Sử
Lược Việt Nam Thời Cận Đại 1920-2020 (Chương
5_1) Lê
Quế Lâm |
Từ
bất đồng chính kiến đến huyết
nhục tương tàn và
chiến tranh Cách
mạng tháng Tám 1945 ở Nam Bộ Vừa
được tin Nhật đầu hàng, giáo sư
Hồ Văn Ngà, Thủ lănh Đảng Việt Nam
Quốc gia Độc lập liền thành lập
Mặt trận Quốc gia Thống nhất, kêu gọi các
đảng phái chánh trị và tôn giáo hăy đoàn
kết lại. Ông cho rằng “khi Nhựt đầu
hàng, Đồng minh sẽ đến tước khí
giới, thế nào Pháp cũng đ̣i Nhựt trả
lại chủ quyền Nam bộ cho họ, nên đoàn
kết là là một phương pháp đấu tranh,
một vấn đề sinh tử của dân tộc,
đoàn kết đấu tranh chống thực dân Pháp
bảo vệ nền độc lập tự do”. Ông
kêu gọi: Người Việt Nam nào đảm
đang đưọc và có hi vọng thành công, chúng tôi
sẳn sàng tán trợ, miễn tránh được
sự đổ máu giữa đồng bào để dành
bầu máu nóng ấy, mai sau hy sinh cho đúng chỗ
hy sinh. Chúng tôi lúc nào cũng đặt nền độc
lập quốc gia lên trên vấn đề quyền tước”. (10) Mặt
trận Quốc Gia Thống nhứt bao gồm Đảng
Việt Nam Quốc gia Độc lập và 6 tổ
chức khác là Thanh niên Tiền Phong, Nhóm trí thức, Liên
đoàn công chức, Tịnh độ cư sĩ,
Phật Giáo Ḥa Hảo và Cao Đài Giáo. Mặt
trận công bố Tuyên ngôn: “Giờ cực kỳ
nghiêm trọng sắp đến. Nước Việt-Nam
phải qua giai đoạn lịch sử mới. Nước
nhà c̣n mất cũng trong lúc này. Số mạng của
dân tộc Việt-Nam đă đến giờ định
đoạt. Sự định đoạt, một
phần lớn ở nơi sự tuyên dương ư chí
của dân tộc và sự cương quyết tranh
đấu của người Việt Nam. Hỡi người
Việt-Nam! Hỡi đồng bào! Chắc chắn
rằng chúng ta đều muốn sống: sống đời
tự do, tự chủ, sống một cuộc sống
chung với tất cả dân tộc khác; sống
một cách b́nh đẳng, sống một cách mạnh
mẽ để bắt tay với các nước
mạnh mà kiến thiết một nền ḥa b́nh vĩnh
viễn và mưu t́m hạnh phúc chung cho nhân loại.
Muốn được sống đời đáng
sống như thế, chúng ta phải tuyên dương
một cách dơng mănh ư chí dân tộc tự quyết: tuyên
dương về tinh thần lẫn vật chất. Chúng
ta sẽ cụ thể ư chí ấy bằng sự tranh
đấu quả quyết, tranh đấu đủ phương
diện, tranh đấu đến giọt máu cuối cùng
để giữ vững nền độc lập
tự chủ. Mặc dầu chúng ta yêu cầu sự
hiệp tác giữa các dân tộc và phản đối
bài xích ngoại bang, chúng ta vẫn cương quyết
chống đế quốc chủ nghĩa xâm lăng, và
nhứt định không cho ai động đến
chủ quyền của người Việt-Nam ở
đất nước Việt-Nam. Vậy th́ khẩu
hiệu của Mặt trận Quốc gia Thống
nhứt là: Chống đế quốc Pháp; Chống
nạn ngoại xâm; Bảo vệ trị an; Bài trừ
phản động. Hỡi đồng bào! Hỡi
chiến sĩ cách mạng của các đoàn thể! Hăy
bắt tay nhau dưới sự chỉ huy của
‘Mặt Trận Quốc Gia Thống Nhứt để
tranh đấu cho nền độc lập của nước
Việt-Nam và làm cho vạn quốc nh́n nhận chủ
quyền chúng ta”. (11) Các
giới đồng bào vốn có cảm t́nh với các
đảng phái chính trị nên nhiệt liệt hoan nghênh
Mặt trận và tham gia cuộc biểu t́nh
tuần hành để biểu dương lực lượng
tại Sàig̣n ngày 21/8/1945 với trên 20 vạn người
tham dự với các biểu ngữ: “Việt Nam Độc
lập”, “Đả đảo thực dân Pháp”, “Độc
lập hay là chết”… Đoàn biểu t́nh diễn hành
trong trật tự từ Sở Thú đến dinh Norodom
qua các đại lộ chung quanh chợ Bến Thành
đến khu b́nh dân Cầu Ông Lănh. Mặt
trận Quốc gia Thống nhất của người
Quốc gia có một điểm yếu là không ai dám
tự nhận đứng ra lănh đạo, chỉ hô hào
đoàn kết mà không chịu vạch ra đoàn
kết như thế nào…Trái lại Việt
Minh/Cộng sản có thủ đoạn và chương
tŕnh hành động hẳn hoi. Trong khi D'Argenlieu và
Leclerc đă có sẵn kế hoạch quân sự lập
lại trật tự từ Nam chí Bắc, cả hai
đă đáp phi cơ trực chỉ Đông Dương,
c̣n chiến hạm Richelieu chở lính Lê dương
đang gấp rút sang Sàig̣n không ngừng nghỉ
một nơi nào... th́ Việt Minh lại loan báo "Đại
tướng De Gaulle gởi điện cho người Pháp
ở Đông Dương tỏ ư tiếc rằng không
thể gởi một vị Toàn quyền qua theo như
đă hứa v́ đă có một chính đảng ở
Việt Nam đi đôi với Đồng minh đứng
ra nắm chính quyền và chiến hạm Richelieu đă
được lịnh ngừng tại Singapour".
