Sử Lược Việt Nam thời Cận đại 1920-2020 

Phần 4

Lê Quế Lâm  

Giới thiệu tóm lược nội dung tác phẩm (IV) 

Ngay từ những ngày đầu của cuộc ngưng bắn tại chỗ, hai chính phủ đối nghịch ở MNVN đều không giữ đúng cam kết ngưng bắn qui định trong điều 10 của hiệp định. Hai bên vẫn tiếp tục những hành động quân sự để lấn chiếm và mở rộng vùng kiểm soát tại nhiều khu vực, tạo ra tình thế "phi chiến phi hòa". Theo điều 12 của hiệp định, nhân dân MNVN được quyền quyết định tương lai chính trị của MN thông qua một cuộc tổng tuyển cử tự do và dân chủ có giám sát quốc tế. Hội đồng Quốc gia Hòa hợp và Hòa giải Dân tộc -gồm ba thành phần VNCH, MTGPMN và Lực lượng thứ ba, là cơ quan sẽ đứng ra tổ chức cuộc tổng tuyển cử. Do đó từ 19/3/1973, hai phái đoàn VNCH và Cộng Hòa MNVN đã gặp nhau tại La Celle Saint Cloud ở Pháp, nhưng lập trường đôi bên hoàn toàn cách biệt. Việc hòa hợp hòa giải giữa hai chính phủ ở MNVN bất thành. Chiến tranh lại tiếp diễn, 

Trong tuần lễ đầu sau khi hiệp định hòa bình được ký kết, để thực hiện điều 21 giúp Bắc Việt hàn gắn vết thương chiến tranh, Nixon đã chuyển đến thủ tướng Phạm Văn Đồng hai bức thư đề nghị thành lập Ủy ban hỗn hợp kinh tế và đóng góp vào chương trình tái thiết nước VNDCCH với số tiền 3250 triệu đô la trong thời gian 5 năm. Ngoài ngân khoản trên, chính quyền Nixon còn dự trù viện trợ thêm cho Hà Nội từ l tỷ đến 1 tỷ rưỡi đô la thực phẩm và những nhu cầu khác. Hà Nội đã làm ngơ trước đề nghị này, họ chỉ chú tâm vào việc gửi người, vũ khí và chiến cụ vào MN.  

Để chứng tỏ quyết tâm của HK thi hành nghiêm chỉnh hiệp định, cuối tháng 2/1973 Kissinger đến Hà Nội gặp Lê Đức Thọ để thảo luận việc thực hiện hiệp định Paris. Ông yêu cầu Bắc Việt rút quân khỏi Lào và Cam Bốt, đồng thời thảo luận với Thọ việc HK viện trợ kinh tế giúp chính phủ VNDCCH hàn gắn vết thương chiến tranh, nhưng sau đó sự việc không xúc tiến được. 

Ba tháng sau, từ 17/5 đến 13/6/1973, theo đề nghị của HK, Kissinger và Lê Đức Thọ trở lại bàn họp ở Paris để tìm cách cải thiện việc thi hành hiệp định Paris. Trong thời gian này, Nixon đã gởi nhiều thư khuyến cáo TT Thiệu không nên vi phạm những thỏa hiệp đã ký và phàn nàn thái độ cứng rắn của phái đoàn VNCH ở hội nghị La Celle Saint Cloud. 

Để thuyết phục VNCH đến Paris ủng hộ bản Thông báo chung Mỹ/Bắc Việt trong đó xác định quyết tâm của hai bên sẽ thi hành nghiêm chỉnh hiệp định, Nixon nhắc nhở Thiệu: "Tôi xin lập lại rằng ước vọng duy nhất của chúng tôi là muốn thấy bản hiệp định được thi hành nghiêm chỉnh và thắt chặt tình liên đới với Việt Nam Cộng Hòa. Tôi không tin rằng Ngài muốn tôi phải ra trước dân chúng Hoa Kỳ để giải thích sự bế tắc của cuộc thương thuyết hiện nay ở Paris. Điều này chắc chắn sẽ đưa tới sự cắt đứt ngân khoản cho Lào và Cam Bốt và cuối cùng là Miền Nam Việt Nam. Khi ở San Clemente tôi đã nói với Ngài về việc Quốc hội Hoa Kỳ viện trợ đầy đủ sẽ khó khăn như thế nào. Tuy nhiên tôi cũng đã trình bày với Ngài rằng chúng tôi sẽ dồn mọi nỗ lực không những xin đầy đủ viện trợ cho những nhu cầu hiện tại của Việt Nam Cộng Hòa mà còn yểm trợ cho những kế hoạch kinh tế dài hạn mà Ngài vừa công bố. Nổ lực này đang tiến hành tốt đẹp và được đặt vào hàng ưu tiên đầu".  

