Một
cảnh thăm nuôi tù ở các trại tù miền
Bắc vào các năm cuối thập niên 1970.
Con người
ta khi đă có một quảng đời dằng
dặc khổ đau, một quảng đời
dằng dặc ưu phiền… Đáng lẽ không nên
ngoái đầu nh́n lại. Bởi vui vẻ th́
hiếm hoi, c̣n chuỗi ngày cơ khổ th́ dài vô
tận. Cũng như muốn nói về nó, cũng không
thể nói hết một lần, chỉ c̣n cách kể
lại những biến cố chính bằng chút chữ
nghĩa với tất cả xúc động cùng tâm t́nh,
ư tưởng…
* * *
Bị
Đuổi Ra Khỏi Ngôi Nhà Của Ḿnh……
Khi hay tin
Việt Cộng bắt hết anh em cùng chồng tôi
tại ty Cảnh sát, cảm giác của tôi lúc đó
thấy ḿnh y hệt như trái banh bị ném quật
một cách mạnh bạo phũ phàng. Sau giây phút
chới với, tôi bắt đầu hốt hoảng,
nhưng biết cầu cứu với ai, v́ chung quanh tôi
trống không – những người thân giờ kẻ
c̣n người mất, người ra đi mất hút
nơi nào không ai biết… Cuối cùng tôi chỉ
biết khóc lặng thinh trong tuyệt vọng và
thấp thỏm chờ đợi những bất
hạnh chắc chắn sẽ theo nhau kéo tới…
Biến động Ngày 30, Tháng Tư, Năm 1975 chưa
hết bàng hoàng. Không khí ghê rợn cuộc xử
bắn Tỉnh Trưởng Hồ Ngọc Cẩn c̣n
nặng nề u ám. Đột nhiên rộ lên tin đồn
sẽ xử bắn thêm vài người nữa trong nay
mai khiến mọi người trong tỉnh càng hoang mang
sợ hăi. Một buổi sáng thức dậy nh́n qua bên
đường thấy một khán đài dựng lên
sừng sững hồi nào, Tôi vừa ngờ ngợ,
đột nhiên có tiếng gọi ngoài cổng rồi
vài người cầm súng xông vào nhà tôi với nét
mặt hằn học ra lịnh cho Tôi phải ở yên
trong nhà không được đi ra ngoài. Thấy thái
độ hung hăng của họ, hai đầu
gối Tôi run lên v́ biết tai họa tới rồi. Khán
đài dựng ngoài kia và họ canh giữ Tôi đây là
ngày xử án chồng tôi rồi! Nghĩ đến
đó tôi cảm thấy mặt đất dưới
chân tôi như đổ ụp xuống khiến thân h́nh
tôi lảo đảo phải ngồi bệt xuống
ghế t́m điểm tựa. Sau phút điếng
hồn, chợt nhớ ra sự thật, chợt nhớ
chồng tôi sắp chết, đột nhiên hết
sợ, tôi đứng lên, bế đứa con bươn
bả đi ra cửa về phía đám đông đang
tụ họp, mặc kệ họ hầm h́ kè súng
chạy theo.
Tôi chen vào phía khán đài chong mắt t́m chồng
nhưng chỉ thấy mấy tên cán bộ mặt mày
lạnh tanh đầy sát khí lớp đứng lớp
ngồi lố nhố. Không t́m thấy anh nhưng tôi
thật b́nh tĩnh kiên nhẫn quan sát chung quanh. Giờ
phút này tôi nhứt định không khóc, nhất định
không để mắt tôi nhoè nhoẹt, phải
ngẩng đầu nh́n cho rơ mặt kẻ thù dă tâm
giết chết chồng ḿnh.
Trong khi mọi người lao xao bàn tán, hồi hộp
đợi chờ. Bỗng một tốp người
chạy dạt ra hai bên rồi tiếng la hét lao xao khi
chiếc xe bít bùng chở tử tù xuất hiện
chậm chậm tiến vào. Tôi xốc nách đứa
con len lỏi vào ḍng người mặc kệ tiếng
thằng du kích gọi giựt giọng sau lưng “đứng
lại! đứng lại!…” để áp sát nh́n
vào khung cửa sổ hai bên xe. Qua lớp kính màu xám
đục tôi nhận ra ông trung tá Trưởng Ty
Cảnh sát Vơ Văn Đường, bên kia là chú Thiên
làm sở Mỹ có tiệm café Con Chồn gần đó.