Cộng sản không ngừng hô hào "Việt Minh
từng chiến đấu sát cánh với Đồng
minh chống Pháp đánh Nhật, đối với Nga Tàu
là bạn, Anh Mỹ là thân hữu". Họ kêu
gọi dân chúng hăy sẵn sàng đi đón phái bộ
Đồng minh. Biểu ngữ "Hoan nghênh phái bộ
Đồng minh" bằng Anh Pháp ngữ được
Việt Minh cho treo khắp nơi. Việt Minh c̣n tuyên
truyền có 3 vạn Hồng quân Trung Quốc tại Hoa
Nam sẵn sàng bảo vệ nền độc lập
Việt Nam nếu có nạn ngoại xâm. (12) Trần
Văn Giàu chủ trương “Khi Đồng minh vào
mà đă có chính quyền độc lập của dân
tộc Việt Nam thống nhất an bài rồi lại
được toàn dân hết ḷng ủng hộ, th́
họ phải thương lượng với chính
quyền cách mạng đó. Nếu ta không giành
được chính quyền th́ họ sẽ không đếm
xỉa đến cuộc kháng Nhật của ta đâu.
Thương lượng với họ, ta sẽ có hai
thế mạnh: Một là ta đă chống Nhật,
đă ủng hộ Đồng minh. Hai là ta đang
nắm chính quyền và được đồng bào tín
nhiệm. Ta sẽ hết sức lợi dụng mâu
thuẫn giữa Anh, Pháp, Mỹ, Tàu. Tiếng nói
của Liên Xô chắc chắn có trọng lượng
mặc dù Liên Xô ở rất xa Đông Dương”. Sau
khi được tin Hồ Chí Minh và Mặt
trận Việt Minh đă giành được chính
quyền ở Hà Nội ngày 19/8, Giàu thuyết phục
Bác sĩ Phạm Ngọc Thạch tuyên bố Thanh niên
Tiền phong đă gia nhập Mặt trận
Việt Minh và kêu gọi dân chúng tham gia cuộc
biểu t́nh quy mô ngày 25/8/1945 tại Sàig̣n. Người
dân xung quanh Sàig̣n, Chợlớn, Giađịnh như G̣
Vấp, Hốc Môn, Bà Đểm, Chợ Đệm,
Cần Giuộc, B́nh Chánh, Khánh Hội, Thị Nghè…rầm
rộ kéo về Sàig̣n tham dự cuộc biểu t́nh.
Việc Bác sĩ Phạm Ngọc Thạch th́nh ĺnh
trở cờ tuyên bố gia nhập Mặt trận
Việt Minh đă được một nhà cách
mạng miền Nam giải thích là v́ Thạch bị
Trần Văn Giàu chiêu dụ: Thạch đă mang
tiếng thân Nhật, đứng ra phụ trách Thanh niên
Tiền Phong. Nay Nhật đă thua trận, đầu hàng
Đồng Minh. Nếu không theo Trần Văn Giàu và
sớm trở cờ theo Việt Minh, sẽ bị Đồng
Minh xét xử về tội cộng tác với Nhật.
