Chương 4
Qua một chuyến đ̣
Tôi góp nhặt được nhiều mảnh
chuyện vụn vặt, mỗi người kể
mỗi khác nhau về mấy ngày đầu tiên quân
giải phóng đến Huế. Góp một ít khi ở
nhà thờ, một ít khi vừa mới tới cung An Định.
Tưởng đến cung An Định th́ đoạn
đường gian nan đă bớt một nửa, v́
khi vừa đặt chân tới đó, tôi đă nghe
nhiều người kháo nhau:
"Có máy bay của quân đội ḿnh rồi. Họ
kêu gọi dân chúng cố di chuyển về hữu
ngạn."
"Hữu ngạn là đây ń."
"Nghe nói bên ḿnh cho máy bay lên thám thính bị chúng
bắn lên như mưa, máy bay phải bay cao tít."
"Mà thiệt chị có nghe trên máy bay người ta
kêu rứa không?"
"Nghe chớ. Bà con không thấy đó răng, người
ta chạy rần rần về phía hữu ngạn
hết ń. Các vùng khác kẹt lắm. Phía trên Phủ
Cam, Bến Ngự, Từ Đàm, không ai về được
hết."
"Qua cầu Tràng Tiền được không?"
"Mô được, họ đóng đầy ở
nhà dây thép mà."
Mỗi người mỗi chuyện, tôi lơ mơ
biết được t́nh h́nh chung của thành
phố. Tôi nói với má tôi, chú tôi là ḿnh ở phía
hữu ngạn chắc yên rồi. Nhưng khi t́m
được chỗ ngồi, chưa kịp dỡ
vắt cơm mang từ nhà qua, th́ súng lại nổ, chúng
tôi lọt vào giữa trận chiến. Trong lúc tôi
nằm xuống chân bàn, đầy hơi người hơi
chó và chờ chết. Tôi nghĩ là chắc chắn
chết, căn nhà lầu sẽ bị sập, sẽ chôn
vùi chúng tôi trong đám gạch vụn, th́ bỗng
tiếng súng im rơ một vài phút. Sống rồi.
Một tiếng nào kêu lớn trong đầu tôi,
dội ngược ra và mở mắt nh́n từng người
chung quanh. Họ ngồi rột dậy ngơ ngác,
bụi cát c̣n bay mù mịt, các cửa kính vỡ chưa
hết rung. Nh́n lên chiếc sập "ngài ngự"
thấy c̣n lại cơi trầu bằng đồng
chạm rồng phượng và cái chăn nhiều màu.
Ngài đă được cơng đi rồi. Không
biết có sống thoát được không! Chưa
kịp nói với ai một lời nào th́ một
tiếng B40 lao vút trên mái ngói. Ầm, một mảng mái
nhà sập, bụi bay mù, mọi người rụt
đầu, thu ḿnh nhỏ lại. Cánh cửa sổ
chỉ c̣n dính vài mảnh kính, sắt nhọn bỗng
như bị va mạnh, rồi một bóng người
nhảy vụt vào. Vài tiếng la bật lên, vài
tiếng ú ớ không ra lời. Họ tràn vào rồi. Vài
người úp mặt vào hai bàn tay. Tôi mở nh́n
sững, không phải lính quốc gia hay quân giải phóng
mà là Thái. Ḿnh nó đầy máu. Nó nhớn nhác nh́n t́m
rồi lôi má tôi, lay chú tôi và cả nhà dậy:
"Chạy, chạy bác, chạy chị."
Tôi kéo nó nằm xuống, hét:
"Em, làm người ta hết hồn. Chạy đi mô,
chết hết bây chừ đó."
Thái dựng thẳng tôi ngồi dậy. Lúc này tôi
mới thấy bên hông ḿnh ướt sũng. Máu, máu c̣n
tươi rói chảy dọc xuống dưới chân.
Tôi bị thương rồi. Bị thương sao
chẳng thấy đau đớn ǵ hết. Tôi quay
vụt lại:
"Má."
Má tôi mở mắt nh́n tôi lờ đờ. Tôi
bật khóc chồm tới kéo má tôi:
"Má, má bị rồi."
Má tôi lắc đầu. Thái bỗng lôi tuột tôi chúi
vào người nó:
"Dang ra, dang ra."
Tôi nép hẳn vào vai cậu em. Lúc này tôi mới định
thần nh́n kỹ con chó to lớn mới đây chui rúc
bên hông tôi đă bị thương nặng. Có lẽ
nó chết rồi cũng nên. Tôi không thấy nó nhúc nhích
cục cựa ǵ nữa, nhưng nơi vết thương
máu vẫn c̣n rỉ rả chảy. Thái nói nhỏ vào
tai tôi:
"Chị nói bác chạy gấp đi, họ đang
siết ṿng vây ở ngoài. Không lừa lúc này chạy
là chết."
Không lừa lúc này chạy là chết. Tiếng chết
như một sợi dây bắn ngược tôi tới
cửa sổ, rồi nhanh như cắt, tôi lao đầu
ra ngoài, mặc cửa sổ cao thấp thế nào chưa
biết. Tôi rơi tọt ra ngoài cùng lúc cánh cửa chính
mở, Thái và Bé thấy tôi chạy cũng hốt
hoảng chạy theo. Chúng không kịp nhảy qua
cửa sổ mà húc vào cánh cửa lớn. Vài miếng
kính c̣n dính lại tiếp tục rơi loảng
xoảng. Chú tôi, má tôi, vợ Bé, Thu và mấy đứa
nhỏ cũng hốt hoảng chạy ra theo. Tôi nh́n
quanh. Tuyệt nhiên không có một bóng người nào.
Nhưng rơ ràng họ đang gờm nhau, đang bắn
nhau. Lúc ở trong cung An Định, tôi nghe như tiếng
súng bắn đi từ phía cửa, hay chính từ bên
trong bắn ra nữa. Vậy mà tôi không nh́n thấy ai
hết. Thấy tôi ngơ ngác, Thái lại kéo tay tôi
chạy. H́nh như nhiều người khác cũng
vừa theo chúng tôi chạy ra nữa.
Bờ sông chắn trước mặt. Chúng tôi đă
bỏ xa cung An Định một khoảng dài.
Tiếng súng đằng sau lại nổi lên, dữ
dội, ác liệt hơn. Nhưng tiếng súng kéo
dần tới phía trước đồng, bên phía nhà
thờ. Chúng tôi xa dần nơi nguy hiểm. Một
đoàn người từ phía cầu chạy xuống.
Thái hỏi:
"Qua cầu được không?"
Mấy cái đầu cùng lúc lắc một lượt.
Tôi kêu lớn:
"Đừng chạy tới phía đó, họ đang
đánh nhau."
Nhưng đoàn người như không nghe, họ
vẫn cắm đầu chạy. Mấy đứa
trẻ con vấp ngă, khóc ré lên rồi lại lồm
cồm ngồi dậy chạy tiếp. Vợ Bé lúc này
mới kêu lên:
"Bỏ hết đồ lại ở trên nớ
rồi."
Bé la lên:
"Bỏ hết, chết chưa lo, lo ba cái đồ..."
Vợ Bé mếu máo:
"C̣n mấy vắt cơm không mang đi, chút nữa
cũng chết đói."
Lúc này tôi chạy lúp xúp sau Thái. Tôi bỗng hoảng
kinh khi thấy máu ở cổ nó đang chảy gịng
xuống vai. Tôi kéo tay nó:
"Thái, em bị thương rồi."
Nó vừa chạy vừa thở:
"Cả cái mái ngói đổ xuống đầu em.
Như ri là nhẹ, không răng mô chị."
Một bến sông nữa hiện ra, Thái reo lên:
"Có đ̣, có đ̣, ḿnh qua sông được
rồi."
Khúc sông ở đây sao yên lành quá, cây sung bên bến
sông vẫn xanh um, mặt nước vẫn lặng
lờ và mấy ḥn đá đặt trên bến
vẫn sạch sẽ, nhẵn bóng. Tôi bàng hoàng như
nh́n thấy một cảnh nào ở trong cơn mộng
hoặc mắt ḿnh đă hoa lên rồi. Chúng tôi
vừa dừng lại bến th́ đằng sau cũng
có vài người khác chạy đến. Thái hỏi:
"Chạy ở mô tới?"
"Ở bên nhà thờ."
"Ở cung An Định."
"Thấy chi không?"
"Chắc sập hết rồi, bắn dữ
lắm."
Thu chạy xuống bến. Mấy con đ̣ như
bỏ hoang không người ở. Chúng tôi gọi măi
mới có một chị đàn bà ló ra.
"Cái chi rứa?"
"Cho chúng tui qua sông với bà ơi."
Người đàn bà lắc đầu:
"Không được mô. Đang đánh nhau dưới
nớ, ra giữa sông lỡ đạn trúng mần răng."
