Học Luật tại Đại Học Luật Khoa
thời Việt Nam Cộng Hoà
KS Nguyễn Văn Phảy
HQ
Thiếu Uư Nguyễn Văn Phảy, xưa
và nay
Sinh Viên Năm thứ 4 Cử Nhân Đại Học Luật Khoa Sài
G̣n, ban Công Pháp niên khoá 1974-1975
Đôi lời tâm sự: Có một số người nói rằng
những sinh viên học luật là những học sinh
dở ở bậc trung học. Lời nhận xét
đó có hơi quá đáng chăng?. Có thể nói
rằng Đại Học Luật Khoa Sài G̣n không
phải là nơi dành cho những sinh viên học
dở mà phải nói là nơi tạo nhiều cơ
hội cho mọi người để tiến thân
hay yêu thích nghề nghiệp liên quan tới luật pháp
như luật sư, thẩm phán, hoặc thuộc
về các lănh vực hành chánh, ngoại giao, thương
mại, chính trị, kinh tế, xă hội, ngay cả
trong quân đội cũng có nhiều ưu điểm
để tiến thân v.v.
Trong 4 năm đầu học luật của Ban
Cử Nhân Luật (trước năm 1967 Cử Nhân Luật chỉ gồm
có 3 năm), sinh viên không bị bắt buộc
phải đi đến giảng đường đại
học thường xuyên để nghe giáo sư
giảng dạy như các sinh viên của các Đại
Học Khoa Học, Đại Học Kỹ Thuật
phải vào lab. để thực tập hoặc làm thí
nghiệm. Ngoài đại đa số là sinh viên luật khoa thuần tuư
chuyên cần học tập, thường xuyên đến giảng đường nghe
giáo sư giảng daỵ, c̣n có thêm một số sinh viên vừa đi làm vừa đi học,
miễn sao phải cố gắng học giỏi.
Học chưa giỏi, chưa thuộc bài, chưa
hiểu bài giảng của giáo sư th́ khó mà thi
đậu. Thấy dễ học mà không dễ thi
đậu. Muốn lấy được chứng
chỉ luật của mỗi năm học, sinh viên phải có trung b́nh
điểm của tất cả các môn học là 10/20
trong một kỳ khảo sát. Không có môn học nào cho là quan trọng hơn
môn nào. Mỗi năm học luật trung b́nh có
từ 11 đến 12 môn học. V́ vậy muốn có
văn bằng Cử Nhân Luật nhiều sinh viên
phải rất cố gắng học hành. Sau khi
tốt nghiệp Cử Nhân Luật Khoa, bạn có
rất nhiều cơ hội tiến thân trong nghề
nghiệp và trong các lănh vực ngoài xă hội
hoặc ngay trong quân đội mà chính quyền
thời VNCH rất khuyến khích và đăi ngộ
giới trí thức miền Nam Việt Nam. Các vị
đại tá trong quân đội muốn được
nhanh lên cấp tướng phải theo học khoá Cao
Đẳng Quốc Pḥng và có một số giáo sư
Đại Học Luật Khoa được mời
giảng dạy. Trụ sở được toạ
lạc trên đường Thống Nhất bên
trái cổng vào sở thú. Kể từ năm thứ
3 luật, tôi thường đến đó mua tập
san Quốc Pḥng hàng tháng hay định kỳ để
xem v́ các giáo sư Đại Học Luật Khoa thường
viết bài và đăng trong đó. Cũng có
những câu hỏi trong những đề thi
được các giáo sư trích từ những bài
viết của ḿnh đăng trong tập san Quốc
Pḥng.
Là một cựu sinh viên Đại Học Luật Khoa Sài
G̣n Ban Công Pháp, tôi xin ghi lại việc học luật
của tôi để góp phần làm sáng tỏ chương
tŕnh đào tạo của Đại Học Luật Khoa
Sài G̣n trước tháng 4 năm 1975.
