Ca Dao Tục Ngữ Việt Nam
[3]


Ớ này em ơi, hăy nghe cho kỹ
Xưa nay gái không cưới chồng, trai không ở goá
Đoái thấy thương nàng xinh đă quá xinh
Buông lời vừa vỗ vế non, nếu như nàng lo việc cháu con
Sao không kiếm chốn trao thân, gởi thể
Trên đời bá công bá nghệ
Dưới lại đà tứ thứ tứ dân
Làm người sao khỏi chữ lương nhân
Mà nàng chịu để pḥng không ở goả
Sách có chữ rằng phụ nhân nan hoá, ít kẻ yêu v́
Nên lấy chồng phải luận phải suy
Phải xem trong lóng đục
Đây đă đến thời phải lúc
Hay là nàng c̣n cúc đục cù lao
Để anh ngơ ngẩn ra vào
Để anh ngơ ngẩn ra vào, v́ thầm
yêu trộm nhớ th́ dạ nào em bỏ anh?

Ớt nào là ớt chẳng cay
Gái nào là gái chẳng hay ghen chồng
Vôi nào là vôi không nồng
Gái nào là gái có chồng chẳng ghen

Phượng hoàng đậu nhánh vông nem
Phải dè năm ngoái cưới em cho rồi
Ngă tư Chợ Gạo nước hồi
Tui chồng ḿnh vợ c̣n chờ đợi ai

Qua đ́nh ghé nón trông đ́nh
Đ́nh bao nhiêu ngói thương ḿnh bấy nhiêu!

Qua cầu ngả nón trông cầu
Cầu bao nhiêu nhịp em sầu bấy nhiêu.

Ra về bụng nhớ ḷng thương
Tay vỗ thanh giường chép miệng thở than !

Rau răm đất cứng dễ bứng khó trồng
Dù thương cho lắm cũng chồng người ta

Rồng chầu ngoài Huế, ngựa tế Đồng Nai
Nước sông trong chảy lộn sông ngoài
Thương người quân tử lạc loài tới đây

Ruộng ai th́ nấy đắp bờ
Duyên ai nấy gặp, đừng chờ uổng công

Rủ nhau xuống bể ṃ cua
Đem về nấu quả me chua trên rừng
Em ơi chua, ngọt đă từng
Non xanh, nước bạc ta đừng quên nhau

Rượu nằm trong nhạo chờ nem
Qua nằm thuyền vắng chờ em một ḿnh

Sáng trăng giă gạo ngoài trời
Cám bay phưởng phất nhớ lời em than

Sông Cửu Long chín cửa hai ḍng
Người thương anh vô số, nhưng anh chỉ một ḷng với em

Sông Mơ, sông Mận, sông Đào
Ba ngọn sông ấy chảy vào sông Ri
Em yêu anh bụng đă phát ph́
Thuốc thang đâu khỏi anh th́ chữa thôi
Yêu anh dễ đứng khó ngồi

Sông dài cá lội biệt tăm
Phải duyên chồng vợ mấy năm cũng chờ

Sông sâu cá lặn biêt tăm
Chín trăng cũng đợi, mười năm cũng chờ

Sông sâu cá lặn vào bờ
Lấy ai th́ lấy, đợi chờ nhau chi

Sông sâu nước chảy ngập kiều
Dù anh phụ bạc c̣n nhiều nơi thương

Sao vua chính cái nằm chồng
Anh thương em từ thuở má bồng trên tay

Sao vua chín cái nằm ngang
Anh thương em từ thuở mẹ mang trong ḷng

Sông sâu kiếm chẳng đặng đ̣
Muốn lội qua thăm bậu mà sợ hụt gị chết trôi

Bớ này anh nó ôi, nếu anh lỡ có hụt gị
Th́ em sẽ lội xuống đặng ṃ anh lên


Tai em nghe anh đau đầu chưa khá
Em băng đồng chi sá, đi bẻ nạm lá về xông
Ở làm sao đây cho trọn nghĩa vợ chồng
Đổ mồ hôi em chặm, ngọn gió lồng em che