"Chị ở đây cũng trúng rứa."
"Thà tui chết một ḿnh. Tui c̣n một ḿnh mà."
Giọng chị lạnh như đồng. Thái năn
nỉ:
Chị làm phước cho tụi tui qua bên nớ. Bên
nớ có nhà quen không tụi tui chết hết ở
đây."
"Đông rứa răng mà chở nổi."
Má tôi nói khó:
"Chị làm phước cho mấy chuyến. Thời
buổi giặc giă ở có đức để
lại cho con cái."
"Tui một ḿnh chớ có ai mà đong phúc. Tui chưa
đi mà ở đây chờ coi ông dôn tui có nổi lên
ở khúc sông ni không."
Chúng tôi đă đoán ra lờ mờ câu chuyện.
Chắc chồng chị ta vừa mới chết, và
chị ta đang dở điên dở khùng. Chúng tôi
lại nói khó. Chị đàn bà bằng ḷng chở
mấy chuyến. Qua khỏi khúc sông ngắn có mấy
thước, Thái đưa tiền và buộc chị
đàn bà phải lấy. Chị cầm tiền và
trở mũi qua đưa những người khác
đang đợi bên kia bến.
Tiếng súng ở bên phía cung An Định, bên phía đồng
có vẻ êm hơn. Khi chúng tôi lên đường cái
th́ không c̣n sức để nghe ngóng nữa. Khu này yên
tĩnh quá. Chưa một nhà nào bị hư hại ǵ
hết. Bé nói:
"Ḿnh t́m nhà quen ở để rồi mai ḿnh
về nhà. Chắc khu ḿnh gần quốc lộ họ rút
hết rồi."
Thái căi:
"Rút chi nổi. Đừng có lầm mà chết."
"Xe Mỹ ở quốc lộ chạy lên đồn
An Cựu mà mi c̣n căi nữa..."
"Xe Mỹ lên là nghe tiếng súng rồi, không
thấy hay răng."
Chúng tôi tiếp tục chạy. Tôi hỏi Bé đây là
miệt nào. Bỏ Huế lâu quá, tôi quên gần
hết đường sá. Bé nói đây là đường
lên Tân Lăng, lên chút là có chùa.
Nghe đến chùa, má tôi mừng rỡ:
"Ḿnh vô chùa xin ở nhờ. Chắc họ không dám
phá chùa mô."
Thái nói:
"Nhà thờ c̣n bắn sập huống ǵ chùa họ
nể. Mà cứ thử coi."
Tôi mệt lả không đi được nữa. Lúc
này tôi mới thấy chân nhức buốt. Tôi đă
bỏ mất dép, chân tôi lại bị một mảnh
kính cắt, máu c̣n rỉ rả chảy. Tôi ngồi
bệt xuống đất:
"Con không đi được nữa."
Má tôi dỗ dành:
"Ráng chút nghe con, ráng đi chút con. Gần tới
rồi."
Nhưng má tôi cũng mệt quá. Lúc này nh́n lại má
tôi, tôi thấy bà vẫn c̣n xách cái xách áo quần nơi
tay. Sự sợ hăi đă làm má tôi quên cái xách tay
nặng nề. Thái vẫn ôm chiếc cặp da của
tôi. Má tôi vừa nói vừa ngồi xuống bên
cạnh tôi. Thu cũng ngồi theo, mấy đứa
nhỏ cũng ngồi bệt xuống đất. Có
mấy nhà mở cửa hé nh́n chúng tôi rồi vội
đóng cửa lại. Tôi không hy vọng ǵ họ giúp
chúng tôi lúc này. Thái và Bé quay lại, thấy chúng tôi
ngồi bệt cả xuống đất và chú tôi
nửa muốn ngồi nửa muốn đi th́ giơ
tay cản:
"Thôi, để tụi con tới chùa coi răng."
Nhưng đi được một quăng, chúng quay
lại. Lúc này chúng mới để ư đến
những đoàn người chạy loạn, đoàn này
đi tới trước, đoàn kia chạy ngược
lại. Hỏi họ th́ ra phía nào cũng có đánh
nhau hết. Vợ Bé đang ngồi bỗng đứng
rột dậy:
"Quên rồi, ở xóm ni ḿnh có chị U, ḿnh vô
tạm rồi sai con Thu về nhà coi ra răng."
Tôi cũng mong có chỗ ngồi nghỉ, uống
một ngụm nước. Từ sáng đến
giờ tôi chưa có miếng cơm, chưa uống
được một giọt nước. Bé hăng hái
dẫn đầu. Chúng tôi đi vào một xóm nhỏ
toàn nhà tranh. Bé gơ cửa măi mới thấy người
ra mở cửa: Chị U.
Bé kêu mừng rỡ:
"Tưởng chị đi tản cư rồi
chớ. Không can chi há?"
"Can chi. Ở đây mấy bữa ni có chi mô. Không
ai đi hết."
"Không có mọt chê câu tới hả?"
"Không, xóm trong bị rồi. Mà ngoài ni đào
hầm hết rồi. Can chi mà sợ."
Rồi chợt nhận thấy một đoàn người
đông đúc đứng đàng sau lưng Bé, người
đàn bà hỏi:
"Bà con hết há?"
"Dạ bác em ń chị. Chị em. Bác, đây là bà
chị vợ của con."
"Vô, vô nhà hết đi, đừng đứng
đây lộn xộn họ ḍm ngó."
Cả đoàn kéo vô nhà. Nhà nhỏ, chật hẹp. Thái
lót cái chăn dưới nền đất để
nằm đỡ. Má tôi, vợ Bé mới sanh và mấy
đứa nhỏ được chủ nhà nhường
cho cái giường nhỏ, nằm sát vào nhau, chỉ
trở ḿnh nhẹ là có thể rớt xuống đất.
Tôi, Thu và Thái phải nằm dưới đất.
Trời bắt đầu mưa phùn, lạnh căm da.
Vừa sợ, vừa lạnh lại thêm cái đói dày
ṿ, tôi run lập cập. Người chủ nhà lấy
cho tôi một bát cơm nguội ăn với x́
dầu. Tôi ăn như chưa có bữa cao lương
mỹ vị nào ngon lành đến thế. Ăn xong th́
trời đă chiều. Thái hỏi ḍ người đàn
bà xem ở đây có quân giải phóng không. Người
đàn bà cười tươi tỉnh:
"Không răng mô. Họ về hoài, họ đi ngoài
đường kệ họ. Họ tử tế
lắm mà."
"Họ có soát nhà không?"
"Mấy bữa đầu thôi. Mấy hôm đầu
họ nhờ mấy con nhỏ đi tải đạn,
tải thương. Bữa ni hết rồi. Họ cũng
là người chớ chi mà sợ. Họ tử tế
lắm mà."
"Bà có nói chuyện với họ không?"
"Nói hoài. Có răng mô."
Người đàn bà ở với một bà già
chồng gần bảy mươi tuổi và một
đứa con trai út mười bảy tuổi. Người
chồng bỏ đi thời kháng chiến cũ không
thấy tin tức. Khi biết ra điều đó, tôi
không c̣n lấy làm lạ về cảm t́nh của bà
ta đối với mấy anh giải phóng nữa.
Buổi tối, chúng tôi không dám ngủ trên nhà mà
xuống ngủ dưới hầm đào ở trước
sân. Chú tôi, Thái và Bé vào ngủ ở nhà thờ
của một ḍng họ lớn trong xóm. Nhà thờ xây
kiểu xưa, đá lớn chắc chắn lắm. Tôi,
và những người đàn bà khác cùng trẻ con
xuống hết dưới hầm. Chiếc hầm
nhỏ quá mà phải chứa tới hơn mười
mạng người, chúng tôi không c̣n chỗ đặt
lưng.
Khoảng gần mười giờ là đại bác
từ Phú Bài bắt đầu câu vào thành phố.
Hỏa châu soi sáng rực cả bầu trời.
Tiếng máy bay gần rồi xa. Không khí báo hiệu
một cuộc đụng độ lớn. Cả thành
phố như đều ch́m trong điềm gở
sắp bị tàn diệt. Tôi ôm chặt lấy má tôi,
dựa đầu vào vai bà mà ngủ. Má tôi không
ngớt lời cầu nguyện: Cầu cho con tôi tai qua
nạn khỏi. Cho con tôi sống.
Tôi biết má tôi đang lo cho tôi nhiều nhất.
Chồng con tôi ở Sài G̣n chắc đang bấn
ruột bấn gan v́ tôi. Nhưng tại sao tôi tin
được chồng tôi c̣n rỗi răi để lo
cho tôi. Tin tức đồn đăi cả Sài G̣n và các
tỉnh đă mất. Vậy chồng con tôi đă lưu
lạc tới nơi nào rồi.
