Trích
Về Với Dân
Part 3: Khắc Khoải Xuân Mậu Thân 1968
Sau năm 1975, học xong khóa I trường Viết Văn
Nguyễn Du, tôi có hai năm làm việc ở Ban Kư
Sự Lịch Sử Quân Sự thuộc Tổng Cục
Chính Trị.
Ban có nhiệm vụ hoàn thành bản thảo bộ kư
sự lịch sử “Trận Đánh Ba Mươi Năm”
gồm 5 tập. Từ 1945 đến 1975, ba mươi
năm chiến tranh được chia ra làm năm giai
đoạn, mỗi giai đoạn là một tập sách.
Gần ba mươi nhà văn, nhà báo quân đội
chia làm năm nhóm, mỗi nhóm hoàn thành một tập
bản thảo. Tôi và nhà văn Đào Thắng
được bổ xung về Ban ở giai đoạn
cuối và làm tập năm do nhà văn, Thượng Tá
Nam Hà làm trưởng nhóm. gỡ các tướng lĩnh,
những người hoạch định các chiến
dịch, những người chỉ huy những
trận đánh. Đọc hồi kư của các tướng
lĩnh quân đội miền Bắc, quân đội
miền Nam, quân đội Mỹ. Sục vào các kho
hồ sơ lưu trữ…
Nguồn tư liệu gốc ngổn ngang đó cho chúng
tôi h́nh dung đầy đủ và chính xác từng
chiến dịch từ cơn cớ ban đầu, đến
diễn biến ở bản doanh, diễn biến ở
mặt trận và giá máu phải trả. Từ đó chúng
tôi cũng nhận ra những góc khuất của
chiến tranh, những góc khuất của ḷng người. Người
háo danh, háo quyền lực đă không tiếc máu xương
của hàng triệu người lính và dân lành để
thỏa măn sự háo danh đó.
Đầu năm 1967, bí thư trung ương
cục miền Nam, đại tướng Nguyễn Chí
Thanh mới từ mặt trận miền Nam trở ra Hà
Nội đă cùng bí thư thứ nhất Ban Chấp Hành
trung ương đảng Lao Động Việt Nam Lê
Duẩn h́nh thành ư tưởng Xuân Mậu Thân 1968
Tổng Công Kích, Tổng Khởi Nghĩa, giành thắng
lợi quyết định và chỉ đạo Cục
Tác Chiến Bộ Tổng Tham Mưu làm kế hoạch
thực hiện.
Trong mười
một ủy viên Bộ Chính trị, tướng Giáp là
người duy nhất lên tiếng không đồng t́nh
với ư tưởng Tổng công kích, Tổng khởi
nghĩa Xuân 1968. Theo ông sức mạnh
chiến tranh của quân Mỹ, quân đồng minh
ở Nam Việt Nam và quân đội Sài G̣n đang trên
đỉnh cao với hơn nửa triệu quân Mỹ
và quân đồng minh, gần một triệu quân Sài G̣n.
Chưa đủ thời gian thấm đ̣n chiến
tranh nhân dân của ta, hơn nửa triệu quân Mỹ
với máy bay chuyển quân bay rợp trời, xe tăng
dàn trận ḅ kín đất đang chủ động
mở những cuộc hành quân lớn đánh vào vùng
đất quân giải phóng kiểm soát.
Lúc đối phương lực đang c̣n
mạnh và thế đang lên dốc vốn vào tổng
công kích trận cuối cùng chỉ cháy túi, kiệt
vốn, tự sát. Căn cứ quân nước ngoài không
đặt trong thành phố, thị xă. Đánh vào
tất cả thành phố, thị xă, trung tâm hành chính
đông dân là nhằm vào người dân. Đẩy mức độ ác liệt của
chiến tranh lên cao ngay trong thành phố là mang chết
chóc đến cho dân lành và dàn mỏng lực lượng
ta ra phơi ḿnh trên địa h́nh trống trải,
lạc lơng trong đường phố bàn cờ
nhằng nhịt sẽ bị tiêu diệt đến người
lính cuối cùng, chỉ tự chuốc lấy thương
vong lớn, không thể có chiến thắng quyết
định.