Tay bưng dĩa muối chấm gừng
Gừng cay muối mặn xin đừng bỏ em

Tay mang khăn gói sang sông
Mẹ kêu mặc mẹ, thương chồng cứ đi

Than rằng gối gấm không êm
Gối lụa không mềm bằng gối tay em

Thân em như giếng giữa đường
Người khôn rửa mặt, người thường rửa chân

Thân em như hạt mưa rào
Hạt rơi xuống giếng hạt vào vườn hoa
Thân em như hạt mưa sa
Hạt vào đài các, hạt ra ruộng cày

Thân em như tấm lụa đào
Phất phơ giữa chợ biết vào tay ai

Thân em như thể trái chanh
Lắt lẻo trên cành nhiều kẻ ước mơ

Thân tui thui thủi một ḿnh
Đêm đêm lạnh lẽo buồn t́nh lang thang
Nếu ai nghĩ chuyện đá vàng
Tôi xin được dạo cung đàn t́nh chung

Thấy bạn mà chẳng thấy chàng
Bâng khuâng như mất lạng vàng trong tay

Thuyền ơi có nhớ bến chăng
Bến th́ một dạ khăng khăng nhớ thuyền

Thương em anh để trong ḷng
Việc quan anh cứ phép công anh làm
Thương em không dám vô nhà
Đi qua đi lại hỏi có gà bán không?

Thương nhau cởi áo cho nhau
Về nhà mẹ hỏi qua cầu gió bay

Thương nhau đứng đợi ngồi trông
Đêm khuya hiu quạnh loan pḥng th́ thôi
Anh nay đă có vợ rồi
C̣n theo đón hỏi chi tôi thế nầy ?

Thương nhau nên phải đi t́m
Nhớ nhau một lúc như chim lạc đàn

Tiếc thay hột gạo trắng ngần
Đă vo nước đục, lại vần lửa rơm

T́nh cờ bắt gặp nàng đây
Hỏi rằng duyên ấy t́nh này ra sao ?
Cái ǵ là mận, là đào
Cái ǵ là ngăi tương giao với nàng ?

T́nh ta như quế với gừng
Mai kia cách trở, xin đừng quên nhau

Tới đây dầu đói giả no
Dầu khôn giả dại đặng ḍ ư em

Trách ai chẳng khéo lường cân
Đào tiên không bẻ, bẻ trái bần làm chi

Trách ai tham đó bỏ đăng
Bần khinh phú trọng nên chăng bạn t́nh

Trách ai tính chuyện đa đoan
Đă hái được mận lại toan bẻ đào

Trách cha, trách mẹ nhà chàng
Cầm cân chẳng biết rằng vàng hay thau
Thực vàng chẳng phải thau đâu
Đừng đem thử lửa mà đau ḷng nàng

Trách người quân tử vô danh
Chơi hoa xong lại bẻ cành bán rao

Trăm năm ḷng gắn dạ ghi
Nào ai thay nút, đổi khuy cũng đừng

Trăm năm se sợi chỉ hồng
Bắt người tài sắc buộc trong khuôn trời
Bao giờ tài sắc có lời
Th́ ta lại cởi khuôn trời cho ra

Trầu này trầu nghĩa trầu t́nh
Trầu nhơn trầu ngăi trầu ḿnh với ta

Trầu vàng nhai lẫn cau xanh
Duyên em sánh với t́nh anh tuyệt vời

Trèo lên cây bưởi hái hoa
Bước xuống vườn cà, hái nụ tầm xuân
Nụ tầm xuân nở ra cánh biếc
Em đă có chồng, anh tiếc lắm thay
Ba đồng một mớ trầu cay
Sao anh không hỏi từ ngày c̣n không
Bây giờ em đă có chồng
Như chim vào lồng, như cá cắn câu
Cá cắn câu biết đâu mà gỡ
Chim vào lồng biết thuở nào rai

Trèo lên cây bưởi hái hoa
Bước xuống vườn cà, hái nụ tầm xuân
Nụ tầm xuân nở ra cánh biếc
Em đă có chồng, anh tiếc lắm thay
Thoạt vào anh nắm cổ tay
Sao trước em trắng mà rày em đen
Hay là lấy phải chồng hèn
Cơm sống, canh mặn nó đen mất rồi

Trên đầu em đội khăn vuông
Trông xuống dưới ngực, cau buồng c̣n non
Cổ tay em vừa trắng vừa tṛn
Mặt mũi vuông vắn, chồng con thế nào

Trên rừng mười sáu thứ chim
Thiếu ǵ loan phượng, đi t́m quạ đen ?