Đây là lá thư đề ngày 21/5/1973 của Nixon được Phụ tá Thứ trưởng Ngoại giao William Sullivan mang sang Sàigòn để yêu cầu Thiệu chấp nhận bản Tuyên cáo chung Lê Đức Thọ/Kissinger. Lần này sự chống đối của Thiệu còn mãnh liệt hơn hồi đầu năm 1973 khi hiệp định Paris chưa ký. Trong 3 tuần lễ từ cuối tháng 5 đến đầu tháng 6/1973, Nixon đã gởi cho Thiệu 9 lá thư. Lúc đầu Nixon còn dùng lời lẽ nhẹ nhàng để khuyến dụ Thiệu, nhưng trước sự cứng rắn của Thiệu qua lời phát ngôn viên chính phủ: "VNCH sẽ không nhượng bộ một ly nào nữa", Nixon bắt đầu đe dọa ngưng viện trợ quân sự và kinh tế, Thiệu phản ứng trong lá thư gởi Nixon ngày 12/6/1973, ông phàn nàn Kissinger điều đình để chia hai MNVN ra thành “hai lãnh thổ dưới hai chính phủ”. Ông nhắc lại trong thư đề ngày 17/1/1973 Nixon đã cam kết chỉ công nhận chính phủ VNCH là chính phủ duy nhất hợp pháp tại MNVN, hàm ý sự bội tín, tráo trở của Nixon. Nixon hồi đáp ngay trong thư gởi Thiệu đề ngày 13/6/1973. Đây là lá thư cuối cùng của Nixon trong gần 30 bức thư và điện tín gởi Thiệu, lời lẽ cay đắng, chua chát:  

“Kính thưa Tổng thống,  

Lá thư của Ngài đề ngày 12 tháng 6 là một đòn giáng mạnh vào tình bằng hữu, sự tương kính và quyền lợi chung của hai chúng ta. Căn cứ vào những hy sinh và rủi ro của Hoa Kỳ phải gánh chịu vì Ngài, tôi không ngờ Ngài có thể trả lời một cách tiêu cực như vậy. Tôi chẳng cần dấu diếm sự căng thẳng trong mối bang giao giữa chúng ta vì Ngài đã hoàn toàn phủ nhận những cam kết của tôi trong việc ký kết bản Tuyên cáo này…Đây không còn là vấn đề của người đi thương thuyết hay của luật sư và chuyên viên. Đây là vấn đề giữa tôi và Ngài. Sựa chọn là do Ngài. Xin Ngài hiểu cho rằng tôi sẽ coi tất cả những hành động của Ngài tỉ như đề nghị giải thích, sửa đổi bản văn này nọ, trì hoãn, hay những xoay sở khác của Ngài là một quyết định của Ngài cố tình chấm dứt mối bang giao hiện hữu giữa hai chính phủ HK và VNCH Chẳng cần phải nói dông dài, nổ lực của chúng tôi trên toàn cỏi Đông Dương sẽ chấm dứt”.  

Nixon đã áp lực được Thiệu gởi phái đoàn VNCH sang Paris. Bản Tuyên cáo chung Lê Đức Thọ và Kissinger đã được đại diện bốn bên ký kết tại Paris ngày 13/6/1973 gồm 14 điều khoản mà Mỹ và Bắc Việt đã thỏa thuận để thi hành đúng đắn 21 điều khoản của hiệp định Paris. Sở dĩ TT Thiệu luôn có thái độ quyết liệt, vì nghĩ rằng Nixon mang một món “nợ chính trị” đối với ông. Năm 1968 ông khước từ đề nghị của TT Johnson gởi phái đoàn VNCH sang Paris. Do đó kế hoạch hòa bình của đảng Dân chủ thất bại, Richard Nixon thắng cử. Từ đó, Thiệu mang trong đầu ý nghĩ: Nixon nợ ông một món nợ chính trị, Nixon phải đáp ứng những đòi hỏi của ông. Nay mối thân tình giữa Nixon và Thiệu đã gãy đổ, mối bang giao Việt -Mỹ cũng sẽ chấm dứt. Buổi hoàng hôn của MN tự do đã bắt đầu. 