Thời điểm này chỉ nên mở cuộc tập
kích chiến lược: Bất ngờ đồng
loạt đánh vào tất cả các căn cứ quân Sài
G̣n, quân Mỹ và đồng minh trên toàn miền Nam, cùng
với tiêu hao sinh lực là đánh mạnh vào tinh
thần chiến đấu của đối phương,
thúc đẩy phong trào phản chiến của nhân dân
Mỹ đ̣i chính phủ đưa con em họ về nước,
tạo ra bước ngoặt về cục diện
chiến tranh.
Khi
yếu tố bất ngờ không c̣n, sức mạnh
của đội quân khổng lồ, sức mạnh
của vũ khí, sức mạnh của công sự phía
đối phương được phát huy th́ ta
phải thu quân bảo toàn lực lượng cho
những chiến dịch đánh lớn và quyết
định tiếp theo. Lư
giải đúng đắn đó của tướng Giáp
chỉ là một ư kiến lẻ loi đă bị
bỏ qua.
Tháng 6 năm 1967, dưới sự chủ tŕ
của Bí Thư Thứ Nhất Lê Duẩn, hội
nghị trung ương 14, khóa ba quyết định
Tổng Tiến Công và Tổng Khởi Nghĩa Tết
Mậu Thân 1968.
Chiều 5. 7. 1967, Bí Thư Trung Ương Cục
Miền Nam Nguyễn Chí Thanh được Chủ
Tịch Hồ Chí Minh mời cơm trước hôm lên
đường trở lại miền Nam triển khai
chiến cuộc Xuân Mậu Thân 1968. Từ bữa cơm
đạm bạc, thân t́nh ở ngôi nhà sàn trong
Phủ Chủ Tịch trở về nhà riêng ở
phố Lư Nam Đế, Bí thư Trung ương cục
miền Nam rạo rực nghĩ đến chiến
thắng trong tầm tay.
Niềm
tin chiến thắng Xuân Mậu Thân mạnh đến
nỗi suốt đêm đó bí thư Trung Ương
Cục miền Nam Nguyễn Chí Thanh âm thầm vui sướng
đến mất ngủ. Quá
phấn khích, rạng sáng ngày 6.7.1967, ông bị cơn
nhồi máu cơ tim cướp đi mạng sống.
C̣n Bí Thư Thứ Nhất Lê Duẩn, đồng tác
giả Tổng Công Kích Xuân Mậu Thân 1968, cũng có
niềm tin vững chắc vào chiến thắng Xuân
Mậu Thân 1968 đến mức ông đă trù liệu
cả việc giành độc quyền chiến
thắng, không cho những đối thủ chính
trị được ghé tên, chia phần chiến
thắng của ông bằng cách không để Hồ Chí
Minh và Vơ Nguyên Giáp có mặt ở trong nước trong
suốt thời gian chuẩn bị và quá tŕnh diễn
ra chiến cuộc Xuân Mậu Thân 1968.
Không có mặt ở trong nước là không can
dự ǵ vào chiến cuộc Xuân Mậu Thân 1968.
Chiến cuộc Xuân Mậu Thân 1968 chỉ hoàn toàn
từ Lê Duẩn, do Lê Duẩn, của Lê Duẩn.
Từ 5.9.1967, Hồ Chí
Minh cùng người thư kư riêng thân tín đă
phải lẻ loi, âm thầm rời đất nước
sang Bắc Kinh nghỉ ngơi theo “quyết định
của Bộ Chính Trị và hội đồng bác sĩ”!
Gần bốn tháng sau, măi đến 23.12.1967 Hồ Chí
Minh mới được điện mời về
để tham dự cuộc họp Bộ Chính
Trị ngày 28. 12. 1967 và để đọc lời chúc
Tết Mậu Thân 1968 cho đài phát thanh
Tiếng Nói Việt Nam ghi âm. Xong
việc, ngày 2.1.1968 Hồ Chí Minh lại tất tả,
lủi thủi lên máy bay sang Tàu.