Tôi muốn nói: má ơi, con sợ quá. Nhưng tôi
phải tỏ ra can đảm hơn để má tôi yên
ḷng đôi chút. Tôi nói:
"Đánh nhau lớn chắc sắp yên rồi."
Tiếng nói của tôi thật nhỏ nhưng trong
hầm kín mọi người đều nghe hết.
Một cô gái mập ú đang ngồi sát bên tôi lên
tiếng:
"Họ đông lắm chị."
Tiếng người con trai bà chủ nhà nói theo:
"Con ni nó đi khiêng xác đó chị, chết
bất loạn."
Tôi hỏi:
"Khiêng đi mô."
"Khiêng lên tận trên núi. Họ chết nhiều
lắm đếm không hết."
"Chị khiêng như vậy mà không sợ à?"
"Sợ bắt chết. Vừa khiêng vừa run.
Trời lại lạnh nữa, hai đầu gối ḿnh
như muốn sụm luôn. Gớm bắt chết. Xác nào
cũng dính đầy máu. C̣n người bị thương
th́ chất lên xe như sắp cá rứa, người
ni chồng lên người nọ, không biết mần răng
mà sống cho được."
"Toàn là quân giải phóng hết?"
"Chơ răng. Họ chớ ai vô đó
nữa."
"Khiêng xong họ cho về?"
"Họ c̣n bắt đi khiêng đạn chớ, mà
tui trốn. Túi ni chắc trong họ cũng về
bắt đi nữa. Tui trốn ra đây ngủ
nhờ. Trong đó có mọt chê câu tới rồi đó."
Tôi không hỏi nữa, nhưng cô gái có đà, cứ
nói tiếp:
"Nơi vườn cạnh nhà tui họ chôn người
dễ sợ quá, ḷi mấy cái chân."
"Nói dóc đi, bà nội."
Nghe cậu bé con bà chủ nhà nói móc, cô gái nổi sùng:
"Đồ con trai chui dưới hầm cả ngày
cả đêm biết chi. Ra ngoài mà coi thử. Sau chùa
tề, họ chôn ḷi tay ḷi chân coi dễ sợ bắt
chết. Ń, mi biết thằng Tư hớt tóc không?"
"Biết."
"Ờ. Hắn bị bắt ra ngoài vườn đào
hố chôn xác chết, mà chôn sau vườn hắn
mới ghê chớ. Hắn trốn đi được
rồi."
"Tao ghét thằng đó lắm, cho họ bắt luôn."
"Mày ăn nói đoảng hậu chi rứa. Răng
mà ghét người ta?"
Có tiếng người đàn bà tên là chị U
gắt khẽ. Một trái hỏa châu rơi thật
gần và lửng lơ hạ xuống. Ánh sáng soi rơ
cả vào miệng hầm. Tôi nh́n ra được
mặt cô gái. Má tôi kéo manh chiếu rách che bớt
miệng hầm lại. Đêm hôm đó chúng tôi ngồi
suốt đêm. Đại bác bắn ́nh ́nh vào các
miệt, nhưng may mắn không có quả nào rơi vào
xóm chúng tôi trú ẩn. Tiếng đại bác không
ngớt, dội cả mặt đất. Mắt tôi như
tá hỏa theo mỗi tiếng nổ, và cứ thế,
cả đêm, trái tim đập liên hồi, nỗi lo
sợ đặc quánh cho tới gần sáng.
Lại thêm một lần được may mắn
nữa. Đến gần sáng tiếng đại bác thưa
dần chỉ c̣n nổ ỳ ầm ở miệt xa, như
trên núi. Chờ thêm một tiếng đồng hồ
nữa chúng tôi mới lên khỏi miệng hầm. Súc
miệng bằng muối hột và rửa mặt
bằng nước mưa. Trời vẫn c̣n mưa bay
và lạnh giá, tôi khoác chiếc áo măng tô của ba
tôi để lại trên người, cùng với Thái
đi dần ra ngơ.
Dần dần bạo dạn, hai chị em ra tới
miệt sông. Từ các phía vẫn c̣n những toán người
tản cư lẻ tẻ. Thái đón lại hỏi, có
người cho biết họ ở đồng An
Cựu, hoặc ngả chợ An Cựu. Có người
cho biết họ ở bên nhà thờ chạy qua.
Cầu An Cựu c̣n không? Người trả lời c̣n,
người trả lời bị sập. Không biết
tin ở ai nữa. Thái nói với tôi là ḿnh đă
hết sức may mắn, đêm qua bên nhà thờ,
Việt cộng đă tràn vào bắt hết đàn ông,
công chức mang đi. Nó kể lại mà mặt nó tái
xanh cắt không ra giọt máu.
Phía đường rầy vẫn có người đi.
Thái chỉ cho tôi thấy những đoàn người
xuôi ngược phía trên đường rầy, ẩn
hiện sau những bụi cây thấp.
Khi hai chị em trở vào, Thái chợt nh́n lên ngọn
điện cao. Nơi ngọn điện có tháp cây tre
và trên cây tre một lá cờ hai mầu đỏ và
xanh lá mạ bay phất phới. Chiều qua, khi đi
ngang qua đây, khi nh́n lên cột điện này để
coi trên trời có máy bay không, tôi đâu có nh́n
thấy ǵ. Thái đem chuyện đó vào kể cho
mọi người nghe, chả ai lấy làm lạ
hết:
"Họ treo hoài. Họ treo cả trong chùa, nơi ngă
ba nữa..."
Nhưng đến trưa hôm đó th́ cả xóm
nhỏ này không ai c̣n đủ b́nh tĩnh nữa. Đại
bác đă câu tới nơi. Tiếng máy bay như
gầm, xé nát bầu trời ảm đạm, xám ngoét.
Giữa trưa, chúng tôi phải chui xuống hầm.
Một số khác vào nhà thờ họ. Những
tiếng nổ rất gần, có lúc như dội ngay
đầu. C̣n nghe tiếng nổ là chưa chết. Thái
bấm vào tay tôi:
"Chị bịt chặt hai tai lại, nằm sát cho
đỡ tức ngực."
Một vài nhà có tiếng kêu khóc như ri. Nằm trong
hầm chật quá, ngột không thở được,
Thái chờ ngớt tiếng đại bác, kéo tôi
chạy tọt vào nhà thờ. Từ trưa tới
chiều tối hôm đó, đại bác không ngừng
nữa, nhưng độ bắn đă đi xa hơn.
Buổi chiều, chúng tôi ra được ngoài
trời khoảng chừng mười giây rồi
lại chui vào hầm. Đêm, tôi không vào hầm nữa mà
ngủ dưới gầm một cái kệ trong nhà
thờ họ. Mấy đêm liền không ngủ, tôi
đă mệt nhoài người. Mặc súng, mặc
đạn, mặc sống, mặc chết, tôi lăn ra
ngủ. Nửa đêm, tôi bị đánh thức
dậy bởi tiếng máy bay, tiếng đạn réo,
nhưng rồi âm thanh đó cũng ch́m đi, cơn
buồn ngủ đè nặng lên tất cả. Cho
tới sáng hôm sau, Thái phải dựng cổ tôi
dậy:
"Đêm qua chị biết có chuyện ǵ không?"
"Chuyện ǵ?"
"Họ về đầy ở đây. Họ gơ
cửa nhưng không thấy động tĩnh chi
hết họ đi rồi."
Má tôi rầu rĩ:
"Điệu này chắc chết quá. Con Vân, túi qua
ngủ dữ quá không biết chi hết há. Nổ
gần lắm, chắc nhà cửa ḿnh tan hết
rồi."
Má tôi lại khóc. Vợ Bé ḅ ra khỏi bệ thờ,
rồi tới lượt chú tôi cũng trở dậy:
"Chắc phải chạy nữa quá. Ở đây
nguy rồi."
Chú tôi nói giọng lo lắng. Má tôi bảo Bé và Thu
đi nấu cơm nhưng nhớ ra gạo chỉ c̣n
một ít, má tôi nói:
"Nấu cháo ăn đỡ."
Chú tôi phàn nàn ở nhà c̣n nửa tạ gạo mà con
Thu hôm qua về không tới nhà được để
lấy đem đi. Con Thu về gần tới xóm
thấy xóm vắng tanh nó lại sợ, bỏ đi
trở về.
Nhưng nồi cháo chưa chín th́ chúng tôi lại nghe
tiếng máy bay đến, rồi đại bác dưới
Phú Bài lại câu lên. Cả nhà lại vào hầm nhưng
lát sau thấy tiếng súng không nhắm vào khu vực này,
tôi và Thái lại ḅ ra v́ ngột ngạt quá. Hai
chị em chạy qua nhà chị U rồi lần ra ngơ. Có
tiếng súng nhỏ bắn như mưa ở miệt
Phủ Cam. Chắc chúng bắn máy bay, Thái th́ thầm.