Ghi danh học luật:
Sau khi tốt nghiệp bậc trung
học tháng 7 năm 1970, tôi t́nh nguyện gia nhập vào
quân chủng Hải Quân và tŕnh diện tại Bộ
Tư Lệnh Hải Quân Vùng I Duyên Hải tại Tiên
Sa, Đà Nẵng vào ngày 15.10.1970. Sau mấy ngày
tạm trú tại đó tôi cùng mấy chục
bạn bè miền Trung khác được máy bay C130
chở vào phi trường Tân Sơn Nhất, Sài G̣n và
được di chuyển đến khu tạm trú
Bạch Đằng 2 thuộc Bộ Tư Lệnh
Hải Quân ở Sài G̣n. Khung trời mở rộng,
trong quân ngũ, tại Sài G̣n tôi đă ghi danh học
năm thứ nhất của Đại Học Luật
Khoa Sài G̣n mặc dù vào năm đệ nhị và
đệ nhất bậc trung học tôi theo học ban
B với các môn chính như: Toán, Lư, Hoá.
Binh nghiệp và học luật:
Sau 2 tuần lễ chờ đợi
tại Bạch Đằng 2, tôi cùng các bạn gia
nhập vào sĩ quan Hải Quân được
đưa lên Trung Tâm Huấn Luyện Quang Trung để
thụ huấn căn bản quân sự 3 tháng. Sau
thời gian nầy tôi và bạn bè SVSQHQ được
đưa về tạm trú dưới các chiến
hạm thuộc Bộ Tư Lệnh Hạm Đội
Sài G̣n. Tôi được phân phối xuống
chiến hạm HQ329 đang hiện diện tại Sài
G̣n vào thời gian trước tết Nguyên Đán
tạm trú. Sau tết một tuần lễ, tôi và
một số bạn bè nữa được phân
phối đi thực tập trên Hoả Vận Hạm
HQ471. Như vậy tôi phải hiện diện trên
chiến hạm và được phân chia thực
tập ở các vị trí làm việc khác nhau theo ngành
nghề chuyên môn trên chiến hạm khi chiến
hạm ở bến hoặc đi công tác đến
bất cứ hải cảng nào.
Trước khi chiến hạm rời bến th́ tôi có
mua một số sách luật năm thứ nhất
của Ban Cử Nhân Luật đem theo chiến
hạm. Khi rảnh rỗi tôi đem sách luật ra xem.
Càng xem sách luật tôi càng thích thú. Tôi học các môn
như Hiến Pháp nền Đệ Nhị Cộng Hoà
do cố giáo sư thạc sĩ Nguyễn Văn Bông
dạy tại giảng đường Quốc Gia Hành
Chánh. Nhờ đó tôi mới hiểu thêm về định
chế chính trị của một quốc gia. Hay là môn
học về Kinh Tế trong đó có đề
cập về nạn nhân măn ở Trung cộng do giáo
sư thạc sĩ Nguyễn Cao Hách dạy, tôi
hiểu rơ hơn về nước Trung cộng có quá
nhiều dân mà dân th́ thiếu ăn, đời
sống quá khổ. Hầu hết các môn học do các
giáo sư tiến sĩ Đại Học Luật Khoa Sài
G̣n dạy. Vào năm thứ nhất có học môn
Hiến Pháp Hiệp Chủng Quốc Hoa Kỳ do
luật sư người Mỹ giảng dạy. Nói
chung môn nào tôi cũng thích học để biết
thêm và mở rộng kiến thức. Từ đó tôi
ưa thích ngành Luật. Sau 3 tháng thực tập trên
HQ471, vào tháng 4 năm 1971, một số SVSQHQ nộp
đơn gia nhập vào quân chủng Hải Quân trước
tôi được chuyển ra Trung Tâm Huấn
Luyện Hải Quân Nha Trang để thụ huấn
khoá Sĩ Quan Hải Quân. Tôi cùng một số
bạn bè khác c̣n lại được hoán chuyển
qua chiến hạm HQ10. V́ là loại hộ tống hạm
nên chiến hạm phải đi tuần tiễu liên
miên trên biển. Sau 2 tuần lễ công tác, chiến
hạm mới cập bến hoặc về quân
cảng Sài G̣n vài ba ngày để ban ẩm thực
của chiến hạm mua sắm lương thực.