(13) Trong
cuộc biểu t́nh này, biểu ngữ “Chánh quyền
về tay Việt Minh” tràn ngập thành phố. Lúc
bấy giờ dân chúng miền Nam chưa biết
nhiều về danh xưng và quá tŕnh hoạt động
của Việt Minh và nhân vật Hồ Chí Minh,
nhưng khi biết được Hồ Chí Minh chính là
Nguyễn Ái Quốc, từ đó những người
yêu nước phần lớn là giới trí thức Tây
học, giới tư sản và điền chủ
ủng hộ Việt Minh v́ họ đă từng nghe
danh Nguyễn Ái Quốc. Giáo
sư Hồ Văn Ngà và các tổ chức yêu nước
trong Mặt trận Quốc gia Thống nhất tin tưởng
Việt Minh có hậu thuẫn của các nước
Đồng minh đồng ư nhường cho Việt
Minh vai tṛ lănh đạo. Mấy tháng sau ông bị
Việt Minh bắt giam ở Đá Bạc Rạch Giá
và bị đập chết bằng củi đ̣n
rồi liệng xác xuống sông. Trước khi
chết ông nói với các người giết ông
“Muốn giết qua th́ cứ giết, nhưng đừng
gọi qua là Việt Gian”. Sau
khi giành được chính quyền, Trần Văn Giàu cho
ra mắt Ủy ban Hành chánh Lâm thời Nam bộ
gọi tắt là Lâm ủy Hành chánh gồm 9 người
trong số có 7 đảng viên cộng sản. Ngoài Giàu
giữ chức Chủ tịch kiêm ủy viên quân
sự, các đảng viên CS khác như Phạm Ngọc
Thạch phụ trách Ngoại giao, Nguyễn Văn
Tạo (Nội vụ), Hoàng Đôn Văn (Lao động,
Nguyễn Văn Tây (Thanh tra chánh trị miền Tây), Dương
Bạch Mai (Quốc gia tự vệ cuộc kiêm Thanh tra
chánh trị miền Đông), Huỳnh Văn Tiểng
(Tuyên truyền và Thanh niên). Hai ủy viên c̣n lại là
Kỹ sư Ngô Tấn Nhơn (Kinh tế) và Từ Bá
Đước (Tài chánh). Ngày
30/8/1945, Lâm ủy Hành chánh mở khoáng đại
hội nghị có sự tham gia của đông đảo
các đảng phái chính trị. Trong hội nghị này,
Giáo chủ Ḥa Hảo Huỳnh Phú Sổ -thủ lănh
Đảng Việt Nam Độc lập Vận động
Hội và Trần Văn Thạch thuộc nhóm Đệ
tứ tranh đấu (gồm có Tạ Thu Thâu, Phan Văn
Hùm, Phan Văn Chánh...) đă chất vấn Trần Văn
Giàu: "Ai cử ra Lâm ủy Hành chánh Nam Bộ?"
Hội nghị vô cùng ngột ngạt khi thấy Giàu mân
mê khẩu súng lục đeo bên cạnh sườn
để áp đảo tinh thần các nhóm đảng
phái quốc gia, nên không có kư giả nào dám lên
tiếng chất vấn nữa. (14) Ngày
2/9/1945 sau khi nắm được chính quyền
Trần Văn Giàu tổ chức một cuộc
biểu t́nh để biểu dương lực lượng.
Theo chương tŕnh, cuộc tập họp để
đón nghe bản Tuyên ngôn Độc lập do Hồ
Chí Minh đọc tại Hà Nội. Nhưng v́ trục
trặc kỹ thuật nên việc phát thanh không thể
thực hiện được. Khoảng 2 giờ
chiều, Trần Văn Giàu đăng đàn diễn
thuyết để chính thức khai mạc cuộc
tập hợp. Ông ta đưa ra những lời đe
dọa: “Một số người phản quốc
đương kiên cố hàng ngũ, làm hậu
thuẫn cho kẻ nghịch. Chúng sẽ bị nhân dân
trừng trị thẳng tay, những bọn gây rối
hầu t́m cho kẻ nghịch một cơ hội xâm lăng” (15) Dân
chúng không biết Trần Văn Giàu muốn ám chỉ
đến đoàn thể nào v́ trong cuộc diễn hành
hôm đó có đủ mặt các nhóm Đệ Tứ,
các đoàn thể Việt Nam Quốc Dân Đảng, các
giáo phái Cao Đài, Ḥa Hảo….kể cả một toán
bộ hạ của Dương Bạch Mai mang tấm
bản kỳ quái “Ban Ám sát Xung phong”. Trong
cuộc diễn hành buổi chiều ngày 2/9/1945, ngoài các
đoàn thể dân sự c̣n có 4 “Sư đoàn” dân
quân: Đệ nhất sư đoàn là lực lượng
của Việt Minh. Đệ nhị sư đoàn
gồm các lực lượng bán vơ trang của Cao
Đài, Đệ tam sư đoàn do Nguyễn Ḥa
Hiệp chi huy gồm nhiều quân nhân trong Nghĩa dũng
quân do Nhật tuyển mộ, nay đă giải ngũ.
