Một mảnh quê hương, hai thế giới Thương quá...các bà mẹ VN |
|||
Gánh những bó rau từ lúc trời tờ mờ sáng Bán hàng tới lúc 1 giờ đêm dưới trời mưa Đôi chân trần mải miết bước đi
trong mưa gió Gánh nặng trên vai những thứ quà lặt vặt và
rất rẻ tiền "Gia-Tài của Mẹ" : Là 2 chiếc làn nhựa
và mấy đôi giày Dù cả ngày chỉ kiếm thêm được vài ba
đồng vẫn c̣n hơn không có Dù những món hàng đem bán chỉ là mớ rau
muống, bó dọc khoai. Số tiền lăi chỉ được tính bằng 1-2
ngh́n lẻ. Mẹ Già ơi ! Mẹ đủ tiền
mua cơm chưa ? Mẹ ơi ! Mẹ cười hay mếu ? ….Tuổi già đè nặng trên vai nhưng không có ai
chia sẻ nên dù tuổi cao, dù lưng mỏi, các
cụ vẫn phải lặn lội sớm khuya để
kiếm thêm miếng cơm ăn, kiếm manh áo
mặc…
Mẹ ơi ! Mẹ đang làm ǵ thế , lụm rác
hay bới rác ?
Cụ
đă 76 tuổi nhưng vẫn phải tần
tảo sớm hôm để có được
miếng cơm manh áo.
Một
bà cụ già tóc bạc trắng, khuôn mặt khắc
khổ, làn da nhăn nheo những
vết chân chim đồi mồi đang ngồi
lặng trước nền nhà cũ kỹ, mắt
nh́n vào đống giấy khen nhàu nát. Phải
nh́n thật kỹ người ta mới nhận ra
đó là giấy báo, giấy
chứng nhận Tổ Quốc ghi công, giấy khen và thoáng
h́nh ảnh lá cờ Tổ Quốc.
chuyện
thật ??? Trước khi gặp lại
một người bạn người nước ngoài
mới trở về từ Việt Nam, nó háo hức
ơi là háo hức. Anh bạn này là con trai một người
lính Mỹ đă từng sang tham chiến ở quê hương
trong những năm 60. Anh lớn lên và được
kể cho nghe về những đau khổ do chiến
tranh gây ra cho người dân quê hương ḿnh. Sau
khi tốt nghiệp đại học, v́ muốn bù
đắp lại chút nào đó cho con người
Việt Nam, anh quyết định gác lại sự
nghiệp riêng để sang Việt Nam. Nhưng sau khi gặp anh
bạn nước ngoài này, sự háo hức của nó
bỗng trở thành nỗi buồn vời vợi.
Buồn lắm v́ nó là một nhà giáo trẻ đầy
nhiệt huyết. Làm sao không buồn được
khi anh bạn nước ngoài, sau một thời gian
cống hiến ở Việt Nam, nói rằng anh không tính
sẽ quay lại sống ở Việt Nam nữa, lư
do chính nằm gọn trong câu nói của anh: “Dân
trí ở đây thấp quá. Rất khó sống.” Mới đầu nó
tự ái lắm khi nghe câu nói ấy. Nó phản
ứng ngay: “Việt Nam là một nước có
nhiều người đi học, nhiều sinh viên
đại học, nhiều người có bằng
cấp. Làm sao bạn lại có thể kết luận
cẩu thả như thế?” Nhưng người phương
tây thường nói có sách mách có chứng đàng hoàng.
Bởi thế, nó chỉ c̣n biết im lặng mà nghe.
Ngậm ngùi. Đau. Anh bạn nước ngoài
kể dài lắm nhưng một cách vắn tắt th́
như thế này: “Tôi yêu quư dân tộc
của bạn. Tôi cảm thấy khổ tâm khi
thấy những hậu quả của chiến tranh
để lại. Mới đầu tôi dự tính
sẽ sống ở đất nước bạn lâu
dài, mong có thể làm được điều ǵ
đó bù đắp lại những đau khổ do
cha ông chúng tôi đă gây ra. Tôi thấy quê hương
các bạn đang từng bước hội nhập vào
cộng đồng quốc tế nên tôi hy vọng giúp
các bạn chút vốn liếng Tiếng Anh để các
bạn dễ hoà nhập hơn. Tôi không hối
hận đă được cống hiến thời
gian và sức lực cho các bạn sinh viên Việt Nam
v́ tôi thích làm điều có ư nghĩa. Nhưng
thật là khó sống ở đây khi dân trí khá
thấp.”