Khi ở trên chiến hạm, ngoài những thời
gian làm việc, tṛ chuyện với bạn bè, tôi
lại đem sách luật ra xem cho mau hết thời
gian trong lúc chiến hạm tuần tra ngoài khơi. V́
khoá đào tạo sĩ quan hải quân của chúng tôi
được bắt đầu vào cuối tháng 9 năm
1971 nên tôi có thêm thời gian chuẩn bị cho kỳ
thi luật được tổ chức vào trung
tuần tháng 7 năm 1971. Khi chiến hạm về Sài
G̣n để lấy thêm nhiên liệu hoặc sửa
chữa hay chờ đi công tác th́ ngoài giờ làm
việc trên chiến hạm tôi thường đến
thư viện Quốc Gia ở đường Gia Long
để học.
Thi cử: Đại Học Luật Khoa Sài G̣n tổ
chức mỗi năm 2 kỳ thi dành cho sinh viên.
Kỳ thi đầu tiên thường được
tổ chức vào tháng 6. Kỳ thi kế tiếp
được tổ chức vào giữa tháng 10 cùng năm.
Nếu thí sinh chưa tham dự kỳ thi đầu
hoặc thi bị rớt th́ có thể ghi danh tham
dự kỳ thi thứ hai. Thế là vào mùa hè năm
ấy tôi ghi danh tham dự kỳ thi đầu tiên
của năm thứ nhất thuộc Ban Cử Nhân
Luật được tổ chức vào trung tuần
tháng 6 năm 1971. Học luật cũng khá chua cay. Năm
thứ nhất phải học 11 môn. Môn nào cũng có
nhiều sách dày cộm để học. Kỳ thi kéo
dài thường 2 ngày cho kỳ thi viết, và nếu đậu kỳ
thi viết sinh viên phải thi vấn đáp 9 môn c̣n
lại. Năm ấy
tôi thấy con số ghi danh thi là trên 22.000 sinh viên, nhưng
chỉ có trên 2.500 thí sinh trúng tuyển năm thứ
nhất. May mắn thay, tôi đă thi đậu kỳ
thi thứ nhất luật khoa vào năm 1971. Thế là
tôi có được chứng chỉ năm thứ
nhất ban Cử Nhân Luật trước khi ra trường
sĩ quan Hải Quân Nha Trang thụ huấn 2 năm.
Trường Sĩ Quan Hải Quân Nha Trang: Ở
trường SQHQNT chúng tôi học rất nhiều môn
học thuộc bậc đại học như toán
học, ngành điện tổng quát, điện
tử, điện truyền tin và ngành hàng hải
nhằm trang bị cho một sĩ quan HQ có đầy
đủ kiến thức tổng quát khi làm việc
trên chiến hạm hay bất cứ nơi đâu. Khi
ra hải ngoại học ngành điện ở đại
học tôi mới thấy chương tŕnh 2 năm
đào tạo một sĩ quan Hải Quân rất hay và
rất có giá trị. Những kiến thức mà tôi có
được từ Việt Nam đă giúp tôi gặt
hái nhiều kết quả tốt đẹp ở đại
học nơi xứ người.
Trong thời gian ở quân trường Nha Trang từ
tháng 9 năm 1971 đến tháng 9 năm 1973 tôi cũng
đă đặt mua nhiều sách luật thuộc năm
thứ 2, khoảng 12 môn, nhưng tôi không có thời
gian nào rảnh để mà học. Thỉnh thoảng
cuối tuần nào tôi không đi bờ ra phố Nha
Trang th́ mới đem sách luật ra xem cho biết mà
thôi. Nơi quân trường chúng tôi phải học
rất nhiều về ngành hàng hải. Trên chiến
hạm hay một thương thuyền được
trang bị những thiết bị ǵ th́ mỗi sĩ
quan hải quân phải biết. Do đó muốn
được đi sĩ quan Hải Quân VNCH trước
hết bạn phải có văn bằng tú tài toàn
phần hầu hết là ban B (Toán, Lư, Hoá) để
có thể theo học các môn học thuộc tŕnh độ đại
học. Sinh viên sĩ quan HQ nào trong khoá chúng tôi cũng
sợ thi rớt từng thời kỳ thụ huấn
hơn là thi tú tài. Mỗi 6 tháng thi một lần.
