Những
Nén Hương Thắp Muộn Trên Đỉnh
Tiền Đồn
Phạm Tín An Ninh |
Đang tản bộ
trong một công viên ở London với mấy đứa
cháu ngoại, tôi bất ngờ nhận được
tin nhắn từ Việt Nam qua Viber. Khi ấy ở
Việt Nam đúng 11 giờ trưa ngày 28.7.2019: -Cháu
đă nh́n thấy ngọn núi Tiền Đồn 5 ngay
trước mặt và đang chuẩn bị vượt
con suối để đến đó, chỉ c̣n cách
chừng hơn một cây số. Gần một giờ
sau, tôi nhận mấy tấm ảnh và vài cảnh phim
được quay bằng điện thoại trên
đỉnh Tiền Đồn 5. Bây giờ chỉ là
một khung cảnh hoang tàn, đầy lau sậy, vương
văi một số mảnh bao cát, mấy đoạn
kẽm gai concertina, đế của một chiếc giày
trận và một vài chiếc vỏ đạn rỉ sét.
Tôi cảm động hơn khi h́nh
ảnh người con trai tật nguyền, chỉ c̣n
một cánh tay trái, đang qú lạy tứ phương
với một bó nhang nghi ngút khói hương. Và đó cũng chính là
người vừa nhắn tin và gởi những h́nh
ảnh cho tôi. Cháu Nguyễn Thế Vinh đang
đứng trên vị trí mà cha cháu đă hy sinh và
nằm lại đây đúng 45 năm, bây giờ đứa
con trai mới biết được nơi này. Khi các chiến thắng
liên tục của những người lính Việt Nam
Cộng Ḥa vào mùa Hè 1972, không những đă giữ
vững được thành phố Kontum mà c̣n gây
thiệt hại rất nặng nề cho các đại
đơn vị thuộc Mặt Trận B-3 của
Cộng Sản, gồm Sư Đoàn 320, Sư Đoàn F
10, Sư Đoàn 2 và sau này có thêm Sư Đoàn tân
lập 968. Tất cả buộc phải rút về vùng
biên giới Tây Nguyên và Lào để tái lập,
bổ sung, th́ bất ngờ Hiệp
Định mạo danh Ḥa B́nh được Hoa Kỳ
và Bắc Việt thỏa thuận kư kết tại
Paris vào ngày 27/1/1973, sau khi chính phủ Nixon đă đi
đêm, mặc cả với Trung Cộng, bất
chấp sự phản đối của chính quyền
Nam Việt Nam. Hiệp định này
chẳng khác nào một huyệt mộ được
đào lên nhằm chôn sống VNCH. Các vùng địch xâm
chiếm bỗng dưng trở thành an toàn khu của chúng.
Nhiều sư đoàn cùng với chiến xa vũ khí
hạng nặng, nhiên liệu, đạn dược
từ miền Bắc ồ ạt xâm nhập công
khai vào Nam theo đường ṃn Hồ Chí Minh, cùng lúc
Quốc Hội Mỹ cắt hết mọi viện
trợ quân sự cho VNCH. Đầu năm 1974,
lợi dụng t́nh thế bất lợi này của
VNCH, Bắc Việt đă tung đại quân tràn
ngập, ngang nhiên lấn chiếm một số căn
cứ, đơn vị của ta. Đặc biệt
tại các vùng mà lực lượng của chúng
được phép nằm lại theo hiệp định
Paris quái đản, trong khi Hoa Kỳ và tất cả các
nước cùng kư tên trong bản hiệp định
đều im tiếng, không một lời phản đối. Đặc biệt,
mặc dù Dak Tô, Tân Cảnh đă bị Cộng quân
lấn chiếm từ cuối tháng 4/ 72, nhưng Căn
cứ Biên pḥng Dak Pek và Chi khu Dak Pek vẫn đứng
vững nhờ hệ thống công sự liên hoàn kiên
cố và tinh thần chiến đấu vô cùng dũng
mănh của các chiến sĩ Biệt Động Quân. Qua
rất nhiều lần tấn công, địch quân
đều thảm bại. Căn cứ Dak Pek
nằm ngay giữa ngă ba biên giới Miên-Lào-Việt, án
ngữ con đường huyết mạch của
Cộng quân, cách thị xă Kontum 98 cây số về hướng
Tây Bắc, được pḥng thủ bởi Tiểu
Đoàn 88 Biệt Động Quân Biên Pḥng của Thiếu
Tá Vơ Ngọc Di, bên cạnh là Chi Khu
Dak Pek được bảo vệ chỉ một đại
đội ĐPQ và khoảng 8 trung đội Nghĩa
Quân. Cuối tháng 4/72, sau khi Cộng quân chiếm Dak Tô,
Tân Cảnh, Dak Pek trở thành một tiền đồn
cô lập, nằm giữa ḷng địch, việc
tiếp tế chỉ giới hạn bằng phi cơ. Ngày 15.5.1974,
Cộng quân tập trung một lực lượng hùng