Ngày 29/6/1973, Quốc hội Mỹ thông qua dự luật chuẩn chi viện trợ cho nước ngoài, kèm theo một Tu chính án của hai TNS Clifford P. Case và Frank Church. Đạo luật qui định: "không có một kinh phí nào có thể được chi cho việc yểm trợ trực tiếp hoặc gián tiếp các hoạt động của Mỹ trên lãnh thổ, trên không hoặc ngoài bờ biển Cam Bốt, Lào, Bắc và Nam VN Sau ngày 15/8/1973 không có kinh phí nào được cấp trước đây theo bất cứ đạo luật nào khác có thể được chi cho mục đích như vậy". Hôm sau, Nixon ký ban hành đạo luật này và quyết định chấm dứt ném bom Cam Bốt kể từ ngày 15/8/1973.  

Trong khoảng thời gian này, Thủ tướng Chu Ân Lai đến Hà Nội, đề nghị CSVN nên “thư giản”, để Miền Nam VN, Campuchia và Lào được trung lập một thời gian. Bí thư thứ nhất Lê Duẩn trả lời: “Đó là đòi hỏi của Mỹ, các đồng chí đã hợp tác với Mỹ phản bội chúng tôi, nhưng chúng tôi không sợ. Chúng tôi sẽ giải phóng Miền Nam, thống nhất đất nước Việt Nam”. Đó là chủ trương nhất quán của CSVN được đề ra trong Đại hội Đảng lần III tháng 9/1960. 

Thấy được quyết tâm của Hà Nội, trong khi Quốc hội Mỹ đã trói tay Nixon không cho quân Mỹ yểm trợ trực tiếp hoặc gián tiếp các hoạt động ngoài bờ biển Nam Việt Nam. Giữa tháng Giêng năm 1974, Bắc Kinh liền đánh chiếm Hoàng Sa từ tay VNCH, trước khi CSVN thống nhất đất nước. Còn HK chuẩn bị kết thúc cuộc chiến mà Newt Ginrich hiện còn sống, từng là Chủ tịch Hạ Viện đã tiết lộ: “Chúng ta tạo ra cuộc chiến mà chúng ta sẽ thua và chúng ta dàn dựng cái thua theo con đường mà chúng ta phác họa” (We designed a war we are going to lose, and we managed to lose in the way we designed it). 

Ngày 24//1981 tại Ngũ giác Đài, TT Reagan trao gắn huy chương cao quý nhất của nước Mỹ, Huân chương Danh dự của Quốc hội, để tưởng thưởng công trạng của Thượng sĩ Roy P. Benavidez, một trong gần 3 triệu rưỡi binh sĩ HK đã chiến đấu ở VN. Ông phát biểu: “Cách đây không lâu, chúng ta đã mang về nước một nhóm chiến binh Mỹ, đáp lời kêu gọi của đất nước đã chiến đấu dũng cảm như bất cứ những con dân nước Mỹ trong lịch sử chúng ta. Họ trở về không mang theo chiến thắng, không phải vì họ bị đánh bại mà vì họ không được phép thắng". (Several years ago, we brought home a group of American fighting men who had obeyed their country's call and who had fought as bravely and as well as any Americans in our history. They came home without a victory not because they'd been defeated, but because they'd been denied permission to win). 