Ngọn cờ màu máu mạ vẫn phất phới bay
trên ngọn tre tháp vào cột điện. Vẫn c̣n người
chạy loạn ở ngoài đường, chúng tôi
đón lại hỏi nhưng không ai buồn trả
lời, họ vừa khóc vừa chạy. Một đoàn
người có vơ trang từ phía cầu kéo lên Phủ
Cam, Thái kêu tôi chạy vào một cái quán bỏ hoang. Đoàn
người đi ngang qua đường, mặt mày
lầm ĺ, họ vác súng, tay đeo băng, áo quần
hỗn độn, Thái th́ thầm: Quân Bắc Việt
đó. Tôi cố nh́n để phân biệt xem họ có
khác ǵ mà Thái nhận ra được, tôi chịu nhưng
không dám hỏi Thái.
Đoàn người đi lên một lúc, chúng tôi định
chạy ra khỏi quán để về nhà, nhưng
từ phía Phủ Cam, tiếng chân, tiếng kêu khóc
bỗng vang dội. Rồi một đoàn người
nữa xuất hiện trước khi tiếng súng ṛn
ră nổ như mưa, tiếng máy bay gầm như xé
trời và đại bác không kịp thở. Đoàn người
đến gần dần, Thái sửng sốt:
"Trời ơi, dân, dân chạy loạn."
Đoàn người có đến cả trăm người,
dẫn đầu là mấy ông cha, một hai ông sư.
Họ cầm cờ trắng, làm bằng đủ
thứ vải tơi tả, lá cờ hàng phục, lá
cờ sợ hăi. Họ vừa đi, vừa chạy như
những con lật đật. Phía sau những lá cờ
trắng, những người dẫn đầu, dân chúng
bồng bế nhau. Kẻ gánh người gồng
chạy lúp xúp.
Thái đứng hẳn ra vệ đường giơ
tay đón:
"Thưa cha, trên rứa răng?"
Ông cha lắc đầu, miệng như đang sùi
bọt mép. Một tu sĩ bế một đứa bé
bị thương máu chảy nhỏ giọt trên
đường, đưa tay xua xua tỏ dấu
bảo chúng tôi chạy theo, đừng đứng nguy
hiểm. Nhưng ông cũng không nói nổi ra thành
tiếng nữa. Đoàn người cứ thế lần
chạy qua mặt chúng tôi, đàn bà bế con, đàn
ông gánh gồng, trẻ con chạy lúp xúp. Họ khiêng
cả kẻ bị thương nữa. Một người
đàn ông bị thương ở chân chạy khập
khà khập khễnh, thỉnh thoảng té xuống đất
rồi gượng dậy. Có kẻ một cánh tay
đang đong đưa chỉ c̣n dính chút thịt da.
Kẻ u đầu, người bể trán, những
giọt máu rỏ đuổi theo mấy miếng
vải trắng làm cờ đi t́m b́nh yên đang phe
phất dẫn đầu. Đoàn người vừa
chạy vừa kêu khóc vừa cầu kinh, kẻ đọc
kinh cầu Chúa, kẻ kêu trời gọi Phật.
Đoàn người chạy lêu bêu xuống cầu rồi
bỗng chạy ngược trở lại, rồi đang
chạy ngược bỗng trở lui, tiếp tục
về phía trước. Tiếng súng từ phía Phủ
Cam vẫn như mưa, vài kẻ yếu đuối
chạy cuối cùng cách đoàn người khá xa,
họ kêu gào như đang tuyệt vọng sắp
chết đến rồi:
"Cha ơi, chờ con. Cha ơi, cứu chúng con. Chúa
ôi, quỷ đuổi chúng con..."
Tôi đỡ một người đàn bà vừa ngă
sấp xuống mặt đường:
"Lên đây nghỉ đă chị, ở đây chưa
đánh nhau, vô đây."
Người đàn bà đă bị thương ở
đùi, máu ra nhiều lắm, nhưng vẫn gượng
dậy lắc đầu:
"Tui chạy theo cha, chồng tui con tui trong đó mà."
Bà lại chạy. Thái chạy theo:
"Trên nớ c̣n chi không?"
"Hết cả, hết cả. Ờ, mà c̣n, c̣n
nhiều người kẹt lại, c̣n hơn trăm
thanh niên đang bị vây không chạy được."
"Họ bị vây?"
"Họ bắn lại, họ bắn lại... Cha
ơi, chờ con với cha ơi."
Người đàn bà lại chạy, nhưng đoàn
người đă bỏ cách xa bà ta quá. Một
tiếng nổ lớn. Tôi lóa mắt. Thái ôm chặt
lấy tôi:
"Chạy, chạy chị. Cầm tay em ń."
Thái kéo tay tôi lọt vào xóm. Đoàn người như
tan tác ở đằng xa, rồi qua lớp khói
bụi, tôi lại thấy họ chạy tiếp
tục.
Khi tôi vào tới nhà thờ họ th́ má tôi đang
nằm ở mé cửa chờ. Bà nạt tôi một
hồi rồi kéo tôi dúi xuống bệ. Như ngày xưa,
má tưởng con như ngày xưa c̣n bé. Tôi chui
tọt vào bên trong t́m một chỗ dựa đầu
mà không có. Má tôi nằm phía ngoài hỏi vọng
lại:
"Nằm yên, con Vân mô rồi. Đừng có nằm phía
ngoài nghe."
Má tôi nói vậy mà bà nằm phía ngoài. Con Thu rỉ
nhỏ bên tai tôi:
"Nồi cháo cháy rồi."
Lúc đó tôi không thấy tiếc ǵ nồi cháo
nữa, dù trước đó tôi đă đói cồn cào.
Thu lại nói:
"Chị đi đâu làm bác cứ đ̣i chạy ra
t́m, em phải ôm bác lại."
Tôi muốn khóc quá, tôi đưa tay cầm chặt gióng
tre kê dưới bệ thờ, chỉ có một
khoảng cách ngắn, tôi ao ước cầm bàn tay má
tôi mà không được. Trong bóng tối lờ
mờ, tôi thấy có đốm lửa nhỏ lóe lên.
Chắc Thái đă t́m đâu được điếu
thuốc. Nó nói với tôi:
"Hỏi bác hút thuốc không."
Tôi hỏi t́m ở đâu đó th́ nó nói:
"Cả bao đầy lận. Em lượm được
khi đoàn người đi qua rồi. Chắc ai
rớt."
Tôi nghĩ tới những giọt máu rơi văi ở
dọc đường, những giọt máu đó đang
kéo dài đến đâu rồi. Bất giác tôi rùng ḿnh.
Thu hỏi:
"Chị lạnh hả?"
Tôi lắc đầu, nhưng chắc Thu chả trông
thấy ǵ đâu. Thái đưa cho tôi một điếu
thuốc và nói với tôi đưa cho bác hút đỡ
lạnh. Điếu thuốc chưa kịp đưa đi
đă rơi khỏi tay tôi lúc nào. Sợ gây tiếng
động, tôi không dám đưa tay sờ soạng
nữa. Từ lúc đó tới trưa, chúng tôi không c̣n
dám mở mắt nh́n thấy ánh sáng bên ngoài nữa.
Đại bác câu vào như không c̣n tính khoảng cách. Trên
đầu tôi, xung quanh tôi, tiếng nổ dội như
vỡ tung lồng ngực, như bể đôi cái đầu.
Má tôi hô mọi người nằm rạp xuống
đất. Nằm rạp xuống đất hết
rồi cũng chưa được, ôm chặt lấy
nhau để có chết cùng chết một đống.
Nhưng không, tôi không thể chết một đống
được, tôi phải sống để c̣n
trở về với con tôi và dù Sàigon c̣n hay mất, các
con tôi cũng phải sống để chờ tôi
về nữa. Đừng có chết. Cho tôi sống.
Tiếng nổ như bưng tôi vất trong lửa
đỏ. Một tiếng, hai tiếng, tiếng
nữa. Lạy trời lạy Phật, chưa trúng. Thêm
tiếng nữa, quả tim cứ nhảy loạn
xạ, cứ muốn tung ra. Ầm, tôi nghe có tiếng
nổ lớn mà. Vậy ai kêu chết tôi rồi
vậy? Ai khóc như ri ngoài kia vậy? Ầm nữa.
Cả mái nhà như sập xuống đầu tôi
rồi. Ngực tôi bể rồi, máu tôi đang trổ
ṿi chảy. Tôi lăn qua lăn lại. Không, tôi chưa
bị, tôi c̣n sống mà. Tiếng khóc bật lên:
"Vân, Vân mô rồi con."
"Chị, chị mô rồi chị."