Lấp ló bên vai ông Đường là khuôn mặt
Đại úy thám sát Lê Văn Bé. Vừa lúc đó có
tiếng khóc sát bên tôi, quay lại thấy vợ và
bầy con ông Bé rũ rượi khóc kêu chồng kêu
cha ḅ lê ḅ càng dưới đất thật thảm
thiết. Dù đă tự chủ là không khóc, nhưng nh́n
thấy cảnh thê lương bất nhẫn, tôi
chịu không nỗi, nước mắt chảy ràn
rụa trên mặt cho tới khi một tốp lính ôm súng
hung hản chạy rầm rập bao quanh chiếc xe…
Một người bước tới mở cửa… Tôi
lau mắt nín thở, cổ họng nghẹt cứng…
Tiếng ồn ào, tiếng khóc rộ lên từng
hồi khi từng người bị lôi ra, ông
Đường xuống trước, kế tới ông
Bé, kế tới chú Thiên… Ai nữa ? Tim tôi như
ngừng đập… Tôi thấy cửa xe toang hoát không
c̣n người nào… tưởng hoa mắt… Tôi nhóng
cổ… chồng tôi đâu ? Lúc cửa xe đóng
lại… Tôi c̣n mơ hồ, khi biết chắc không có
anh, tôi mừng đến ngẩn ngơ, hai bàn chân không
nhấc nổi đứng im sững nh́n đám đông
rồng rắn ùa theo sau những tử tù. Tôi đứng
như thế không biết bao lâu cho tới có tiếng
ồm ồm của công tố viên trên loa phóng thanh, tôi
mới lủi nhủi nôn nao bế con đi về nhà
rồi lập cập khoá cửa lại, vội vă
đi pha cho con b́nh sữa rồi đặt con lên giường
vừa ôm con vừa dỗ cho con ngủ mà đầu óc
c̣n mông lung không tin đây là sự thật !?
Tôi bị treo tim thêm vài phiên xử bắn nữa, nhưng
cuối cùng tạ ơn Trời chồng tôi vẫn thoát
chết. Tuy nhiên, sau đó không lâu, tôi nhận
được lịnh của Ủy ban Quân quản cho
biết nhà tôi bị tịch thu. Trước khi từ
giă mái ấm được xây cất do đồng
tiền chắt chiu của hai vợ chồng – Tôi không
biết ḿnh đứng chết lặng như cái xác không
hồn trong bao lâu, rồi dắt díu đứa con trai
bốn tuổi cùng với một mầm sống trong
bụng và chút tư trang khiêm nhường để
bắt đầu bước vào đời sống vô
vọng mịt mù…
Trong cơn Quốc phá Gia vong khiến bà con của tôi tán
lạc kẻ c̣n người mất. Không c̣n cách
chọn lựa, tôi đành phải đưa con đến
tá túc nhà mẹ ruột đang sống cùng ông dượng
ghẻ tại Cần Thơ. Thời gian đầu, ông
dượng ghẻ cư xử với tôi thật
tử tế, nhưng càng ngày ông dượng ghẻ tôi
càng lộ ra sự khó chịu, ông bắt đầu
đay nghiến chưởi chó mắng mèo và thẳng
tay đánh đập con tôi mặc dù cháu bé không
hề gây ra lỗi ǵ quá đáng. Mẹ tôi không
biết v́ bất lực hay a ṭng cũng nín thinh. Người
hàng xóm đoán được ư ông dượng
ghẻ muốn ǵ nên mách nước … Thế là tôi móc
hết tiền bạc, bông tai nhẫn cưới…
vội vàng giao nạp!
Sinh con chưa được hai tuần tôi phải
trở ra buôn bán Thuốc Lá nơi đầu đường
để phụ thêm tiền chợ cho mẹ vui. Tưởng
yên thân, nhưng ông dượng ghẻ không để
tôi yên v́ ông nghĩ vợ chồng tôi có rất
nhiều tiền và đang cất giấu đâu đó.
Thật ra, nếu chồng tôi không thanh liêm, với
chức vụ của anh, chắc chắn anh có hàng trăm
cơ hội làm giàu. Thấy tôi không “xùy”
Tiền, ông dượng ghẻ càng làm dữ. Tôi
chịu đựng hết nỗi nên quyết định
thu xếp ít quần áo, ba mẹ con tôi bồng
chống ra đi !
Ra khỏi nhà. Tay ôm con, tay mang bọc hành lư, đứa
con lớn lẽo đẽo sau lưng. Tôi bơ vơ,
đi như người thất thần – Tôi đi
tới, đi lui, lầm lủi đi, đi măi mà không
biết đi đâu? Ghé đâu? Sống đâu? Tôi
cứ đi như thế và đầu óc bắt đầu
nghĩ tới con đường chết!