hậu cấp sư đoàn, do tướng CS Vương
Phú, Tư Lệnh Phó Mặt Trận B-3 tổng
chỉ huy, gồm Trung Đoàn 3 (ĐoànThuận
Hóa) thuộc Sư Đoàn 324 được điều
động từ A- Lưới, Trị Thiên vào Tây Nguyên,
phối hợp cùng Trung Đoàn 66 (Đoàn Pleime) của
Sư Đoàn 10, Trung Đoàn 40 Pháo hạng
nặng, Trung Đoàn 37 Pḥng Không, được tăng
cường một tiểu đoàn đặc công, và
đại đội chiến xa T 54, tràn qua sông Pô-Kô
đánh chiếm Căn cứ Dak Pek và Chi Khu Dak Pek. Căn
cứ thất thủ chiều ngày 16.5. 74, sau gần hai ngày
chống trả một lực lượng địch
gấp 20 lần. Sau đó, để tránh đụng
độ với các đơn vị chủ lực
của ta, gồm Sư Đoàn 23 BB và các Liên Đoàn BĐQ
hoạt động ở phía Bắc và Tây Bắc
Kontum, chúng kéo xuống phía Đông Nam bao vây Măng Buk,
đồng thời tăng cường lực lượng
địa phương, tiếp tục tấn công
về hướng thị xă Kontum, cô lập Chương
Nghĩa (Platoni), Măng Đen nằm về hướng
Ba Tơ, Quảng Ngăi. Khu vực này hoàn toàn do lực lượng
ĐPQ của Tiểu Khu Kontum đảm trách. Tiền Đồn
5 trở thành pḥng tuyến đầu để ngăn
chặn làn sóng xâm lăng của Cộng Sản. Đây
là một trong dăy tiền đồn của Tiểu Khu
Kontum, nằm phía Đông Bắc, cách thị xă Kontum
khoảng 15 cây số đường chim bay, trên
một ngọn đồi có cao độ đúng 1200 mét
(so với mực nước biển trung b́nh), và cách
con đường tỉnh lộ nối liền Kontum
– Quảng Ngăi (khi ấy đang bỏ hoang) khoảng
bốn cây số, được pḥng thủ bởi
một tiểu đoàn ĐPQ của Tiểu Khu Kontum. Đầu tháng 6/1974,
Cộng quân mở nhiều đợt pháo kích, bao vây
Tiền Đồn 5 nhằm tiêu diệt lực lượng
trú pḥng và phục kích các đơn vị tiếp
viện của Tiểu Khu. Lực lượng và vũ
khí quá chênh lệch, bên ta bị thiệt hại
nặng. Nhờ Không yểm, tiểu đoàn trú đóng
mở đường máu di tản, nhưng hơn
một nửa quân số bị tổn thất, hai đại
đội đóng quân bên ngoài phải phân tán,
thất lạc. Bộ Tư Lệnh Quân Đoàn II
chỉ định Sư Đoàn 23 Bộ Binh mở các
cuộc hành quân khẩn cấp giải tỏa áp
lực địch và sau đó đưa một
tiểu đoàn đến trú đóng tại Tiền
Đồn 5, thay thế cho đơn vị ĐPQ đă
phải triệt thoái, nhằm ngăn chặn đường
tiến quân của địch. Tiểu Đoàn 1/44
nhận lănh trách nhiệm gay go này ngay sau khi có một
vị chỉ huy mới, Đại úy Dương
Đ́nh Chính (Khóa 20 Vơ Bị) vừa thay thế
Thiếu Tá Phan Văn Khánh (Khóa 12 Vơ Bị) đi
nhận nhiệm vụ mới. Ngày 12.7.1974,
Tiểu Đoàn 1/44 được trực thăng
vận xuống Tiền Đồn 5, vừa củng
cố lại công sự pḥng thủ đă bị phá
hủy bởi các cuộc pháo kích và tấn công
của địch, vừa hành quân tảo thanh chung quanh
căn cứ để hổ trợ Tiểu Đoàn
ĐPQ t́m gom những binh sĩ c̣n đang thất
lạc. Do vị tiểu đoàn trưởng ĐPQ mang
cấp bậc thiếu tá, nên khó khăn trong việc
chỉ huy, phối hợp, Bộ Tư Lệnh Sư
Đoàn chỉ thị Trung Đoàn 44 BB phải thành
lập ngay một Bộ Chỉ Huy Nhẹ đến
Tiền Đồn 5 để chỉ huy tổng quát. Ngày
14/7/1974, BCH Nhẹ gồm Thiếu Tá Lê Thái Như,
Phụ Tá Hành Quân của Trung Đoàn Trưởng cùng
một toán tháp tùng được thả xuống
Tiền Đồn 5, trong số này có Đại úy
Nguyễn Đức Vinh, là sĩ quan liên lạc Pháo
Binh của Tiểu Đoàn 233 PB. Thiếu Tá Lê Thái Như
nguyên là Quận Trưởng Quận Phụng Hiệp
(Phong Dinh) vừa mới thuyên chuyển đến Trung
Đoàn 44 BB, chưa có chức vụ chính thức,
tạm thời làm sĩ quan phụ tá hành quân cho Đại
Tá Phùng Văn Quang và sau đó là Trung Tá Nguyễn