Đệ tứ sư đoàn gồm các nông dân trong
lực lượng Bào An của giáo phái Ḥa Hảo. Trước
sự bất măn và không có thiện cảm của các
đảng phái chính trị miền Nam đối
với Trần Văn Giàu, Tổng bộ Việt Minh
vội cử Cao Hồng Lănh và Hoàng Quốc Việt
ủy viên Đảng CS Đông Dương vào cải
tổ Lâm ủy Hành chánh Nam Bộ. Luật sư
Phạm Văn Bạch thay thế Trần Văn Giàu làm
chủ tịch, thành phần ủy ban được
mở rộng có thêm nhiều đại diện
của các đoàn thể để trở thành Ủy
ban Nhân dân Nam Bộ. (16) Trần Văn Giàu và
đám bộ hạ khi chủ trương đoạt
chính quyền ở miền Nam, hầu như đă
đơn phương thi hành việc này không biết
Hồ Chí Minh là ai? Nguyễn Văn Trấn tay sai đắc
lực của Trần Văn Giàu đă có một câu nói
làm bật ngửa những người tham dự Đại
hội II Đảng CS Đông Dương tháng 2/1951,
ở Tuyên Quang. Sau khi được Nguyễn Văn
Tạo giới thiệu Bí thư khu 9 Nam Bộ phát
biểu, Nguyễn Văn Trấn đă nói “mấy má
miền Nam…hỏi Hồ Chí Minh là ừng cha nào ?”
(“Ừng cha” tức “thằng cha” khi nói nhanh theo
lối Nam bộ” (17). Ngày
8/9/1945 Ủy ban Nhân dân Nam Bộ được thành
lập theo ư kiến của Hoàng Quốc Việt:
Phạm Văn Bạch, không đảng phái được
cử làm Chủ tịch, Trần Văn Giàu làm Phó
chủ tịch kiêm nhiệm ủy viên trưởng quân
sự. Danh sách mở rộng gồm có các ủy viên:
Huỳnh Phú Sổ (Hoà Hảo) Phan Văn Hùm và Trần
Văn Thạch (Nhóm Tranh Đấu) Hồ Văn Ngà và
Dương Văn Giáo.. Trung
ương trách cứ Trần Văn Giàu đă hành
động sai đường lối của đảng.
Giàu đă dựa vào Thanh niên Tiền phong là lực lượng
do Nhật chủ trương để nắm lấy
chính quyền trong khi Việt Minh lại chủ trương
đuổi Nhật, đánh Pháp. Giàu được
chỉ thị phải giải tán Thanh niên Tiền phong
để thành lập ngay Thanh niên cứu quốc. Trung
ương c̣n trách cứ Giàu đă không tuân theo
chỉ thị của Đảng, thành lập một Lâm
ủy hành chánh chỉ gồm toàn người của
Đảng. Hoàng Quốc Việt trong hồi kư đă
viết “Ở xứ Nam Bộ, một đồng chí
trong xứ ủy đang làm chủ tịch Ủy ban nhân
dân (ám chỉ Trần Văn Giàu). Theo chủ trương
của Trung ương, trong t́nh thế cách mạng c̣n
trong trứng nước lúc ấy, để loại
kẻ thù đă kiếm cớ bóp chết chính
quyền non trẻ của chúng ta. Không phải chủ
trương ấy được nghe theo ngay, có anh
chị cứ đinh ninh rằng cướp được
chính quyền rồi, người cộng sản
nhất thiết phải nắm giữ hết các
chức vụ chính quyền th́ cách mạng mới
vững được. Chúng tôi mời luật sư
Phạm Văn Bạch ra làm Chủ tịch,
rồi sau đó làm việc khá nhiều với anh để
giúp anh nắm cơ quan, nắm công việc”. (18) Pháp
trở lại Nam Kỳ Ngày
6/9/1945 lực lượng Hoàng gia Anh do tướng
Douglas D. Gracey cầm đầu đến Sàig̣n đề
làm nhiệm vụ giải giới quân Nhật do Đồng
Minh giao phó. Đến nơi, Gracey thảo luận ngay
vấn đề Nam Bộ với Cédile và Phạm
Ngọc Thạch. Cédile được De Gaulle bổ
nhiệm làm ủy viên Cộng ḥa Pháp ở Nam Bộ.