Là
Chủ tịch đảng, chủ tịch nước,
có quê hương đất nước, có mấy
chục triệu thần dân sùng bái mà Tết Mậu Thân
1968 tuổi già Hồ Chí Minh phải đón Tết
bằng bánh bao, cơm Tàu, trong cô đơn, trong
trống vắng lạnh lẽo nơi đất khách
quê người như một kẻ thất thế lưu
vong, không người thân thích, không hoa đào mứt
tết, không bánh chưng, dưa hành. Đối xử
như vậy với đương nhiệm chủ
tịch đảng, đương nhiệm chủ
tịch nước lại đă ở tuổi 78,
thật tệ bạc, tàn nhẫn và độc ác!
Lại nữa, với âm mưu ǵ mà bố trí để
một người già gần 80 tuổi đi chuyến
bay vào đêm đông giá rét? Rồi khi máy bay hạ cánh
trong đêm th́ người lái lâu năm thuộc
đường băng liền phát hiện ra đèn sân
bay lệch mười lăm độ, máy bay phải lượn
đến ṿng thứ hai vẫn không dám hạ cánh. Báo
cho sân bay nhưng đèn dẫn đường hạ cánh
vẫn không thay đổi.
Nếu
là người lái chưa thuộc đường băng
cứ hạ cánh theo đèn dẫn th́ máy bay đă trượt
khỏi đường băng và nổ tung rồi.
Nhờ người lái lăo luyện thuộc đường
băng như thuộc đường ngơ xóm nhà ḿnh nên
cho máy bay hạ cánh theo
trí nhớ, nhờ thế máy bay mới an toàn, người
đi chuyến bay đó là Hồ Chí Minh mới c̣n
mạng sống.
Không biết trong toan tính giành độc quyền
chiến thắng Xuân Mậu Thân 1968, Bí Thư Thứ
Nhất Lê Duẩn có tính đến “sự cố”
chuyến bay chở Hồ Chí Minh hạ cánh xuống sân
bay Gia Lâm đêm 23. 12. 1967 không nhỉ? Một “sự
cố” nghiêm trọng như vậy mà cho ch́m xuồng
lặng lẽ, không điều tra làm rơ cũng là
điều rất không b́nh thường.
Sự
cố tày đ́nh đó do sơ xuất của
những người quản ly, khai thác sân bay gây ra,
tất sẽ được t́m ra và truy cứu trách
nhiệm đến nơi đến chốn. Không
được điều tra làm rơ, chỉ có thể là
sự cố được bí mật tạo dựng
bởi quyền lực tối cao như từ trên
trời rơi xuống, không ai dám đụng đến,
không thể khui ra, thôi đành cho qua!
Trong những ngày
Hồ Chí Minh sống khắc khoải cô đơn bên
Tàu th́ Vơ Nguyên Giáp cũng phải ngậm ngùi
sống ở trời Tây Hungari hiu quạnh.
Chiến cuộc Xuân Mậu Thân 1968 đă diễn ra
đúng như những ǵ Vơ Nguyện Giáp đă
cảnh báo: Mang chết chóc đến dân lành và đội
quân ở rừng đánh vào thành phố, ở lại
giữ thành phố đă phải chịu tổn
thất nặng nề nhất trong suốt cuộc
chiến tranh ba mươi năm.
Hai bên tham chiến đă thỏa thuận ngừng
chiến dịp Tết Nguyên Đán để người
dân được b́nh yên ăn tết. Bội
ước thỏa thuận, đúng giao thừa Tết
Mậu Thân, đêm 31.1.1968 lịch tây, đội quân
ở rừng do Hà Nội chỉ huy, thực sự là
đội quân miền Bắc, nổ súng
đánh vào tất cả các thành phố, thị xă,
thị trấn trên toàn miền Nam. Bị bất
ngờ, quân miền Nam và đồng minh không kịp
phản ứng, đành để mất nhiều khu
vực trong các thành phố, thị xă cho đội quân
miền Bắc làm chủ. T́nh thế này dẫn đến
hai hậu quả.