Hữu Lữ, Trung Đoàn Trưởng. Lúc này trên Tiền
Đồn 5, ngoài BCH Nhẹ Trung Đoàn 44, BCH Tiểu
Đoàn 1/44 và Đại Đội Chỉ Huy Yểm
Trợ, được bảo vệ bởi Đại
Đội 2/1 của Thiếu úy Nguyễn Xuân Quang, Quyền
Đại Đội trưởng. Các đại đội
c̣n lại hoạt động ở các cao điểm và
hành quân lưu động chung quanh, cách Tiền Đồn
5 từ 2 đến 5 cây số. Hai ngày sau, các công
sự pḥng thủ chưa được sửa
chữa xong, vào sáng sớm ngày 16.7.1974, khi sương
mù c̣n đang phủ kín cả một vùng núi non và
thung lũng, Cộng quân pháo kích dồn dập vào
Tiền Đồn 5 từ nhiều hướng khác nhau
trong suốt một tiếng đồng hồ bằng
đủ các loại pháo 120 ly, 122ly và 155ly bắn
thẳng. Lúc này, Pháo Binh của ta đă bị hạn
chế tác xạ v́ không c̣n đủ đạn dược
và Không Quân cũng không thể yểm trợ được
bởi thời tiết quá xấu. Ngay những loạt
đạn pháo đầu tiên, hầm chỉ huy bị
sập, hệ thống truyền tin bị phá hủy và
một số đông quân trú pḥng đă bị tử
trận, trong số đó có Đại úy Dương
Đ́nh Chính, Tiểu Đoàn Trưởng, Đại
úy PB Nguyễn Đức Vinh và Thiếu úy Nguyễn Xuân
Quang, Q.Đại Đội Trưởng ĐĐ
2/1. Riêng Thiếu Tá Lê Thái Như bị thương
nhẹ, chạy thoát ra ngoài, nhưng bị bắt làm tù
binh sau đó. ( Năm
1976, khi bị chuyển tù ra miền Bắc, người
viết bất ngờ gặp lại Thiếu Tá Lê Thái
Như ở Trại 6 Nghĩa Lộ. Chính Thiếu Tá Như
đă kể lại chi tiết trận đánh này). Cộng quân tràn
ngập. Tiền Đồn 5 trở thành một địa
điểm “oanh kích tự do” sau đó. Tất
cả tử sĩ đều phải đành vùi thây nơi
chiến địa. Gia đ́nh họ nhận “Tờ
Tŕnh Ủy Khúc” (một h́nh thức báo
tử) để chỉ biết người thân
của ḿnh đă hy sinh tại một địa danh xa
lạ nào đó, với tọa độ AR
863-994 mà chỉ có những nhà quân sự
mới có thể biết được.
Bà
quả phụ Nguyễn Xuân Quang cũng nhận
được “Tờ Tŕnh
Ủy Khúc” như
thế, nhưng bà không tin là chồng đă chết. V́
trước đây, vào giữa năm 1973, bà cũng
nhận được giấy báo tử tương
tự, nhưng sau đó mấy tháng th́ bất ngờ
nhận được tin chồng c̣n sống và đang
được điều trị tại quân y
viện Quảng Ngăi. Lần đó, Thiếu úy Quang bị
địch bắt tại trận Ngô Trang, phía Bắc
Kontum, nhưng v́ anh bị thương khá nặng, nên
địch quân bỏ anh lại trên đường áp
giải tù binh ra Quảng B́nh, họ nghĩ là anh
sẽ chết, nhưng anh đă may mắn được
trực thăng bên ta phát hiện cứu sống. Sau khi
được điều trị lành vết thương,
anh xin trở lại đơn vị cũ tiếp
tục chiến đấu. Thiếu
úy Quang ra đi, để lại cho người vợ
trẻ bốn đứa con thơ. Cháu lớn nhất
chín tuổi và đứa út chưa tṛn một
tuổi. Cuối tháng 3/75 gần
cả miền Trung lọt vào tay Cộng sản sau khi
Ban Mê Thuột thất thủ và cuộc di tản trên
Tỉnh Lộ 7B đă trở thành một nỗi kinh hoàng.
Cuối cùng đến ngày 30/4/75 cả miền Nam cũng
hoàn toàn bị nhuộm đỏ. Kể từ đó,
những mồ mả của tử sĩ miền Nam
được chôn cất tại các nghĩa trang trong
thành phố c̣n bị CS đập phá, san bằng, th́
chuyện đi t́m những người thân hy sinh trên các
vùng núi non vô danh xa lạ, như Tiền Đồn 5
đă trở thành câu chuyện hoang đường. Hơn
nữa ở thời điểm ấy, người
sống chưa giữ được mạng ḿnh th́ làm
sao c̣n có thể lo cho người đă chết. Bà Nguyễn Xuân Quang
không c̣n cách nào khác, rời bỏ ngôi nhà nhỏ bên
khu trại gia binh Sông Mao, dắt bốn đứa con thơ
về tá túc nhà cha mẹ ở Phan Thiết.