Y được phi cơ Anh thả dù xuống Tây Ninh
ngày 22/8/1945. Năm ngày sau y có mặt ở Sàig̣n,
tiếp xúc sơ khởi với Trần Văn Giàu,
Phạm Ngọc Thạch và Nguyễn Văn Tạo
thuộc Lâm ủy Hành chánh Nam Bộ. Cùng ngày 22/8, Pháp
cử Sainteny đến Hà Nội thảo luận
với Vơ Nguyên Giáp đại diện Ủy ban
Giải phóng Việt Nam tại Phủ Toàn quyền. Để
nói chuyện với Đồng Minh, v́ thiếu người
có khả năng ăn nói giao dịch, Trần Văn Giàu
lập một ban liên lạc và nhờ các nhân vật
trí thức của nhóm Đệ Tứ đảm trách:
Trần Văn Thạch, Huỳnh Văn Phương, Phan
Văn Chánh và Bác sĩ Nguyễn Thị Sương -
thủ lănh Phụ nữ Tiền phong là vợ của
Luật sư Hồ Vĩnh Kư. Các nhân vật này sau
đó đă bị Giàu sai thủ hạ ám sát:
Huỳnh Văn Phương ở Chợ Ông Văn (Tân
An) ba người c̣n lại khoảng một tháng sau
ở Bến Sút (Thủ Dầu Một). Tướng
Gracey yêu cầu Việt Minh giải giới lực lượng
Dân quân Cách mạng, giao cho Nhật trách nhiệm ổn
định trật tự, duy tŕ an ninh để hai bên
Việt Pháp đàm phán. Các đảng phái Quốc gia
phản đối Việt Minh thông đồng với
giặc Pháp phản bội quyền lợi dân tộc.
Sau đó Lâm ủy Hành chánh Nam bộ cải tổ,
Phạm Văn Bạch thay thế Trần Văn Giàu và
12 Ủy viên khác gồm 4 Cộng sản, 3 không đảng
phái, 2 Quốc gia, 1 Ḥa Hảo,1 Cao Đài và 1 thuộc
nhóm Đệ tứ. Ngày
11/9/1945, những đơn vị quân sự đầu
tiên của Pháp gồm khoảng 3 đại đội
đă đến Sàig̣n. Trước đó, tướng
Gracey đă trang bị vũ khí cho khoảng 1500 lính Pháp
từng bị Nhật bắt làm tù binh. Cuộc đàm
phán giữa Pháp và Việt Minh bất thành v́ lập trường
đôi bên trái nghịch nhau. Phía Việt Minh đ̣i Pháp
nh́n nhận độc lập, c̣n Pháp th́ chủ trương
tái lập trật tự lưu lại chủ quyền
của Pháp rồi mở cuộc trưng cầu dân ư xác
định chủ quyền Nam Bộ, sau đó sẽ thành
lập Liên bang Đông Dương theo như Tuyên ngôn
24/3 của De Gaulle. Ngày 21/9/1945, tiếp theo các cuộc
xung đột giữa dân quân Cách mạng Việt Nam và
quân Pháp, Cédile ra lịnh tấn công tái chiếm các công
sở và Khám lớn Sàig̣n. Tướng Gracey nhân danh
Ủy ban Kiểm soát Đông minh đứng ra đảm
trách việc ổn định trật tự, tuyên
bố lịnh thiết quân luật và kiểm soát các công
sở. Lúc
bấy giờ, lực lượng dân quân Cách mạng
Việt Nam được bố trí như sau: khu
vực phía Nam và Đông Nam thành phố Sàig̣n-Chợlớn
có các nhóm vơ trang của B́nh Xuyên dưới quyền
điều động của Bảy Viễn (Lê Văn
Viễn). Khu vực phía Bắc từ Thị Nghè qua Tân
B́nh, Phú Nhuận, Tân Định và Gia định do
lực lượng của Việt Minh phụ trách dưới
sự chỉ huy của Tô Kư và Hoàng Quốc Việt.
Mặt Tây Bắc, từ sân bay Tân Sơn Nhứt đến
quốc lộ 1 lên Tây Ninh do lực lượng Cao
Đài trấn giữ. Nam
Bộ kháng chiến Ngay
trong đêm 22 rạng 23/9/l945, Lâm ủy Hành chánh rút ra
khỏi Sàig̣n, Trần Văn Giàu được cử
làm Chủ tịch Ủy ban Kháng chiến Nam Bộ.