Vào cuối tháng 8 năm 1973, tôi tốt nghiệp 2 năm
thụ huấn khoá sĩ quan Hải Quân ở Nha Trang
với cập bậc HQ Thiếu Uư. Nhờ đậu
hạng khá cao, thuộc top ten, nên tôi được
ưu tiên chọn đơn vị phục vụ. Tôi
đă chọn chiến hạm HQ503 lúc đó đang
nằm ụ để được sửa chữa
(tiểu kỳ) tại Hải Quân Công Xưởng Sài
G̣n. Ngoài ra tôi thuộc trong danh sách 30 sĩ quan đậu
điểm cao và tương đối khá tiếng
Anh trong khoá nên được tuyển chọn về
Trung Tâm Huấn Luyện Hải Quân Sài G̣n để
chuẩn bị đi thực tập trên Đệ
Thất Hạm Đội Mỹ.
Thế là sau khi tốt nghiệp SQHQ Nha Trang tôi không
được đi phép một tuần mà
phải về Sài G̣n. Về Sài G̣n tôi ghi danh tham
dự kỳ thi thứ 2 của năm thứ hai ban
Cử Nhân Luật được tổ chức vào
giữa tháng 10 năm 1973. Với rất nhiều
cố gắng, mỗi ngày ít nhiều thời gian tôi
đều tới thư viện Quốc Gia để
học chuẩn bị cho kỳ thi luật năm đó.
May mắn, tôi đă trúng tuyển kỳ thi nầy. Có
khoảng trên 2500 thí sinh ghi danh thi và có khoảng
gần 1000 thí sinh trúng tuyển năm thứ 2
Luật.
Chọn ban sau khi có Cử Nhân Bán Phần: Thời
gian theo học để có bằng Cử Nhân Luật
khoa gồm có 4 năm. Vào năm thứ nhất và năm
thứ hai, tất cả sinh viên đều học
chung những môn học của từng năm học,
chưa có phân chia các ban. Sau khi sinh viên thi đậu 2
năm đầu, c̣n được gọi là Cử
Nhân Bán Phần kể từ năm thứ ba sinh viên
phải chọn ban. Cử Nhân Luật gồm có 3 ngành
c̣n được gọi là các ban: ban Tư Pháp, ban
Kinh Tế và ban Công Pháp.
Ban Tư Pháp: Sinh viên phải học nhiều môn
về luật pháp như Dân luật, H́nh luật,
Luật Tố tụng, Luật Đồng Bào
Thiểu Số...
Ban Kinh Tế: Sinh viên phải học nhiều môn
về lănh vực kinh tế như Kinh tế học,
Kinh tế Quốc tế, Luật Thương
Mại…
Ban Công Pháp: Sinh viên phải học nhiều về Xă
hội và Chính trị học, Công Pháp Tụng, Tự
Do Công Cộng…
Thế là tôi ghi danh học ban Công Pháp mà tôi ưa thích.
Tuy nhiên, 3 môn chính như Dân Luật, Kinh Tế và Công
Pháp tất cả sinh viên thuộc các ban đều
phải học chung.
Tôi phục vụ trên chiến hạm HQ503 là loại
Dương Vận Hạm nên sau khi đi công tác
tối đa từ 7 đến 10 ngày th́ chiến
hạm trở về Bộ Tư Lệnh Hạm Đội
Sài G̣n. Trừ những ngày trực phải ở
lại chiến hạm, ngoài ra sau giờ làm việc tôi
thường đến thư viện Quốc Gia
ở đường Gia Long hoặc thư viện
Đắc Lộ để học và chuẩn bị
cho kỳ thi năm thứ 3 được tổ
chức vào tháng 7 năm 1974. Tôi đă ghi danh tham
dự kỳ thi nầy và là một trong khoảng 55
sinh viên ban Công Pháp của năm thứ 3 đă thi
đậu. Năm tôi thi thấy có một vị đại
tá, một nhạc sĩ cùng thi.