Một. Vùng thành phố, thị xă do quân
miền Bắc làm chủ trở thành nơi chiến
sự ác liệt nhất, nơi tập trung bom đạn
của cả hai phía, nơi tắm máu dân lành. Thành
phố Huế là nơi quân miền Bắc ở
lại lâu nhất, 28 ngày, cũng là nơi tang thương
nhất. Hơn 116 000 ngôi nhà bị tàn phá,
trong đó 9 776 ngôi nhà bị san bằng, 3 776 dân lành
bị bom đạn giao tranh giết chết.
Đội
quân từ rừng về coi những người dân làm
việc trong bộ máy hành chính của chính quyền Sài
G̣n hoặc liên quan đến chính quyền Sài G̣n
đều là kẻ thù, là ác ôn phải loại
bỏ. Chiến dịch diệt ác trừ gian nhằm vào
dân thường cũng diễn ra khốc liệt
nhất ở khắp các thành phố, thị xă.
Hai. Đội quân miền Bắc đánh
vào thành phố chỉ nhờ yếu tố bất
ngờ mà giành được thắng lợi ban đầu.
Yếu tố bất ngờ không c̣n, đội quân
đánh vào thành phố từ chủ động thành
bị động, phải lấy thế yếu,
thế bị động, thế cô lập, bị bao vây,
chia cắt, phơi ḿnh ra trên địa h́nh đường
phố trống trải và lạ lẫm đương
đầu với thế mạnh áp đảo của
đội quân miền Nam.
Cố
giữ các thành phố, thị xă, những trung tâm hành
chính để ḥng dựng lên một chính quyền cách
mạng thay thế chính quyền Sài G̣n nhưng càng
cố giữ thành phố, thị xă th́ các thành
phố, thị xă miền Nam càng trở thành vực
thẳm không đáy chôn vùi quân miền Bắc.
Đơn vị sau thế chỗ đơn vị trước
đă bị xóa sổ nhưng đơn vị thế
chỗ càng về sau quân số càng ít ỏi! Nhiều
đơn vị, cả bộ đội chủ
lực, bộ đội địa phương, cả
du kích bị xóa sổ nhiều lần! Nhiều đảng
bộ, chi bộ hi sinh trắng không c̣n một đảng
viên!
Tết Mậu Thân 1968 là thảm họa người
Việt giết người Việt với quy mô
lớn nhất, quyết liệt nhất, mê say nhất,
tàn bạo nhất và số người bị giết
lớn nhất, phải tính tới con số
hàng trăm ngàn mà bên bị tổn thất về người
nặng nề nhất chính là đội quân dồn
dập đánh vào các thành phố, thị xă miền
Nam dưới sự đôn đốc từ Hà Nội
do sự háo danh của người nhiều tham vọng
quyền lực.
Lứa nhà văn quân đội chúng tôi h́nh thành trong
cuộc chiến tranh Nam Bắc được Tổng
Cục Chính Trị tập hợp về từ giữa
năm 1976 đến mùa hè năm 1984 vẫn đang có
mặt đông đủ ở Vân Hồ Ba, Hà Nội.
Và Vân Hồ Ba Hà Nội trở thành địa chỉ
thường xuyên lui tới của những người
cầm bút đất kinh ḱ.
Một buổi chiều muộn nhà văn Bùi B́nh Thi phóng
xe máy từ nhà sáng tác Quảng Bá, Hồ Tây đến
Vân Hồ Ba hấp tấp kể với chúng tôi câu
chuyện nhà văn vừa chứng kiến về người
khởi xướng vụ tắm máu Tết Mậu Thân
1968 chạy trốn, chối bỏ trách nhiệm trước
người dân, trước lịch sử.
Sau một ngày đóng cửa h́ hục viết, trước
bữa cơm chiều, các nhà văn đang ở
trại sáng tác Quảng Bá thường sang pḥng nhà văn
quân đội, đại tá Xuân Thiều tán chuyện
đợi nhà bếp mở cửa. Chiều
nay vừa đủ mặt th́ bỗng Tổng Bí Thư
Lê Duẩn cùng người bảo vệ xuất
hiện ở cửa pḥng.
