Tôi
đi thăm chồng ‘cải tạo’
Minh Ḥa |
Tác giả Minh Ḥa chụp cùng chồng năm
1971 tại Đà Lạt. (H́nh: Gia đ́nh) Vâng,
chúng tôi nghiễm nhiên nhận chồng chúng tôi là “các
ông cải tạo” như người miền Nam
vẫn kêu với tấm t́nh trân quư, để phân
biệt với những người tù h́nh sự. Vâng,
những người đàn ông ở miền Nam mà
đang đi tù Cộng Sản mới là những người
xứng đáng với đàn bà con gái miền Nam
ở lứa tuổi tôi. Chị em chúng tôi gọi đó
là “tấm bằng tù cải tạo” của các ông
để chọn gửi cuộc đời, dù là trao
gửi vào một nơi bất định… Tôi
quen anh năm 17 tuổi, khi c̣n cắp sách đến trường.
Lúc ấy anh là sinh viên sĩ quan năm thứ ba, hai mươi
tuổi đời, nhưng dạo đó trong mắt tôi
anh thật chững chạc, lại tài hoa, và cũng không
thiếu… si mê. Anh
nhất định đ̣i cưới tôi ngay sau khi ra trường,
nói rằng thầy mẹ anh sẽ ưng ư, không
thể phản đối. Tôi h́nh như có hơi
ngạc nhiên và hơi… sợ sợ, v́ tuổi 18, 19
thời đó c̣n nhỏ lắm, chẳng biết ǵ,
chỉ biết rằng tôi h́nh như cũng… yêu anh
nhiều lắm. Tôi c̣n nhớ, tuy c̣n nhỏ và ngây thơ
lắm, nhưng những ngày giữa năm thứ tư
của anh, từng đêm tôi đă thổn thức
một ḿnh. Cảm giác lúc ấy là chỉ sợ
mất anh vào nơi gió cát mịt mù mà biết bao người
trai đă ra đi không hẹn ngày về. Và tôi
nhất quyết lấy anh, tuy anh làm phiền ḷng ba má
tôi không ít, khi anh dứt khoát từ chối mọi công
lao chạy chọt của song thân tôi ngay từ
truớc ngày anh tốt nghiệp. Gia đ́nh tôi ngần
ngại, nhưng tôi là con gái út, được cưng
nhất nhà, vả lại cả nhà ai cũng quư
mến anh… Thế
là tôi rời ghế nhà trường năm 19 tuổi,
lên xe hoa mà tưởng như đang trong giấc
mộng t́nh yêu thời con gái. Rồi th́ giă từ quê
huơng Đà Lạt yêu dấu, giă từ những
kỷ niệm yêu đương trên từng con
dốc, từng vạt nắng xuyên cành trong hơi
lạnh thân quen, từng hơi thở th́ thầm trong
ngàn thông thương mến, tôi theo anh về làm dâu
gia đ́nh chồng ở Sài G̣n. Tôi chưa hề
được chuẩn bị để làm dâu, làm
vợ, đầy sợ hăi trong giang sơn nhà
chồng, c̣n chưa biết ứng xử ra sao, nhưng
được cha mẹ và các em chồng hết ḷng thương
mến. Các
chú em chồng nho nhă luôn luôn hoan hô những món ăn tôi
nấu nướng. Tuần
trăng mật thật vội vă nhưng vô cùng
hạnh phúc, chỉ vỏn vẹn trong thời gian anh
nghỉ phép ra trường, rồi tŕnh diện
đơn vị mới. Mùng sáu Tết Tân Hợi 1971,
Sư đoàn Dù của anh đi mặt trận Hạ Lào.