Ư tưởng chết manh nha trong trí càng lúc càng thôi thúc
khiến tôi quay ngoắt lại, quày quả đi ra hướng
bến phà Cần Thơ.
Chiếc phà từ từ trôi ra giữa sông. Tay ôm đứa
con sơ sinh, tay nắm cứng đứa con lớn, Tôi
mon men ra phía chỗ không có những hàng lan can chắn
giữ rồi lầm ĺ đứng im miên man nh́n
xuống làn nước chảy xiết bên dưới.
Tôi dự định sẽ ôm chặt hai con và phóng
xuống thật nhanh. Gió lạnh làm con tôi rùng ḿnh co
ro. Tôi cúi ôm con và nói: “Mẹ con ḿnh chết
với nhau nghe con!” Thằng bé 4 tuổi không
biết có hiểu chết là ǵ không bỗng nhiên khóc
rống, lắc đầu quầy quậy “Con không
chịu ! Con không chịu ! …” Tiếng la khóc xé ḷng
của con như một tia chớp lóe, khiến tôi
giật ḿnh, sửng người chợt tỉnh. Tôi c̣n
nhớ, măi măi, cái cảm giác của tôi lúc đó là
một nhói buốt kinh hoàng ở ngực. Tôi sợ hăi,
ôm các con lùi vội vô phía trong rồi hôn con như
điên như dại với nước mắt giàn
giụa và ḷng chưa hết nỗi bàng hoàng.
Ba mẹ con Tôi vừa thoát qua được cái
chết trong giây phút ngu muội, oan uổng, v́ thế tôi
cảm thấy ḿnh cần phải sống. Đối
với tôi từ giờ phút này – Hai con chính là lẽ
sống duy nhất của tôi trên đời này!
Tôi đến kiếm người bạn tên Duyên xin tá
túc. Gia đ́nh Duyên không khá giả, nhưng sẳn ḷng
chia cho mẹ con tôi một chỗ ở… Sợ bạn
v́ ḷng tốt sẽ bị phiền hà với công an khu
vực v́ dám chứa “Vợ Ngụy” nên tôi xin
dọn ra ở trong căn cḥi đựng củi phía
sau nhà.
Đêm đầu tiên ngủ trên vạt giường
đóng vội bằng những cây tràm cong queo nên tôi
phải lôi hết khăn khíu, quần áo để lót
cho con tôi nằm đỡ cấn… Nửa đêm
trời bỗng đổ mưa, mưa vật vă
dập những ḍng nước cuồng bạo vào các
vách nhà và gió lăn lộn thổi thốc khiến mái
lá dựng đứng đưa những giọt nước
xối xuống làm mùng chiếu ướt đẫm và
ngọn đèn dầu tù mù một hồi rồi
tắt ngấm. Tôi ṃ mẫm trong bóng tối ôm kín hai
con đang giật ḿnh khóc tấm tức rồi vơ
vội cái mền lết t́m chỗ nào đỡ
dột nhất ngồi thu lu phủ trùm cái mền cho
con ấm rồi nhẹ nhàng đung đưa dỗ cho
con ngủ tiếp. Tội nghiệp hai đứa con
gầy g̣ như hai cọng cây non rút sát trong ngực tôi
thiếp trong giấc ngủ chập chờn.
Lát sau gió lui xa, nhưng mưa c̣n chập chùng. Tôi
ngồi trong ngôi cḥi quây kín bằng lớp lá dừa
chằm mỏng manh nặng mùi ẩm mốc mà tôi tưởng
như đang ngồi trong chiếc thuyền vật
vờ lênh đênh trong giông băo ngoài biển khơi
mịt mùng. Trong hoàn cảnh này, tôi không c̣n nước
mắt đâu để khóc, cũng không c̣n cảm xúc
để kêu trời hay gọi đất, chỉ mong mưa
tạnh, trời mau sáng – Như chị Dậu, một
nhân vật của Ngô Tất Tố – Tôi cô đơn
tê tái nh́n chung quanh khuất ch́m sau màn đen dầy
kịt.
Kiếm
Sống
Cứ sáng
sáng là ba mẹ con tôi có mặt ngoài chợ Cần Thơ.
Tấm ny-lon trải dưới đất nơi góc
chợ với mớ quần áo cũ là nghề
kiếm sống mà tôi có thể nuôi con và tiếp
tế cho Chồng. Một hôm đang ngồi tháo
chỉ quần áo th́ gặp Vợ Anh La Phú Xương
đi ngang qua. Bạn thân lâu ngày gặp mừng
lắm, đến chừng quay lại thấy hai con tôi
nằm chèo queo ngủ thiêm thiếp bụi đời dưới
bóng nắng hắt trên chiếc xe ba bánh th́ chị không
dằn được nên bật khóc. Rồi chị
khuyên tôi nên dọn tới nhà chị ở. Trong khi tôi
mua bán ngoài chợ, các con tôi ở nhà với các con
chị, khỏi phải dầm mưa dăi nắng.