Kế hoạch điều hướng cái thua bắt đầu thực hiện khi Mỹ đã bắt tay thỏa thuận với Trung Cộng, kết thúc chiến tranh VN, miền Nam trung lập. Nay TT Chu Ân Lai đích thân đến Hà Nội thuyết phục CSVN chấp nhận chủ trương trên… Nhưng Bí thư thứ nhất Lê Duẩn không những bác bỏ mà còn thách thức: Chúng tôi không sợ, chúng tôi sẽ giải phóng MN thống nhất VN. Chu Ân Lai biết rõ bước kế tiếp của CSVN là gia nhập hệ thống xã hội chủ nghĩa do LX lãnh đạo, vì đó là mục tiêu của CSVN tại Đại hội đảng lần III năm 1960: giải phóng miền Nam để tăng cường phe xã hội chủ nghĩa. Mầm móng xung đột Việt Trung đã xuất hiện mà chiến trường sẽ là Campuchia với hai đối thủ đều là người Khmer được các thế lực Cộng sản bên ngoài yểm trợ. Đó là Trung Cộng và CSVN liên kết với Liên Xô. Các nước cộng sản đánh nhau, báo hiệu ngày tàn của thế giới cộng sản. Do đó HK xúc tiến đường hướng đã vạch. 

Ngày 7/11/1973 Quốc hội Mỹ thông qua đạo luật về Quyền chiến tranh "Cấm tổng thống Hoa Kỳ đưa Quân lực Mỹ đi chiến đấu ở nước ngoài hơn 60 ngày, nếu không được Quốc hội cho phép". TNS Franck Church còn giải thích: "Oanh tạc trở lại hay lấy bất cứ hành động gây chiến nào khác tại Đông Dương mà không được sự chấp thuận trước của Quốc hội sẽ là vi phạm luật pháp và tạo ra một hoàn cảnh có thể đưa tới sự truy tố".  

Tám ngày sau Hạ Viện Mỹ ấn định mức quân viện tối đa cho VNCH là 1126 triệu đô la so với 2270 triệu của tài khóa trước. Phòng Tùy viên Quân lực HK (DAO) nhận được công điện của Ngũ giác Đài báo cho biết sẽ cắt giảm nhiều viện trợ cho Đông Dương trong 6 tháng còn lại của tài khóa 1974 sẽ chấm dứt vào cuối tháng 6/1974. Quả thật khi chung quyết Quốc hội Mỹ lại cắt giảm thêm chỉ còn 900 triệu 

Trước đó hồi tháng 10/1973 do áp lực của Quốc hội, Phó TT Spiro T. Agnew phải xin từ chức, Dân biểu Gerald Ford -chủ tịch khối thiểu số Cộng hỏa ở Hạ Viện thay thế Agnew. Đây là lần đầu tiên trong lịch sử HK, một phó tổng thống từ chức giữa nhiệm kỳ. Sau đó Quốc hội Mỹ bắt đầu đàn hạch TT Nixon về vụ Watergate, áp lực ông từ chức. Gerald Ford sẽ trở thành tổng thống trong giai đoạn Mỹ chấp nhận bại trận trong cuộc chiến VN. Lần đầu tiên trong lịch sử, nước Mỹ bại trận dưới thời một tổng thống không do nhân dân trực tiếp bầu.  

Tuy gặp nhiều khó khăn song Nixon vẫn cố gắng giải quyết vấn đề VN bằng con đường hòa bình. Ngày 20/2/1974, Kissinger lại sang Paris gặp Lê Đức Thọ. Trong cuộc mật đàm lần này có sự hiện diện của Martin -Đại sứ Mỹ ở Sàigòn, Kissinger yêu cầu Hà Nội hợp tác với Mỹ để thúc đẩy hai bên MN ngồi lại với nhau. Ông đề nghị bước đầu VC hãy ngưng bắn ở vùng 3 và 4, VNCH sẽ công nhận ranh giới VC kiểm soát ở vùng l và 2.  

Theo tinh thần HĐ Paris 1973, công việc MNVN sẽ do chính quyền hai bên MN quyết định. VNCH ở thế yếu vì chỗ dựa là Mỹ đang từng bước rút lui sau khi VN đã có hiệp định hòa bình. Còn MTGPMN thì cương lĩnh của họ năm 1960 cũng như lập trường 10 điểm tháng 5/1969 đều chủ trương MN hòa bình trung lập trước khi tiến tới thống nhất đất nước. Giao Vùng 1 và 2 cho Chính phủ Cách mạng Lâm thời Cộng hòa MNVN để tạo thế cân bằng thế lực, hai bên mới có thể thảo luận, giải quyết công việc nội bộ miền Nam.  