Cánh tay Thái rồi cánh tay má tôi nữa. Cát bụi trên
mái nhà vẫn tiếp tục rơi xuống. Tôi không
mở được một tiếng nào. Lần này
chắc chết quá rồi, đại bác vẫn không
chừa khoảng cách. Người tôi sau tiếng
nổ đă không c̣n sức để run. Thôi, cả
nhà chúng tôi, cả mọi người trong ngôi nhà
thờ họ này nằm chờ chết.
Nhưng rồi phút kinh hăi đó lại qua. Tiếng súng
đă ngưng và rải rác đưa lên các phía xa.
Tiếng súng vừa ngưng là có tiếng la khóc. Tôi
vụt chạy ra ngoài, má tôi níu lại:
"Con ơi, đừng, đừng đi."
Nhưng Thái cũng ra đến sân rồi, cực
chẳng đă, tôi thập tḥ ở cửa.
Bên ngoài cây cối xác xơ, gạch ngói rơi tứ
tung ở sân. Trước mặt khu nhà thờ họ,
một mảnh đạn xoáy một hố đất
lớn. Mấy cửa kính vỡ toang, tấm b́nh phong
che phía trước bị vạt một góc. Vừa lúc
đó Thái chạy vào mặt mày tái mét:
"May quá chị ơi, nhà thờ chỉ bị
một mảnh bom phía sau góc, nơi cây đu đủ.
Cây đu đủ găy rụi rồi."
Thái đưa tay chỉ lên mép tường phía sau,
ở đó tường đă lở những mảng
lớn và ngói trụi hết, lộ một khoảng
trời màu xám ch́. Sự sống thật tuyệt
vời, nếu mảnh bom rơi chếch vào một tí
nữa chắc chúng tôi đă xong. Thái kể cho chúng tôi
nghe, ở đàng sau, cách hai ba căn nhà bị nguyên
vẹn một quả bom rơi trúng. Mấy mái tôn văng
ra xa, có tấm văng lên chém gẫy một đọt
dừa. Hai ba căn nhà bị sập, mấy người
chết. Từ lúc đó tới chiều, chúng tôi không
dám bước ra khỏi bệ thờ nữa. Vợ Bé
bạo dạn đi nấu được nồi cơm,
nhưng tới chiều tối, chúng tôi mới ngồi
ăn. Đang ăn cơm th́ nghe có nhiều người
chạy loạn từ phía Bến Ngự về, Thái
chạy nhanh ra sân. Đoàn người từ Bến
Ngự về chạy thẳng măi trên miệt đường
rầy, duy có hai cha con đói lả không đi
được, ngồi bệt xuống vệ đường.
Mọi người đưa vào nhà. Người đàn
ông khoảng bốn mươi tuổi, đứa con gái
cỡ mười lăm. Sau khi được ăn
mỗi người một bát cơm lót ḷng, hai cha con
tỉnh người lại. Đứa con gái ngồi nép vào
góc bệ thờ, mở đôi mắt như thất
thần nh́n ra phía cửa. Một tiếng động
nhỏ cũng làm cho con bé ôm chặt lấy cha.
Chờ cho người đàn ông tỉnh táo, má tôi
mới hỏi ḍ:
""Ông ở Bến Ngự về?"
"Dạ, tui ở Bến Ngự."
"Rứa trên Từ Đàm có ai chạy được
không?"
Người đàn ông chưa kịp trả lời, má
tôi đă nóng ruột:
"Con trai, con dâu, con gái với một bầy cháu
kẹt trên đó."
Người đàn ông nói mà đôi môi vẫn c̣n
lắp bắp:
"Tui ở phía dưới cầu, sát bờ sông
lận. Trên Từ Đàm th́ chịu, họ canh gác dữ
lắm."
"Không ai chạy được hết?"
"Chắc không."
Tôi nghe tiếng thở dài đầy vẻ tuyệt
vọng của má tôi. Người đàn ông vẫn c̣n
ấp a ấp úng, môi vẫn run lập cập:
"Nhà tui không c̣n một miếng ngói."
Thái hỏi:
"Mần răng bác chạy xuống đây được?"
"Nhà tui chưa trúng đạn cậu, mà tiếng
dội cũng bay hết ngói. Hai cha con tui núp trong
hầm cả ngày, rứa là nhịn đói gần ba hôm
rồi. Khi ngớt tiếng súng, tui ḅ lên miệng
hầm. Ghê quá, dễ sợ quá. Nhà cửa xung quanh
sập hết, không c̣n một bóng người. Vậy
là tôi xuống hầm kéo con gái chạy như điên
ra khỏi nhà. Tôi đạp không biết bao nhiêu xác người,
tôi nghe không biết bao nhiêu lời rên trong đám
gạch. Kệ, cha con tui chạy bán sống bán chết
tới nơi ni th́ hết sức đành ngồi đại
xuống đường."
"Rứa giữa đường không gặp họ răng?"
"Thiếu giống. Họ mắc đào hầm,
mắc chở người bị thương, nhờ
rứa mà ḿnh chạy được. Con nhỏ của
tui hắn sợ quá hắn té xuống đường
mấy lần, nằm run như lên kinh phong, tui phải
kéo đại nó, tay chân nó trợt hết trơn
trọi."
"Ông chỉ có hai cha con thôi hà?" Một người
nào đó hỏi trong bóng tối.
"Dạ tui c̣n vợ với thêm mấy đứa
nhỏ nữa. Ngày mồng một, mạ con nó về dưới
Bao Vinh rồi, về dưới quê. Khổ quá bà con
ơi, không biết dưới đó có răng không,
vợ con tui mắc kẹt dưới đó
rồi."
"Ôi, ai có sức nấy lo. Biết ḿnh có sống không
mà lo nữa chớ."
Má tôi hỏi con bé:
"Cháu c̣n đói không?"
Không nghe tiếng con bé trả lời, người đàn
ông nói:
"Bà hỏi răng con không nói? Dạ thưa bà nó
sợ quá rồi như khùng. Mấy ngày nằm dưới
hầm vừa đói vừa sợ, nó như bị
điếc rồi rứa. Thôi, chuyến ni th́ chết
hết chả c̣n chi nữa bà con ôi. Tui đi mà đạp
lên bao nhiêu xác chết. Đạn đằng sau, trước
mặt. Tui tưởng không tới đây nổi trông
thấy bà con."
Người đàn ông như nghẹn ngào muốn khóc.
Có tiếng trẻ con khóc, tiếng người đàn
bà trẻ cằn nhằn:
"Thôi để tui ngủ ngoài hầm cho rộng, vô
đây chật quá thằng nhỏ chịu mô có
được."
Tiếng người đàn ông:
"Mả cha mi, chết tới nơi c̣n căi. Cha mạ
con cái ở một chỗ hết. Có chết chết
cả gia đ́nh cho trọn chớ người sống
kẻ chết thêm tội."
Người đàn bà thút thít khóc. Bên ngoài, ánh
hỏa châu thả sáng cả ṿm trời. Tiếng súng
lại bắt đầu nổ. Không biết đánh
ở miệt nào nữa, v́ tôi nghe như miệt nào cũng
có súng. Đêm có tiếng chân đi sàn sạt bên ngoài,
mọi người nín thở. Đứa con gái với người
đàn ông vừa tản cư tới ban chiều không
có chỗ nào, hai cha con dựa lưng vào bệ xây. Đứa
con gái thỉnh thoảng kêu: Ba ơi, con sợ quá. Người
đàn ông vỗ về: Đừng sợ, không răng mô.
Có tiếng kêu cứu rồi tiếng súng nổ. Thái
cầm chặt tay tôi th́ thầm:
"Nó ám sát."
Tôi nhớ lại khuôn mặt anh lính giải phóng gác nơi
cầu khi chúng tôi đi qua. Một anh lính Bắc
Việt ngờ nghệch, anh nh́n ai cũng ra bọn
Mỹ Ngụy hết. Anh la hét, cấm đoán rồi
cuối cùng mọi người cũng chạy
được hết qua cầu. Tôi nghĩ chắc anh
không trông thấy ǵ ngoài đàn ông, đàn bà, con nít
chạy loạn, c̣n bọn Mỹ Ngụy chỉ
một đêm nổ súng là chết hết rồi. Tôi
nhớ tới một đồn binh trống trơn không
một người lính gác. Tôi cũng không nh́n
thấy một xác nào vắt ngang hàng rào. Như
thế là nghĩa lư ǵ, đêm đầu tiên không
nổ súng không tấn công đồn là ǵ? Vô lư, bao
nhiêu lính trong thành phố đều chết. Người
đàn ông tản cư tới hồi chiều vừa
cho biết là Việt cộng vẫn chưa lấy
được một đồn binh nào, nhưng đồn
binh nào cũng bỏ không.