Hôm ra đi anh vui tưng bừng như con sáo sổ
lồng, trong khi tôi thẫn thờ… Anh siết tôi
thật chặt, không cho tôi khóc, nói rằng ra đi
trong ḍng nước mắt vợ hiền là điều
xui rủi. Tôi
vội vă gượng cười, để rồi
từng đêm thổn thức một ḿnh trong căn pḥng
lạnh vắng, run rẩy lắng nghe từng tin
chiến sự miền xa… Thư anh từ mặt
trận toàn những điều thương nhớ ngâp
tràn, pha lẫn những lời như những tràng cười
say sưa của người tráng sĩ đang tung ḿnh
trên lưng ngựa chiến. Mẹ chồng tôi
chẳng vui ǵ hơn tôi. Hai mẹ con buôn bán xong thường
đi lễ chùa, khấn nguyện. Bà cụ bảo tôi:
“…phải khấn cho nó bị thương nhẹ
để mà về, chứ vô sự th́ lại không
được về, vẫn c̣n bị nguy hiểm”…
Tôi càng hoang mang, thảng thốt, quỳ măi trong khói hương
với đầy nước mắt, chẵng khấn
được câu nào… Má tôi trên Đà Lạt cũng
vội lặn lội lên tận cốc xa, thỉnh cho
được tượng ảnh Bồ Tát Quán
thế Âm để chồng tôi về sẽ đeo vào
cổ. Sau
trận đầu tiên ở Hạ Lào anh trở về
với cánh tay trái treo trước ngực. Tôi run run
dội nước tắm cho anh để nước
khỏi vào vết thương, mà không giấu
được nụ cười đầy sung sướng,
pha lẫn… đắc thắng, cảm ơn Trời
Phật linh thiêng… Rồi
anh lại ra đi. Tây Ninh, Cam Bốt, cùng những địa
danh trong các ḍng tin chiến sự mà tôi thuộc
nằm ḷng. Trảng Bàng, Trảng Lớn, Suông, Chúp,
Krek, Đam Be… Anh đi toàn những trận ác liệt
một mất một c̣n với quân thù quái ác. Vừa
lành vết thương là lại ra đi. Tôi thành người
chinh phụ, thao thức từng đêm, vùi đầu vào
gối khóc mùi trong lời khấn nguyện Phật
Trời che chở cho sinh mạng chồng tôi. C̣n anh, anh
cứ đi đi về về trong tiếng cười
vui sang sảng, hệt như các bạn chiến đấu
trong cùng đơn vị, mà nay tôi vẫn c̣n nhớ tên
gần đủ: các anh Tường, Hương, Trung,
Dũng, Sinh, Chiêu, anh Sĩ, anh Tâm, anh Quyền…. Mỗi
lần trở về b́nh an là một lần cả nhà
mở hội, và mỗi khi nhận lệnh đi hành quân
là một lần tôi thờ thẫn u sầu trong lúc anh
hăng hái huưt gió vang vang khúc hát lên đường.
Con người ấy không biết sợ hăi là ǵ, không
cần sống chết ra sao, và không hề muốn nghe
lời than văn, chỉ thích nụ cười và
những lời thương yêu chiều chuộng. Anh nói
không biết tại sao anh có niềm tin kỳ lạ là
không có việc hiểm nguy nào hại đựơc thân
anh. Tôi chỉ c̣n biết chiều theo ư chồng, không
bao giờ dám hé môi làm anh buồn bực, v́ thời
gian gần nhau quá ngắn ngủi, tôi chỉ lo cho anh
những phút giây hạnh phúc hiếm hoi của người
lính chiến, không muốn để anh bận ḷng v́
những nỗi lo âu. Lấy chồng hơn hai năm
sau mà tôi vẫn chưa có cháu, v́ anh cứ đi, đi
măi đi hoài, những ngày gần nhau không có mấy. Rồi
mùa Hè đỏ lửa nổ ra. Anh nhảy vào An
Lộc, lăn lóc đánh dập đánh vùi với
địch quân đông gấp bội trong gần ba tháng
trời, mất cả liên lạc bưu chính, ở nhà
không hề nhận một chữ một lời. Người
hạ sĩ quan hậu cứ mỗi tháng ghé lại gia
đ́nh thăm hỏi đều phải vẫy tay tươi
cười ngay từ đầu ngơ. Anh về được
đúng một tuần, th́ lại lên đường
đi Quảng Trị… Rồi anh lại bị thương
ở cửa ngơ Cổ Thành, trở về trong pḥng
hồi sinh Tổng Y Viện Cộng Ḥa. Trên đường
tới bệnh viện cùng với gia đ́nh, tôi
ngất xỉu trên xe của người anh chồng… Nhưng
rồi anh vẫn đứng dậy, lại khoan khoái
cất bước hành quân. Ôi, không biết tôi mang
nợ anh từ tận tiền kiếp xa xôi nào, mà tôi
yêu thương cái con người chỉ biết
miệt mài say mê chiến trận. Tôi chỉ biết
ước nguyện của anh là trở thành một Tướng
Patton của Việt Nam, “Rồi nước ḿnh sẽ
phải tự chủ hơn lên, mấy năm nữa
phải khác hẳn đi chứ. Nền nếp quân
đội sẽ phải thay đổi. Anh sẽ làm tư
lệnh đại đơn vị, để anh điều
động liên quân chủng, cả thiết giáp, máy
bay, đánh giặc như Patton cho mà coi. Cam bốt,
Hạ Lào Trung Thượng Lào ăn nhằm ǵ… Hà hà.”