Thêm động cơ thúc đẩy: Khi phục vụ trên chiến hạm HQ503, trong
thời gian đầu tôi được phân nhiệm
làm Trưởng Ban Văn Thư kiêm Bí Thư cho
Hạm Trưởng. Một ngày kia tôi đă nhận
và xem văn thư của Bộ Tổng Tham Mưu
QLVNCH gởi xuống có nội dung đại ư
rằng sĩ quan Hải Quân nào có văn bằng
cử nhân có thể xin đi học tại US Naval
Postgraduate School, thành phố Monterey, California với
thời gian 153 tuần để đạt lấy văn
bằng Master of Science hay Master of Art hoặc cao hơn. Trên
chiến hạm HQ503 mà tôi phục vụ có người
bạn là HQ Trung Uư xuất thân từ trường Vơ
Bị Quốc Gia Đà Lạt với văn bằng
tốt nghiệp được công nhận tương
đương với văn bằng Cử Nhân Khoa
Học Thực Nghiệm. Nhờ vậy người
bạn đă nộp đơn xin đi du học
tại Hoa Kỳ theo chương tŕnh nầy và đă
rời chiến hạm vào tháng 9 năm 1974 để
chuẩn bị đi du học. Sau khoảng 6 tháng
học thêm Anh ngữ, vào ngày 20.3.1975 người
bạn đă rời Việt Nam. Rất tiếc
bạn ấy nhập học được 1 tháng
tại Mỹ th́ chế độ VNCH sụp đổ.
Tất cả các sĩ quan
QLVNCH theo học ở US Naval Postgraduate School phải
rời đại học. Hiện tại người
bạn đang định cư tại California, Hoa
Kỳ.
Vào những năm 1974, 1975, cơ hội đi du
học ở Mỹ, cũng như những cơ
hội tiến thân nếu sĩ quan Hải Quân có văn
bằng cử nhân, thêm vào đó tôi có ông bác vợ
là luật sư tốt nghiệp ở Pháp đă tham
dự hoà đàm Paris và làm ở bộ Ngoại Giao
VNCH v.v. đều là những động lực
khuyến khích tôi càng cố gắng nhiều hơn
nữa trong việc học để có được
văn bằng Cử Nhân Luật ban Công Pháp.
Sau khi thi thi đậu năm thứ ba luật khoa năm
1974 tôi ghi danh học năm thứ 4. Trong những tháng
trước mùa Giáng Sinh năm 1974 t́nh h́nh chiến
sự chưa nóng bỏng mạnh nên tôi có thời gian
đến thư viện Quốc Gia và thư viện
Đắc Lộ để học sau giờ làm
việc trên chiến hạm mỗi khi chiến hạm
chưa có công tác và đang cập bến tại Sài
G̣n. Nhưng vào đầu năm 1975 t́nh h́nh chiến
sự bắt đầu bộc phát, chiến hạm
HQ503 phải đi công tác liên tục từ miền
Trung xuống tận đảo Phú Quốc, Côn Sơn,
hoặc chở những quân nhân được rút
từ cao nguyên về Nha Trang rồi được
chiến hạm di chuyển về Hàm Tân, Vũng Tàu
v.v.
Mặc dù vậy, khi có thời gian rảnh, tôi cũng
cố gắng chuẩn bị cho kỳ thi tốt
nghiệp Cử Nhân Luật được tổ
chức vào ngày 22.5.1975 sớm hơn mọi năm. Nhưng
rất tiếc kỳ thi ấy không thể xẩy ra v́
toàn bộ chính quyền VNCH bị sụp đổ vào
ngày 30.4.1975. Mộng ước của tôi tan tành theo mây
khói. [1]
Làm thế nào để trở thành
Luật Sư: Sau khi đậu Cử Nhân
Luật Khoa, sinh viên có thể ghi danh vào Luật Sư
Tập Sự Đoàn ở một văn pḥng Luật Sư
Thực Thụ. Sau 3 năm tập sự, sẽ có
một kỳ thi khảo hạch, nếu vượt
qua được th́ bạn chính thức trở thành
Luật Sư Thực Thụ. Để hiểu thêm
về nghề Luật Sư dưới thời
Việt Nam Cộng Hoà xin mời xem bài viết của
Luật Sư Nguyễn Vạn B́nh
.