Nghe chị Xương đề nghị hợp lư,
phần Duyên cũng đốc thúc nên tôi ngậm ngùi
chia tay với căn cḥi t́nh nghĩa, nơi, đă cưu
mang mẹ con tôi trong những ngày cùng khổ nhất.
Chị Xương đùm bọc mẹ con tôi giống
như lá rách đùm lá nát v́ hoàn cảnh chị có hơn
ǵ tôi đâu? Anh Xương đi TÙ CẢI
TẠO, ở nhà bốn mẹ con chị phải
cạy từng lớp gạch bông, từng lớp
gạch bếp ra đổi gạo. Sau khi không c̣n ǵ
để bán th́ thằng con trai út phải ra ngoài
chạy xe đạp ôm. Chị Xương tập tành
đi buôn – Chị bó từng cục thịt trong người
đi buôn lậu từ chỗ này tới chỗ kia.
Trong mỗi mảnh đời của những người
đàn bà có chồng bị TÙ CẢI TẠO không có
mảnh đời nào sướng hơn mảnh đời
nào, không có mảnh đời nào “Nhục” hơn
mảnh đời nào. Bởi v́ cuộc đời
những người đàn bà như chúng tôi bây
giờ nếu không là mưa nắng th́ là gió táp
vập vùi. Cho nên người đàn bà dang thân ra đứng
bán chợ trời th́ gặp trăm ngàn cay đắng
do bạn hàng o ép có khác ǵ người đàn bà dăi
dầu đi buôn từng bịch gạo, kư thịt cũng
đắng cay bởi những tên lơ xe, tài xế,
đứng bến tiểu nhân đắc ư quyền hành.
Thời gian này chiến tranh cơm gạo mới
tồi tàn làm sao. Đó chính là sự đổi thay
rộng lớn của cuộc đời và con người.
Đó chính là sự đổi thay tàn nhẫn, ghê
gớm đến cái độ tan biến, đảo
lộn hoàn toàn nề nếp cũ khiến người
đàn bà khác hẳn – sẵn sàng xù lông giương
móng dành nhau từng kư bo bo, từng kư ḿ sợi,
từng lít nước muối pha màu để giữ
chặt phần ăn cho con ḿnh.
Tôi sống như thế cho đến một ngày,
cuộc trùng phùng với vợ chồng người nhân
viên cũ như một cơn mơ làm thay đổi
cuộc đời của tôi. Xin được kể
lại một chút về sự liên hệ ân t́nh này:
… Năm đó chú Sáng là tài xế lái xe cho chồng tôi.
Như thường lệ, mỗi sáng chú lái chiếc
Scout đậu trước nhà chờ. Xe lúc nào cũng
nổ máy, nhưng hôm đó chú loay hoay lau xe nên không
thấy một đứa bé trai ba tuổi, con của
Thiếu tá Nguyễn Thanh Ṭng trưởng ty Cảnh sát
đang lon ton theo người nhà đi mua điểm tâm.
Đang đi như vậy, bỗng thằng bé chun vô
ngồi trong gầm xe hồi nào không ai hay. Chồng tôi
từ nhà bước ra, vô ư, mở cửa leo lên, xe
vọt tới, có người la hoảng, nhưng đă
trễ! Xe cứu cấp tới th́ thằng bé đă
chết. Chú Sáng bị câu lưu rồi được
thả để chuẩn bị ra toà. Mặc dầu ông
bà Trưởng ty hứa sẽ băi nại, nhưng chú
không yên tâm. Một buổi chiều chú ghé thăm,
mặt mày có vẻ nôn nóng muốn bỏ trốn. Tôi
thông cảm, lén chồng dắm dúi đưa chú ít
tiền làm vốn để về quê nuôi vợ con.
Từ đó chúng tôi bặt tin.
Sau năm 1975 vợ chồng chú Sáng xúc động khi
nghe người ta kể lại những biến cố
trong gia đ́nh tôi nên vợ chồng chú quyết tâm t́m
cho ra tung tích vợ con người chỉ huy cũ để
giúp đở. Gặp nhau giữa chợ. Chúng tôi nh́n
nhau mừng mừng tủi tủi. Sau đó vợ
chồng chú ân cần đề nghị đón mẹ
con tôi về sinh sống nơi quê vườn của chú.
