Tuổi Học Trò
[2]

Tác giả: Tôn Thất Phú Sĩ
Thể loại: Hồi ký

2. Ðệ Lục

Mùa hè 55 , , năm đầu tiên dân chúng Miền Nam được sống trong thanh bình thật sư. , giọng hò câu hát ngày mùa gặt hái , tiếng chày giã gạo , ánh trăng huyền dịu từ miền quê xa xôi hẽo lánh lan về thành phố : Này trời bao la , ánh nắng mai chiếu đầu gành lan tràn tới đồng xanh . Ta người nông phu chen vai góp sức cho người người vui hoà.... Trong đêm trăng , tiếng chày khuya ta hát vang giữa đêm trường mênh mang . Ai đang say , chày buông rơi nghe tiếng vơi tiếng đầy ......Cùng với làn sóng người dân miền Bắc vượt tuyến vào Nam đi tìm TƯ. DO ... Đêm nay trăng sáng quá anh ơi , sao ta lìa cách bởi giòng sông bạc hai màu . Vượt đèo vượt núi đến đầu làng , Đò em trong đêm thâu sẽ đưa chàng sang vĩ tuyến ... Phương Nam ta sống trong thanh bình ..... để rồi ... Miền Trung đẹp tươi , đã vương tình tôi .... tiếng hát tiếng hò đưa tôi về Quê N ội , Huế mơ Huế thơ Huế thanh bình quê tôi , có núi Ngự Bình muôn đời thuỷ chung với giòng Hương thơ mộng . Hè năm Đệ Thất tôi được về thăm lại làng Thế lại Thượng , con đường Bạch Đằng ngang Chùa Diệu Đế , băng qua cầu Đông Ba , xuyên con phố chính , vượt cầu Tràng Tiền sáu vài mười hai nhịp , lên Thượng Tứ đến Phú vân Lâu , đến gare xe lữa nhìn cầu Bạch Hô? ; trở về Bến Ngự , leo dốc Nam Giao , ghé Từ Dàm ... Đây Thôn Vỹ Da. :
Sao em không về chơi Thôn Vỹ .
Nhìn nắng hàng cau nắng mới lên
Vườn ai mướt quá xanh như ngọc .
Lá trúc che ngang mặt chữ điền
Gió theo lối gió mây đường mây
Giòng nước buồn thiu hoa bắp lay .
Thuyền ai đậu bến sông trăng đó
Có chở trăng về kịp tối nay .
Mơ khách đường xa khách đường xa
Áo em trắng quá nhìn không ra .
Ở đây sương khói mờ nhân ảnh .
Ai biết tình ai có đậm đà .

Sau này lên lớp trên , trong giờ Việt Văn với Thầy Hiệu Trưởng Nguyễn Đăng Ngọc , người Thầy mà chính bản thân tôi sợ như sợ Ông CỌP , đã dạy cho chúng tôi bài thơ này , từ ông CỌP thân thương đó , Ông Cọp đã gieo vào những tâm hồn lãng mạng của đám học trò vừa mới lớn thế nào là tình yêu quê hương , là bâng khuâng lưu luyến , là nhớ thương vương vấn trong giòng thơ của người thi sĩ tài hoa bạc mệnh họ HÀN .