Tôi chỉ ậm ừ v́ chẳng hiểu ǵ, khi anh th́
thầm bên tai tôi vào một đêm tôi dần thiếp
đi trong đôi cánh của hạnh phúc, một
lần anh về phép hành quân… Sinh
cháu gái đầu ḷng năm 1973 ở Đà Lạt,
anh về thăm mẹ con tôi và trường cũ, xong
lại bay đi trấn thủ đường ranh
giới ngưng chiến ở vùng Tây Nam Huế…
‘Bé Dung’ với chồng và hai con, Tháng Tám,
2014 (H́nh: Gia đ́nh) Tháng
Tư năm 1975, đơn vị anh đóng quân ở
Thủ Đức, chuẩn bị tử chiến
với quân thù. Chú em chồng là sĩ quan chuyển
vận tàu HQ505. Tàu ghé Sài G̣n để chuẩn bị
đi công tác Phú Quốc. Chồng tôi bảo cả gia
đ́nh, gồm thầy mẹ, các chú và cả mẹ
con tôi, xuống tàu đi Phú Quốc lánh nạn
chiến sự, rồi khi yên sẽ lại trở
về. Tôi tưởng anh cũng định ra đi, nhưng
anh quắc mắt nói tại sao anh lại phải
bỏ đi lúc quân lính của anh vẫn c̣n chưa nao
núng, “bọn nó làm ǵ thắng nổi khi cả Sư
Đoàn Dù đầy đủ bung ra phản công, cho nó
ăn một cái Mậu Thân nữa th́ mới hết
chiến tranh, quân Dù đánh giặc một chấp
bốn là thường, c̣n trận cuối này là
xong.” Anh hăng say như sắp xung trận, nhưng
rồi anh quay lưng lại, run giọng bảo tôi hăy
bế con theo xe của ông anh ra bến tàu. Đến nước
đó tôi không c̣n ǵ sợ hăi, ôm con nhảy xuống,
nhất định đ̣i ở lại. Vợ chồng
sống chết có nhau… Ba
lần toan vượt thoát từ đầu đến
giữa Tháng Năm đều thất bại năo
nề. Anh lên đường đi trại tập trung
vào Tháng Sáu, khi tôi đang mang bầu cháu thứ nh́…
Bé Dung ưỡn người đ̣i theo bố. Anh quay
lại, vẫy tay cười với mẹ con tôi.
Vẫn nụ cười ấy, anh vẫn chẳng
nệ âu lo sống chết là ǵ, nhưng c̣n mẹ con
em, anh ơi???… Gia
đ́nh nhà chồng tôi thiệt có phước, hầu
hết đă theo tàu HQ505 đi Phú Quốc rồi sang
Mỹ, kể từ hôm tôi ôm con ở lại với
chồng. Gia đ́nh tôi từ Đà Lạt chạy
về Sài G̣n, sống chen chúc quây quần đùm
bọc lẫn nhau. Hàng quán của gia đ́nh chồng tôi
bị tịch biên hết. Tôi nhất định
giữ chặt ngôi nhà của cha mẹ chồng để
lại, đuổi mấy cũng không đi. Chị
ruột tôi bỏ dần vốn ra mua được ngôi
nhà khác, v́ ông chồng ôm vợ bé chạy mất, nhà
cửa xe cộ bị tịch biên hết. Tôi và các anh
chị em tôi chạy vạy đủ điều để
lo sinh kế, nuôi con thơ cha già mẹ yếu.