Từ đại hội lần thứ tư cuối năm
1976, đảng Lao Động Việt Nam đă đổi
tên thành đảng Cộng Sản Việt Nam và
chức bí thư thứ nhất đổi thành
tổng bí thư. Khu nhà nghỉ của cơ quan Trung
Ương đảng Cộng Sản bên Hồ Tây, cách
nhà sáng tác của Hội Nhà Văn dăm phút đi
bộ. Tổng Bí Thư Lê Duẩn đang nghỉ
ở đó. Buổi chiều ông đi dạo và ghé vào
nhà sáng tác của các nhà văn.
Các
nhà văn đều là đảng viên Cộng Sản
nhận ra tổng bí thư của ḿnh liền nồng
nhiệt đón tiếp. Tổng bí thư vui vẻ
hỏi tên từng nhà văn. Nghe nhà văn Xuân
Thiều tự giới thiệu là đại tá,
Tổng Bí thư tươi cười hỏi: Đại
tá hỉ? Nhà văn đại tá hỉ? Tốt hỉ?
Nghe nhà văn Bùi B́nh Thi xưng tên, ông bảo: À, à,
Thi lănh đạo Hội Nhà Văn hỉ? Nhà văn
cao lớn Bùi B́nh Thi có nước da ngăm ngăm
đen, có khuôn mặt đầy đặn và hàng lông
mày rậm giống nhà văn Nguyễn Đ́nh Thi
vội cải chính: Dạ, thưa bác, cháu là Bùi B́nh
Thi, không phải tổng thư kư hội Nhà Văn
Việt Nam Nguyễn Đ́nh Thi ạ!
Trong không khí vui vẻ, nhà văn Xuân Thiều giăi
bày: Thưa bác, tôi là Xuân Thiều, đại tá, nhà văn
quân đội. Tôi đang viết tiểu thuyết
về Huế trong tổng tiến công và nổi dậy
Tết Mậu Thân 1968. Tôi thấy Tết Mậu Thân sáu tám ở
Huế chết chóc nhiều quá, mất mát đau thương
lớn quá. Bộ đội chết không c̣n người
để chôn nhau. Dân chết cũng nhiều…
Mới nghe có thế, tổng bí thư đă
đứng bật dậy, đỏ mặt quát: Ngu!
Ngu! Đại tá mà ngu!… rồi ông đùng đùng bước
nhanh ra cửa như chạy trốn.
Thực chất của Tết Mậu Thân 1968 là
vậy. Đến người chủ mưu khởi xướng
ra chiến cuộc Xuân Mậu Thân 1968 cũng co cẳng
chạy trốn khi nghe nhắc đến Mậu Thân
1968 th́ hằng năm có nên tưng bừng kỷ
niệm chiến thắng Xuân Mậu Thân 1968 không
nhỉ?
Chiến tranh đă qua lâu rồi. Cần thoát ra
khỏi tuyên truyền tâm ly chiến, không thể coi
chiến cuộc Xuân Mậu Thân 1968, người
Việt giết người Việt với quy mô
lớn nhất, người Việt bị giết
chết nhiều nhất trong một chiến dịch, người
Việt kề ṇng súng vào tai người Việt
bắn ngay trên đường phố là chiến
thắng của bất kỳ phía nào, của bất
kỳ ai.
Trở về với bản thể con người,
trở về với cội nguồn dân tộc để
nhận ra rằng Xuân Mậu Thân 1968 là mùa xuân
tang tóc của dân tộc Việt Nam, là trang
đau buồn của lịch sử Việt Nam. Trang
đau buồn đó cần ghi lên hàng đầu tên
hai người.
Một tên phải viết bằng mực đen và
một tên viết bằng mực đỏ. Tên
viết bằng mực đỏ là Vơ Nguyên Giáp.
Dù Vơ Nguyên Giáp bị gạt ra bên lề chiến
cuộc Xuân Mậu Thân 1968 nhưng tiếng nói của
Vơ Nguyên Giáp khi chiến cuộc Xuân Mậu Thân 1968
được soạn thảo, tiếng nói không
đưa chiến tranh chết chóc vào nơi tập
trung dân cư, không đẩy mức độ ác
liệt của chiến tranh lên cao ngay trong thành phố,
là tiếng nói của trái tim Con Người, tiếng nói
của ḍng máu đỏ Việt Nam.
|