Trong lúc này, thôn dă là nơi trú ẩn an toàn hiền hoà
nhất cho một người Vợ nuôi con đợi
Chồng. Vả lại, cảnh dang thân dầm ḿnh
giữa chợ và cuộc sống không một tờ
giấy tùy thân đă khiến tôi thấm mệt. Con tôi
lại sắp đến tuổi đi học và tờ
Hộ khẩu là tờ giấy bức thiết để
con tôi vào trường. Lời đề nghị
của vợ chồng chú Sáng ngay lúc này như cái phao
trong tầm tay. Tôi muốn từ đây chấm dứt
cuộc sống lưu lạc như mèo mẹ bơ vơ
tha con ḿnh đi cùng khắp.
Nghe tôi nhận lời, vợ chồng chú hối hả
về quê dựng liền mái nhà rồi tức tốc
trở xuống Cần Thơ đón mẹ con tôi. Ngày
chia tay lại là một ngày toàn nước mắt. Gia
đ́nh Duyên, gia đ́nh chị Xương và gia đ́nh
tôi bịn rịn không rời.
Chúng tôi về Vàm Cống, ở trong ngôi nhà tranh kín
đáo, cất giữa đồng. Trong nhà chúng tôi có
giường cây, bàn cây, ghế cây, tuy chỉ những
loại gỗ tạp rẻ tiền nhưng tôi cảm
thấy ḿnh thật giàu có và bắt đầu học
bài học biết ơn mọi thứ. Tôi như
sống trong một gia đ́nh, tôi có người bao
bọc, giúp đỡ mọi mặt. Những ngày tháng
tù đầy phơi rốn cứ thế êm đềm
qua. Tôi là người sống động, nên cho dù
ở trong bất cứ hoàn cảnh nào, dù phải
nếm qua bao khốn khó tủi nhục ǵ, dù đang
ở một nơi thiếu tiện nghi nhất – như
vùng quê này, không điện, không nước máy, không
TV, nhưng tôi lúc nào cũng t́m một cái ǵ vui để
quên khốn khó, vẫn thêu dệt nhiều mộng
đẹp, thí dụ mái cḥi tranh tôi đang ở thi
vị hoá là “lều thơ” và biến nó thành
một nơi ở thơ mộng, là một nơi an toàn
cho các con tôi có chỗ chạy nhảy nô đùa. Ở
chung với ba mẹ con tôi c̣n có cháu Thủy con gái
của vợ chồng chú Sáng. Cứ sáng sớm tôi lên
chợ Long Xuyên bán buôn th́ mấy chị em ở nhà
với nhau. Chiều chiều tôi xách gạo, thức
ăn về nấu, cả nhà xúm lại ăn với
nhau thật vui rồi tụm lại nghe tôi đọc
truyện trước khi đi ngủ. Thằng con trai
lớn của tôi lúc đó biết mê Thủy Hử.
Những cuốn truyện xưa c̣n sót lại thằng
bé đọc đến thuộc ḷng. Biết con
thiếu cha là một thiệt tḥi rất lớn, nên tôi
phải làm tất cả, hết sức ḿnh để
bù đắp. Hôm nào có gánh hát, tôi và Thủy đạp
hai xe chở hai con đi coi hát, sau những cơn vui nho
nhỏ, đêm tối thức giấc ṿ vơ nghe ếch
nhái rền ră ồm ọp kêu than thăm thiết mới
thấy nỗi hiu quạnh. Cái âm điệu đó ám
ảnh tôi cho tới tận hôm nay, khi Tôi đă
sống đoàn viên trên nước Mỹ – nhiều
đêm ngủ tôi c̣n nghe văng vẳng đâu đây,
giật ḿnh hoảng hốt choàng dậy, lắng nghe…
may quá, chỉ là tiếng gió! Tôi trồng một
số cây ăn trái chung quanh nhà đang sơn sởn th́
trận lụt kinh hồn năm 1978 nhận ch́m nghĩm.
May nhờ có hàng xóm trước đó đến làm
cho mẹ con tôi cái sàn để kê đồ đạc
cho khỏi ướt và làm chỗ cho mẹ con tôi và
cháu Thủy ở. Cái sàn tuy áp sát mái nhà nhưng an toàn.
Để đề pḥng đêm khuya nguy hiểm, vợ
chồng chú Sáng c̣n treo cái kẻng có ǵ th́ tôi khua lên
cho hàng xóm chạy tới. Mấy tháng nước
nổi nhưng các con tôi không hề thiếu ăn,
thiếm Sáng ngoài tiếp tế bánh trái, thiếm c̣n
cho canh cho cá… Có lần thiếm cho ăn món canh chua Xiêm
La, ngon tuyệt, nhớ suốt đời!