Chồng tôi mịt mù tăm tích, chỉ có đôi ba lá
thư viết về từ trại Long Giao. Lên Long Giao cũng
không gặp. Anh bị đưa ra Bắc. Năm
đó tôi tṛn 25 tuổi, dung nhan tuy tiều tụy nhưng
vẫn khiến nhiều kẻ phải suưt soa ḍm ngó.
Biết bao người mai mối th́ thầm bên tai tôi,
thôi hăy lo cuộc đời mới, sĩ quan ngụy
đi Bắc chẳng có ngày về… Bao nhiêu nỗi
khổ đau dồn nén đột nhiên bùng nổ. Tôi
vùng lên như một con cọp cái: bác thử nghĩ
coi cả bọn cả lũ tụi nó đó có đáng
xách dép cho chồng tôi không!!! Rồi ba mẹ con tôi ôm
nhau khóc vùi trong tủi hận. Không,
không, một ngàn vạn lần không. Quanh tôi chỉ c̣n
toàn rác rưởi. Vâng, những người đàn ông
ở miền Nam mà đang đi tù Cộng Sản
mới là những người xứng đáng với
đàn bà con gái miền Nam ở lứa tuổi tôi.
Chị em chúng tôi gọi đó là “tấm bằng tù
cải tạo” của các ông để chọn
gửi cuộc đời, dù là trao gửi vào một nơi
bất định… C̣n ǵ nữa mà chọn lựa! Thà
vậy, đành thôi. Tôi đă là vợ anh, tôi vẫn
tôn thờ anh trong tim óc, làm sao khỏi lợm giọng
trước bọn người lường lọc, bướm
ong, hèn hạ… Chị em tôi buôn bán từ thuốc lá
đến bánh cuốn, bánh ướt, bánh ḿ,
thuốc tây, thuốc nam, kiêm luôn cắt chải
gội uốn tóc, làm móng tay… nhưng luôn tránh
chỗ công quyền và nơi phồn hoa nhan nhản
những con mắt hau háu của bọn ăn cướp
và bọn trở cờ. Mấy anh chị em tôi
đồng ḷng, đùm bọc lẫn nhau, nên áo rách nhưng
một tấm ḷng son tôi vẫn vẹn với câu
thề… Vượt
qua được thời gian khó khăn cực khổ
nhất lúc ban đầu, sau ba mẹ con tôi được
gia đ́nh chồng từ Mỹ chu cấp, tuy không dư
dả nhưng cũng đủ gửi quà ba tháng
một lần, rồi lại dành dụm cho môt
chuyến thăm nuôi… Anh
từ miền cực Bắc bị đưa về
Thanh Hóa chừng một năm, th́ tôi xin được
giấy phép đi thăm nuôi. Tôi và chị tôi chạy
đôn chạy đáo mua đủ một trăm năm
chục kư quà để tôi đem ra Bắc cho
chồng. Bà cụ buôn bán quen ngoài chợ lại
nhờ đem thêm năm chục kư thăm dùm con trai, v́
con dâu cụ đă vượt biên. Cháu Dung đă lên
6, em Long nó 4 tuổi và chưa lần nào thấy
được mặt cha. Tôi đem cả hai con đi
cho anh gặp đứa con trai. Xuống
ga Thanh Hóa, cả đoàn quân khuân vác vây quanh gọi
mời giục giă. Tôi và mấy chị cùng thăm
chồng chia nhau giữ chặt hàng hóa không cho ai khiêng
vác, rồi tự ḿnh kéo lê kéo lết đi thuê nhà
trọ. Có người đă đi về kể
rằng cứ sơ ư là bị vác hàng chạy mất.