Anh bạn này nói tiếp:
“Một lần kia tôi đang đi bộ trong một
con hẻm, chợt nghe có tiếng vật ǵ đang rơi
từ trên cao xuống. Theo phản xạ tự nhiên,
tôi ngẩng đầu lên xem th́ thấy một bịch
rác ai đó vứt qua cửa sổ đang rơi xuống. May qúa tôi nhảy qua
một bên né kịp chứ không th́…. Rồi lần
khác, đang chạy xe trên đường, tôi
giật ḿnh khi thấy có người ném
một con chuột từ trong nhà ra ngoài đường. Tôi hốt hoảng tránh nó xuưt nữa
bị tai nạn. Vứt rác ra nơi công cộng đă
là một điều kinh khủng rồi, bây giờ
lại ném cả chuột ra ngoài đường.
Chiều hôm đó tôi có việc phải đi lại
trên cùng một con đường, con chuột đă
bị xe khác cáng nát be bét. Nh́n rợn cả gai
ốc! À, có chuyện này tôi hỏi bạn. Bạn
đă sống ở một số nước ngoài,
bạn có thấy người
đi xe hay bấm c̣i không?”
“Rất ít khi, chỉ
khi nào khẩn cấp thôi.” Nó trả lời. “Đúng vậy. C̣n
nhiều người ở quê hương bạn
bấm c̣i rất ồn ào bất cứ lúc nào, ngay
cả những nơi cần tôn trọng sự yên tĩnh
như bệnh viện, trường học. Rồi
trong pḥng chiếu phim, có không ít người vẫn bật điện thoại lên nói chuyện
tỉnh bơ như chỗ không người.
Có lẽ họ không thấy chung quanh họ là người
bởi v́ người th́ cần được tôn
trọng. Bạn thấy sao?” “À, th́ chuyện đó,
tôi cũng không rành lắm v́ tôi ít đi coi phim.” Nó
miễn cưỡng đáp.
“Tôi quen một cô
bạn Việt Nam. Có lần tôi theo cô ấy vào
bệnh viện để thăm người nhà đang
nằm điều trị tại một bệnh
viện công. Thân nhân của người bệnh người
th́ ngồi người th́ nằm nghỉ la liệt dưới
nền lối đi. Trong các pḥng dành cho bệnh nhân,
tôi cũng thấy thân nhân họ nằm dưới
đất, thậm chí dưới gầm giường.
Chữa trị trong môi trường ồn ào, xô
bồ như thế này, làm sao mau khỏi bệnh
được! Không chừng tạo ra thêm nhiều
bệnh nhân mới nữa ấy chứ. Cô bạn tôi
c̣n kể rằng nếu không có tiền mà vào
bệnh viện th́ dù có gặp nguy hiểm cũng
vẫn phải nằm đó chờ. Tôi hỏi lỡ
bệnh nhân tử vong th́ sao, cô ấy đáp: “Th́
chết chứ sao nữa.” Vào pḥng thăm người
nhà cô ấy, tôi thấy mỗi lần cô ấy
muốn nhờ bác sĩ hay y tá điều ǵ, để
cho nhanh chóng và vui vẻ th́ cô ấy phải bỏ tiền vào phong b́
đưa cho họ,
gọi là tiền trà nước. Chẳng lẽ bác sĩ,
y tá ở nước bạn cần uống nhiều
trà nước vậy sao?!”