Khổ nỗi, bà c̣n có người anh là một sĩ
quan cấp tá tốt nghiệp (Khóa 16) Trường Vơ
Bị Đà Lạt và hai cậu em đều là sĩ
quan Thủ Đức, nên cha mẹ bà cũng bị
đuổi ra khỏi nhà. Bây giờ ông bà già
phải cưu mang cả cô con gái và bốn đứa
cháu ngoại tuổi c̣n thơ dại. Ông bà, con cháu cùng
dắt díu nhau, bỏ thành phố Phan Thiết thân yêu,
chạy về vùng quê Chợ Lầu, dựng tạm căn
nhà lá bên bờ sông Lũy, kiếm sống qua ngày
bằng khoai sắn tự trồng và cá lưới dưới
ḍng sông. Vậy mà cuộc sống lang bạt ấy
vẫn chưa một ngày yên ả. Những hành xử
và lời nói khắc nghiệt của những người
bên thắng cuộc đă làm cho bà Quang không c̣n con
đường sống. Bà
đă uống mấy chai thuốc rầy để
chết đau đớn trước mặt cha mẹ ḿnh
và bốn đứa con thơ. Bà xin lỗi v́ đă
để lại cho cha mẹ già một gánh nặng, và
xin lỗi các con đă phải đành ḷng bỏ con
lại bơ vơ, bà không thể bắt các con
phải chết theo ḿnh. Sau
đó vài năm, đứa con trai lớn cũng đă
uống thuốc rầy theo mẹ. Đứa
con trai thứ nh́, Nguyễn Thế Vinh, năm 1975
mới lên năm, bây giờ trở thành người
phụ giúp đắc lực cho ông ngoại trong
cuộc mưu sinh đầy khốn khó. Nhưng đau đớn
thay, “họa vô đơn chí”, năm chín tuổi, khi
chăn hai con ḅ của Hợp tác xă, lấy mấy kư
lúa phụ ông ngoại, Vinh bị té xuống đất
từ trên lưng ḅ. Cánh tay phải bị găy. Do
không có thuốc thang và băng bó không đúng cách, cánh
tay bị nhiễm trùng, hoại tử phải bị
cắt bỏ đến gần bả vai. Ông bà ngọai lần lượt
qua đời, mấy chị em Vinh lại được
bà d́ Út không lấy chồng, ở vậy cưu mang. Dù
khốn khó, bữa no bữa đói, nhưng Vinh không
chịu bỏ học hành. Bị tật nguyền, nhưng
cậu bé lên mười vẫn thừa hưởng ư
chí sắt đá của người cha để
lại, Vinh vượt qua tất cả khó khăn, làm
đủ thứ nghề để học hành thành
đạt, mặc dù với cái lư lịch rất “đen”,
Vinh không chút hy vọng ǵ ḿnh có thể được
ngoi lên trong một xă hội đang c̣n đầy
dẫy những đố kỵ, hận thù. Đỗ
Đại học Kinh tế ưu hạng, nhưng không kiếm
được việc làm. Ngày
tốt nghiệp có hai ba nơi gởi thư chọn
Vinh khi thấy số điểm tối ưu của
Vinh, nhưng không bao giờ gọi Vinh đi nhận
việc. Vinh đi dạy kèm,
mở các lớp luyện thi, và đặc biệt hơn,
Vinh đă thành công bằng nghề tay trái – với
cả nghĩa đen lẫn nghĩa bóng: Đánh đàn
– tất nhiên chỉ bằng tay trái. Những năm c̣n
nhỏ, đặc biệt khi cậu hai Minh vừa trong
tù cải tạo trở về, như để
giải sầu trước một tương lai
mịt mờ đen tối, ông thường ngồi
đàn trong đêm vắng, lúc chỉ c̣n có hai cậu
cháu. Vinh đă say mê, v́ dường như chỉ có
tiếng đàn mới làm tan biến những đau
buồn, trắc ẩn trong ḷng, làm cho Vinh tạm quên
đi bao nỗi bất hạnh khi tuổi đời
mới lớn, mà chung quanh tưởng chừng chỉ
c̣n là bóng tối luôn bao trùm chụp phủ lấy
Vinh. Chuyện đàn guitar bằng một tay mà lại là
tay trái là một điều không tưởng, nhưng
rồi với đam mê và ư chí, Vinh đă thành công. Tài
năng và nổ lực phi thường của cậu bé
chưa thành niên đă được Nhạc sĩ
Nguyễn Ánh Chín biết tới, nâng đỡ,
chỉ dạy thêm, và cuối cùng chính ông đă
giới thiệu Vinh đến đàn cho Pḥng Trà ATB
của nữ ca sĩ Ánh Tuyết. Sau đó Vinh
được một số đài truyền h́nh
mời biểu diễn. Người nhạc sĩ
một tay, đàn guitar bằng tay trái và thổi
harmonica, đặc biệt những bản t́nh ca
của Trịnh Công Sơn, Vũ Thành An, Từ Công