Một thoáng mùa hè đã qua , cơn gió heo may đã nhẹ nhẹ thổi , nắng vẫn vàng , nhưng cành phượng bớt đỏ , cánh phượng rơi lả tả mặt đường , cổng Trường Phan châu Trinh khép kín trong ba tháng qua nay đã mở cửa để học sinh đến lớp đến trường lo thủ tục nhập hoc cho niên khoá tới , niên học 55-56 có nhiều đổi thay , về phía trái được xây thêm một dãy lớp hai tầng tạo thành một góc vuông , đàn chim tản mác đã bay về tổ , ngày KHAI TRƯỜNG có thêm bốn lớp Đệ Thất mới , năm nay trường đã có lớp đệ Tứ , năm cuối thi lấy bằng trung học đệ nhất cấp .Lớp tôi bấy giờ là lớp ĐỆ LỤC 2
Tất cả đều quen thuộc , không bỡ ngỡ như năm vừa qua , bọn con gái có thêm Vũ thi Thuý Oanh , từ Đồng Khánh Huế chuyển trường , mới nhập bọn nhưng đã là hoa khôi của lớp , ngày đó trường chưa bắt buộc học sinh đồng phục , áo quần tự do , trong số 13 học trò gái , Thuý Oanh điệu nhất , mái tóc uốn theo mode tân thời , luôn luôn áo dài tha thướt và lúc nào cũng nhìn lên trời , xem như dưới mắt Thuý Oanh , bọn con trai chúng tôi là những viên sỏi bên lề đường , từ đó đâm ra mất cảm tình , thiếu thiện cảm với lủ con trai , rồi một hôm vài tháng sau khi nhập học , trong lớp xảy ra một chuyện động trời , hôm đó sau giờ ra chơi ( theo kỹ luật , giờ chơi học trò không được ở trong phòng học ) tất cả học sinh vào lớp , cơn mưa đã tạnh , trời sáng trở lại , tiếng ểnh ương rì rào ,tiếng ồn ào bắt đầu im lặng học sinh đã vào lớp , bỗng Thuý Oanh hét lên một tiếng kinh khủng , một con nhái to bằng quả trứng gà , từ trong cạc- tắp của Thuý Oanh nhảy ra bám vào mái tóc tân thời của hoa khôi chưa bầu bán lớp đệ lục 2 , tiếng ồn ào như
chợ vỡ , Thầy Phạm văn Ấm dạy Anh Văn lù lù hiện trước cửa lớp , cả lớp im ngay tức khắc đứng dậy chào thầy theo tiếng hô của trưởng lớp , riêng Thuý Oanh khóc nức nỡ , mặt mày tái xanh như tàu lá chuối , thầy hỏi chuyện gì , sau khi biết , Thầy cho cả lớp đi tìm con Nhái , nhưng Nhái ơi , nhái nhảy đàng nào , tìm hoài không thấy , cuối cùng Thầy phải dỗ dành cô học trò ĐIỆU .
Sau hai giờ Anh văn , tiếng kẽng tan buổi học , học trò ra về , Thuý Oanh còn nức nở , trong đám nhà lá , lủ thằng Bình , Thằng Khôi , Thằng Tấn ...xúm nhau cười khúc khích , thằng Khôi lôi trong túi quần ra một con nhái chết , vất xuống vũng nước với lời : Cám ơn mày . Tôi trông thấy , chợt hiểu ra là ... từ đó về sau , Thuý Oanh trở nên người bạn gái dễ mến nhất lớp , nói chuyện và tươi cười với bạn bè kể cả lủ con trai , cái mặt không còn vênh lên trời và lủ con trai không phải là những viên sỏi lăn lóc bên đường .
Năm nay Cô Diệm không còn dạy lớp chúng tôi , những kỷ niệm về Cô với Đệ Thất 2 chỉ còn là luyến tiếc , Giáo sư chính là Thầy Sử Địa Nguyễn văn Đáo .Thầy dáng người dong dõng cao , miệng rộng nói tiếng Huế ,( phần lớn Giáo Sư PCT là người Huế ) thầy nghiêm nghị quá nên trong lớp chỉ lo học , ít có tiếng cười và cũng chẵng còn những ngày nghỉ học du sơn du thuỷ như thời cô Diệm , Thầy giãng bài say mê , đến nỗi thầy giãng đến phun cả nước bọt , những đoạn sử hào hùng của dân tộc Việt Nam như đoạn : Tháng 3 năm
1278 Giặc Mông Cổ lần thứ hai đem quân qua xâm chiếm nước ta , khi Ô Mã Nhi kéo quân đến sông Bạch Đằng , Hưng Đạo Vương Trần Quốc Tuấn dốc quân chống địch , lúc qua sông Hoá Giang , ngài chỉ xuống giòng sông thề rằng :"Trận này nếu không phá xong giặc Nguyên thì thề sẽ không về đến sông này nữa " giãng đến đây Thầy đứng trên bục giãng hét lên và chỉ thẵng vào mặt trò Quang ngồi trước mặt tại bàn đầu , khiến trò Quang sợ quá phải né tránh và la lên : Em Không phải là sông Hoá Giang thầy ơi .
Thầy cười , nụ cười hào hùng như tuổi trẻ hăng say của Thầy .