“À, th́ chắc là khí
hậu ở đấy nóng nên hay khát nước…”
Nó đùa cho bớt đau. “Bạn biết không, lúc
tôi đến nước bạn lần đầu tiên,
tôi đi chung với một Việt kiều. Lúc
vào cửa
khẩu
kiểm tra hộ chiếu và thị thực, không
hiểu sao anh cảnh sát cứ để bạn tôi
đứng đó chờ. Cuối cùng th́ bạn tôi bỏ vào hộ chiếu một tờ giấy
nhỏ màu xanh xanh,
“nhỏ nhưng có vơ”, thế là anh cảnh sát vui
vẻ cho qua liền và chúc bạn tôi ḱ nghỉ
thoải mái. Tôi là người gốc nước ngoài,
h́nh dáng khác, tiếng nói cũng khác nên không thấy
anh cảnh sát nói ǵ. Chắc cùng là người
Việt nên dễ “nói chuyện” hơn! Nhưng tôi
chưa bao giờ thấy điều ấy xảy ra
ở nước tôi.
Đó sẽ bị coi là
một hành vi hối lộ. Ở nước bạn,
việc này xảy ra lộ liễu giữa ban ngày như
vậy mà không sao nhỉ?” “Tôi nhớ trước
đây báo chí cũng có nói đến việc này, nhưng
một thời gian sau th́ lại tái diễn và
chẳng thấy ai nói ǵ nữa.” Nó đáp.
“Bạn biết không, tôi
sẽ không bao giờ quên mùa Giáng Sinh năm vừa
rồi của tôi. Chị tôi gửi cho tôi một bánh
trái cây (fruitcake) cho chính tay chị ấy làm. Chúng tôi
có truyền thống ăn bánh với rượu
sữa Bailey vào đêm Giáng Sinh, ngon lắm. Nhận
được tin chị báo qua email, tôi mừng quá v́
thèm. Nhưng đến khi tôi ra bưu điện
lấy quà, người ta đ̣i tôi hơn 2
triệu đồng,
tức là hơn 1 trăm đô-la Mỹ. Ôi trời
ơi, chị tôi mất công làm bánh, tốn kém
hết cỡ th́ cũng chỉ hai ba chục đô-la.
Cuối cùng, tuy tiếc hùi hụi nhưng tôi
quyết định không nhận món quà ấy nữa
v́ tôi thấy quá vô lư và bị xúc phạm. Luật
pháp Mỹ rất chặt chẽ về việc
gửi hàng, nhất là thực phẩm, nên họ
đă kiểm tra hàng gửi kỹ lưỡng.
Vậy mà bưu điện bên đất nước
bạn lại tự ư mở bánh của tôi ra
xem. Ai mà dám ăn bánh đó nữa. Lúc mở ra,
biết đâu người ta bỏ cái ǵ khác vào
đó th́ sao. Thêm nữa, ở phiếu dán liệt kê
các mặt hàng gửi đă ghi rơ nội dung hàng
gửi rồi, tại sao bưu điện nước
bạn không biết tôn trọng quyền riêng tư,
uy tín của người gửi và người
nhận.
Nếu họ thắc
mắc muốn biết chắc chắn hàng gửi có
hợp pháp và an toàn hay không, họ cần phải làm
việc với bưu điện bên Mỹ chứ không
thể tuỳ tiện mở ra được. Vả
lại, một cái bánh nhỏ không thể tốn
nhiều tiền như vậy. Lúc ấy, tôi rất
thất vọng về sự việc này. Sau đó ít
ngày, tôi c̣n thất vọng hơn khi biết rằng
một sinh viên trong lớp tôi dạy cũng rơi vào
trường hợp tương tự. Có người
chị từ California gửi cho cậu ta một
hộp sô-cô-la và một lọ thuốc vitamin C
sản xuất tại Mỹ để chúc mừng
sinh nhật. Người ta khui cả bưu phẩm ra
rồi yêu cầu cậu ta đóng phí 1 triệu 6 trăm
ngàn. Cậu ta hỏi tại sao lại phải đóng
tiền trong khi chị cậu đă đóng tiền
rồi. Nhân viên bưu điện bảo thuốc này
cần phải đi kiểm tra lại xem có an toàn không.