Phụng đă làm rung động ḷng người,
được cả nước tán dương. Tuy nhiên,
đó vẫn chưa phải là điều mà mọi người
biết đến để ngưỡng mộ
Nguyễn Thế Vinh như sau này. Từ lúc bỏ Sài g̣n
lên Bến Cát, B́nh Dương mở các lớp dạy
kèm và luyện thi đại học, Vinh có dịp
được gặp nhiều học sinh nghèo, mồ côi,
tật nguyền nhưng hiếu học. Suy nghĩ
từ thân phận của chính ḿnh, Vinh đă vận
động bạn bè, đi khắp nơi kêu gọi
những nhà hảo tâm, đứng ra mở Trung
Tâm Hướng Dương, bảo
bọc, nuôi dạy trên một trăm các em học tṛ
nghèo, mồ côi và khuyết tật. Bây giờ thầy giáo
Vinh trở thành chủ gia đ́nh Hướng Dương,
là cha, là anh cả của đám học tṛ mà chính Vinh
đă đi khắp nơi, những vùng xa xôi, nghèo
khổ để gom góp dắt díu về đây nuôi
dạy. Đến
hôm nay, trong số những học tṛ ấy, đă có
nhiều em tốt nghiệp đại học, trên ba mươi
em du học tại Nhật Bản, một em du học
tại Úc Châu và một em đang du học tại Hoa
Kỳ. Cậu bé, có cha là lính
VNCH tử trận khi chưa tṛn bốn tuổi, mồ
côi cả cha lẫn mẹ từ năm lên bảy,
mất cánh tay phải từ năm lên chín, giờ
trở thành người nổi tiếng được
bao nhiêu người trong và ngoài nước yêu thương
cảm phục. Nhưng Vinh vẫn vậy, hiền lành,
nhân hậu, chân chất, không ai t́m thấy trong nụ
cười đôn hậu của Vinh một nét kiêu hănh
hay mối hận đời nào. Điều
đáng phục hơn, trong bất cứ hoàn cảnh nào,
ngay cả khi được các đài truyền h́nh và
báo chí trong nước phỏng vấn, lúc nào Vinh cũng
hănh diện để nói về người cha quá
cố, một sĩ quan QLVNCH đă hết ḷng chiến
đấu và hy sinh cho lư tưởng của ḿnh. Để có đủ
tiền trang trải việc điều hành và nuôi
dạy các em tại Trung Tâm Hướng Dương,
hằng năm Vinh đều phải đi vận động,
tŕnh diễn khắp nơi ở hải ngoại, qua chương
tŕnh “Góp Lá Mùa Xuân” từ Úc, Âu, Á
đến Mỹ Châu, phối họp với các cơ
quan từ thiện khác, đặc biệt cùng tham gia
tổ chức “Ngọc Trong Tim”, Vinh
được mọi nơi hưởng ứng và
hỗ trợ hết ḷng. Đến đâu Vinh cũng
hănh diện để nói về người cha của
ḿnh, một sĩ quan VNCH đă anh dũng hy sinh. H́nh
ảnh người cha khá mơ hồ trong kư ức nhưng
lại là một động lực để Vinh đứng
lên từ nỗi bất hạnh tột cùng, và giúp tha
nhân bằng tất cả trái tim ḿnh. Tâm sự với
bạn bè, Vinh bảo, điều hạnh phúc nhất
của Vinh là nghĩ cha mẹ đang dơi bước chân
ḿnh và mỉm cười nơi chín suối. Tháng 7/ 2019 trong
dịp đến Úc Châu, Vinh cũng tŕnh bày về cái
chết của cha và ước mong được liên
lạc với những người đồng đội
cũ cùng đơn vị của ông ngày trước
để được biết tường tận hơn
về cái chết và địa điểm nằm
xuống của cha ḿnh. “Tờ tŕnh ủy khúc” cũng
đă thất lạc sau ngày mẹ Vinh qua đời. Vinh
được Luật sư Nguyễn Văn Thuần
giới thiệu đến tôi, v́ Thuần là người
bạn đồng hương khá thân, biết tôi
từng phục vụ gần mười năm ở
Trung Đoàn 44 BB, đơn vị cuối cùng mà cha
của Vinh, Thiếu úy Nguyễn Xuân Quang đă hy sinh. Vợ chồng LS
Nguyễn Văn Thuần cũng là những người
có nặng tấm ḷng, tích cực hỗ trợ tổ
chức “Ngọc Trong Tim”, gom góp yêu thương
mang đến cho những người khuyết tật
cùng các anh Thương Binh VNCH c̣n đang sống
khốn khổ ở quê nhà. Tôi liên lạc với
Vinh qua điện thư, rồi qua điện
thoại. Ngay sau khi biết rơ cấp bậc, tên họ
và đơn vị cuối cùng của người
đồng đội Nguyễn Xuân Quang, tôi liên
lạc hỏi thăm một số bạn bè cùng