Trở lại Sàigòn, đại sứ Graham Martin thúc hối TT Thiệu thành lập Hội đồng Quốc gia Hòa hợp Hòa giải Dân tộc và thừa nhận việc phân chia lãnh thổ mà Kissinger đã đề nghị với Lê Đức Thọ. Ngoài ra, được sự đồng ý của Tòa Bạch Ổc, Martin nhờ đại sứ Ba Lan trong Ủy ban Quốc tế Kiểm soát và Giám sát ngưng bắn chuyển đến Hà Nội một điệp văn, kêu gọi giới lãnh đạo Bắc Việt hưởng ứng đề nghị của Kissinger để chấm dứt cuộc chiến tại MNVN. Martin cũng đánh điện về Hoa thạnh Đốn trình bày nhu cầu và sự hợp lý của việc cắt đất nhường cho VC khi tiền viện trợ đã bị cắt.  

Ngày 10/8/1974 TT Nixon từ chức, vài ngày sau Quốc hội Mỹ lại cắt giảm quân viện tài khóa năm 1975 cho VNCH chỉ còn 700 triệu đô la thay vì 1 tỉ như Nixon đã ký ngày trước khi từ chức. Thượng viện Mỹ kêu gọi VNCH phải thích nghi với Việt Cộng. Adlai Stevenson nói thẳng “Thiệu phải từ chức và sau đó nếu Bắc Việt gây hấn thì Hoa Kỳ sẽ can thiệp”.  

Vì sự sống còn của Miền Nam, Phong trào Nhân dân chống tham nhũng do nhóm Linh mục Trần Hữu Thanh chủ xướng được phát động rầm rộ từ tháng 9/1974 Bản cáo trạng số l của Phong trào tố cáo "Tổng thống Thiệu đã chấp nhận cho 300 ngàn quân Bắc Việt ở lại Miền Nam để đổi lấy cái ghế tổng thống của ông. Chiến tranh hiện nay đang tiếp tục giết hại quân dân ta là tại lòng tham của ông Nguyễn Văn Thiệu đã coi ngôi vị tổng thống của ông nặng hơn vận mạng dân tộc. Đây là thứ tham nhũng tệ hại hơn hết vì là tham nhũng trên sự sống còn của dân tộc hay nói đúng hơn là sự bội phản dân tộc". Đầu tháng 2/1975, Phong trào nhân dân chống tham nhũng lại công bố bản cáo trạng số 2 tố cáo Thiệu nhiều tội trạng trong đó có tội cấu kết với CIA bán Miền Nam Việt Nam cho Cộng sản và Mỹ.  

Thượng tọa Thích Tâm Châu thuộc khối Việt Nam Quốc Tự từ trước đến nay vẫn ủng hộ chính phủ, nay cũng lên tiếng yêu cầu Thiệu hãy vì quyền lợi quốc gia mà từ chức. Đó cũng là yêu cầu của Tổng giám mục Nguyễn Văn Bình. Tại Quốc hội khối Dân tộc và Xã hội cũng ra thông cáo kêu gọi hai bên tại Miền Nam hãy vì tình ruột thịt, ngưng bắn giết nhau, trở lại bàn hội nghị để tìm kiếm một giải pháp hòa bình trên căn bản hòa hợp hòa giải dân tộc. Thượng nghị viện từ trước đến nay vẫn ủng hộ Thiệu cũng biểu quyết một quyết nghị lên án Thiệu lạm quyền, tham nhũng, bất công. Thượng Viện yêu cầu Thiệu từ chức và Thiệu phải chịu trách nhiệm về sự thất bại khi ông chỉ nghĩ đến những biện pháp quân sự để giải quyết một cuộc chiến tranh nặng nề về chính trị... 

TT Thiệu vẫn phớt lờ những đòi hỏi trên, ông quyết tâm bảo vệ MN tự do đến tất đất cuối cùng. Tháng 8/1974 tướng Murray Tùy viên Quân lực Mỹ trước khi mãn mãn nhiệm kỳ ở Sài Gòn đã cùng Tổng cục Tiếp vận Bộ Tổng Tham Mưu QLVNCH trình ông kế hoạch bảo vệ lãnh thổ MN tùy theo mức quân viện của Mỹ. Theo đó, nếu 1,1 t ỉ đô la phải bỏ Vùng 1. Nếu 900 triệu thì không thể giữ Vùng 1 và 2. Nếu 750 triệu thì chỉ có thể bảo vệ một vài khu vực chọn lọc. Nếu 600 triệu thì chỉ còn giữ được Sàigòn và Vùng 4.  