THĂM NUÔI
Đời
sống trôi qua một cách vật vă. Những ngày tháng
tất tả chạy ngược chạy xuôi, thăm
nuôi cha, thăm nuôi chồng, nuôi con và nuôi ḿnh,
khiến tôi tàn tạ không ngờ. Người vợ
“Thục nữ yểu điệu” ngày nào giờ
bơ phờ cằn cỗi. Nhà tôi cách phà Vàm Cống
đúng hai cây số. Mỗi chuyến thăm nuôi
chồng, tôi phải dậy lúc nửa đêm, hai
mẹ con khiêng vác những bao bị giỏ xách khệ
nệ đi bộ ra tới bến phà, đập
cửa nhà ông thuyền câu, nhờ ông chở qua sông trước
ba giờ sáng để kịp đón xe tài nhất
từ Long Xuyên chạy xuống Cần Thơ.
Chúng tôi qua con sông bắc Vàm Cống bằng chiếc
thuyền câu chèo tay mỏng manh. Bây giờ ngồi
nhớ lại, không hiểu sao tôi có can đảm
đưa con ngồi trên chiếc thuyền băng ngang
ḍng nước chảy xiết trên khoảng sông
rộng mênh mông dập dềnh những con sóng cơ
hồ nhiều lần nhận chiếc thuyền
xuống nước trong đêm tối chập chờn
như thế?
Có lần tôi kể cảnh tám năm thăm nuôi trong bài
Khóc Lặng Thinh là tám năm tôi và đứa con trai
đầu ḷng vừa bốn tuổi có rất
nhiều kỷ niệm tủi cực trong những
chuyến thăm nuôi chồng tôi ở trong TÙ
CẢI TẠO… Trong những lần đó, mẹ con chúng
tôi nhiều đêm phải ngủ ngoài lề đường,
hoặc là ngồi bó gối suốt đêm ngoài
bến xe, ngủ lăn lóc ngoài bến tàu, ngủ
bờ, ngủ bụi… thậm chí tôi cũng thường
xuyên ṭn ten đeo cửa xe đ̣ trên quảng
đường đầy ổ gà dài vài chục cây
số. Có một lần xe đ̣ bể bánh, lật nhào,
lăn nhiều ṿng, tôi ôm chặt lấy con tôi mà tưởng
hai mẹ con cùng chết. Khi chiếc xe nặng nề
nằm im thôi không lăn nữa và biết ḿnh c̣n
sống, hai mẹ con lóp ngóp run rẩy chen chúc ḅ ra, tôi
vội vàng rờ rẫm khắp cùng ḿnh mẩy Con
để chắc coi con ḿnh có bị ǵ không, miệng
năn nỉ hỏi coi con đau chỗ nào. Biết con
không sao, tôi yên tâm rồi thảng thốt đi như
người mộng du bươi t́m trong đống
ngổn ngang lôi ra bao thức ăn thăm nuôi bẹp rúm
rồi kéo lê kéo lết lên bờ đường. Tai
nạn tuy không có người chết nhưng chung quanh
tôi mọi người kêu réo lao xao. Lúc này tôi mới
cảm thấy thân thể tôi ră rời, vừa ôm
dỗ đứa con bé bỏng xanh xao nằm thiêm
thiếp mệt nhọc trên ngực mà tôi tê tái,
buồn đến quặn thắt đau xót ruột
gan. Tôi lặng lẽ ôm con mà khóc.
Trại Tù Kinh Năm tại xả Hoả Lựu
tỉnh Chương Thiện là một tập đoàn
ăn hối lộ trắng trợn. Tù muốn đi phép
về thăm vợ? Tù muốn đi công tác ngoài
tỉnh? Tù muốn vượt biên? Những điều
kiện này Tù cứ việc đóng vàng cho cán bộ
phụ trách theo quy định giá cả hẳn ḥi.
Kể cả việc Vợ Tù muốn ngủ đêm
với Chồng. Kế bên nhà trại dựng sẳn nhà
một cán bộ, vợ Tù cứ mang “Bao Thư”
hay “Giỏ Quà” đến đó th́ sẽ
toại ư muốn ngủ lại với chồng hai ba
đêm ǵ cũng được!