Tiểu Đoàn 1/44 với anh Quang lúc xưa, được
biết chắc chắn là anh Quang đă hy sinh tại
Tiền Đồn 5 ở Kontum. Tôi nhớ ngay đến
trận đánh tại địa danh này
qua lời kể của Thiếu Tá Lê Thái Như, lúc chúng tôi bất
ngờ gặp nhau tại trại tù số 6 ở Nghĩa
Lộ. Thiếu tá Như là người may mắn
sống sót và bị bắt làm tù binh trong trận này. Tôi c̣n nhớ mang máng
Tiền Đồn 5 nằm không xa, nh́n xuống con
đường đất nối liền Kontum –
Quảng Ngăi, lúc ấy bỏ hoang v́ chiến tranh,
nhưng không biết ở quăng nào, thuộc địa
danh nào, hơn nữa thời gian đă quá lâu, hơn
45 năm rồi, có biết bao biến đổi. Tôi t́m
cách liên lạc với một số sĩ quan thâm niên
ở Tiểu Khu Kontum, may mắn gặp một anh đồng
hương với vợ tôi, trước kia anh là Đại
úy Chi Đoàn Trưởng Chiến Xa M-48, v́ phản
đối một khẩu lệnh hành quân của
cấp chỉ huy mà anh cho là vô lư, chắc chắn
sẽ đưa Chi đoàn của ḿnh vào sa lầy,
thảm bại, như trường hợp một chi
đoàn bạn, anh bị kỷ luật, cho ra khỏi
binh chủng, chuyển về Tiểu Khu Kontum giữ
chức vụ tiểu đoàn trưởng một
tiểu đoàn ĐPQ. Anh đă từng đóng quân
tại Tiền Đồn 4, Tiền Đồn 5, và
giữa tháng 10/1974, đơn vị anh bị địch
quân tràn ngập ở Chương Nghĩa, anh bị
bắt làm tù binh, khi ấy anh vừa được thăng
cấp Thiếu Tá hơn một tháng. Anh
ngồi vẽ lại vị trí Tiền Đồn 5 cho
tôi, và để bảo đảm chính xác hơn, anh
gọi cho một anh trung úy, đại đội trưởng
dưới quyền của anh lúc xưa, là người
Kontum và cũng đă từng đóng quân một
thời gian dài tại Tiền Đồn 5. Trí nhớ
anh bạn này rất chính xác. Tôi liền viết
một điện thư khá dài cho Vinh : “Hai
hôm nay, chú đă liên lạc với chú Sơn, chú Khanh
(ở cùng Tiểu Đoàn 1/44 với ba cháu) và vài người
khác, đă tham dự các trận chiến trong cùng
thời gian, cùng và chung quanh địa điểm mà ba
cháu đă hy sinh, đặc biệt trong số này có người
từng sinh ra, lớn lên và đi lính tại Tiểu
Khu Kontum. Đến
hôm nay chú và chú Sơn, chú Khanh đă có được
một số chi tiết tương đối chính xác
về trường hợp hy sinh của ba cháu. Ba
cháu hy sinh tại Tiền Đồn 5 (khác với Căn
Cứ 5 ở Tân Cảnh). Tiền đồn này
nằm bên con đường từ Kontum đi Quảng
Ngăi (lúc ấy bỏ hoang, không sử dụng từ lâu
v́ chiến tranh), bây giờ là Quốc Lộ 24. Tiền
Đồn 5 này nằm cách Thị Xă Kontum khoảng 15
km, gần khu vực Kon Xom Luh, giữa 2 địa danh có
tên Kon Cha Re và Kon Se Tieu (không t́m thấy tên trên Google
Map, có lẽ v́ hai địa danh quá nhỏ). Đặc
biệt, tại Kon Xom Luh hiện có nhà thờ Kon Xom Luh.
Nếu có dịp đến Kontum, cháu t́m đến nhà
thờ này hỏi thăm các vị linh mục, nhờ
quí ngài chỉ giúp, hay hỏi thăm người dân
địa phương (lớn tuổi) Kon Cha Re và Kon Se
Tieu nằm ở đâu. Riêng
ngày mất của ba cháu, chú nghĩ trong khoảng 15
đến 30 Tháng Sáu, 1974, nhưng chú Sơn và chú Khanh
đang t́m hiểu từ những bạn bè có tham
dự trận đánh ấy, để cho cháu một
ngày chính xác hơn. Tiếc
quá, nếu cháu c̣n giữ ‘giấy báo tử’,lúc
ấy được gọi là “Tờ Tŕnh Ủy Khúc”,
dành cho người mất tích (Lính hy sinh nhưng không
t́m thấy xác đều gọi là mất tích), trong
đó có ghi rơ ngày giờ và đặc biệt là
tọa độ (địa điểm chính xác
nhất) nơi ba cháu hy sinh. Thời
gian đă quá lâu, mọi sự đă thay đổi, các
dấu tích chiến tranh và cả xương thịt
những người lính hy sinh, chắc cũng không c̣n.