Ngày 10/3/1975 Cộng quân tấn công Ban Mê Thuộc, mở đầu chiến dịch Tây Nguyên giải phóng miền Nam, TT Thiệu ra lịnh rút quân khỏi Vùng 1 và 2. Đến đầu tháng 4/1975 Cộng quân đã đến Xuân Lộc, TT Thiệu vạch ra lãnh thổ VNCH lấy sông Vàm Cỏ Đông làm ranh giới kéo dài từ Mõ Vẹt qua Bến Lức đến biển. Ông nói “Phải bỏ Sàigòn, rồi rút hết về miền Tây. Khi nào qua được Bến Lức thì sẽ phá cầu và đây là tuyến cuối cùng”.  

Đêm 18/4/1975, đại sứ Martin điện thoại báo cho đại sứ Pháp Merillon biết chính phủ Hoa Kỳ đã quyết định rút khỏi Nam VN và gợi ý Pháp đảm nhận vai trò tái lập hòa bình cho Việt Nam theo chủ trương của Pháp. Martin cho biết thêm Mỹ đã chán ngấy những vụ đảo chánh trước kia nên nhờ Pháp thuyết phục Thiệu từ chức rồi ra đi, tốt hơn là đảo chánh. Hôm sau, ngày 19/4 ngoại trưởng Kissinger nhờ đại sứ Liên Xô Dobrynin chuyển đến lãnh tụ Xô Viết tối cao Brezhnev ý định của Nixon: “Chúng tôi cần có một cuộc đình chiến để di tản công dân Mỹ và những người miền Nam có liên hệ trực tiếp và đặc biệt với Mỹ”. Thông qua người đồng nhiệm Liên Xô, Ford muốn Hà Nội đừng gây trở ngại cho việc di tản của Mỹ khỏi miền Nam Việt Nam. 

Chiều ngày 21/4/1975 TT Thiệu từ chức. Hai hôm sau TT Gerald Ford tuyên bố tại Đai học Tulane “Vai trò của Mỹ tại Việt Nam đã chấm dứt và nước Mỹ sẽ không trở lại một cuộc chiến mà riêng đối với Mỹ đã coi là xong rồi”.  

Ngày 24/4 ngoại trưởng Kissinger nhận được phúc đáp của Mạc Tư Khoa về đề nghị của Ford ngày 19/4. Liên Xô cho biết đã báo cho Hà Nội biết ý định của Mỹ về việc di tản và Hà Nội cũng muốn tìm một giải pháp chính trị theo tinh thần hiệp định Paris và “họ không có ý định làm tổn thương tới uy tín của Mỹ”. Kissinger trả lời “Theo như phúc đáp có tính xây dựng của phía Nga Xô, phía Mỹ đang tiến hành cuộc di tản với tin tưởng sẽ tiếp tục thuận lợi, không bị cản trở thì Hoa Kỳ sẽ không có hành động gì có thể làm cho tình hình trở nên trầm trọng hơn”.  

Trong khoảng thời gian này, TT Trần Văn Hương cử người tiếp xúc với cộng sản để giải quyết vấn đề MN theo tinh thần HĐ Paris, nhưng CS chỉ chấp nhận nói chuyện với Đại tướng Dương Văn Minh. Sau mấy ngày dàn xếp, Quối hội chấp nhận Dương Văn Minh thay Trần Văn Hương làm tổng thống. Chiều ngày 28/4/1975 ông Minh tuyên bố nhậm chức và kêu gọi các "anh em phía bên kia ngưng ngay lập tức những cuộc tấn công lẫn nhau để chấm dứt những khổ đau của dân chúng, cùng nhau ngồi vào bàn hội nghị để tìm những giải pháp hữu ích cho quốc gia dân tộc", thì cộng sản cho phi cơ ném bom phi trường Tân Sơn Nhứt. Dương Văn Minh cử Phó TT Nguyễn Văn Huyền vào trại David tiếp xúc với phái đoàn cộng sản để bàn chuyện ngưng bắn và hòa giải. Họ đòi ông phải yêu cầu Hoa Kỳ rút khỏi Miền Nam. 