Chúng tôi cũng phải chia nhau ở lại nhà trọ
coi chừng hàng và đi chợ. Tôi nhờ một
chị mua thêm được kư mỡ, về rang tóp
mỡ ngoài sân nhà trọ. Nghe con khóc, tôi vội vă
chạy vô nhà. Chưa kịp dỗ con th́ nghe tiếng
ồn ào. Quay ra, hai kẻ cắp đă bưng chảo
tóp mỡ ù té chạy, chị bạn rượt theo không
kịp. Tôi khóc thầm tiếc hoài, cứ nghĩ
những tóp mỡ kia đáng lẽ đă giúp chồng
ḿnh đỡ bao đói khát. Xe
đ̣ đi Thanh Cẩm chật ních những bà thăm
chồng. Chúng tôi năm người lớn và hai cháu
xuống ngă ba Nam Phát để vô Trại 5. Tôi lê
từng bao hàng rồi lại quay lui kéo lê bao khác,
chừng hơn nửa cây số mới đến
trạm xét giấy tờ vào trại, hai cháu c̣n quá
nhỏ chẳng muốn chúng đụng tay. Cô Út
thiệt giỏi, xong phần ḿnh lại xông xáo giúp
hết người nọ tới người kia. Xong
giấy tờ, chờ một lát th́ một người
tù h́nh sự đánh xe trâu đến. Hàng hóa và hai
con tôi được lên xe trâu, tôi và chị Phước,
chị Điệp cùng hai mẹ con cô Út lẽo đẽo
theo sau. Đường đi xuyên trại xuyên rừng
dài tám cây số. Chúng tôi chưa biết lúc trở ra
mới càng thê thảm. Chân
tay ră rời, tới chiều tối mới thấy
cổng trại 5 Lam Sơn. Đêm xuống bé Dung c̣n
phải phụ tôi gom lá mía cho tôi vội nấu
hết gạo thành cơm, nắm lại từng
vắt, v́ nghe nói công an không cho tù chính trị đem
gạo sống vô, sợ các anh âm mưu trốn
trại. Đêm chờ sáng để thăm chồng,
nh́n hai con thơ ngây ngủ say sưa v́ mỏi mệt,
tôi rời ră vô cùng nhưng không sao ngủ được.
Hằng trăm h́nh ảnh chồng tôi nhảy múa trong
đầu… Chồng của tôi, người lính dù hăng
hái húyt sáo mỗi khi nhận lệnh hành quân ấy,
nay đă ra sao???
‘Cu Bi’ và cha mẹ, ngày cưới vợ, Tháng
Tư, 2009. (H́nh: Gia đ́nh) Sáng,
đến lượt ra nhà thăm nuôi ngong ngóng
chờ chồng, tôi không được phép ra khỏi
cửa căn buồng nhỏ xíu, kê một bàn gỗ dài
và hai ghế băng dọc hai bên. Đột nhiên
một ông lạ hoắc đứng lù lù ngay cửa. Tôi
ngỡ ngàng chưa biết điều ǵ. Cô nữ công
an nh́n cḥng chọc, hằn học, đợi chờ như
con gà chọi sắp tung đ̣n. Tôi không thể
hiểu người con gái Bắc cỡ cùng tuổi tôi
kia thù hằn tôi điều ǵ. Tôi ngó lại, lát sau cô
ta coi sổ xong, mới nói đây là anh Đức mà bà
cụ nhờ tôi đi thăm dùm. Mất nửa
tiếng giao quà và kể chuyện gia đ́nh cho anh
Đức nghe, tôi được biết chỉ c̣n
một tiếng rưỡi gặp chồng. Thế là tôi
bắt đầu ôm mặt khóc, càng lúc càng nức
nở v́ tủi cực, không thể nào cầm
được. Trên thế giới này có ai phải
lặn lội hằng ngàn cây số để chỉ
được gặp chồng có một giờ ba mưới
phút không hả Trời?!! Hai
cô công an lớn tiếng dọa dẫm, những là
phải động viên học tập tốt, không lau
sạch nước mắt th́ không cho ra thăm… Nhưng
ḱa, ai như chồng tôi vừa bước ra khỏi
cổng trại. Tôi không c̣n nhớ quy định
luật lệ ǵ nữa, vùng đứng dậy
chạy nhào ra như một tia chớp. Hai đứa
nhỏ vừa khóc vừa chạy theo. Hai công an nữ
bị bất ngờ không cản kịp, đứng nh́n. Tôi
chạy tới ôm anh, và càng khóc dữ, đôi chân
khụyu xuống, không c̣n sức lực. Trời ơi,
chồng tôi ốm yếu đến nỗi tôi ôm không
trọn một ṿng tay. Người anh nhỏ thó
hẳn lại, chỉ có đôi mắt sáng với tia
nh́n ngay thẳng là vẫn hệt như ngày nào, nhưng
nay đượm nét u buồn khiên tôi đứt
ruột. Anh vẫn không nói được lời nào,
chỉ bặm môi nh́n tôi nh́n con thăm thẳm. Tôi
biết anh đang cố trấn tĩnh, v́ không
muốn rơi nước mắt trước mặt công
an. Anh d́u tôi và dắt con trở vào nhà thăm nuôi. Anh
nắm chặt tay tôi, đưa vào chiếc ghế băng.