Cao học Luật và làm luận án
Tiến Sĩ Luật: Sau khi đậu Cử Nhân
Luật Khoa nếu sinh viên muốn học lên cao hơn
th́ có thể ghi danh học bậc cao học. Bậc
cao học gồm có 2 năm gọi là Cao học 1 và
Cao học 2. Sau khi tốt nghiệp 2 năm bậc cao
học, thí sinh có thể t́m một giáo sư tiến
sĩ Đại Học Luật Khoa đỡ đầu
để làm luận án Tiến Sĩ Luật. Sau
khi có bằng Tiến Sĩ (PhD), có thể xin dạy
ở các đại học theo ngành của ḿnh.
Tóm lại, muốn có văn bằng Cử Nhân
Luật hay muốn trở thành luật sư, thẩm
phán, tiến sĩ Luật v.v. sinh viên phải cố gắng
rất nhiều trong việc học.
Nguyễn Văn Phảy
- Cựu Sĩ Quan HQ VNCH
- Cựu SVĐH Luật Khoa SG, Ban Công
Pháp
vgpgermany@gmx.net
Ghi thêm:
[1]
Chiến hạm bị bắn: Phan Rang thất thủ vào ngày 16.4.1975, chiến
hạm tôi phục vụ, HQ503 có nhiệm vụ cứu
vớt Trung tướng Nguyễn Vĩnh Nghi và quân dân
cán chính đang t́m cách di chuyển ra khỏi vùng
cộng sản. Vào ngày 18.4.1975, khi chiến hạm tôi
đang thi hành công tác th́ bị đại pháo
của cộng quân bắn ra từ bờ. Đài
chỉ huy của chiến hạm và nhiều nơi
bị trúng pháo địch đă gây tử thương
cho 4 Sĩ quan Hải quân, 2 nhân viên Giám Lộ và 18
thuỷ thủ bị thương. Hệ
thống tay lái điện của chiến hạm
bất khiển dụng. Chiến hạm không di
chuyển được. Nhờ có các chiến
hạm bạn như Tuần Dương Hạm HQ3,
HQ17, Hộ Tống hạm HQ11, Giang Pháo Hạm HQ231 v.v.
nả hải pháo vào nơi địch đặt pháo
nên đại pháo của cộng quân có lẽ bị
trúng đạn của ta nên bị tê liệt. Nhờ
vậy HQ503 sử dụng lái tay và dần dần ra
khỏi vùng chiến. Mời xem Trận
Chiến Vùng Cà Ná, Mủi Dinh, Phan Rang ngày 18.4.1975
Nhờ sự hộ tống và
hướng dẫn của Hộ Tống Hạm HQ11,
chiến hạm HQ503 về lại Sài G̣n trong vài ngày
sau đó. Trong lúc chiến hạm được
sửa chữa cấp tốc và chuẩn bị lương
thực để đi công tác dài hạn th́ vào ngày
30.4.1975 là ngày đen tối của dân tộc Việt
Nam, chế độ Việt nam Cộng Hoà sụp
đổ toàn diện. Ước mơ du học trong
quân đội của tôi tan biến theo số
phận của đất nước. Thế là tôi cùng
một số sĩ quan khác trên chiến hạm bị
kẹt lại Việt Nam phải bị đưa vào
"tù cải tạo".
Sau khi được ra khỏi "tù cải tạo", tôi đă t́m cách vượt biên t́m tự do. Vào năm 1980, lần thứ 3 vượt biên tôi đă thành công và cùng gia đ́nh định cư tại Cộng Hoà Liên Bang Đức. Tại Đức quốc tôi không tiếp tục học Luật mà đă theo học ngành kỹ thuật và tốt nghiệp Đại học ngành Điện Tổng Quát và chuyên về Viễn Thông .