Năm 1955 , VIET NAM CỌNG HOÀ (1) do Tổng Thống Ngô Đình Diệm lãnh đạo , Hiến Pháp đầu tiên ra đời , ngày 26 tháng 10 được chọn là ngày Quốc Khánh , đời sống thanh bình của miền Nam tự do , lần thứ nhất tổ chức Ngày Quốc Khánh rầm rộ , dân chúng thành phố và các vùng quê lân cận tụ họp về trước Toà Thị Chính Đà Nẵng từ mờ sáng gồm đủ mọi thành phần , phái đoàn Phan Châu Trinh do Thầy Cô hướng dẫn với rừng cờ vàng ba sọc đỏ và tấm biểu ngữ căng ngang : 26 tháng 10 BẤT DIỆT * NGÔ TỔNG THỐNG MUÔN NĂM . Đoàn Biểu tình đi khắp thành phố trong niềm phấn khởi hân hoan Thanh Bình Tự Do Ấm No Độc Lập Hạnh Phúc Phú Cường , toàn dân hát vang : Đường ta đi vui thênh thang hoa lá reo cười . Một niềm tin ta dâng lên 26 tháng 10 . Ngày toàn dân chào đón Hiến Pháp , hưởng Tự Do trong nền Cọng Hoà . Ngày toàn dân được no ấm tự do . Ta là người dân Việt , Đây dòng người anh dũng , ta nhớ ngày hôm nay . No ấm là từ đây . Muôn năm Muôn năm 26 tháng 10 . Hoan hô hoan hô 26 tháng 10 . Hôm nay ta say gió tháng 10 đang tới . Muôn năm muôn năm 26 tháng 10 hoan hô hoan hô 26 thang 10 Nhân dân hân hoan hát vang đời TỰ DO .Và suy tôn Ngô Tổng Thống : Ai bao năm từng lê gót nơi quê người . Cứu đất nước thề tranh đấu cho Tự Do . Người cương quyết chống CỌNG , bài Phong Kiến bóc lột , Diệt Thực Dân đang rắc reo tàn khốc . Bao công lao hồn sông núi ghi muôn đời , Gương hy sinh ngàn muôn kiếp không hề phai . Toàn dân quyết kết đoàn , thề chung sức với người , cùng đồng tâm xây đắp cho ngày mai . Toàn dân Việt Nam nhớ ơn NGÔ TỔNG THỐNG , Ngô Tổng Thống , Ngô Tổng Thống Muôn năm . Toàn dân Việt Nam quyết theo Ngô Tổng Thống . Chung đắp xây nền thống nhất sơn hà .
Kể từ đó mỗi lần chào cờ phải hát bài Suy Tôn Ngô Tổng Thống , buồn cười nhất là mỗi lần xem Ciné trong rạp chiếu bóng , khán giã phải đứng dậy chào cờ và suy tôn , lâu rồi bài hát được sửa lại trong dân gian , mà học sinh chúng tôi ai cũng biết :Bà NGÔ ĐÌNH NHU , Bà NGÔ ĐÌNH NHU b...c.... NGÔ TỔNG THỐNG .
NGÔ TỔNG THỐNG , NGÔ TỔNG THỐNG KÊU ĐAU ...
Bài hát này dành riêng cho lủ học trò con trai tinh nghịch , học trò con gái nghe thì đỏ mặt như trái Bầng Quân .
Cũng như lớp Đệ Thất , lớp Đệ Lục chúng tôi lại chứng kiến một giai đoạn đầu của Lịch sử nền Đệ Nhất Cọng Hoà .