Cô công an lạnh lùng chỉ anh bước sang chiếc
ghế đối diện, rồi ngồi sừng
sững ở đầu bàn, cứ chăm chăm nh́n vào
sát tận mặt tôi. Anh khuyên tôi ở nhà ráng nuôi
dạy con cho giỏi. Rồi thật nghiêm trang, anh
bảo tôi phải đưa con đi vùng kinh tế
mới, về tỉnh Mỹ Tho chỗ bác Chánh với
chú Cương và cô Huyền đă tự nguyện
đi khai hoang rồi, đang chờ vợ chồng ḿnh
lên lao động sản xuất. Tôi hơi sững
sờ, rồi chợt hiểu, đang khóc lại suưt
bật cười hân hoan, khi thấy nét khôi hài tinh anh
của chồng tôi vẫn c̣n nguyên vẹn. Bác Chánh là
tên gọi của thầy mẹ chúng tôi, chú Cương
và cô Huyền chính là chú Cường, chú em chồng
đă đưa cả nhà xuống tàu HQ 505 đi lánh
nạn. Cô công an có vẻ rất đắc ư, nhắc
tôi: –
Chị phải nói ǵ động viên anh ư đi
chứ. Anh
nh́n mắt tôi, cười thành tiếng. Tôi chợt cười,
nhưng lại chợt giận hờn. Tôi
cúi mặt giận dỗi: –
Em không đi đâu hết, em chờ anh về đă
rồi muốn đi đâu cũng được… Tôi
lại khóc, hai tay nắm chặt tay anh, chỉ sợ
phải xa rời. Cô công an cứ quay nh́n hết người
nọ đến người kia, lên tiếng: –
Chị này hay nhỉ! Phải đi kinh tế mới,
lao đông tốt th́ anh ấy mới chóng được
khoan hồng chứ! Trại giáo dục anh ư tiến
bộ thế đấy, c̣n chị th́ cứ… Chỉ
được cái khóc là giỏi thôi!! Anh
không nhịn được, lại cười khanh khách
và nói: –
Đó em thấy chưa, cán bộ ở đây ai cũng
tiến bộ như vậy hết, em phải nghe anh
mới được… Em cứ thấy anh bây giờ
th́ biết chính sách nhà nước ra sao, cũng đừng
lo ǵ hết, ráng nuôi dạy con cho nên người đàng
hoàng đừng học theo cái xấu, nghe… Tôi
dở khóc dở cười, chỉ nắm chặt tay
anh mà tấm tức, dỗi hờn. Anh gọi hai con
chạy sang ngồi hai bên ḷng. Cô nữ công an do
dự, rồi để yên, lại tiếp tục nh́n
sững vào mặt tôi. Anh ôm hôn hai cháu, nói chuyện
với hai cháu. Đôi mắt chúng tôi chẳng nỡ
rời nhau. Mắt tôi nḥa lệ mà vẫn đọc
được trong mắt anh những lời buồn thương
da diết. Tội nghiệp hai con tôi đâu biết
chỉ được gần cha trong giây lát nữa thôi. Tôi
như một cái máy, vừa khóc vừa lay lay bàn tay
anh, nhắc đi nhắc lại, em sẽ đợi anh
về, anh đừng lo nghĩ ǵ nghe, em sẽ đợi
anh về, em nhất định đợi anh mà… anh
về rồi ḿnh cùng đi kinh tế mới… anh ráng
giữ ǵn sức khỏe cho em và con nghe… Em thề em
sẽ đợi anh về…. Em không sao đâu… Anh
đừng lo nghĩ, cứ yên tâm giữ ǵn sức
khỏe nghe, em thề mà, anh nghe… Tôi