Cậu ta hỏi ngược lại: “Mỹ là nước
có kỹ thuật tiên tiến bậc nhất thế
giới. Các anh có tŕnh độ kiểm tra người
ta sao? Mà chỉ là một lọ vitamin C thông thường,
chẳng lẽ các anh thật sự quan tâm đến
sức khỏe của tôi đến nỗi đi
kiểm tra độ an toàn của nó giùm tôi?” Các nhân
viên phải xuống nước và giảm phí
xuống c̣n 5 trăm ngàn, nói rằng coi như là xin
tiền cà phê sáng. Cậu sinh viên nói với
tôi rằng mấy người nhân viên quèn trong đó
thôi cũng đă đeo đầy ṿng vàng, nhẫn vàng,
họ không thiếu tiền uống cà phê sáng đâu. “Bạn có vẻ bức
xúc quá. Tôi
xin lỗi!” Nó trấn an. “Đúng, tôi bức xúc.
À, c̣n chuyện này nữa. Hôm nọ tôi đi ăn
nhà hàng với mấy thầy cô đồng nghiệp
bản xứ của bạn. Lúc ăn, tôi thấy
họ xả rác bừa băi xuống sàn nhà. Sao không để
gọn trên bàn hoặc cho vào thùng rác gần đó
nhỉ ? Bạn thấy không, có bằng cấp cao
đâu hẳn là có dân trí cao.” Nó giật ḿnh v́ câu nói
này. Hoá ra dân trí là một cái ǵ khác hơn là
bằng cấp.
“Bạn biết không,”
người bạn nước ngoài kể tiếp,
“mới hôm qua thôi, tôi đang đi ngoài đường
th́ chứng kiến một vụ va quẹt xe máy. Rơ
ràng là người A chạy ẩu quẹt vào người
B. Vậy mà người A vừa la hét vừa đánh
người B, đổ lỗi hết cho người
B. Sao người A lại có thể lỗ măng,
vô liêm sỉ như
thế? Có lỗi th́ phải can đảm nhận
lỗi chứ. Sao lại muốn đổi trắng
ra đen, lật lọng như thế? À, tôi nhớ
đến một vụ tai nạn giao thông khác cách
đây không lâu. Người bị nạn nằm trên
vũng máu trong khi cả một đám đông bu quanh
để xem mà không ai động đậy một
ngón tay để giúp đỡ. Trước khi đến
nước bạn, tôi nghe rằng người dân
ở đây có tinh thần cộng đồng cao
lắm. Nhưng tôi thật sự chưa cảm
nhận được.”
“Ui, năy giờ say sưa
nói chuyện để thức ăn nguội rồi.
Nào ta ăn thôi.” Nó mời bạn. “Đúng rồi. Ḿnh
ăn đi. Thú thật với bạn, từ ngày tôi
trở về Mỹ lại, tôi mới thấy an tâm
khi ăn uống. Bên quê hương bạn, quả là
có nhiều món ăn rất ngon, tôi rất thích. Nhưng
đáng tiếc và đáng sợ v́ thức ăn
của các bạn không bảo đảm an toàn
thực phẩm. Chính tai tôi nghe một số sinh viên
trong lớp nói rằng bây giờ ăn uống là “hên
xui”. Ai “hên” th́ ăn trúng thức ăn nhiều
hoá chất và chết sớm trước khi có con cái.
Ai “xui” th́ ăn trúng thức ăn có hoá chất
bộc phát chậm và để lại bệnh
tật di truyền cho con cháu. Tôi nghe mà lạnh
hết cả người.” “Đúng là có chuyện
thực phẩm của chúng tôi có nhiều hóa chất độc hại do một số người hám lợi
mà thiếu lương tâm.” Nó đồng ư.
“À, có một điều
làm tôi rất ngạc nhiên khi nghe các sinh viên nói
với tôi rằng học sinh bây giờ quay cóp
trong thi cử nhiều lắm. Hơn nữa, một số người
trong vị trí lănh đạo c̣n mua bằng cấp
chứ không phải tự trau dồi kiến thức
mà có. Các sinh viên c̣n kể cho tôi nghe rằng nếu
một sinh viên tốt nghiệp ngành sư phạm
muốn cống hiến trí thức của ḿnh cho các
thế hệ tương lai trong một ngôi trường,
họ phải đóng tiền ǵ đó đến
cả trăm triệu khi nộp đơn xin việc.