Việt Minh ra lịnh tản cư với lời đe
dọa "ai c̣n ở lại Sàig̣n là Việt gian
sẽ bị bắt và trừng trị". Trên
đường dân chúng tản cư về Miền
Đông và Miền Tây, Việt Minh sát hại khá
nhiều những phần tử đối lập. Cuộc
chiến tranh Việt Pháp thực sự bùng nổ
tại Nam Bộ. Từ Singapour, tướng Mounbatten
được tin biến cố ở Nam Bộ, ông
vội triệu hồi tướng Gracey và mời Cédile
sang Singapour thảo luận, ông tuyên bố "Anh luôn
luôn giữ lời hứa với Pháp nhưng giữ
lời hứa không có nghĩa là phản bội người
Việt Nam". Trở lại Sàig̣n, Gracey mời
Phạm Văn Bạch và Phạm Ngọc Thạch thương
thảo tiếp với Cédile, hai bên thỏa thuận hưu
chiến. Ngày
5/ 10/ 1945, tướng Leclerc đến Sàig̣n. Trong 4 tháng
sau đó quân Pháp tái chiếm toàn bộ lănh thổ phía
Nam vĩ tuyến 16, lập lại chủ quyền
tại đây. Ngày 4/2/1946, một ngày trước khi
Leclerc tuyên bố công cuộc b́nh định phần
đất phía Nam vĩ tuyến 16 đă hoàn tất, Cédile
theo tinh thần Tuyên ngôn 24/3 của De Gaulle thành lập
Hội đồng Tư vấn Nam Kỳ 12 người
gồm 8 Việt và 4 Pháp. Hội đồng có
nhiệm vụ cố vấn việc thực hiện
cuộc trưng cầu dân ư dân chúng Nam Bộ về tương
lai chính trị của cựu thuộc địa này:
muốn tự trị hoặc thống nhất vào
Việt Nam. Sau
khi rút khỏi Sàig̣n trong đêm 23/9/ 1945, các đoàn
thể quốc gia thuộc Mặt trận Quốc gia
Thống nhất liền nghĩ đến một
mặt trận đoàn kết khác và thành lập
Mặt trận Quốc gia Liên hiệp Kháng chiến
tại 18 thôn vườn trầu Vĩnh Lộc, Hốc
Môn. Lực lượng vũ trang kháng chiến
chống Pháp gồm có lực lượng B́nh Xuyên là
nồng cốt với nhiều Chi đội (cấp
Trung đoàn) được Hồ Vĩnh Kư và Lâm
Ngọc Đường, Giám đốc và Phó giám đốc
Công an thời Nhật đảo chánh cung cấp
rất nhiều vũ khí. Liên minh với B́nh Xuyên có
Đệ tam Sư đoàn Quốc Dân Đảng
của Nguyễn Ḥa Hiệp và Bộ đội An Điền
của Đại Việt Quốc Dân Đảng.
Cả hai lực lượng này cũng được
Nhật trang bị nhiều vũ khí. Ngoài ra lực lượng
kháng chiến c̣n có Đệ ngũ Sư đoàn
của Nguyễn Thành Long thuộc nhóm Đệ tứ
và Đệ nhị Sư đoàn của phong trào Thanh
niên Ái quốc đoàn (Cao Đài) trong tổ chức
Heiho do Nhật thành lập. Về
phía Việt Minh, Tổng bộ cử các cán bộ
cộng sản như Phạm Thiều, Ung văn Khiêm,
Trần Bửu Kiếm... vào tăng cường chỉ
đạo kháng chiến, đồng thời chỉ
định Nguyễn B́nh vào thành lập Khu 7 kháng
chiến Miền Đông kiêm ủy viên Quân sự
trực thuộc Ủy ban Hành chánh Kháng chiến Nam
bộ. Lúc bấy giờ cơ quan này đặt căn
cứ ở Miền Tây do Lê Duẩn, Bí thư Chi
cục Nghiên cứu chủ nghĩa Mác Lê ở Miền
Nam phụ trách tổng quát. Phạm Ngọc Thạch, Dương
Bạch Mai, Trần Văn Giàu được điều
động ra miền Bắc, nhưng Giàu xin được
sang Miên và Thái Lan để lập một căn cứ
hậu cần yểm trợ kháng chiến Nam Bộ,
đầu năm 1947 ông được điều
về chiến khu Việt Bắc. Nguyễn
B́nh bí danh của Nguyễn Phương Thảo nguyên
Chỉ huy trưởng Chiến Khu Đông triều
của Việt Nam Quốc dân Đảng, sau Cách
mạng tháng 8, y về hợp tác với Việt Minh. Vào
Nam bộ (tháng 2/1946), dựa vào lực lượng
Đệ tam Sư đoàn Quốc Dân Đảng
của Nguyễn Ḥa Hiệp, Nguyễn B́nh mở hàng