Cả lớp tôi , ai cũng biết đi xe đạp , riêng tôi me phải đưa đón hàng ngày bằng chiếc xe đạp đầm của me , nhiều lúc tôi ốt dột với lủ bạn , thằng Trân chế nhạo , sao mầy không nói với me mày pha cho bình sữa CON CHIM mang theo để bú , tôi giận quá không chịu cho me chở đi học nữa , tôi đòi tập xe đạp , rồi một buổi tối hôm ấy , buổi tối trăng tròn , gió man mác hiu hiu thổi , dưới dãy ngọn đèn đường trên con đường thẳng tắp , ba tập tôi đi xe đạp ; me nói phải tập ban đêm đường vắng , ban ngày xe cộ nhiều nguy hiểm lắm , ba vịn
tôi , me chạy theo một bên , chiếc xe xẹo qua xẹo lại uốn éo theo thân hình của tôi , tiếng cười của ba , tiếng thở của me , và tiếng reo hò của lủ con nít hàng xóm chạy theo xem , vui ơi là vui như bài hát mà me dạy cho anh em tôi hát ngày còn bé tí teo : Dzui là dzui quá dzui ,ơ? trên đầu ba bốn cục dzui . sau vài tuần ba thả cho tôi đi một mình , sau vài lần té trầy da tróc vãy , me xít xoa xức thuốc đỏ , tôi một mình chạy xe đạp boong boong trên đường , tôi ghiền đi xe đạp đến nỗi đêm hôm hai ba giờ sáng , tôi lén lấy chiếc xe đạp ngang của ông Ngoại , thọc chân qua thanh ngang , nghiêng mình đạp xe chạy vù vù qua những con đường đất quanh co của làng , tôi đã lớn , tôi đã bắt đầu rời khỏi vòng tay me , tôi đi học một mình , lần đầu đem xe đến trường , khoá xe thật kỹ trong sự khâm phục của bạn bè , thằng Trân không còn bão tôi đem theo bình sữa , chúng còn rũ rê , chiều nay tan học lên Cầu Vồng đua xe .Từ đó , tôi nhập bọn với bọn thằng Bình , thằng Khôi , thằng Tấn , Thằng Dũng , bọn xóm nhà lá nhất quỹ nhì ma này , từ một thằng bé hiền lành nhút nhát , sống trong vòng tay mẹ cha , gần mực thi đen , gần đèn thì sáng , tôi trở thành một trong NGỦ QUỶ của ĐỆ LỤC 2 .
Thời gian thấm thoắt trôi qua , sau hai kỳ thi lục cá nguyệt , một ngày cuối tuần đẹp tuyệt vời , nắng hè , gió hè lẫn quẫn đâu đây , hàng phượng trước trường như có ai rãy mực đỏ trên thãm lá xanh , tiếng ve sầu lại trở về rên rỉ , lòng chúng tôi rộn rã miềm vui , 5 đứa 5 con ngựa sắt vượt đường trường về quê bắn chim , mỗi đứa thủ một cái ná cao-su và một túi đạn , chim bắn được , xâu thành từng xâu bằng dây lạc đeo tòn teng trước ghi đông xe , mặt trời lên đến đỉnh đầu , đói và khát , ngang qua ruộng dưa , như mèo thấy mở :
- Ê , hái dưa đớp tụi bây ơi .
Thằng Khôi khởi xướng .Thế là 5 chiếc xe đạp dấu trong bụi tre , chúng tôi nằm dài bò xuống ruộng dưa , chọn những trái ngon hái , đem vào bụi tre ngồi đánh chén , tôi chợt nãy ra ý kiến , phải chi có muối ớt thì tuyệt cú mèo , thằng Bình phóng ra khỏi chổ núp vừa chạy vừa la :
-Tau đi kiếm .
Nó chạy một chốc trở về với gói muối ớt trên tay gói bằng lá chuối , tôi phục quá hỏi :
-Mày làm thế nào kiếm được .
Nó cười đưa hàm răng sún .
-Tao chạy vào nhà bên kia , thấy một bà già đang ngồi ăn trầu , tau làm bộ ôm cái đầu rên :
- Bà ơi , con bị té sưng đầu , bà cho con một ít muối để xức .
-Muối dưới bếp , con xuống lấy
Tau tiện tay lấy thêm nửa hủ ớt bột .
Chiều hôm đó về nhà , tôi không dám đem chim về sợ me biết . Thằng Dũng hứa hẹn :
- Ngày mai qua nhà tau ăn rô ti chim .
Đệ Lục còn một biến cố quan trọng , gần đến cuối năm , Thầy Hiệu Trưởng Gi đổi đi , Thây Hiệu Trưởng Nguyễn Đăng Ngọc đổi về , sau buổi chào cờ sáng thứ hai , Thầy Gi nói lời tạm biệt , trông Thầy đã già và giọng nói run run , bên cạnh , Thầy Ngọc như một thư sinh ,đẹp trai , nghiêm nghị ,thông minh với nụ cười nửa miệng. Không biết bây giờ sau hơn 40 năm xa cách , nụ cười của Thầy có còn như nụ cười Ông Cọp ngày xưa không .Tôi vãn mơ một ngày nào đó gặp lại Thầy để bày tỏ NỖI NIỀM CỦA NGƯỜI HỌC TRÒ NĂM XƯA .
Đệ Lục của tôi , của bạn bè ngày xưa ấy giờ đây chỉ là MỘT THOÁNG MƠ QUA .

( Xem tiếp phần [3] )

trở lại