chợt thấy chồng tôi nḥa nước mắt. Cô
công an lúng túng đứng dậy, bỏ ra ngoài nhưng
lại trở vào ngay, gơ bàn ra hiệu cho người
ở ngoài. Người nữ công an kia chẳng
biết núp ở đâu, lập tức xuất
hiện, báo hết giờ thăm… Vợ chồng tôi
lại ôm chặt nhau ở đầu bàn bên kia ngay trước
cửa pḥng, bất chấp tiếng gơ bàn thúc
giục. Anh nắm chặt hai bàn tay tôi, chỉ nói
được một câu: -Anh
sẽ về đưa em và con đi, không thể quá lâu
đâu, đừng lo nghe, cám ơn em… đă quyết
đợi anh về… Rồi anh nghẹn ngào… Tôi
bị ngăn lại ngay cửa nhà thăm nuôi, cháu Dung
chạy ù theo cha, cu Bi nhút nhát đứng ôm chân mẹ
cùng khóc. Tôi ôm cây cột gỗ nh́n dáng anh chậm
chạp buớc tới hai cánh cổng gỗ to sầm,
mà không thể nào ngưng tiếng khóc. Anh
ngoái đầu nh́n lại hoài, bước chân lảo
đảo, chiếc xe cút kít một bánh mấy lần
chao nghiêng v́ hàng quá nặng… Sáng
hôm sau tôi như người mất hồn. Các chị
bạn cũng chẳng hơn ǵ. Mấy chị em và bà
bác dắt díu nhau ra, mới biết không được
về lối cũ, mà phải đi ṿng bên ngoài
trại cả gần hai chục cây số nữa để
trở lại chỗ ngă ba Nam Phát. Đường
xuyên rừng, rồi lại ra đồng trống,
nắng hanh chang chang như muốn quật ngă ba mẹ
con tôi. Cu Bi mệt lắm, có lúc ngồi bệt
xuống, áo quần mồ hôi ướt nhẹp. Tôi
phải đứng giữa nắng đem thân ḿnh che
nắng cho hai con, dỗ dành chúng, rồi lại bế
cu Bi, lầm lũi bước thấp bước cao. Bà
bác và hai chị cùng cô Út cứ phải đi chậm
lại chờ mẹ con tôi. Bao nhiêu cơm gạo đă
giao cho chồng hết, chúng tôi không c̣n ǵ ăn
uống. Dọc dường mua được mấy cây
mía, tôi róc cho các con ăn cho đỡ đói. Hai đứa
không khóc lóc một lời. Bé Dung thiệt ngoan, luôn
miệng dỗ em cố gắng. Bụng đói, chân
mỏi ră rời trong lúc chiều cứ xuống
dần. Đám người lang thang trong những cánh
rừng tre nứa âm u, trên miền đất không
một chút t́nh thương. Ai cũng lo sợ, dớn
dác nh́n trước ngó sau, tự nhiên túm tụm
lại mà đi, càng mệt lại càng như muốn
chạy. Tôi bế cu Bi, mỏi tay quá lại xoay ra cơng
cháu, vừa mệt vừa đói vừa sợ,
lếch thếch vừa đi vừa chạy, không
biết sẽ ngă gục lúc nào. Cháu Bi nh́n thấy
mẹ mệt quá, đ̣i tuột xuống, rồi
lại hăng hái tiến bước. May sao, đến
hơn 6 giờ chiều, trời gần tối hẳn,
th́ trở lại được ngă ba Nam Phát. Hai công
an dắt xe ra đạp về nhà, dặn chúng tôi
ở đó đón xe đ̣ ra Thanh Hóa. Đám
người ngồi bệt xuống bên đường.