loạt cuộc tập kích và phục kích vào đội
quân xâm lược Pháp. Tiếng tăm lừng lẫy
của Nguyễn B́nh khiến Huỳnh Văn Trí tức
Mười Trí, một chi đội trưởng
của lực lượng B́nh Xuyên cảm phục nên
mang quân về hợp tác. Mười Trí c̣n đứng
ra vận động các lực lượng kháng
chiến suy cử Nguyễn B́nh làm Tư lịnh khu 7. Với
uy tín cá nhân, Nguyễn B́nh thuyết phục các đảng
phái Quốc gia hợp tác với Việt Minh. Ngày
20/4/1946 tại bản doanh của Mười Trí ở Bà
Quẹo, Vũ Tam Anh triệu tập một hội
nghị bao gồm đại diện các đảng phái
chính trị, tôn giáo, các cơ quan quân sự, tuyên
bố thành lập “Mặt trận Quốc gia Liên
hiệp Việt Nam” để tiếp tục lănh đạo
cuộc kháng chiến chống Pháp. Mục đích
của Mặt trận là gom góp các lực lượng
kháng chiến rời rạc tiếp tục tranh đấu
cho đến khi thực hiện được "nguyện
vọng chính đáng của dân tộc Việt Nam đúng
theo tinh thần và nguyên tắc của bản Hiến chương
Đại tây Dương là quyền tự quyết dân
tộc". Mặt trận bao gồm đại
biểu các đoàn thể, tôn giáo và lực lượng
quân sự: -
Đại diện tôn giáo có Giáo chủ Phật giáo Ḥa
Hảo Huỳnh Phú sổ, Lê Văn Tư đại
diện Cao Đài Tây Ninh, Giáo sư Huỳnh Thơ Hương
đại diên Cao Đài kháng chiến Hậu Giang, Lâm
Văn Hậu đại diện Tịnh độ cư
sĩ, Linh mục Nguyễn Bá Sang đại diện Thiên
Chúa giáo. -
Đại diện các đoàn thể chính trị có:
Phạm Thiều đại diện Pḥng chính trị khu
7, Trần Văn Lâm đại diện Quốc Dân Đảng,
Mai Thọ Trấn thay mặt Hà Huy Giáp -đại
diện Tổng công đoàn và Kỳ bộ Việt
Minh, Nguyễn Văn Sâm và Nguyễn Bảo Toàn, lănh
tụ và Tổng thư kư Việt Nam Quốc gia Độc
lập Đảng, Phạm Hữu Đức và
Nguyễn Văn Nhân đại diện Huỳnh Long
Đảng. -
Đại diện các lực lượng quân
sự gồm có: Lê Trung Nghĩa đại diện
lực lượng kháng chiến, Phan Đ́nh Công thay
mặt Nguyễn B́nh khu trưởng khu 7, Huỳnh văn
Trí Chỉ huy trưởng Vệ Quốc đoàn Bà
Quẹo kiêm đại diện Liên chi B́nh Xuyên, Lai
Hữu Tài đại diện Vệ Quốc đoàn
địa phương Sàig̣n-Chợlớn, Phạm
Hữu Đức, Chỉ huy trượng Chi đội
5 Vệ Quốc Đoàn, Huỳnh Tấn Chùa Chỉ huy
trưởng chi đội 12 Vệ Quốc Đoàn, Vũ
Tam Anh chỉ huy trưởng Đệ nhị Sư
đoàn Dân quân Cách mạng, Châu Ty chỉ huy trưởng
Du kích quân địa phương Sàig̣n-Chợlớn,
Từ Văn Ri và Từ Huỳnh chi đội trưởng
và đội trưởng chi đội 12, Lâm Văn
Đức chi đội trưởng chi đội 25,
Nguyễn Văn Đội tự Sáu Đội
chi đội 7 đổi lại Tiểu đoàn 307,
Nguyễn Văn Mười chi đội trưởng
Chi đội 8, lực lượng Cao Đài kháng
chiến Tây Ninh. -
Ban chấp hành gồm có: Chủ tịch Hoàng Anh (bí
danh của giáo chủ Ḥa Hảo Huỳnh Phú Sổ, Phó
Chủ tịch Vũ Tam Anh, Thư kư Mai Thọ Trấn,
Tuyên truyền Lê Trung Nghĩa, Ủy viên quân sự
Huỳnh Văn Trí, Bùi Hữu Phiệt, Phạm Hữu
Đức, Nguyễn Thành Long, Cố vấn: Nguyễn Văn
Sâm, Phạm Thiều, Phạm Hữu Đức,
Trần Văn Lâm. (19) Theo
nhà báo lăo thành Nam Đ́nh (Nguyễn Kỳ Nam), quan
điểm ban đầu của Mặt trận Quốc
gia Liên hiệp là vừa chống Pháp vừa chống
phong trào Cộng sản quốc tế: “Nếu không
có một chánh phủ ở Nam Kỳ, Nam Kỳ là lănh
thổ của Pháp theo công pháp quốc tế, nước
Pháp vẫn c̣n ở duyên hải Thái B́nh Dương.