Tuy nhiên tất cả đều để lại trong ḷng
những người c̣n sống như các chú và
nhất là cháu, những vết thương khó lành cùng
với một nỗi hoài niệm khó nguôi. Các
chú xin được thành tâm chia sẻ về sự
mất mát và nỗi buồn lớn lao này của cháu và
cầu nguyện ơn Trên che chở và giúp cháu t́m
lại được những điều mà cháu
từng mong ước…” Vinh nhận được
email này của tôi lúc đang trên đường ra phi
trường Sydney để rời Úc trở về
lại Việt nam. Vinh chỉ kịp gởi cho tôi vài hàng
tin nhắn qua Viber: -Cháu sẽ lên
Kontum ngay sau khi về lại Việt nam, cháu sẽ làm
theo lời hướng dẫn của chú. Có ǵ cháu
sẽ gọi chú qua Viber. Trời đă không
phụ ḷng những con người hiếu thảo, dù
trong bất cứ hoàn cảnh nào vẫn giữ
được trái tim, đặc biệt đối
với một tâm hồn không hề vướng chút
bụi bẩn của một xă hội kim tiền, vô
cảm, Vinh đă được tất cả mọi
người giúp đỡ tận t́nh, từ các vị
nữ tu, đến người lính Thượng
miền Nam thuở trước và cả những người
lái xe ôm nghèo khổ, tận t́nh hướng dẫn và
giúp Vinh đến Tiền Đồn 5. Vinh kể: “Cháu đến chân núi
của Tiền Đồn 5 là 11 giờ trưa ngày 28 Tháng
Bảy, 2019. Lúc đó trời muốn mưa và mây
phủ kín hết ngọn đồi của Tiền
Đồn 5. Những ngọn đồi thấp hơn
nằm chung quanh th́ c̣n thấy thấp thoáng. Nhiều
người dân nơi đó lo lắng cho cháu, khuyên không
nên lên v́ đường khó đi, nhưng ḷng cháu
lại cảm thấy rất nôn nóng, muốn đi
liền ngay tức khắc. Với sự giúp đỡ
của người dân, hai thanh niên địa phương
dùng hai chiếc xe gắn máy mà bánh xe phải ràng dây xích,
một chiếc chở cháu, một chiếc chở
đồ ăn, thức uống, hoa quả, bắt
đầu leo núi. Sau một tiếng leo núi
bằng xe Honda qua nhiều đồi khác nhau, khi đến
chân đồi của Tiền Đồn 5 th́ không c̣n
đường để xe gắn máy chạy nữa,
nên cháu bắt đầu đi bộ, vừa đi
vừa phải dùng rựa chặt cây mở đường.
Sau 30 phút, cháu đến được đỉnh
đồi của Tiền Đồn 5. Những
bao cát dùng làm chiến hào bị rách nát, vài đế
giày bốt-đờ-sô vương văi, những
cục pin dẹp nằm chỏng chơ, những
cọng kẽm gai phần chôn dưới đất,
phần ló lên trên… là những ǵ cháu nh́n thấy trên
khoảng đồi trống của Tiền Đồn
5. Cháu có cảm giác dấu tích trận đánh và âm
thanh súng đạn năm nào vẫn c̣n hiển
hiện, phảng phất nơi đây. Nh́n
những ǵ c̣n sót lại đó, cháu cảm thấy
rất xúc động. Và thật lạ, là từ lúc lên
đây sương mù đă phủ kín hết bầu
trời, nhưng khi cháu lấy hoa quả bày ra và
thắp bó nhang cho ba cùng các chú, các bác đă nằm
lại nơi này, th́ trời lại bỗng dưng ló
nắng”. Cuối cùng th́ Vinh cũng
đă đến được đỉnh Tiền
Đồn 5, nơi mà xác thân Thiếu úy Quang, người
cha thân yêu của Vinh đă nằm lại đó từ
45 năm trước, giờ chắc cũng đă tan cùng
tro bụi. Quỳ giữa
đỉnh đồi vắng lặng, bàn tay trái duy
nhất cầm chặt bó nhang, Vinh cúi đầu
khấn vái hồn thiêng của cha và những người
lính miền Nam đă chết cho quê hương và lư tưởng
cao đẹp của ḿnh. Bốn mươi lăm năm,
đă trải qua biết bao chia ĺa, khốn cùng, bi
thảm, nhưng Vinh đă vươn lên, vượt
qua những thử thách cay nghiệt nhất, để
ngẩng cao đầu trong một xă hội mà cả
gia đ́nh ḿnh từng là nạn nhân, luôn bị bên
thắng cuộc cố t́nh xô đẩy ra bên lề xă
hội, đến bước đường cùng,
bởi một thứ hận thù không c̣n nhân tính. Nhưng
cuối cùng, nhờ ḍng máu của người cha c̣n
luân lưu trong huyết quản, Vinh đă chiến
thắng. Không chỉ thắng được số
phận của chính ḿnh, mà cao cả hơn, cũng
giống như cha ḿnh và những đồng đội
của ông, Vinh đă thắng được ḷng người.
Cái thắng xem chừng vinh quang và bất diệt
nhất. Vinh
đă được mời lên nói chuyện ở các
đài truyền h́nh, tọa đàm trong các buổi tu
học tại các cơ sở Phật giáo trước
hàng vài ngàn Phật tử, được ví như “Cây
Xương Rồng Trên Cát”, nói chuyện trong các
hội văn nghệ, văn học. Cuốn tự
truyện “Ông Giáo Làng Trên Tầng Gác Mái” của
Vinh được độc giả cả nước
b́nh chọn là “Tác
phẩm Xuất Sắc Nhất của năm 2018,
với nội dung truyền cảm hứng và động
lực nhất để sống và để cống
hiến”. Vinh nhận được
giải thưởng lớn,100 triệu đồng, và
đă góp hết vào ngân quỹ của gia đ́nh Hướng
Dương. Trong cuốn tự
truyện của ḿnh, Nguyễn Thế Vinh cho biết:
“Chính những ngày tháng dạy học cho các trẻ em
nghèo, mồ côi, khuyết tật… đă làm nảy
nở trong tôi ước mơ về một ngôi trường,
cũng là mái nhà cho mấy đứa trẻ thiệt
tḥi ấy chui ra chui vào, vừa học chữ, vừa
học làm người. Lũ trẻ và tôi sẽ dũng
cảm bước đi trên con đường hướng
tới tương lai bằng tinh thần tích cực và
độc lập nhất”. Một nhà phê b́nh đă
viết về cuốn tự truyện của Vinh: “Cuốn
sách này kể cho bạn nghe chuyện đời của
một “hạt bụi” ngát hương, hết
sức hồn nhiên trong cơi trăm năm đi về.
