luận văn
gửi cho trường, mạo nhận là học sinh
thiểu năng, thi giùm SAT và ACT; hay thổi phồng thành
tích hoạt động, tài năng thể thao để
cho con em được vào một số trường
danh tiếng của nước Mỹ như Đại
học Yale, Đại học California UCLA, Đại
học Stanford, Đại học University of Southern
California, Đại học Georgetown. Mấy
chục phụ huynh đă bỏ ra từ vài trăm ngh́n
đến cả triệu đôla để lo cho con em
được nhận vào những trường trên, dù
tŕnh độ học vấn không xuất sắc và tài
năng của con em thực sự cũng không có. Gây
chú ư nhiều nhất là nữ diễn viên Lori Loughlin
của sô truyền h́nh Full House có nhiều khán giả.
Bà đă chi tiền cho một tổ chức hướng
dẫn xin vào đại học để hai cô con gái
được nhận vào University of Southern California
(USC), một trường tư danh tiếng ở
gần thủ đô phim ảnh Hollywood. Người
nhận tiền để lo lót vụ này, cũng đang
bị truy tố ra toà, là William Singer, chủ công ti tư
vấn vào đại học Edge College & Career Network
ở miền Nam California. Vụ
việc trên cho thấy việc xin vào các đại
học danh tiếng có kẽ hở mà những công ti tư
vấn đă t́m cách lách, hoặc làm những điều
gian dối để đưa sinh viên vào ngôi trường
mà phụ huynh mong muốn. Đến
hôm nay các thí sinh xin vào đại học Mỹ đă
nhận được thư với kết quả, v́
cuối tháng Ba là thời điểm trường báo
cho các em biết có được nhận hay không. Các
em có một tháng, hạn chót là ngày 1/5, để báo
cho trường biết các em sẽ có theo học hay không. Nói
chung, học sinh giỏi ở Mỹ, với bảng
điểm từ trường cấp ba và điểm
của kỳ thi SAT hay ACT thật cao sẽ có nhiều cơ
hội để được nhận. Nhưng điểm
học bạ và điểm thi không phải là tất
cả. Xét
hồ sơ xin học, nếu chỉ dựa trên
bảng điểm th́ sẽ có rất đông học
sinh gốc châu Á được nhận vào các đại
học danh tiếng, v́ người châu Á với
truyền thống coi trọng giáo dục nên nhiều
phụ huynh rất muốn có con em học giỏi để
được vào các trường như Harvard, Yale,
Stanford, USC, UC Berkeley, UC Los Angeles. Đại
học Harvard đang bị một nhóm sinh viên gốc châu
Á kiện v́ không xét đơn nhập học một cách
công bằng, v́ họ có điểm rất cao, cũng
có hoạt động ngoài trường mà vẫn
bị từ chối nhận cho học. Trong
khi đó, liên quan đến vụ chạy chỗ vào
đại học cũng đang đưa đến
những vụ kiện tụng khác. Hai
sinh viên, có điểm SAT và ACT gần như tuyệt
hảo, hiện đang học tại Đại học
Stanford đă nộp đơn trước toà, qua
một vụ kiện tập thể (class action), đ̣i
bồi thường từ các đại học Stanford,
USC, UCLA, University of San Diego, University of Texas at Austin, Wake
Forest University, Yale và Georgetown v́ cách tuyển chọn sinh
viên của các trường này trong những năm qua có
tính gian dối. Theo cáo trạng nộp tại toà, hai
sinh viên này, cùng tất cả những người
đă nộp đơn xin học, không được
công b́nh tuyển chọn và văn bằng của
họ có thể kém giá trị, căn cứ vào
những điều tra và truy tố trước pháp
luật qua vụ việc mua chỗ vào đại
học vừa được đưa ra ánh sáng. Với
số đông đơn xin nhập học và số
được nhận rất ít vào các đại
học tốt, điều này thể hiện danh
tiếng của của trường và đó cũng là
lư do khiến một số phụ huynh đă bỏ
tiền ra để chạy chỗ cho con được
vào. Harvard,
Yale hay Stanford chỉ nhận chừng 5-6% số học
sinh nộp đơn. Các Đại học U.C. hàng
đầu ở California như Berkeley, Los Angeles số
học sinh được nhận cao hơn, khoảng
15%. Về
điều kiện xin nhập học, hăy xem qua số
liệu của niên học 2018-19 đă được các
trường công bố để có thể hiểu hơn
về thủ tục tuyển chọn sinh viên. Đại
học USC (University of Southern California) là một trường
tư nổi tiếng với các ngành nhân văn
nghệ thuật, trong khoá mùa thu 2018 đă có 3.401 sinh viên
được ghi danh năm đầu ban cử nhân,
trong số 64.352 đơn xin. 50%
ở khoảng giữa (từ 25% đến 75%) có
bảng điểm cấp 3 từ 3,7 đến 3,97. Như
thế nghĩa là đă có 25% được nhận có
điểm dưới 3,7 và 25% trên 3,97. Cùng
khoảng 50% ở giữa, số điểm SAT cho đọc
viết là 660 đến 740, cho toán là 690 đến 790.