Năm đó, chồng Tôi bị thổ huyết,
mỗi lần ho, máu ộc từng ngụm nhiều
lần tưởng chết nhưng vẫn phải
bắt buộc lao động nặng. Tôi lo lắng,
lần đi thăm nuôi, tên Công An quản giáo lân la
gợi ư bắt mối cho biết muốn chồng tôi
được lao động nhẹ th́ nên “lo lót”
cho vợ Hai Râu trưởng Trại Tù. Thế là tôi
chạy sất bất sang bang, nhà nào tôi cũng gơ
cửa, cuối cùng gom được hai lượng vàng.
Duyên bạn tôi e ngại vợ trưởng trại chê
ít, nên chu đáo cho thêm 200 con cá giống Chép và
Trắm Cỏ rồi kêu xe chở tôi cùng hai bịch cá
khổng lồ vô nhà vợ ông ta đang sống
tại Phụng Hiệp.
Tôi loay hoay thật lâu bên lề đường trước
khi may mắn được mấy người chăn
trâu phụ khiêng hai bọc cá khổng lồ đầy
nước với Oxy vô nhà vợ Hai Râu. Mặc dù
nắng trên đầu như đổ lửa nhưng
tôi không thấy mệt chút nào. Tôi mang niềm hy
vọng đi lấp xấp quẹo vô ngơ, bỗng
đụng mặt một người đàn bà vẻ
khinh khỉnh đứng đó. Tôi chưa kịp chào,
bà hất mặt “Bưng ǵ đó?” Tôi
khựng lại, cảm thấy nhục, nhưng cố
dằn cái bất b́nh xuống, mềm mỏng “Tôi
có ít Cá giống tốt tặng chị, mong chị thơm
thảo nhận dùm”. Con mụ vợ trưởng
trại tù Kinh 5 nói giọng kiểu tiểu nhân đắc
ư “Chèn ơi ! mấy con vợ Tá, vợ Úy của
tụi Ngụy tặng tui xe Honda, tủ lạnh lủ
khủ tui c̣n hông thèm, chị cho chi mấy con cá này
!” Tôi tức uất lên, nếu không thể
chửi mụ vài câu th́ cũng bỏ bịch cá đang
lội lờ đờ dưới chân đi
thẳng… Nhưng nhớ đến thân h́nh gầy
guộc của chồng, nhớ đến cơn
bịnh không biết cướp mạng chồng ḿnh lúc
nào nên tôi dằn cơn giận xuống, tay như run
nhẹ trong túi áo khi móc gói hai lượng vàng ra
đưa mụ. Tôi nói “Lần đầu tặng
Chị làm quen, mai mốt Chị muốn ǵ tôi đem vô…
thêm” Con vợ thằng trưởng trại lấy
gói vàng lật ra chăm chú xem rồi nhét vô túi,
miệng cười hệch ra. Nhưng lúc đó mụ
cũng vừa liếc thấy chiếc ṿng cẩm
thạch của tôi đeo dấu trong tay áo bà ba, mụ
liền nắm tay tôi kéo vô nhà vừa cười mơn
vừa vén tay áo của tôi để săm soi chiếc
ṿng, miệng nói ngọt sớt “Chèn ơi! chị
em không mà, chiếc ṿng xanh dữ hén, chắc màu lư. À
chồng chị tên ǵ, cấp bậc ǵ, trại TÙ
CẢI TẠO mấy, nói tui giúp liền…” Câu giúp
liền của mụ là tôi biết tỏng mụ
rồi, nhưng tôi biết làm ǵ hơn đành
phải bấm bụng kêu mụ lấy nước
với cục xà bông, mụ mừng lắm, hối
mấy đứa con lè lẹ. Nước xà bông đem
tới, mụ sà bên tôi vừa bóp vừa thoa vừa
cật lực kéo chiếc ṿng Cẩm Thạch cho
tuột ra. Tôi đau điếng, chịu đựng,
ngồi kể lể t́nh cảnh của chồng ḿnh.
Lột được Chiếc Ṿng Cẩm Thạch, tôi
thấy hai con mắt mụ sáng rực, không biết
mụ có nhớ tôi nhờ ǵ không ? Sợ mụ quên,
tôi nhắc tên và cấp bậc, pḥng, Trại Tù
Cải tạo của Chồng Tôi lần nữa rồi
lủi thủi ra về với bàn tay sưng đỏ.
Sau đó chồng tôi được điều vào
tổ khác: Đôi ngày ngồi cưa củi, lột
vỏ tràm. Vài ngày chuyển qua dầm ḿnh dưới
sông để vớt rong, lục b́nh về cho tổ
rẩy. Công việc này tuy chưa phải là lao động
nhẹ, nhưng dù sao cũng đỡ hơn đi
đào đất, móc gốc cây rất nhiều.