Sức sống của “hạt bụi” ấy có
thể khiến những ai đang bị cuộc đời
dồn ép hoặc thấy ḿnh sắp bị đời
xô ngă sẽ kiên cường đứng vững và chân
thật mến yêu cuộc đời” Một nhạc sĩ tên
tuổi đă từng thổ lộ: “Một
lời tử tế chưa đủ để nói
về Vinh”. Hầu hết học tṛ
của Vinh đều bảo “Thầy
Vinh là cha, là bạn và cũng là vĩ nhân” Vinh dự trù sẽ
tổ chức một buổi tưởng niệm và
cầu siêu cho cha và những đồng đội
của ông đă hy sinh trên ngọn đồi Tiền
Đồn 5, vào dịp cuối năm hay Tết Nguyên
Đán với sự đồng tế của các
vị lănh đạo tinh thần các tôn giáo. Tất
cả sẽ cùng thắp sáng lại trong tâm hồn
một mùa Xuân, mùa của ḷng biết ơn và hy
vọng. Vinh cũng nhờ các cơ
quan truyền thông, báo chí và đồng đội
của cha, giúp t́m cách thông báo đến thân nhân
của những chú, bác đă cùng hy sinh với cha Vinh.
Xin hăy liên lạc với Vinh để cùng tham dự
buổi lễ tưởng niệm đặc biệt này.
Người đầu tiên đă nghe được
tiếng gọi của Vinh, một thanh niên hiện
định cư ở bên Úc , chính là trưởng
nam của cố Thiếu Tá Nguyễn Đức Vinh,
sĩ quan liên lạc Pháo Binh của Tiểu Đoàn
233/PB cũng đă nằm lại trên Tiền Đồn
5 ngày ấy. Điều may mắn là cậu ta c̣n
giữ được “Tờ Tŕnh Ủy Khúc” trong
đó có ghi rơ ngày giờ và địa điểm chính
xác nơi cha anh đă hy sinh: ngày
16 tháng 7 năm 1974, tại Tiền Đồn 5, Tọa
độ AR 863-994. Những chi tiết mà
cháu Nguyễn Thế Vinh cũng đang cần
muốn biết. Sau đó Vinh cũng đă liên lạc
được với con của Cố Thiếu Tá Dương
Đ́nh Chính ở Sài G̣n, và sẽ gặp một
thuôc cấp cũ của ba Vinh ở Sông Mao, để
có thể liên lạc với gia đ́nh những tử
sĩ khác. Cuộc chiến đă
kết thúc – dù trong tột cùng bất công và tức
tưởi – nhưng măi đến 45 năm sau, hơn
nửa đời người, những người con
mới t́m đến được nơi cha ḿnh đă
hy sinh, xác thân vùi chôn ở đó. Nh́n h́nh ảnh người
con trai chỉ c̣n một cánh tay với những nén nhang
thắp muộn trên ngọn đồi hoang vắng,
điêu tàn, từng xảy ra bao trận chiến đẫm
máu đồng đội, ḷng tôi lắng xuống.
Hồi tưởng lại thời gian cuối cùng
của cuộc chiến, tôi bỗng thấy đồng
cảm, thấm thía với tâm trạng của người
lính trẻ Paul Bäumer, nhân vật chính trong “Mặt
Trận Miền Tây Vẫn Yên Tĩnh” (All Quiet
On The Western Front), tác phẩm viết về chiến tranh
nổi tiếng của nhà văn Erich Maria Remarque,
mặc dù câu chuyện đă xảy ra từ thời
Đê Nhất Thế Chiến: “Ngày tháng
trôi qua. Mùa hè 1918 này là mùa hè
đẫm máu và kinh hoàng nhất. Thời
gian giống như những thiên thần đang bay
lượn trên vùng hủy diệt một
cách không thể hiểu nổi. Dường như
ai cũng biết rằng chúng tôi sẽ
phải thua trong cuộc chiến này. Nhưng rất
ít ai nói ra điều ấy. Chúng tôi đang
bị đẩy lui. Chúng tôi không còn đủ
quân số, không đủ tiếp liệu, đạn
dược để có khả năng phản kích
sau cuộc tổng công kích này. Duy chỉ có các
chiến dịch hành quân là còn đang tiếp
diễn – và những cái chết sẽ vẫn
c̣n tiếp tục…” Chỉ có một điều
khác biệt. Anh Paul Bäumer may mắn hơn chúng tôi,
đối phương của anh dù là người không
cùng một nước, nhưng chắc chắn không tàn
ác và man rợ như kẻ thù đă chiến thắng
chúng tôi, những người có cùng ḍng giống nhưng
không hề có trái tim người. Phạm Tín An Ninh
|