Người đàn ông c̣n cho biết quân giải phóng
như bóng ma, họ ẩn đó hiện ra đó, và
trong ba đêm nằm dưới hầm anh tưởng
tượng như trên hầm lúc nào cũng có người
đi qua đi lại, nhưng khi anh liều chạy lên
th́ ngôi nhà đổ nát của anh như đă hoang
vắng từ lâu lắm.
Đêm đến, không khí nặng nề đến
ngột thở. Thêm một vài người tản cư
tới và căn nhà thờ họ như hết cả
không khí. Mùi súng đạn đă lan tràn tới nơi.
Mà tiếng súng khắp nơi đang dồn về
thật. Nửa đêm, vài tiếng kêu thất thanh ngoài
ngơ, ngoài bờ sông. Tiếng chân chạy th́nh
thịch. Có cả tiếng đào đất nữa. Tôi
không c̣n biết sợ những xác chết banh đầu
cụt tay cụt chân nữa, nhưng trong chút không khí
chia sớt nhau trong căn nhà thờ họ tối tăm,
tôi có cảm tưởng như mùi tử khí đang
lấn dần và nếu ở lại thêm một vài ngày
nữa, chúng tôi sẽ chết v́ ngộp thở, v́
bịnh hoạn.
Đến sáng hôm sau th́ khu xóm này hoàn toàn ngập tràn
tiếng súng. Đạn đại bác câu tới nơi,
rồi súng lớn, súng nhỏ. Nằm dưới
bệ thờ chúng tôi nghe cả tiếng xe hơi
chạy ngoài đường nữa. Thái áp tai xuống
đất, cố t́m coi miệt nào đánh nhau. Một
vài gốc cây ở ngoài sân bị trúng đạn, ngă
gục. Thái đoán chắc đang đánh nhau ở
miệt chợ. Có thể đánh ở bên kia sông
rồi. Nó bàn đi bàn lại là phải chạy. Có
thể đêm nay họ đánh tới khu xóm Tân Lăng
này. Má tôi nghe nói th́ run lẩy bẩy ôm chặt
lấy tôi:
"Mần răng chừ. Má chết đă đành, c̣n
con, con c̣n hai đứa con, ai nuôi nó con ơi."
Tôi cắn chặt hai hàm răng lại. Trong thành
phố này đă bao nhiêu người chết rồi,
bao nhiêu trẻ con, người lớn, bao nhiêu bà
mẹ bỏ ra đi để con bơ vơ. Nhưng
những đứa trẻ đó biết có sống
được đến khi dứt trận giặc? Khi
ở trong nhà thờ, tôi đă nh́n thấy một
số trẻ con cha mẹ bị đạn chết,
chạy theo đoàn người di cư. Chúng chạy
qua chạy lại ngơ ngác, bị người này
nạt, người kia la. Đói quá, chúng cướp
giật của người khác. Nếu tôi chết
đi hay nếu tôi không chết mà mất luôn chúng nó?
H́nh ảnh người đàn bà ôm xác chết của
con đă śnh thúi trong ngôi nhà thờ nơi tôi chạy
tới mấy ngày đầu đă làm tôi tan nát
ruột gan.
Một giờ đồng hồ sau, đợi cho
tiếng súng im giây lát là chúng tôi chạy ra khỏi ngôi
nhà thờ, mỗi người ôm theo những thứ c̣n
sót lại, xách quần áo, cái chăn Bé lấy
được khi ở cung An Định. Thái chạy ra trước
tiên, chúng tôi chạy ra sau. Mấy ngày liền mới
trông thấy ánh sáng, dù ánh sáng đă bị ngộp
trong làn mưa bụi tẻ lạnh. Khi chúng tôi tràn ra
khỏi nhà th́ một số người khác cũng tràn
ra theo. Hai cha con người đàn ông chạy ra phía
bờ sông, Thái vẫy chúng tôi lên miệt đường
rầy. Nhưng vừa ra khỏi nhà một đoạn,
chúng tôi lại bị vây hăm giữa tiếng súng
nổ ran bốn mặt.
Lại đánh nhau. Thái hô mọi người nằm
xuống đường. Cứ lăn vào bụi cây, vào
mé đường. Chúng tôi nằm dồn đống
lại với nhau. Hai cha con người đàn ông
nằm xuống. Đại bác lại câu lên, ́nh ́nh
khắp bốn mặt. Tiếng súng cũng như vây tṛn
theo chúng tôi vào giữa. Một ngôi nhà trúng đạn
lửa bốc cháy. Trẻ con, người lớn
từ trong nhà chạy ra. Lửa cháy lan sang nhiều căn
nhà khác, nhiều người nữa chạy ra.
Tiếng la tiếng khóc như ri. Phía trước
bụi súng mù mịt, phía sau người đàn ông cho
biết là đang đụng độ lớn. Chỉ
c̣n nước xuyên qua hẻm, t́m lấy một
chỗ núp khá yên ổn hơn. Một quả đại
bác nổ ́nh cách chúng tôi vài chục thước. Chúng
tôi như bị chôn trong mảnh đạn và bụi mù.
Lạy trời phật, không ai bị hết. Khi khói
đă tan, chúng tôi không nh́n thấy hai cha con người
đàn ông nữa. Họ đă chạy trước khi
quả đạn nổ hay trong khi khói đạn đang
bốc mù rồi. Thái hô lớn:
"Cứ chạy đại lại hố đại bác
vừa nổ mà nằm."
Người tôi run lên cầm cập, chạy không
vững nữa. Kệ. Thái đẩy tôi, tôi đẩy
má tôi, má tôi đẩy Bé, và cứ đẩy đằng
sau đằng trước. Thái cũng dí chúng tôi
xuống hố đất bị đào sâu, c̣n bốc
mịt mờ bụi khói và thuốc súng.
"Nằm đây. Không thể có hai quả rơi
một chỗ mô bác. Tụi con đi trận tụi con
biết mà."
Câu nói của Thái giúp tôi yên tâm được đôi
chút. Nhưng sao người tôi vẫn cứ run lên
cầm cập. Gần một tuần lễ. Bộ
quần áo vẫn chưa được thay, chiếc áo
mặc ngoài đầy những vết máu khô và
bắt đầu hôi. Thái lăn người sát
cạnh tôi:
"Chị đừng run, chị phải b́nh tĩnh
cho bác đỡ sợ."
Má tôi mở đôi mắt lờ đờ nh́n tôi.
Đôi mắt của sợ hăi, của vẻ tuyệt
vọng và sự lo lắng thương mến tôi vô
bờ. Tôi bật lên khóc. Lúc này tôi bớt sợ
chết thật. Tôi có má bên cạnh, có chết má con
tôi cũng nh́n thấy mặt nhau. Có tiếng khóc lóc
từ phía xa vọng tới. Tôi mở mắt hé nh́n.
Từ trong đám khói lửa, trong tiếng bom đạn
ở đằng trước, một người đàn
bà và một đứa bé đang đẩy cái xe ḅ
đi đến. Bà vừa đi vừa khóc vừa kêu
gào:
"Chúa ở mô. Phật ở mô. Trời ơi."
Trên xe, xác một người đàn ông máu me bê
bết đă chết cứng, mắt c̣n mở
trừng. Xác chết không kiếm được
một chiếc áo để đắp. Thái nhảy lên
khỏi miệng hầm, nó cổi cái áo khoác ngoài màu
nỉ sọc đỏ đắp lên mặt người
đàn ông. Người đàn bà và đứa nhỏ
cứ thế h́ hục đẩy chiếc xe về phía
trước mặt cũng đang rền vang đạn
lửa. Tôi nắm chặt lấy tay má tôi:
"Má."
Tôi chỉ kêu lên được có một tiếng
rồi nghẹn ngào. Má tôi vẫn nh́n tôi với đôi
mắt lờ đờ đó. Thái nhảy xuống
hố, chùi hai tay vào quần:
"Bà đó mần răng cũng chết. Dưới
nớ đánh nhau dữ lắm."
Tiếng đại bác vẫn câu lên đều đều.
Tôi đoán được một vài tràng súng ở
trong những khu vườn bắn ra. Thái đề
nghị:
"Chắc lại sắp đánh nhau tới phía ni
rồi. Chạy, chạy gấp bác."
Nói xong là Thái nhảy đại lên miệng hầm. Bé
bế con cho vợ nhảy lên theo. Thây kệ đồ
đoàng, nhiều thứ bị vất lại dưới
hố bom. Thái dẫn đầu, Bé đi cuối để
ḍ đường. Chú tôi dắt tay đứa con gái
lớn của Bé. Con nhỏ sợ quá đái cả ra
quần, hai ống quần sát vào nhau, nó bước không
được bị lôi đi sền sệt. Thái
một tay xách cái xách quần áo của má tôi, lưng
cơng thêm thằng con trai lên ba của Bé. Má tôi ôm cái
mền trước ngực như muốn che chở
tấm thân gầy ốm của bà. Tôi đi trước
má tôi, đằng sau lưng Thái. Chú tôi đi gần
sau cùng, vừa đi vừa cằn nhằn. Ông vừa
đói vừa sợ chết lại vừa thèm rượu:
"Đi tụm lại như ri nguy hiểm lắm.