Lâu lắm mới có một xe chất đầy người
chạy qua, nhưng đều chạy thẳng, không
ngừng. Đă hơn chín giờ đêm. Dáng cô Út cao
mảnh rắn chắc đứng vẫy xe in lên
nền trời đêm đầy sao như một pho tượng
thần Vệ Nữ. Một xe lớn có hai bộ đội
chở đầy tre nứa, từ xa chiếu đèn
pha sáng ḷa trên dáng người con gái đảm đang
ấy, từ từ dừng lại. Chúng tôi xúm lại
hứa trả thật nhiều tiền, rồi bà bác cùng
hai con tôi được lên ngồi ca bin, c̣n tôi
với hai chị và cô Út đẩy kéo nhau leo lên
ngồi nghiêng ngả trên tre nứa, tay bám, chân đạp
chặt vô thành xe, qua năm tiếng đồng hồ
trên con đường đất dằn xóc kinh
hồn, nhiều lần tưởng đă văng
xuống đất. Hai bộ đội tử tế,
không lấy tiền, chỉ ăn hai tô cháo ḷng mà chúng
tôi mời măi. Ra đến Thanh Hóa là hai giờ sáng. Các
chị đi thăm chồng xuống tàu đêm
thật đông, thăm hỏi tíu tít, trả lời không
kịp. Khi ấy sao mà chị em chúng tôi thương
nhau quá sức. Vé
về Nam không có, phải mua vé ra Hà Nội rồi
mới đi ngược trở về. Đêm hôm sau
mới đến ga Hàng Cỏ, mấy bà con ra
đường đang ngơ ngác th́ các chị đằng
xa đă đôn đáo vẫy chào, kéo chúng tôi tới
chỗ… lề đường, đầy những
chiếu với tấm ni lông, nơi tạm trú mà các bà
“vợ tù cải tạo” gọi là… Hotel California. Vâng,
chúng tôi nghiễm nhiên nhận chồng chúng tôi là “các
ông cải tạo” như người miền Nam
vẫn kêu với tấm t́nh trân quư, để phân
biệt với những người tù h́nh sự. Cho nên
danh từ thường đi theo với ư nghĩa nào mà
người ta hiểu với nhau, không c̣n giữ
được nguyên cái nghĩa mà nó được
đặt cho v́ mục đích chính trị sâu xa. Ngủ
lề đường nhưng chẳng ai thấy
khổ, v́ gần nhau thấy ấm hẳn t́nh người
đồng cảnh. Các chị em th́ thầm tṛ
chuyện suốt đêm, kẻ th́ khóc rấm rứt,
người lại cười khúc khích. Tôi vừa ôm
con ngủ gật vừa quạt muỗi cho hai cháu, h́nh
ảnh chồng tôi quay cuồng măi trong đầu, khi
anh nói, khi anh cười, lúc anh đầy nước
mắt… Sau những nguồn cơn cực nhọc và xúc
động mạnh này, về nhà tôi bị thương
hàn nhập lư, rụng hết mái tóc dài, gần
trọc cả đầu, tôi đă trối trăn cho bà
chị nuôi dạy hai cháu, tưởng không c̣n
được thấy mặt chồng tôi lần
nữa… …Chín
năm sau, đúng ngày giỗ đầu Ba tôi, anh đột
ngột bước vô nhà. Tôi suưt té xỉu v́ vui
mừng, cứ ôm chặt anh mà.. khóc ngất. Anh cười
sang sảng: –
Cái chị này chỉ được cái khóc là giỏi
thôi, phải động viên cho chồng đi sang
Mỹ đi chứ… Hà hà.. Các
chị em tôi từ Đà Lạt tất bật
xuống thăm. Vừa xong ngày đám giỗ th́
cả nhà đă vui như hội. Tất nhiên tôi là người
mừng vui nhất…. Hạnh phúc đă trở về trong ṿng tay tôi. Tôi sẽ ôm thật chặt lấy nguồn hạnh phúc này, không bao giờ để cho đi đâu xa mất nữa… |