Những đợt kiểm kê tịch thu thuốc men,
quần áo, vải vóc đă cạn kiệt. Bây giờ
một viên ABC sổ mũi nhức đầu không có mà
uống nên các loại Trụ Sinh chỉ mua bán lén lút
chợ đen. Hôm đó đi thăm nuôi về, Duyên
bạn tôi giới thiệu có lô thuốc Trụ Sinh
trị cầm máu. Tôi suy nghĩ một chút hứa
sẽ trở lại lấy rồi dắt tay đứa
con kêu xe kéo đến bịnh viện để bán máu.
Y tá rút tôi một ống máu, thấy ḿnh c̣n khoẻ,
tôi năn nỉ họ rút thêm ống nữa. Có lẽ
thấy tôi tội nghiệp cho nên rút máu xong, họ
tặng thêm cho cái bánh ú. Ra đến cổng tôi
thấy hơi chóng mặt, nên ngồi xuống lề
đường, hai mẹ con lột cái bánh ra ăn, kêu
thêm ly trà đá. Vừa uống hết ly trà, con tôi
khều tay chỉ “Họ múc nước này trong
cầu tiêu ḱa mẹ” Tôi quay lại thấy
mấy người xách xâu đựng ly trên tay,
vừa múc nước trong hồ dội cầu để
pha trà. Nhưng không hiểu sao, Tôi cảm thấy ăn
cái bánh này, uống ly nước này thật ngon
nhất trong đời, y như ông hoàng tử
được ăn “Cháo bắp, mắm hến”
của ông nhà văn nào đó viết.
ĐOÀN
VIÊN
Sau bảy năm
bốn tháng, chồng tôi được thả ve.
Cảnh vợ chồng, cha con đoàn viên không sao
tả xiết hết nỗi vui mừng hạnh phúc. Xóm
giềng tôi dù nghèo nhưng nhà này nhà kia đem gà
đem vịt tới ăn mừng. Ai cũng chúc phúc
từ giờ vợ chồng tôi khổ tận cam lai.
Vui được mấy ngày, chúng tôi bắt buộc
phải về nguyên quán Mỹ Tho theo quy định nhà
Nước Việt Cộng. Mới chân ướt chân
ráo lại lâm vào cảnh không nhà. Người em bà con
cám cảnh, kêu cho cái vũng śnh trồng rau muống
khuất trong hẻm gần chợ Cũ. Thế là con
cháu, chị em xúm lại đổ đất đấp
nền nên chẳng mấy chốc chúng tôi có được
một nơi chốn kín đáo, ấm cúng, sạch
sẽ mát mắt lạ thường.
Sau khi giải quyết được cái ở, chúng tôi
bắt đầu lo tới cái ăn. Với bản tánh
nhạy bén, tôi thấy chỗ của ḿnh có lợi
thế về mua bán quà bánh thức ăn, nên bày ra bán
cháo huyết. Thế là chồng tôi hộc tốc
về quê mượn bàn ghế nồi niêu tô chén
để gian hàng cháo của tôi kịp khai trương
ngay đầu hẻm.
Bán cháo có ngày đắt ngày ế. Ế th́ cả nhà
húp cháo thay cơm, nhưng ế hoài th́ mất vốn.
Thấy tôi bán cháo cứ bị ế nên chồng tôi lén
vợ đi bán kem. Mấy ngày đầu tưởng
anh về quê phụ làm ruộng, nhưng một ngày anh
bê nguyên thùng kem… vô đăi mẹ con ăn v́… ế,
th́ tôi thật ngỡ ngàng. Cứ h́nh dung mặt mày
anh bơ phờ, dáng vóc c̣m cơi vừa rung cái chuông leng
keng, vừa đạp khắp làng cuối xóm để
bán mà ứa nước mắt.
Chúng tôi phải vật lộn với gian khổ
từng ngày như thế hơn mười năm
sau….
Khi cuộc sống đă yên lành no ấm trên một
đất nước tự do, có Nhân Quyền
của miền Đất Mới là Quê Hương
Thứ Hai, tôi thấy một cuộc đổi
đời nào cũng là một cuộc đổi thay
to lớn cho một đời người.
V́ thế, tôi càng thấm thía về cái được
cái mất, về giá trị của sự sinh tồn.
Nhất là giá trị một quăng đời sống,
phải trong sự rún ép, cay độc, nhục nhă,
bị phân biệt đối xử của chế độ
Cộng Sản Việt Nam mà nếu viết hết th́
chỉ vài trăm trang giấy không làm sao nói hết,
ngày xưa sống trong ác mộng …
Thụy
Vi
|