Chạy mau t́m chỗ núp. Họ tràn tới nơi
rồi."
Ở trong các khu vườn, tôi nh́n thấy có đầu
người lố nhố. Chắc họ núp dưới
hố cá nhân. Những họng súng hờm sẵn trên
miệng hố. Những bụi cây sột soạt. Có
tiếng nạt nộ ở trong một bức thành
đổ nát:
"Chạy mau, chết đến nơi rồi đó."
Lại một giọng nói lơ lớ miệt ngoài. Tôi
như bị ma đuổi, chạy bỏ cách khoảng
má tôi tới mấy chục bước.
Nhưng không kịp nữa rồi, trận chiến
đă kéo tới nơi. Tiếng súng bắn như mưa,
chúng tôi bị kẹt giữa hai làn đạn.
"Chạy."
Thái hô lớn. Chúng tôi chạy.
"Nằm xuống."
Chúng tôi lại nằm xuống. Người tôi không c̣n
tự chủ được nữa mà bị điều
khiển theo tiếng hô của Thái. Trong trí tôi hầu
như đă hoàn toàn trống trơn, sẵn sàng tuân
lệnh bất cứ lời sai khiến nào.
"Không xong rồi."
Thái đẩy má tôi, chú tôi, gia đ́nh Bé và Thu vào
một ngôi nhà. Nhưng người núp bên trong không
chịu mở cửa. Chúng tôi lại chạy, chạy
lạc từ khu đang đánh nhau này qua khu đang
đánh nhau khác và tôi không c̣n trí nhớ để
nhận ra nơi ḿnh đến là vùng nào nữa.
Tiếng súng gần quá, trở lại đằng sau cũng
không được, tiến tới nữa cũng không
được. Đoàn người đi trước có
nhiều người bị thương đang nằm
dẫy chết giữa đường, cạnh
những xác chết cũ đă śnh to, muốn búng nước.
Tôi phải nhảy vào một bụi cây để tránh
xác một người đàn bà chết bên cạnh
đôi thúng gióng và chiếc đ̣n gánh c̣n nằm
tựa bên vai. Vũng máu đă khô bong từng miếng
trộn với cát bẩn. Bên cạnh những xác người
bị banh ngực, bể đầu, cụt tay chân,
những cánh tay khúc chân mất biệt như có ai
đến đánh cắp. Tôi nghĩ đến đàn
chó hoang mấy ngày nay lang thang trong thành phố, nhưng
tôi không c̣n đủ sức để sợ hăi
nữa. Bây giờ phải chạy để thoát đă.
Một vài người bị thương đang
nằm rên rỉ, những cánh tay chờn vờn
đưa theo níu lấy ống quần, vạt áo.
Những tiếng kêu xin:
"Đem tôi theo với. Cứu cho với, trời ơi."
Nhưng tôi vẫn đạp qua họ mà đi,
nhiều người khác cũng đạp qua họ mà
đi. Tôi bị một bàn tay níu lấy ống chân
quần. Tôi giựt mạnh, tiếng vải rách
soạt. Mặc kệ, tôi phải sống trước
đă, dù sống thêm một giây, một giờ hay
mấy giờ đồng hồ nữa.
"Chỗ ni nguy hiểm lắm, chắc họ sắp
đụng nhau tới nơi rồi."
Thái nói chưa dứt câu đă nghe những tiếng chóc
chóc từ trong các khu vườn nă xuống phía bờ
sông. Phía sông, từng loạt tiểu liên đại liên
nă lên dữ dội. Thái không kịp thêm ư kiến ǵ
nữa. Nó nhảy phóc lên khỏi hố bom:
"Chạy."
Chúng tôi chạy theo. Tiếng đạn từ các vườn
dưới mặt sông bắn loạn xạ. Không
thể chạy nổi nữa, chúng tôi ḅ lăn dưới
đất.
"Cứ ḅ tới, cứ lăn lăn tṛn, lăn
theo con ń."
Thái hô lớn nhưng nghe tiếng được
tiếng mất:
"Bác chạy nơi chỗ nớ tề. Chạy ra
đằng sau bức tường đó."
Thái cầm chặt tay tôi lại:
"Để bác chạy trước chị."
Chú tôi, má tôi, vợ chồng Bé, mấy đứa
nhỏ vùng dậy chạy thoát ra phía bức tường.
Thái kéo tôi: Chạy mau. Nhưng chóc chóc, h́nh như
một lằn đạn từ sau bức tường
bắn tới. Nằm xuống. Thái kéo tay tôi, hai
chị em lăn đại xuống đất. Cố ḅ
tới, cái cửa nhà tề. Giữa bom đạn,
giữa khói súng, ngôi nhà gạch c̣n đứng
vững, h́nh như chưa bị một vết đạn
nào. Ngôi nhà sừng sững như một phép lạ. Thái
khom người giơ chân đá vào cánh cửa. Cánh
cửa bật mở dễ dàng. Tôi lao người vào.
Nhưng cái ǵ thế kia? Tôi nhảy một bước
vào bên trong rồi hai chân như bị keo dính chặt,
không tài nào cất lên nổi nữa. Tôi đưa tay
lên miệng, tôi há mồm muốn kêu. Nhưng tôi như
đă chết đứng rồi.
Trước mắt tôi, xung quanh tôi đầy xác
chết. Người nằm sấp, kẻ lật
ngửa. Người co rúm lại, kẻ đang
trợn trừng mắt tay chân khẳng khiu. Những
miếng thịt, những vũng máu bê bết khắp
nền nhà. Chân tôi không thể bước tới mà cũng
không c̣n chỗ bước lui được nữa.
Không biết nhờ đâu tôi c̣n được
sự phản ứng khi mới bước chân vào nhà.
H́nh như khi bước chân tôi chưa chạm đất,
mắt tôi đă chạm phải cảnh hăi hùng bên
trong căn nhà, và một sức mạnh nào đó đă
đưa bàn chân tôi bước tránh được
những vũng máu. Chỗ đó h́nh như cũng
chỉ vừa cho một bàn chân. C̣n một bàn chân
chỉ dính hờ xuống chạm gót.
Tôi muốn kêu rú lên, muốn ngă vật xuống
ngất xỉu. Nhưng không, tôi c̣n nhận ra
được những vũng máu, những cánh tay, khúc
chân, tôi phải cố đứng.
Rồi sự kinh hăi nén chặt quá, dồn từ chân
lên đỉnh đầu, từ đỉnh đầu
xuống chân, bật dùm tôi được một
tiếng kêu lớn. Thái đă đứng sẵn sau lưng
tôi rồi. Người tôi bị xốc nổi lên, và
Thái vác tôi lên vai, mặc súng đạn, mặc nguy
hiểm, chạy như bay ra khỏi căn nhà ghê
rợn.
Khi tôi tỉnh dần lại th́ Thái cũng vừa
đặt tôi xuống đất. Những vũng máu
của ai vẫn c̣n vương vất trước
mắt tôi. Không, không phải, tôi dụi mắt, máu
thật, máu thành giọt, máu đọng vũng quanh
mấy xác chết c̣n tươi.
"Bác đâu?"
Tôi hỏi Thái. Nó đưa tay lên chùi mặt, vừa
nói:
"Góc tường đàng nớ tề."
Má tôi, chú tôi, và Bé chạy lại.
"Trời ơi. Tưởng chị với Thái
lạc mất rồi chớ."
Má tôi chụp lấy vai tôi:
"Ngồi xuống, ngồi xuống con."
Mắt tôi hoa lên, tôi thấy những tàng lá xanh trước
mặt lây lất rồi xoay tít. Giữa những ṿng
xoay tít mù đó, như có những giọt máu,
những cánh tay, khúc chân ai quay theo nữa.
Nhiều tiếng đạn bay, nhiều tiếng nhà
đổ. Tôi nằm lăn ra đất. Cách chỗ tôi
khoảng mươi thước, một người
đàn ông đang ḅ tới gần.
"Cứu tôi với, cứu tôi với bà con ơi."
Ngực và cánh tay ông ta máu chảy ṛng ṛng, tôi lăn
sát sát vào Thu. Thu rú lên. Chú tôi bịt miệng nó
lại. Người đàn ông lết tới gần
dần. Miệng ông không ngớt kêu la. Ông đưa cánh
tay đầy máu của ông lên mút, miệng ông đỏ
ḷm, hai mắt ông trợn trừng. Tôi thấy ông lăn
tṛn một ṿng rồi dẫy đành đạch.