Tiền đồ tổ quốc sẽ bị xô vào hai
ngả hoặc bị đô hộ lại bởi
thực dân, hoặc bị đô hộ lại bởi
cộng sản quốc tế. Hai viễn tượng
đều tai hại cho giống ṇi”. (20) Lúc
đầu, Mặt trận không có liên hệ ǵ với
Hội đồng Tư vấn Nam Kỳ do Bác sĩ
Nguyễn Văn Thinh làm Chủ tịch. Trong thời gian
chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng ḥa tham gia
hội nghị Fontainebleau, Nguyễn Văn Xuân và Đốc
phủ Chấn qua Pháp đề xuất thành lập Nam
Kỳ tự trị trong Liên bang Đông Dương, ư
kiến này bị chính phủ VNDCCH phản đối v́
họ không đại diện cho chính phủ hợp pháp.
Sau đó Mặt trận Quốc gia Liên hiệp ủng
hộ chủ trương cho Bác sĩ Thinh thành lập
chính phủ lâm thời Cộng ḥa Tự trị Nam
Kỳ thuộc Liên Hiệp Pháp. Việt Minh và các nhóm
kiên tŕ lập trường tiếp tục kháng
chiến chống Pháp đă tách ra khỏi Mặt
trận. Nguyễn Ḥa Hiệp, Tư lịnh Đệ
tam Sư đoàn ra thông cáo kêu gọi lực lượng
kháng chiến chống Pháp ở Nam Bộ ngưng
chiến v́: “Chính phủ Pháp đă bằng ḷng
để cho chúng ta có quân đội và chính phủ riêng.
Hai dân tộc Pháp và Nam Kỳ sẽ sống b́nh đẳng.
Vậy các chiến sĩ đang chiến đấu hăy
ngừng chiến ngay”. Những
thành phần c̣n lại trong Mặt trận
Quốc gia Liên hiệp lại chia rẽ. Nguyễn Văn
Sâm nguyên là Khâm sai Nam Kỳ do Thủ tướng
Trần Trọng Kim bổ nhiệm, chủ trương
thành lập “Mặt trận Quốc gia Thống
nhất Liên hiệp”. Mặt trần Quốc gia
Thống nhất đă được Hồ Văn Ngà,
Nguyễn Văn Sâm, Trần Văn Ân, Huỳnh Phú
Sổ…thành lập ngày 14/8/1945 khi Nhật vừa đần
hàng Đồng Minh. Trong khi đó Bác sĩ Lê Văn
Hoạch tiếp tục con đường của bác sĩ
Thinh thành lập Chính phủ Cộng ḥa Tự trị
Nam Kỳ. Mặt trận ủng hộ Thiếu tướng
Nguyễn Văn Xuân thành lập Cộng ḥa Vệ binh
Việt Nam. Quân đội Cao Đài là thành viên
của Mặt trận được phép nhận khí
giới của Pháp để lập quân đội làm
nền tảng cho quân đội quốc gia sau này. (21) Năm
1947, được sự thỏa thuận của Pháp,
Mặt trận Quốc gia Liên hiệp dời Ban
chấp hành về trụ sở ở Sàig̣n để
cùng nhà đương cục Pháp t́m giải pháp
giải quyết cuộc xung đột Pháp Việt.
Chủ trương của Mặt trận đối
với Pháp lúc này đă thay đổi, họ tuyên
bố “Chúng tôi nh́n nhận rằng người
Việt Nam chịu rất nhiều ảnh hưởng văn
hóa của Pháp. Hơn nữa quyền lợi của người
Pháp trên giải đất nầy rất nhiều, và
sự có mặt của người Pháp trên lănh
thổ Việt Nam cũng rất cần thiết về
mặt kỹ thuật chuyên môn hầu giúp sức dân
tộc Việt Nam trên đường tiến hóa theo
kịp các nước láng giềng. Nước Pháp
với tư cách người anh, có bổn phận d́u
dắt dân Việt Nam đoạt được cái
nguyện vọng chánh đáng hầu điều ḥa
quyền lợi giữa hai xứ và giữ vững
mối t́nh hữu nghị giữa hai dân tộc”. (22) Mặt
trận Quốc gia Liên hiệp đến đây tan ră. Lê
Quế Lâm |