Việc họ được nhận vào giảng
dạy phụ thuộc vào số tiền kia chứ không
dựa trên tài năng của họ. Có thật như
thế không bạn?”
“Ừm, tôi cũng có
nghe nói đến t́nh trạng ấy.” Nó miễn cưỡng
trả lời. “Wow, nếu mà như
vậy th́ làm sao có dân trí được nhỉ?”
Người bạn nước ngoài chặc lưỡi,
lắc đầu. Bây giờ th́ nó hiểu
ra ư nghĩa của dân trí. Dân trí là một điều
ǵ căn bản và cần thiết cho con người
hơn là việc có một tấm bằng lủng
lẳng trong nhà. Dân trí không chỉ là đầu
đầy chữ nghĩa nhưng là tim đầy
vị tha. Dân trí gồm có sự hiểu biết
những giá trị tốt đẹp và khả năng
chia sẻ chúng. Dân trí đúng nghĩa phải là
sự quan tâm đến ích lợi của những người
xung quanh. Ḿnh làm ǵ th́ cũng nghĩ đến
hạnh phúc của người khác. Dân trí là
biết tôn trọng và tự trọng. Dân trí là
sống cao đẹp. Dùng bằng cấp, địa
vị xă hội chỉ cho việc t́m kiếm tư
lợi th́ là phản dân trí. Có dân trí là phải
biết liên đới với tha nhân bằng t́nh yêu
thương bác ái. Một xă hội dân trí là xă
hội gồm có những người biết yêu thương
chân thành như vậy. “À này bạn, tôi
cảm thấy thú vị về đất nước
của bạn, một đất nước đa văn
hóa, đa sắc tộc, đa lư tưởng, đa
đảng phái. Thực tế phức tạp vậy
mà các bạn vẫn cùng nhau tiến lên đạt
được phát triển trên nhiều lănh vực
như kỹ thuật, nghệ thuật, nhân văn, y
học, tâm lư, kinh tế, xă hội, chính trị,
từ thiện vào bậc nhất thế giới. Theo
bạn th́ yếu tố nào đă giúp ổn định
và phát triển đất nước bạn như
thế?” Nó hỏi.
“Theo tôi, một trong
những yếu tố giúp ổn định xă
hội phức tạp của chúng tôi chính là yếu
tố niềm tin. Nếu thiếu khía cạnh nền
tảng này, ắt hẳn xă hội của chúng tôi
đă loạn từ lâu. Đánh giá thấp vấn
đề niềm tin khờ dại vất bỏ
yếu tố giúp ổn định, hài ḥa. Niềm
tin chân chính vào một Thượng Đế T́nh Yêu
giữ cho chúng tôi biết sống có ư nghĩa, trung
thực, tôn trọng, vị tha, cầu tiến
bằng năng lực của chính ḿnh, bác ái. Khi chúng
tôi biết sống những giá trị tích cực
ấy một cách tự hào, nhờ có niềm tin,
một xă hội phức tạp như của chúng tôi
không những giữ được thăng bằng mà
c̣n thăng tiến nữa. Văn minh của chúng tôi
là văn minh có ḷng nhân ái
vị tha làm
nền, gọi là dân trí.” Là người có
niềm tin, nó hiểu rơ điều anh bạn nước
ngoài vừa nói nên gật đầu: “Tôi hoàn toàn
đồng ư với bạn!”
Lúc chia tay, người
bạn nước ngoài vừa ôm chào nó vừa nói:
“Tôi xin cầu nguyện cho dân trí của quê hương
bạn. Chúc các bạn b́nh an!” Đất
nước đă thời đại nào được
vẻ vang, ấm
no, hạnh phúc và văn hóa như thời đại XHCN
này ?
Cho
thần thánh...
... và cho người |
|||