Mắt tôi lại hoa lên. Tôi bấm vào tay ḿnh thật
chặt rồi úp mặt xuống đất.
Tiếng súng xa dần được một quăng,
rồi có tiếng chân chạy th́nh thịch, tiếng hô
lớn. Tiếng chân dội vào tai tôi, như bước
cả qua đầu tôi nữa. Tiếp theo những
tiếng nổ lách cách, mặt tôi nóng rực. Thái
dựng tôi dậy:
"Chạy gấp, không chết cháy chừ."
Tôi níu áo Thái, đạp bừa lên người
chết, người sống. Tôi gọi má ơi má
hỡi. Tôi nghe tiếng gọi của tôi như
tiếng gọi cuối cùng của một con người
sắp chết.
"Má đây con ơi."
Tôi nghe tiếng má tôi trả lời, tiếng má tôi khóc
nữa. Tôi chưa chết. Tôi vẫn c̣n nghe, c̣n
thấy, c̣n sống hẳn hoi mà. Tôi lại tiếp
tục chạy.
Tiếng súng bỗng thưa dần. Chúng tôi vẫn
chạy. Tôi cứ nhắm sau lưng Thái mà chạy
theo. Nhiều bàn tay dưới đất vươn lên
với tôi, nhiều tiếng van xin cầu cứu. Tôi cũng
muốn la to:
"Ai cứu tôi với đây. Tôi c̣n sức lực ǵ
nữa."
Cho tới khi tôi xô vào lưng Thái và dừng lại th́
cả gia đ́nh tôi đă ngồi xuống bên
đường. Tiếng súng đă thưa lắm
rồi. Đại bác cũng ngưng. Tôi mở bừng
mắt. Tôi không c̣n cảm thấy mắt ḿnh hoa lên
nữa. Như vậy là lúc nào ḿnh có cảm tưởng
sắp chết đến nơi mắt mới hoa. Bây
giờ tôi yên tâm sống rồi. Chúng tôi đang
ngồi bên đường rầy xe hỏa. Mấy
đứa nhỏ vẫn c̣n nguyên lành đó sao? Tôi
ngạc nhiên đếm tới đếm lui. Chừng
đó mạng người trong cơn lửa đạn
mà vẫn c̣n đầy đủ. Nước mắt tôi
trào ra, nước mắt chú tôi, má tôi, vợ
chồng Bé cũng trào ra. Con Thu ôm chặt thằng Cu vào
ḷng, thằng nhỏ muốn thiếp đi v́ sợ hăi.
Thái vuốt ve con đường sắt cũ nói:
"Ḿnh theo đường rầy đi về nhà. Đánh
nhau khắp nơi rồi, về nhà đi bác."
"Về nhà họ đánh tới mần răng?"
"Chừ ở mô cũng rứa, ăn thua may rủi
bác ơi."
"Liệu nhà có c̣n không hay tan hoang rồi."
Không ai trả lời được câu này hết. Nhưng
chiều hôm đó, trước khi trời tối, chúng
tôi cũng lần ṃ t́m được đường
về nhà. Thái nói nhà tôi ở sát quốc lộ
dễ xảy ra đụng độ lắm. Cuối cùng,
chúng tôi dọn lên nhà chú tôi ở sau đường
rầy, gần sát mấy ngọn đồi nhỏ phía
chân núi Tam Thái.
Trước đó, để tránh những cuộc pháo
kích, Bé đă đào một cái hầm sâu dưới
đất, phía trong nhà để trú ẩn. Khi chúng tôi
vô, cái hầm được sửa sang lại. Thái và
Bé lo đào đất để đổ thêm vào bao
chất lên miệng hầm.
Tất cả các ngôi nhà kế cận vẫn im
lặng một cách lạ thường. Ngôi nhà sát nhà
chú tôi bị một trái hỏa tiễn ngay từ sáng
hôm mồng một sập mất một nửa, mấy
cây tre ở sau vườn ngả nghiêng sập cả lên
sườn nhà.
Chắc không c̣n ai ở trong xóm hết, tôi nghĩ
thế. Nhưng tối hôm đó, Thu phát giác ra có
nhiều nhà c̣n người ở. Nó khám phá ra
những chấm đèn dầu nhỏ hoặc những
tiếng động nhỏ bé sợ sệt. Cả
đêm đầu tiên ngủ trong hầm, chúng tôi nín
thở, không dám phát ra tiếng động. Thái nghi
những dấu hiệu để báo động, có người
trong nhiều nhà chưa chắc là dân chúng trong vùng.
Đôi khi là "họ" cũng nên. Chúng tôi thường
dùng tiếng họ để chỉ Việt cộng và
để tránh tiếng giải phóng. Thật không ǵ
mỉa mai tàn tệ bằng tiếng "giải phóng"
khi nh́n cảnh đau thương tan tành trong thành
phố như thế này. Lúc vô con hẻm dẫn vào nhà
chú tôi, tôi cũng c̣n nh́n thấy lá cờ giải phóng
rách bươm treo trên một cây ổi trước
một ngôi nhà sụp đổ.
Cả đêm, chúng tôi nghe tiếng cú rúc liên hồi.
Tiếng cú như tràn khắp bốn mặt như
chất chứa một vẻ ǵ thất thường.
Mỗi lần tiếng cú kêu, tôi có cảm tưởng
như lưỡi hái của tử thần từ trên
bầu trời đen điu đang chém xuống sẵn
sàng trúng bất kỳ ai, đồ vật ǵ.
Gần về sáng, tôi nghe có tiếng chân người
ngoài vườn. Tiếng chân rất khẽ, khi gần
khi xa. Chúng tôi bấu chặt tay nhau. Bé sẵn sàng
đặt tay lên miệng đứa bé nhỏ nhất
mới sinh hơn tháng, để sẵn sàng bịt
chặt lấy miệng đứa bé lỡ nó la khóc.
Nh́n bàn tay to lớn của đứa em bịt hờ
trên miệng đứa bé, ḷng tôi bất nhẫn đến
đau xót. Chỉ một tiếng chân dừng lại trên
miệng hầm, chỉ một lóe đèn pin chiếu
xuống và đứa bé chưa kịp ré lên th́ bàn
tay đă chặt cứng miệng nó. Chỉ vài cái
dẫy dụa rồi thôi. Đêm nay có bao hầm sâu câm nín
tiếng khóc trẻ em? Đă có bàn tay nào bóp mạnh
miệng một đứa bé chưa? Và những bộ
mặt người lớn vừa xót thương ḿnh
vừa bất nhẫn trong một không khí độc
địa như sẵn sàng quật chết tươi
người.
Nhưng rồi một đêm nữa cũng qua, chúng tôi
ngạc nhiên thấy ḿnh c̣n sống giữa một xóm
vắng hiu. Nhưng chúng tôi đă lầm, c̣n vài nhà có
người ở, họ là những ông già, bà già không
chạy theo con cháu được, hoặc một vài
gia đ́nh sợ quá ở ĺ.
Sáng hôm sau, tôi nghe nhiều tiếng động,
nhiều khuôn mặt ló ra. Đợi tiếng súng thưa,
một bà lăo ḅ sang thăm chúng tôi rồi không dám
về nữa. Nhờ bà lăo, tôi biết thêm trong xóm
mấy hôm nay đầy quân giải phóng và hiện
giờ họ đang đào hầm đào hố ở
chân núi.
Trong khi sát đó, đồn Trường Bia vẫn
đầy lính Quốc gia và nơi ngọn núi sau đồn
đă nă đi những trái đại bác lên miền
Long Thọ, Kim Long. Má tôi kêu trời là dại quá
mới về gần họ. Thái kéo tuột bà lăo
xuống hầm:
"Đừng để họ biết ḿnh về."
Nhưng bà lăo cả quyết rằng ban ngày họ lên
sau đồn hết, họ không biết được.
Bà dặn thêm: tuyệt đối không thắp đèn.
Buổi trưa, một gia đ́nh trong xóm t́m về, căn
nhà của họ đă sập, họ xin đào hầm
ngay trong nhà chú tôi. Bà lăo ở măi cho tới chiều,
có đứa cháu nhỏ chạy qua đón về, nhà bà
lăo chỉ cách nhà chú tôi một cái sân và con đường
hẻm hẹp.
Các trận đánh vẫn diễn ra ở xung quanh. Đêm
đến, chúng tôi lại nín thở dưới
hầm. Chúng tôi chờ đợi điều may
rủi, nhưng điều may thật mong manh, cả nhà
đều đói lả nhưng cũng chẳng c̣n ai
đủ sức than thở nữa.
C̣n một sự chờ đợi đầy kinh hoàng
nữa. Một tiếng nổ mà chúng tôi không kịp
nghe, không kịp hay biết ǵ hết.
Mời
xem tiếp phần 6
|