Quạ đen có của, có công
C̣n như loan phượng, lại không có ǵ

Trên trời có đám mây xanh
Ở giữa mây trắng, chung quanh mây vàng
Ước ǵ anh lấy được nàng
Thời anh mua gạch Bát Tràng về xây
Xây dọc, rồi lại xây ngang
Xây hồ bán nguyệt cho nàng rửa chân

Trên trời có mây hóa kiểng
Dưới biển có cá hoá long
Anh đi lục tỉnh giáp ṿng
Tới đây trời khiến đem ḷng thương em

Trời mưa cho ướt lá khoai
Công anh làm rể đă hai năm ṛng
Nhà em lắm ruộng nhiều đồng
Bắt anh tát nước cực ḷng anh thay
Tháng chín mưa bụi, gió may
Cất lấy gàu nước, hai tay rụng rời

Trúc xinh trúc mọc đầu đ́nh
Em xinh em đứng một ḿnh cũng xinh

Trúc xinh trúc mọc bờ ao
Em xinh em đứng chổ nào cũng xinh

Trường giang lồng lộng bất cộng chi t́nh
Ai kia hờ hững, riêng ḿnh tương tư

Từ đây đào lư chung vườn
Gấm nhiễu cùng rương, phượng yêu thương trĩ

Từ ngày qua với em xa cách đôi đàng
Cơm ăn chẳng đặng, con bạn vàng biết chăng?

Em ôm bó mạ xuống đồng
Miệng ḥ tay cấy mà ḷng nhớ ai

Tóc em dài em cài hoa thiên lư
Trông miệng em cười anh để ư anh thương

Ước ǵ anh hoá ra hoa
Để em nâng lấy rồi mà cài khăn
Ước ǵ anh hoá ra chăn
Để cho em đắp em lăn cùng giường
Ước ǵ anh hoá ra gương
Để cho em cứ vấn vương soi ḿnh
Ước ǵ sông hẹp một gang
Bắc cầu trải gấm cho chàng sang chơi

Uổng công anh se nhợ uốn cần
Uốn xong con cá nó lần ra khơi

V́ mây nên núi lên trời
V́ cơn gió thổi, hoa cười với trăng

V́ sông nên phải lụy thuyền
Chớ như đường liền ai phải lụy ai

V́ t́nh em phải tới nơi
Trăm năm duyên phải một ngày mà nên

Vị ǵ một giải Sông Ngân
Làm cho Chức Nữ chẳng gần Ngưu Lang

Xa xôi em chớ ngại ngùng
Xa người xa tiếng nhưng ḷng không xa

Xa xôi xích lại cho gần
Làm thân con nhện mấy lần giăng tơ

Xưa kia ăn đâu ở đâu
Bây giờ có bí, chê bầu rằng hôi

Xưa kia ngọc ở tay ta
Bởi ta chểnh mảng ngọc qua tay người

Xin đừng ra dạ Bắc Nam
Đừng chê lươn ngắn, chớ tham trạch giàu

Xin ai chớ tính thiệt hơn
Mận nhà dù lạt, c̣n hơn đào người

Yêu em anh cũng muốn vô
Sợ truông nhà Hồ, sợ phá Tam Giang

Yêu nhau chữ vị là v́
Chữ dục là muốn, chữ tùy là theo

Yêu nhau đắp điếm mọi bề
Một trăm chỗ lệch cũng kê cho bằng

Yêu nhau sinh tử cùng liều
Thương nhau lội suối qua đèo có nhau

Yêu nhau tam, tứ núi cũng trèo
Thất, bát sông cũng lội
Tam thập lục đèo cũng qua

Yêu nhau thời ném miếng trầu
Ghét nhau ném đá vỡ đầu nhau ra
Yêu nhau cau sáu bổ ba
Ghét nhau cau sáu bổ ra làm mười

Yêu nhau yêu cả đường đi
Ghét nhau ghét cả tông chi họ hàng.

[1]

SƯU TẦM

 

trở lại