Nếu là điểm ACT th́ 32 đến 35 cho đọc
và viết, 28 đến 34 cho toán. Nếu
cộng điểm SAT chung cho Anh văn và toán là từ
1.360 đến 1.510, trên tổng số 1.600 và ACT từ
30 đến 34 trên tổng số 36. Đại
học Berkeley là một trường công, nổi
tiếng về khoa học kỹ thuật, theo số
liệu của niên khoá 2018-19, đă có 13.333 trong số
89.614 học sinh nộp đơn được
nhận vào. 50%
khoảng giữa có GPA từ 4,16 đến 4,3; điểm
SAT từ 660 đến 750 cho Anh văn, 680 đến 790
cho toán và 16 đến 20 cho viết luận văn.
Nếu là điểm ACT th́ tổng cộng cho toán và
Anh văn từ 30 đến 35. Nhưng
dù có điểm cao có những em đă không được
nhận vào các trường danh tiếng. V́ ngoài kê khai
điểm, học sinh c̣n phải viết bài luận văn
nói về những thành tích, những hoạt động,
những khó khăn cuộc đời và những đam
mê, ước vọng trong tương lai. Nhân
viên xét đơn không chỉ nh́n vào bảng điểm,
mà nh́n một học sinh một cách toàn diện. Khi
vụ mua chỗ đại học được đem
ra công luận, Chủ tịch Viện Đại
học California Janet Napolitano trong một dịp gặp
gỡ với truyền thông có nói là hệ thống
Đại học U.C. không có nhận đặc
biệt con em những gia đ́nh đă đóng góp
nhiều tài chánh cho trường, như bên các trường
tư. Tuy nhiên, bà nói nhà trường cũng dành 2%
để nhận các sinh viên hội đủ điều
kiện tối thiểu về học vấn mà có
những tài năng nổi bật về thể thao, âm
nhạc hay kịch nghệ. Nh́n
vào cách chọn lựa sinh viên, Đại học
California c̣n muốn nâng đỡ những gia đ́nh
nghèo, những em có bố mẹ chưa bao giờ vào
đại học và những sắc dân có ít sinh viên
trong trường. Từ một vùng quê hẻo lánh, căn
cứ theo bưu cục, trước nay ít có học
sinh được nhận vào Đại học Berkeley
hay UCLA; hay từ một trường cấp 3 mà
nhiều năm qua không có em nào được chọn
vào đại học danh tiếng th́ một học sinh
từ đó dù không thật xuất sắc nhưng cũng
có cơ hội được nhận cao hơn một
em từ những trường trước nay được
biết đến có nhiều học sinh con nhà
giầu, học giỏi. Như
câu chuyện đă được một nữ sinh viên
gốc Mexico kể lại qua bài viết trên báo The Daily
Californian của Đại học Berkeley hôm 15/3/2019. Bố
mẹ của Marbrisa Flores đă vượt muôn vàn khó
khăn để đến được Hoa Kỳ,
sống trong khu nghèo ở vùng trung nam Los Angeles, nơi
đa số cư dân là người da đen và gốc
Latin làm nghề tay chân hay lặt vặt. Một
hôm người cha của cô đột ngột qua đời.
Nỗi buồn mất cha phủ kín đời cô nên có
lúc cô muốn bỏ học, muốn tự sát. Nhưng
khi biết được cha là người cũng
đă cố gắng vừa đi làm vừa học thêm
nên cô không c̣n nghĩ quẩn mà chú tâm vào học dù
trong hoàn cảnh nghèo, phải ra thư viện mượn
sách ôn tập thi SAT về học chứ không có
tiền để ghi danh học thêm ở những trung
tâm luyện thi. Kết
quả với số điểm đạt được
không cao bằng những học sinh cùng lứa đang
nộp đơn vào những trường danh tiếng,
nhưng điều đó không khiến Marbrisa nản ḷng.
Cô nộp đơn và đă được nhiều trường
nhận, từ USC, UCLA, UC Berkeley, Harvard, Brown. Cô đă
chọn Đại học Berkeley và hiện là sinh viên năm
thứ ba khoa tâm lư học. Câu
chuyện của Marbrisa là một trong nhiều câu
chuyện của các sinh viên được vào trường
danh tiếng, không phải chỉ v́ điểm học
vấn mà v́ nỗ lực muốn vươn lên. Nhiều
sinh viên gốc Việt, trong đó có tác giả bài
viết này, cũng đă từng trải qua những
đau thương thể xác cùng dằn vặt tinh
thần để đến được nước
Mỹ, nhưng luôn mang niềm hy vọng vươn lên
nên đă được nhận vào những đại
học danh tiếng của Hoa Kỳ. Nh́n
chung, nếu giữa muôn vàn khó khăn mà một
học sinh chứng tỏ được ḿnh có đam
mê học và hành, cùng ư chí cố gắng th́ hàng trăm
đại học danh tiếng ở Hoa Kỳ cũng
sẽ dành cho các em những cơ hội để
đạt được ước muốn. Tác
giả tốt nghiệp Đại học Berkeley,
hiện là giảng viên đại học cộng đồng
ở California và đă có nhiều năm dạy học
và huấn luyện sư phạm ở Châu Phi, Châu Á. |