Hôm sau 29/4/1975 Dương Văn Minh gởi văn thư hỏa tốc yêu cầu đại sứ Hoa Kỳ "ra chỉ thị cho các nhân viên của cơ quan tùy viên quân lực DAO rời khỏi Việt Nam trong 24 giờ đồng hồ kể từ 8 giờ sáng ngày 29/4/1975 để vấn đề hòa bình Việt Nam sớm được giải quyết". Văn thư trên được thủ tướng Vũ Văn Mẫu, chủ tịch Lực lượng hòa giải dân tộc đọc trên đài phát thanh. Hoa Kỳ đã có lý do chính thức để chấm dứt sự can dự ở Việt Nam.  

Đến 5 giờ chiều, đài phát thanh Sàigòn phổ biến thông cáo của tân chính phủ kêu gọi quân đội, cảnh sát bình tỉnh và tuyệt đối tránh những hành động nổ súng vào máy bay của đồng minh, nhất là tránh những hành động có thể gây hiểu lầm hay gây thiệt hại cho dân chúng trong cơn hoảng loạn. Dương Văn Minh cử người vào trại Davis tiếp xúc với cộng sản để thảo luận việc hòa giải, chấm dứt chiến tranh. Cộng sản cho biết thời kỳ thương thuyết đã qua, họ còn đe dọa: các trận địa pháo của họ đang hướng về thành phố Sài Gòn và đòi chính quyền Sài Gòn phải giải tán các lực lượng quân sự từ trung ương đến địa phương và phải công bố trên đài phát thanh. 

Ngày 30/4/1975 vào lúc 10 giờ sáng, hai tiếng đồng hồ sau khi những người Mỹ cuối cùng rời khỏi Việt Nam, Dương Văn Minh lên tiếng trên đài phát thanh kêu gọi toàn thể Quân lực VNCH ngưng bắn, ở nguyên tại chỗ và mời đại diện Chính phủ Cộng hòa Miền Nam Việt Nam vào Sàigòn nhận bàn giao chính quyền trong vòng trật tự để tránh sự đổ máu vô ích của đồng bào.  

Một giờ rưỡi sau, hai chiếc xe tăng đầu tiên của Cộng sản Bắc Việt húc đổ cổng chính và tiến thẳng vào tiền đình Dinh Độc Lập. Thượng tá Bùi Văn Tùng, Chính ủy Trung đoàn 203 xe tăng là viên sĩ quan cao cấp nhất của Bắc Việt có mặt đầu tiên tại Dinh Độc Lập lúc bấy giờ. Khi ông bước vào phòng khánh tiết Dinh Tổng thống, toàn thể nội các Vũ Văn Mẫu đều có mặt nơi đây, Dương Văn Minh nói với kẻ chiến thắng: "Sáng hôm nay chúng tôi sốt ruột quá,  chúng tôi chờ các ngài tới để bàn giao". Tùng trả lời: "Chính quyền của các anh từ trung ương đến cơ sở đã sụp đổ tan tành thì còn cái gì để bàn giao? Có lẽ nào người ta có thể bàn giao những cái mà người ta không còn nữa. Các anh đã bại trận và chỉ có đầu hàng vô điều kiện". Sau đó Tùng đưa Dương Văn Minh và Vũ Văn Mẫu đến đài phát thanh đọc lịnh đầu hàng, nguyên văn như sau: "Nhân danh tổng thống Việt Nam Cộng Hòa, tôi, Đại tướng Dương Văn Minh, kêu gọi toàn thể Quân lực Việt Nam Cộng Hòa hãy bỏ súng và đầu hàng vô điều kiện với Quân đội Giải phóng Miền Nam. Tôi tuyên bố giải tán tất cả các cơ quan chính quyền từ trung ương đến địa phương". Một chương sử mới bắt đầu (Còn tiếp phần chót P5) 

Lê Quế Lâm  

Trở lại